LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 14 октябрдаги ПҚ-4491-сонли «Халқаро шартномани тасдиқлаш тўғрисида»ги қарори билан тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ва Қозоғистон Республикаси Ҳукумати, кейинги ўринларда «Томонлар» деб аталувчилар,
1998 йил 6 мартдаги Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлигига аъзо давлатларнинг ноқонуний миграцияга қарши курашишда ҳамкорлиги тўғрисида Битим, 2009 йил 22 майдаги Жиноятчиликка қарши курашиш соҳасида маълумотлар алмашиш тўғрисида Битим ва 1998 йил 30 октябрда имзоланган Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Қозоғистон Республикаси Ҳукумати ўртасида жиноятчиликка қарши курашда ҳамкорлик тўғрисида Битим қоидаларига таяниб,
2000 йил 15 ноябрдаги Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Трансмиллий уюшган жиноятчиликка қарши Конвенциясини тўлдирувчи, Мигрантларни қуруқлик, денгиз ва ҳаво йўллари орқали ноқонуний олиб киришга қарши Протоколнинг қоидаларини эътиборга олган ҳолда,
ноқонуний миграция миллий хавфсизлик ва иқтисодий барқарорликка жиддий таҳдид солишини ҳамда Томонлар давлатларининг ҳудудларида криминоген вазиятнинг мураккаблашишига олиб келишини англаган ҳолда,
ноқонуний миграцияга қарши курашишдаги ҳамкорлик Томонлар давлатларининг ҳудудида миграция жараёнларини тартибга солишнинг энг муҳим йўналишларидан бири эканлигини эътироф этиб,
халқаро ҳуқуқнинг умум эътироф этилган принциплари ва нормаларига ҳамда Томонлар давлатларининг қонунчилигига асосланиб,
ноқонуний миграцияга қарши курашишда Томонларнинг икки томонлама ҳамкорлиги учун ҳуқуқий асос яратишга интилиб,
Мазкур Битим доирасида Томонлар ўз давлатларининг қонунчилиги ва халқаро мажбуриятларига мувофиқ ноқонуний миграцияга қарши курашишда ҳамкорликни амалга оширадилар.
1) ўзаро қизиқиш уйғотадиган статистик, илмий-услубий ва бошқа маълумотларни алмашиш, шу жумладан қуйидагилар тўғрисидаги:
ноқонуний миграцияни ташкил этиш ва амалга оширишга дахлдор бўлган, Томонлар давлатларининг ҳудудларида фаолият юритаётган юридик ва жисмоний шахслар;
ноқонуний миграцияни ташкил этиш ва амалга оширишда фойдаланиладиган жўнатиш ва қабул қилиш пунктлари, йўналишлар, ташувчилар ва транспорт воситалари;
кириш визалари ва бошқа ҳужжатларни олиш ҳамда улардан ноқонуний миграция мақсадларида фойдаланиш усуллари;
ҳақиқий бўлмаган ёки белгиланган тартибни бузган ҳолда берилган Томонлар давлатлари фуқароларининг шахсини тасдиқловчи ҳужжатлар;
Томонлар давлатларининг фуқаролигини олган шахслар, шунингдек, шахсларнинг Томонлар давлатлари фуқаролигига мансублиги;
Томонлар давлатларининг миграция, шу жумладан, миграция жараёнларини тартибга солиш, ноқонуний миграцияга қарши курашишни ташкил этиш соҳасидаги қонунчилиги, шунингдек, Томонлар давлатларининг мазкур соҳалардаги қонунчилигидаги ўзгаришлар;
бошқа Томон давлати ҳудудида меҳнат фаолиятини амалга ошираётган Томонлар давлатларининг фуқаролари;
шахсни тасдиқловчи ва давлат чегарасини кесиб ўтиш ҳуқуқини берувчи ҳужжатларнинг намуналари, уларнинг шаклларидаги ўзгартиришлар, шунингдек, Томонлар давлатлари ҳудудларига кириш, унда бўлиб туриш ва ундан чиқишга рухсат берувчи ҳужжатларга доир талаблар;
Томонлар давлатларининг ҳудудига киришга (ёки уларнинг ҳудудидан чиқиб кетишга) чекловлар мавжудлиги ва асослари, шунингдек, Томонлар давлатларининг ҳудудидан чиқариб юборилаётган шахслар;
2) мансабдор шахс томонидан тасдиқланган ва ваколатли орган томонидан муҳрланган, сўровномага илова қилинадиган, Томонлар давлатлари фуқароларнинг ўз шахсий маълумотларини трансчегаравий топширишга розилик бериш тўғрисидаги ёзма аризалари мавжуд бўлган тақдирда, собиқ Совет Социалистик Республикалар Иттифоқи паспортларининг 1974 йилдаги намунаси берилганлигини тасдиқлаш;
3) Томонлар давлатларининг чегараларини ноқонуний кесиб ўтаётган ва уларнинг ҳудудларида ноқонуний равишда бўлиб турган шахсларни аниқлаш ва ҳисобга олиш;
4) бир Томон давлати фуқаросининг бошқа Томон давлатининг ҳудудида вафот этганлиги муносабати билан топиб олинган ёки олиб қўйилган шахсни тасдиқловчи ҳужжатларини тўғридан-тўғри Томонлар давлатларининг дипломатик ваколатхонасига ва/ёки консуллик муассасасига юбориш;
5) учинчи давлатлар фуқаролари, фуқаролиги бўлмаган шахслар ва Томонлар давлатлари фуқароларининг турар жойи (яшаш жойи) бўйича миграцион ҳисобга қўйиш ёки рўйхатга олиш тўғрисидаги маълумотларни тақдим этиш;
6) шахсни тасдиқловчи ҳужжатларни бошқа Томон давлатининг ҳудудида фуқароликни расмийлаштириш факти тўғрисида унинг санаси кўрсатилган хабарнома билан биргаликда тўғридан-тўғри фуқаролиги тугатилаётган Томон давлатнинг дипломатик ваколатхона ва/ёки консуллик муассасасига қайтариш.
2. Мазкур Битим Томонларга ҳамкорликнинг бошқа ўзаро мақбул йўналишларини мазкур Битимнинг 1-моддасида белгиланган шартларга риоя қилган ҳолда белгилаш ва ривожлантиришга тўсқинлик қилмайди.
3) Томонлар ваколатли органларининг миграция масалалари билан шуғулланувчи ходимларини тайёрлаш ва малакасини ошириш, шу жумладан, мазкур соҳада семинарлар ва стажировкаларни ташкил этиш;
5) Томонлар давлатларининг ҳудудида ноқонуний миграцияга қарши курашиш бўйича қўшма тезкор профилактика тадбирларини ташкил этиш.
1. Мазкур Битим доирасидаги ҳамкорлик манфаатдор Томоннинг ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги сўровномалари (кейинги ўринларда — сўровнома) асосида амалга оширилади. Ҳар бир Томон бошқа Томонга миграция масалалари бўйича ўзида мавжуд бўлган маълумотларни, башарти бундай маълумотлар бошқа Томон учун қизиқиш уйғотишига асослар мавжуд бўлса, сўровномасиз ҳам юбориши мумкин.
2. Сўровнома рус тилида ёзма шаклда, шу жумладан, матн узатишнинг техник воситаларидан фойдаланган ҳолда юборилади.
Сўровноманинг ҳақиқийлиги ёки мазмуни юзасидан шубҳа туғилса, қўшимча тасдиқлаш талаб қилиниши мумкин.
4. Сўровнома расмий идоравий бланкда расмийлаштирилади ҳамда сўраётган Томон давлати ваколатли органининг мутасадди мансабдор шахси томонидан имзоланади.
Томонлар ўз давлатлари ваколатли органларининг сўровномаларни имзолаш ваколатига эга мансабдор шахслари рўйхатини ва идоравий бланклар намуналарини мазкур Битим имзолангандан сўнг қирқ беш (45) кун ичида алмашадилар.
5. Мазкур модданинг 4-бандида кўрсатилган сўровномаларни имзолаш ваколатига эга бўлган мансабдор шахслар рўйхати ёки бланклар ўзгарган тақдирда, Томонлар бу ҳақда бир-бирларини дарҳол хабардор қиладилар.
1. Сўралаётган Томон сўровнома ўттиз (30) календарь кун ичида тез ва тўлиқ бажарилишини таъминлаш учун барча зарур чораларни кўради.
Сўралаётган Томон сўровноманинг бажарилишига тўсқинлик қилувчи ёки унинг бажарилишини сезиларли даражада кечиктирадиган ҳолатлар ҳақида сўраётган Томонни дарҳол хабардор қилади.
2. Сўралаётган Томон сўровномани лозим даражада бажариш учун зарур деб ҳисобланган қўшимча маълумотларни талаб қилишга ҳақли.
4. Агар сўралаётган Томон сўровномани бажариш ўз давлатида амалга оширалаётган жиноий таъқиб ёки жиноят ишлари юритувига ҳалақит бериши мумкин деб ҳисобласа, у сўровномани бажаришни кейинга қолдириши ёки унинг бажарилишини сўраётган Томон билан маслаҳатлашувдан сўнг зарур деб топилган шартларга риоя қилиш билан боғлаши мумкин. Агар сўраётган Томон сўровноманинг бундай шартларда бажарилишига рози бўлса, уларга риоя қилиши лозим.
1. Сўралаётган Томон сўровнома бажарилиши унинг давлати суверенитети, хавфсизлиги, жамоат тартибига зарар етказиши, инсон ҳуқуқлари ва эркинликларининг бузилишига олиб келиши мумкин ёки ўз давлатининг қонунчилигига ёҳуд халқаро мажбуриятларга зид деб ҳисобласа, сўровномани бажаришни тўлиқ ёки қисман рад этиши мумкин.
2. Сўраётган Томон сўровнома бажарилишининг тўлиқ ёки қисман рад этилиши тўғрисида ёзма равишда рад этиш сабабларини кўрсатган ҳолда хабардор қилинади.
Ўзбекистон Томонидан — Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги ва Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати.
Ваколатли органларнинг номлари ва вазифалари ўзгарган тақдирда, Томонлар бу ҳақда зудлик билан бир-бирларини дипломатик каналлар орқали хабардор қиладилар.
Томонлар ўз давлатлари иштирокчи ҳисобланадиган халқаро ва минтақавий ташкилотлар доирасида ҳам ҳамкорлик қиладилар.
1. Сўралаётган Томон, сўраётган Томоннинг илтимосига кўра, сўровнома келиб тушганлик факти, унинг мазмуни ва унга илова қилинадиган ҳужжатлар, шунингдек, мазкур Битим доирасида ёрдам кўрсатилганлик фактининг махфийлигини таъминлаш учун зарурий чораларни кўради.
Сўровномани махфийлигини сақлаган ҳолда бажариш имкони бўлмаса, сўралаётган Томон сўраётган Томонни бу ҳақда хабардор қилади, сўраётган Томон эса сўровномани бундай шартларда бажариш ёки бажармаслик масаласини ҳал қилади.
2. Сўровномалар ижросининг натижаларидан уларни тақдим этган Томоннинг розилигисиз сўралган ва тақдим этилгандан бошқа мақсадларда фойдаланиш мумкин эмас.
3. Мазкур Битимга асосан бир Томон тарафидан олинган маълумотларни учинчи томонга бериш учун бундай маълумотларни тақдим этган бошқа Томоннинг олдиндан розилиги талаб қилинади.
4. Томонлар мазкур Битим асосида, шунингдек, Томонлар давлатларининг қонунчилиги ва улар давлатлари иштирокчиси бўлган халқаро шартномаларига мувофиқ юбориладиган ва бажариладиган сўровномалар доирасида алмашиладиган жисмоний шахс тўғрисидаги маълумотларнинг ҳимоя қилинишини таъминлайдилар. Томонлар, шунингдек, жисмоний шахс тўғрисидаги маълумотларни тасодифий йўқотиш, улардан рухсатсиз фойдаланиш, уларни ўзгартириш ёки тарқатишдан ҳимоя қилишни таъминлайдилар.
5. Мазкур Битимнинг амал қилиши тугатилган тақдирда, мазкур модданинг сўровнома келиб тушганлик факти, унинг мазмуни ва унга илова қилинадиган ҳужжатларнинг, шунингдек, ёрдам кўрсатилганлик фактининг махфийлигини таъминлаш учун зарурий чораларни кўришга доир қоидалари Томонлар учун амал қилишда давом этади.
1. Томонлар ўзаро келишувга кўра мазкур Битимга асосан миграция соҳасидаги ҳамкорликни мувофиқлаштириш ва унинг самарадорлигини ошириш мақсадида маслаҳатлашувлар ўтказадилар.
2. Томонлар мазкур Битим қоидаларининг янада самарали амалга оширилишини таъминлаш мақсадида қўшма ишчи гуруҳлар тузишлари, экспертлар учрашувларини ўтказишлари мумкин.
Томонлар мазкур Битимни амалга ошириш жараёнида юзага келадиган харажатларни, башарти ҳар бир алоҳида ҳолатда бошқача тартиб келишиб олинмаган бўлса, Томонлар давлатларининг қонунчилигига мувофиқ мустақил равишда қоплайдилар.
Мазкур Битимнинг қоидалари Томонларнинг давлатлари иштирокчи ҳисобланадиган бошқа халқаро шартномалардан келиб чиқадиган ҳуқуқлари ва мажбуриятларига дахл қилмайди.
Томонлар ўртасидаги муносабатларда юзага келадиган ва мазкур Битимни бажариш ёки талқин қилиш билан боғлиқ барча низоли масалалар маслаҳатлашув ва музокаралар йўли билан ҳал этилади.
Томонларнинг ўзаро розилиги билан мазкур Битимга унинг ажралмас қисми ҳисобланадиган ва мазкур Битимнинг 15-моддаси 1-бандида белгиланган тартибда кучга кирадиган алоҳида баённомалар билан расмийлаштириладиган ўзгартириш ва қўшимчалар киритилиши мумкин.
1. Мазкур Битим номуайяи муддатга тузилади ва Томонлар унинг кучга кириши учун зарур бўлган давлат ички процедураларини бажарганликлари тўғрисида сўнги ёзма хабарнома дипломатик каналлар орқали олинган санадан бошлаб ўттиз (30) кун ўтгач, кучга киради.
2. Томонлардан ҳар бири мазкур Битимнинг амал қилишини дипломатик каналлар орқали бошқа Томонга унинг амал қилишини тугатиш нияти тўғрисида ёзма хабарнома юбориш орқали тугатишга ҳақли. Бу ҳолда, мазкур Битимнинг амал қилиши бундай хабарнома олинган санадан бошлаб тўқсон (90) календарь кун ўтгач, тугатилади.