LexUZ sharhi
Mazkur buyruq O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vazirining 2021-yil 5-avgustdagi 239-sonli ““Diplomatik korpus, xalqaro nohukumat hamda mahalliy nodavlat va notijorat tashkilotlar, ommaviy axborot vositalar vakillarini jazoni ijro etish tizimi muassasalariga tashrifini tashkillashtirish tartibi to‘g‘risidagi yo‘riqnomani tasdiqlash haqida”gi buyruqni o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi qaroriga (ro‘yxat raqami 1425-1, 10.08.2021-y.) asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 9-martdagi 12-3-54-sonli Tadbirlar rejasiga muvofiq buyuraman:
1. Diplomatik korpus, xalqaro nohukumat hamda mahalliy nodavlat va notijorat tashkilotlar, ommaviy axborot vositalar vakillarini jazoni ijro etish tizimi muassasalariga tashrifini tashkillashtirish tartibi to‘g‘risidagi yo‘riqnoma ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Ushbu buyruq O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kundan boshlab o‘n kun o‘tgandan keyin kuchga kiradi.
1. Mazkur Yo‘riqnoma, agarda O‘zbekiston Respublikasi tomonidan imzolangan xalqaro bitimlarda boshqa tartib ko‘zda tutilmagan bo‘lsa, diplomatik korpus, xalqaro nohukumat hamda mahalliy nodavlat va notijorat tashkilotlar, ommaviy axborot vositalar vakillarini jazoni ijro etish tizimi muassasalariga tashrifi to‘g‘risidagi tartibni belgilaydi.
2. O‘zbekiston Respublikasi tomonidan imzolangan xalqaro shartnomalar va bitimlar, 1963-yildagi konsullik aloqalari to‘g‘risidagi Vena Konvensiyasi, O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual va Jinoyat-ijroiya kodekslari, mazkur Yo‘riqnoma, shuningdek jazoni ijro etish tizimi faoliyatini tashkillashtirish tartibini belgilovchi boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlar jazoni ijro etish tizimi muassasalariga diplomatik korpus, xalqaro nohukumat hamda mahalliy nodavlat va notijorat tashkilotlar, xorijiy, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillarini tashrifiga asos bo‘la oladi.
3. Diplomatik korpus, xalqaro nohukumat hamda mahalliy nodavlat va notijorat tashkilotlari, xorijiy, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillari tomonidan mazkur Yo‘riqnoma bilan belgilangan instansiyaga yuborilgan murojaati jazoni ijro etish tizimi muassasalariga tashrif uchun shartdir.
4. Ozodlikdan mahrum qilish joylariga tashrif buyurish hamda u yerdagi shaxslarning saqlash sharoitlarini o‘rganish uchun diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlar va xorijiy ommaviy axborot vositalar vakillari O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligiga1 tegishli murojaatnomani, O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida2 ro‘yxatdan o‘tgan tashkilotlar esa tegishligicha Adliya vazirligiga yuborilishi lozim.
Murojaatnomada tashrif kuni, maqsadi, tashrifda qatnashadigan shaxs (shaxslar), tashrif chog‘ida uchrashmoqchi bo‘lgan mahkum (mahkumlar)ning familiyasi, ismi, shuningdek boshqa zarur ma’lumotlar ko‘rsatilishi lozim.
5. TIV yoki AV jazoni ijro etish muassasasiga tashrif haqidagi murojaatnomani olgach, uni qonunda belgilangan tartibda ko‘rib chiqadi: akkreditatsiya bor yo‘qligini tekshiradi, tashrifning maqsadga muvofiqligini belgilaydi. Ushbu tadbirlarni bajarib bo‘lgach, TIV (AV) besh kunlik muddat ichida murojaatnomaning nusxasini ilova qilgan holda O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Jazoni ijro etish bosh boshqarmasiga so‘rov xatini yuboradi va unda tegishli akkreditatsiya borligini, zarur hollarda esa — tashrif o‘tkazilishining maqsadga muvofiqligini ko‘rsatadi.
Mansabdor konsul shaxslarning vakillik mamlakati fuqarolari bo‘lgan mahkum yoki qamoqda saqlanayotganlar bilan uchrashuvni o‘tkazish maqsadga muvofiqligi to‘g‘risidagi masala 1963-yildagi konsullik aloqalari to‘g‘risidagi Vena Konvensiyasiga muvofiq ko‘rib chiqilmaydi va ularning tashrifi haqidagi murojaatnomasi so‘zsiz ijobiy hal etiladi.
6. Qamoqqa olingan shaxs tergov, prokuratura yoki sud idoralari ixtiyorida bo‘lgan hollarda, IIV JIEBB tomonidan murojaatnoma muallifining so‘rov xati tegishligicha tergov, prokuratura yoxud sud idoralariga yuboriladi va bu haqda TIV va AV ga ma’lum qilinadi.
7. IIV JIEBB tomonidan TIV (AV)ning murojaatnoma haqidagi tegishli xabari olingach ko‘rib chiqiladi, zarur hollarda tekshiruv tadbirlari amalga oshiriladi (murojaatda qayd etilgan mahkumlar qayerdaligi aniqlanadi) va tashrifning maqsadga muvofiqligi belgilanadi.
8. Murojaatnomani ko‘rib chiqish natijalari haqida IIV JIEBB muallifni xabardor qilish uchun TIV yoki AVga ma’lum qiladi.
Masala ijobiy hal etilgan holda, TIV yoki AVga tashrif kuni va soatini kelishish uchun aloqa telefon raqami beriladi, salbiy qaror qabul qilingan holda esa yozma ravishda asoslantirilgan rad javobi yuboriladi.
9. IIV JIEBBning tegishli javobini olgandan so‘ng, TIV yoki AV besh kunlik muddatdan kechiktirilmagan holda murojaatnoma muallifiga natija haqida ma’lum qiladi.
10. Murojaatnoma muallifi TIV yoki AVdan javob xatini olgandan so‘ng masala ijobiy hal etilgan holda, berilgan aloqa telefonlari orqali IIV JIEBBga murojaat qiladi va muassasaga tashrif kuni va soati bo‘yicha tasdiq javobini oladi yoki tashrifning yangi sanasi va vaqti bo‘yicha kelishiladi.
Tashrif buyuriladigan muassasalar tartibotli bo‘lganligini inobatga olgan holda, muzokaralar davomida tashrif va uning natijalarini matbuotda chop etilishi mumkinligi bo‘yicha masala oldindan kelishiladi.
11. Diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlar va xorijiy ommaviy axborot vositalari vakillarining jazoni ijro etish muassasalariga tashrifni tashkillashtirish va jazoni o‘tayotgan mahkumlarni saqlash sharoitlarini o‘rganish IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi) tomonidan muassasa ma’muriyati bilan birgalikda amalga oshiriladi.
12. Jazoni ijro etish muassasasi ma’muriyati rejalashtirilayotgan tashrif to‘g‘risida tegishli xabar olganidan so‘ng, uni belgilangan muddatlarda o‘tkazilishini tashkillashtiradi.
13. Diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlar va xorijiy ommaviy axborot vositalar vakillari tomonidan uyushtiriladigan tashrif hamda jazoni o‘tayotgan mahkumlarni saqlash sharoitlarini o‘rganish uchun vaqt chegaralanmaydi, ammo u jazoni ijro etish muassasalarining ichki tartib qoidalarini buzmasligi va kechki uyqudan (soat 22-00) ertalabki uyg‘onishgacha (soat 06-00) bo‘lgan vaqt mobaynida o‘tkazilmasligi lozim.
Tashrif buyurgan shaxslar jazoni ijro etish muassasalarining Ichki tartib qoidalarini buzgan hollarda, tashrif muddatidan avval tugatilishi va tartibbuzarlar muassasa hududidan chiqarib yuborilishi mumkin. Bu holda muassasa ma’muriyati rasmiy ravishda IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi)ga, shuningdek TIV yoki AV xabar qiladi.
14. Tashrif mobaynida diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlar va xorijiy ommaviy axborot vositalar vakillari tomonidan jazoni o‘tayotgan mahkumlar bilan uchrashuv ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazoni ijro etish muassasalarining Ichki tartib qoidalari talablariga binoan amalga oshiriladi.
Suhbat chog‘ida, 1963-yildagi konsullik aloqalari to‘g‘risidagi Vena konvensiyasida ko‘zda tutilgan hollardan tashqari, qamoq va jazoni ijro etish joylarida qonunchilikka rioya qilish ustidan nazoratni amalga oshiruvchi prokuror, shuningdek mahkum va qamoqqa olinganlarga nisbatan sud-tergov jarayonini olib borayotgan idoralarining vakillari qatnashishi mumkin.
Mahkumlarni kino, foto, videotasvirga olish, ular bilan suhbatlar, audioyozuv olib borish (intervyu olish) faqatgina ularning yozma ravishdagi roziligi bilan amalga oshiriladi.
Mahkumlarning xavfsizligi va qo‘riqlanishini ta’minlovchi obyektlarni tasvirga tushirish (tashrifdan avval) IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi)ning oldindan olingan ruxsati bilan amalga oshirilishi mumkin.
15. Qamoqqa olingan va ozodlikdan mahrum qilingan shaxslarni diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlar va xorijiy ommaviy axborot vositalar vakillari bilan uchrashuvi O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual va Jinoyat-ijroiya kodekslarining talablariga asosan beriladigan uchrashuvlar hisobiga kiritilmasligi lozim.
16. Bunday tashriflarning uzluksizligi, agar O‘zbekiston Respublikasi tomonidan imzolangan xalqaro shartnomalarda boshqa tartib nazarda tutilmagan bo‘lsa, diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlarning so‘rovnomalari asosida IIV JIEBB tomonidan belgilanadi.
17. Jazoni o‘tayotgan mahkumlar tomonidan diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlar va xorijiy ommaviy axborot vositalar vakillari bilan uchrashuv yozma ravishda rad qilingan hollarda, jazoni ijro etish muassasa ma’muriyati IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi) ga xabar beradi.
18. Tashrif buyuruvchi tomonga ayrim ma’lumotlarni, shu jumladan muassasada jazoni o‘tayotgan mahkumlarning soni, ularning aniq toifalarini yoxud boshqa qiziqish uyg‘otadigan ma’lumotlarni taqdim qilish masalasi IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi) bilan dastlabki (tashrifdan avval) muzokaralar yo‘li bilan kelishiladi.
19. Diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlar va xorijiy ommaviy axborot vositalar vakillarining muassasalarga tashrif natijalari, saqlash sharoitlarini yaxshilash bo‘yicha takliflari, shuningdek boshqa masalalar muassasa ma’muriyati, IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi) bilan birgalikda muhokama qilinishi mumkin.
20. Jazoni ijro etish muassasalariga tashrifning natijalari bo‘yicha tomonlarning o‘zaro kelishuviga binoan hamkorlikda matbuot konferensiyalari, matbuotda chop etish va boshqa axborot-ma’rifiy tadbirlarni o‘tkazish mumkin.
Matbuotda chop etish tartibi, agarda xalqaro shartnomalarda boshqa tartib belgilanmagan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 26-dekabrdagi “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi va 2002-yil 12-dekabrdagi “Axborot erkinligining kafolatlari va tamoyillari to‘g‘risida”gi qonunlari talablariga muvofiq amalga oshirilishi lozim.
21. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida tegishli ro‘yxatdan o‘tkazilgan nodavlat va notijorat tashkilotlar4 , respublika hamda mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillariga jazoni ijro etish tizimi muassasalariga tashrif uchun ruxsat berilishi mumkin.
22. NNT, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillari muassasalarga tashrif hamda ozodlikdan mahrum qilingan shaxslarni saqlash sharoitlarini o‘rganish borasida ruxsat olish uchun IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi) lariga yozma murojaatni yuboradi.
Murojaatnomada tashrifning sanasi, maqsadi, aloqa telefon raqami, tashrif buyuruvchi shaxs (shaxslar) va tashrif mobaynida uchrashadigan mahkum (mahkumlar) ning familiyasi, ismi, shuningdek boshqa zarur (O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida tegishli ro‘yxatdan o‘tganligi, tashrif uyushtirilishi mo‘ljallangan muassasada qarindoshlari yo‘qligi va h.k.) ma’lumotlar ko‘rsatilishi lozim.
23. Muassasaga tashrif buyurish to‘g‘risidagi murojaatni olgach IIV JIEBB uni bir oy mobaynida qonun bilan belgilangan tartibda ko‘rib chiqadi, O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida ro‘yxatdan o‘tgan-o‘tmaganligini tekshiradi, tashrifning maqsadga muvofiqligini belgilaydi, zarur bo‘lsa tekshiruv tadbirlarni amalga oshiradi (murojaatda ko‘rsatilgan mahkumlarni turgan joyini aniqlaydi va h.k.)
24. Murojaatnomani ko‘rib chiqish natijasi bo‘yicha IIV JIEBB o‘n kun muddat ichida muallifga ma’lum qiladi.
Masala ijobiy hal etilgan holda, tashrif kuni va soatini kelishish uchun aloqa telefon raqami beriladi, salbiy qaror qabul qilingan holda esa yozma ravishda asoslantirilgan rad javobi yuboriladi.
25. Murojaat muallifi tegishli javob xatini olgandan so‘ng masala ijobiy hal etilgan holda, berilgan aloqa telefonlari orqali IIV JIEBBga murojaat qiladi va muassasaga tashrif kuni hamda soati bo‘yicha tasdiq javobini oladi yoki tashrifning yangi sanasi va vaqti bo‘yicha kelishiladi.
Tashrif buyuriladigan muassasalar tartibotli bo‘lganligini inobatga olgan holda, muzokaralar davomida tashrif va uning natijalarini matbuotda chop etilishi mumkinligi bo‘yicha masala oldindan kelishiladi.
26. NNT, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillarining jazoni ijro etish muassasalariga tashrifini tashkillashtirish va jazoni o‘tayotgan mahkumlarni saqlash sharoitlarini o‘rganish IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi) tomonidan muassasa ma’muriyati bilan birgalikda amalga oshiriladi.
27. Jazoni ijro etish muassasaning ma’muriyati rejalashtirilayotgan tashrif to‘g‘risida tegishli xabar olgandan so‘ng, uni belgilangan muddatlarda o‘tkazilishini tashkillashtiradi.
28. NNT, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillari tomonidan uyushtiriladigan tashrif hamda jazoni o‘tayotgan mahkumlarni saqlash sharoitlarini o‘rganish uchun vaqt chegaralanmaydi, ammo u jazoni ijro etish muassasalarining ichki tartib qoidalarini buzmasligi va kechki uyqudan (soat 22-00) ertalabki uyg‘onishgacha (06-00) bo‘lgan vaqt mobaynida o‘tkazilmasligi lozim.
Tashrif buyurgan shaxslar jazoni ijro etish muassasalarining Ichki tartib qoidalarini buzgan hollarda, tashrif muddatidan avval tugatilishi va tartibbuzarlar muassasa hududidan chiqarib yuborilishi mumkin. Bu holda muassasa ma’muriyati rasmiy ravishda IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi)ga, shuningdek AVga xabar qiladi.
29. Tashrif mobaynida NNT, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalari vakillari tomonidan jazoni o‘tayotgan mahkumlar bilan uchrashuv ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazoni ijro etish muassasalarining Ichki tartib qoidalariga binoan amalga oshiriladi.
Suhbat chog‘ida qamoq va jazoni ijro etish joylarida qonunchilikka rioya qilish ustidan nazoratni amalga oshiruvchi prokuror, shuningdek, mahkum va qamoqqa olinganlarga nisbatan sud — tergov jarayonini olib borayotgan idoralarining vakillari qatnashishi mumkin.
Mahkumlarni kino, foto, videotasvirga olish, ular bilan suhbatlar, audioyozuv olib borish (intervyu olish) faqatgina ularning yozma ravishdagi roziligi bilan amalga oshiriladi.
Mahkumlarning xavfsizligi va qo‘riqlanishini ta’minlovchi obyektlarni tasvirga tushirish (tashrifdan avval) IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi)ning oldingan olingan ruxsati bilan amalga oshirilishi mumkin.
30. Qamoqqa olingan va ozodlikdan mahrum etilgan shaxslarni NNT, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillari bilan uchrashuvi O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual va Jinoyat-ijroiya kodekslarining me’yorlariga asosan beriladigan uchrashuvlar hisobiga kiritilmasligi lozim.
31. Jazoni o‘tayotgan mahkumlar tomonidan NNT, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillari bilan uchrashuv yozma ravishda rad qilingan hollarda, jazoni ijro etish muassasa ma’muriyati IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi)ga xabar beradi.
32. NNT, respublika va mahalliy ommaviy axborot vositalar vakillarining muassasalarga tashrif natijalari, saqlash sharoitlarini yaxshilash bo‘yicha takliflari, shuningdek boshqa masalalar muassasa ma’muriyati, IIV JIEBB yoki hududiy jazoni ijro etish boshqarmasi (bo‘limi) lari bilan birgalikda muhokama qilinishi mumkin.
33. Jazoni ijro etish muassasalariga tashrif natijalari bo‘yicha, tomonlarning o‘zaro kelishuviga binoan, hamkorlikda matbuot konferensiyalari, matbuotda chop etish va boshqa axborot-ma’rifiy tadbirlarni o‘tkazish mumkin.
Matbuotda chop etish tartibi, agarda xalqaro shartnomalarda boshqa tartib belgilanmagan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 26-dekabrdagi “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi va 2002-yil 12-dekabrdagi “Axborot erkinligining kafolatlari va tamoyillari to‘g‘risida”gi qonunlari talablariga muvofiq amalga oshirilishi lozim.
34. Diplomatik korpus, xalqaro nohukumat tashkilotlari va xorijiy ommaviy axborot vositalari vakillarining ushbu Yo‘riqnomada ko‘zda tutilgan masalalar bo‘yicha yozma yoki og‘zaki murojaatnomalari kelib tushgan hollarda, O‘zbekiston Respublikasi IIV boshqarmalari va sohaviy xizmatlari:
a) yozma ravishdagi murojaatlarni zudlik bilan mazkur Yo‘riqnoma bo‘yicha belgilangan tartibda ko‘rib chiqilishi uchun Tashqi ishlar yoki Adliya vazirliklariga (murojaat muallifining tegishli akkreditatsiyasi yoki ro‘yxatga olinganligiga qarab belgilanadi) yuborilishi;
b) og‘zaki murojaatnoma kelib tushgan holda esa ularda qayd etilgan masala bo‘yicha Tashqi ishlar yoki Adliya vazirliklariga murojaat etish muvofiqligi to‘g‘risida tegishli tushuntirishlar berilishi lozim.
35. Mazkur Yo‘riqnoma O‘zbekiston Respublikasining Bosh prokuraturasi, Milliy xavfsizlik xizmati va Tashqi ishlar vazirligi bilan kelishilgan.