LexUZ шарҳи
Мазкур Қонун Ўзбекистон Республикасининг 2000 йил 15 декабрдаги 175-II-сонли «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиришлар ва қўшимчалар киритиш, шунингдек айримларини ўз кучини йўқотган деб топиш тўғрисида»ги Қонунига асосан ўз кучини йўқотган.
Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгаши қарор қилади:
Ўзбекистон Республикасининг1991 йил 15 февралда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикасидаги корхоналар тўғрисида»ги Қонунига (Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1991 йил, № 4, 78-модда) қуйидаги ўзгартиш ва қўшимчалар киритилсин:
«Ушбу Қонун мулкчиликнинг барча шаклига мансуб корхоналарни барпо этишнинг, улар фаолиятининг, уларни қайта ташкил этиш ва тугатишнинг умумий ҳуқуқий, иқтисодий ва ижтимоий асосларини белгилаб беради.
Қонун фойда (даромад) олишни кўзлаб иш олиб борадиган корхоналарнинг мустақиллигини таъминлашга қаратилган бўлиб, уларнинг ҳуқуқлари ва масъулиятини белгилайди, бошқа корхоналар ва ташкилотлар, давлат ҳокимияти ва бошқарув идоралари билан муносабатларини тартибга солиб туради».
ширкат (жамоа) мулкига асосланган жамоа, оила, маҳалла корхоналари, ишлаб чиқариш кооперативлари; хўжалик жамиятлари ва ширкатларига жамоат ташкилотлари ва диний ташкилотларга қарашли корхоналар ҳамда жамоа мулкининг бошқа шаклларига асосланган корхоналар»;
давлат мулкига асосланган республика давлат корхоналари, Қорақалпоғистон Республикаси давлат корхоналари, вилоятлараро, вилоят, туманлараро, туман, шаҳар давлат корхоналари ва бошқа турдаги корхоналар»;
«аралаш мулкка асосланган давлатлараро ва қўшма корхоналар ҳамда мулкчиликнинг турли шаклига мансуб, тўлиқ ёки ҳиссабай йўсинда иштирок этишга асосланган бошқа корхоналар»;
«Ўзбекистон Республикасида корхоналарнинг республика қонун ҳужжатларига зид бўлмаган ҳолда тузилган бошқа турлари ҳам иш олиб бориши мумкин».
1-бандининг биринчи жумласида «Корхоналар» деган сўз «Мулкчиликнинг барча шаклига мансуб корхоналар» деган сўзлар билан алмаштирилсин;
«5. Ассоциация, бирлашма унинг таркибига кирувчи корхоналарнинг, суд ёки хўжалик судининг қарорига биноан тугатилади».
«1. Мулкчиликнинг барча шаклига мансуб корхоналарни барпо этиш ва уларнинг фаолияти билан боғлиқ муносабатлар ушбу Қонун ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонун ҳужжатлари билан тартибга солиб турилади».
«3. Ўзбекистон Республикасининг, бошқа давлатлар юридик шахслари ва фуқароларининг тўлиқ ёки ҳиссабай мулки бўлган корхоналарни (давлатлараро корхоналар ва қўшма корхоналарни) барпо этиш ҳамда улар фаолиятининг хусусиятлари Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатлари ва давлатлараро шартномалар (битимлар) билан белгилаб қўйилади».
3-бандидаги «халқ депутатлари тегишли Совети» деган сўзлар «давлат ҳокимиятининг тегишли идораси» деган сўзлар билан алмаштирилсин.
«1. Корхона давлат рўйхатидан корхона жойлашган ердаги давлат ҳокимияти ва бошқарув идораларида, башарти Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларида ўзгача қоида назарда тутилмаган бўлса, ўтказилади».
«2. Корхонани давлат рўйхатидан ўтказиш тартибини Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси белгилаб қўяди»;
«Суд корхонани рўйхатдан ўтказиш рад этилганлигини асоссиз деб топса, бу ҳол давлат ҳокимиятининг корхонани рўйхатдан ўтказишни рад этган идорасини моддий жавобгарликка тортишга (суд чиқимларидан ташқари) сабаб бўлади. Моддий жавобгарликнинг миқдори хўжалик суди томонидан белгиланади ва қонунда белгилаб қўйилган тартибда ундириб олинади»;
4-бандининг иккинчи жумласи қуйидаги таҳрирда баён этилсин: «Олинган маблағ давлат ҳокимиятининг корхона рўйхатдан ўтказилган жойдаги идораси бюджети ҳисобига ўтказилади».
«1. Корхона юридик шахс ҳуқуқига эга бўлган шуъба корхоналар барпо этиш ва бу корхоналарнинг уставларини тасдиқлаш ҳуқуқига эга.
Корхона, шунингдек жорий ва ҳисоб-китоб счётлари очиш ҳуқуқига эга бўлган шуъбалар, ваколатхоналар, бўлимлар ва бошқа алоҳида бўлинмалар барпо этиш ҳамда улар тўғрисидаги низомларни тасдиқлаш ҳуқуқига эга.
2. Бундай корхоналар ва бўлинмаларни жойлаштириш масаласи давлат ҳокимиятининг тегишли маҳаллий идоралари билан амалдаги қонунларда белгиланган тартибда келишиб олинади».
«Мулкчилик шаклидан қатъи назар, корхоналарнинг устав билан бошқарилмайдиган барча муносабатлари ушбу Қонун ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонун ҳужжатлари билан тартибга солиб турилади».
номи ва матнидаги «Корхонанинг мулкдори», «Мулкдор (мулкдорлар)», «Корхонанинг мулкдори (мулкдорлари)», «корхона мулкдори (мулкдорлари)» деган атамалар «Корхона мол-мулкининг эгаси», «Корхона мол-мулкининг эгаси (эгалари)» деган атама билан алмаштирилсин.
2-бандида «фуқаролар» деган сўз «Ўзбекистон Республикасининг, бошқа давлатларнинг фуқаролари ҳамда фуқаролиги бўлмаган шахслар» деган сўзлар билан алмаштирилсин.
3-бандининг еттинчи хатбошисида «фуқаролар» деган сўз «жисмоний шахслар» деган сўзлар билан алмаштирилсин;
4-банди «Корхона» деган сўздан кейин «мол-мулкининг эгаси (эгалари) ёки у (улар) ваколат берган идоралар» деган сўзлар билан тўлдирилсин;
«5. Корхона мол-мулкининг эгаси (эгалари) ёки у (улар) ваколат берган идоралар, башарти қонун ҳужжатларида ва уставда ўзга қоидалар назарда тутилмаган бўлса, ишлаб чиқариш воситалари ва бошқа моддий бойликларни сотиш, бепул топшириш, ижарага беришга ҳақлидир, Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига мувофиқ фуқароларнинг мулки бўла олмайдиган ёки улар фойдалана олмайдиган ишлаб чиқариш воситалари ва ўзга моддий бойликлар бундан мустасно».
1-бандидаги «ҳуқуқий шахслар ва фуқароларнинг» деган сўзлар «юридик ва жисмоний шахсларнинг» деган сўзлар билан алмаштирилсин.
«Юридик ва жисмоний шахслар, давлат ҳокимияти ва бошқарув идоралари томонидан корхонанинг мулкий ҳуқуқларини бузиш натижасида унга етказилган зарар суд ёки хўжалик суди қарорига кўра корхонага тўланади».
«2. Корхона раҳбарини ёллаш (тайинлаш, сайлаш) ва бўшатиш корхона мол-мулки эгасининг ҳуқуқи бўлиб, бу ҳуқуқни у бевосита, шунингдек ўзи ваколат берган идоралар орқали ёки корхонани бошқариш ҳуқуқи берилган корхона кенгаши, бошқаруви ёхуд бошқа идоралар орқали амалга оширади».
2-бандидаги «мамлакатдаги ва чет элдаги» деган сўзлар «республикадаги ва бошқа давлатлардаги» деган сўзлар билан, «дирекциянинг» деган сўз эса «маъмуриятнинг» деган сўз билан алмаштирилсин.
«2. Корхона кенгаши (бошқаруви)нинг ҳуқуқ ва бурчлари корхона мол-мулкининг эгаси ёки у ваколат берган идоралар тасдиқлайдиган Кенгаш (бошқарув) тўғрисидаги низом билан белгилаб қўйилади».
номи ва матнидаги «фойда», «фойдадир», «фойдани» деган сўзлардан кейин «(даромад)», «(даромаддир)», «(даромадни)» деган сўзлар билан тўлдирилсин;
биринчи қисмидаги биринчи жумла «ўтади» деган сўздан кейин «ва қонунларда назарда тутилганидан бўлак ҳолларда тортиб олинмайди» деган сўзлар билан тўлдирилсин;
19. 19-модданинг 2-бандидаги «ҳужжатлари», 21-модда 4-бандининг биринчи қисмидаги ва 26-модда 2-бандининг иккинчи қисмидаги «қонун ҳужжатлари» деган сўзлар «қонунлар» деган сўзлар билан алмаштирилсин.
«Корхонанинг бошқа корхоналар, ташкилотлар, юридик ва жисмоний шахслар билан хўжалик муносабатлари»;
1-бандидаги «ва фуқаролар» деган сўзлар «юридик ва жисмоний шахслар» деган сўзлар билан алмаштирилсин.
«4. Иш ҳақи тўлаш, бюджетга тўловлар, шунингдек давлат мажбурий суғурта турлари юзасидан суғурта тўловлари ва нафақа фондига тўловлар барча корхоналар, шу жумладан қишлоқ хўжалиги корхоналари учун ҳам биринчи галдаги тўловдир. Ҳисоб-китобларнинг бошқа турларини корхоналар тақвим тартибига мувофиқ амалга оширадилар»;
2-бандининг иккинчи қисмидаги иккинчи жумла «валюта маблағини» деган сўзлардан кейин «қонунларда назарда тутилганидан бўлак ҳолларда» деган сўзлар билан тўлдирилсин.
«Корхона амалдаги қонунларда белгилаб қўйилган тартибда ва миқдорда давлат ижтимоий суғурта фондига ҳамда аҳолини иш билан таъминлашга кўмаклашиш фондига пул ўтказиши шарт».
«2. Меҳнат жамоасининг ваколатлари Ўзбекистон Республикаси қонунлари, корхонани барпо этиш тўғрисидаги таъсис ҳужжатлари, корхона устави, корхона маъмурияти (мол-мулки эгаси) билан меҳнат жамоаси ўртасида тузилган шартномалар билан белгилаб берилади.
Корхона меҳнат жамоаси ваколатларини амалга оширишнинг асосий шакли умумий йиғилиш (конференция)дир».
«2. Республика ва маҳаллий давлат, жамоат ҳамда кооператив идоралари ва уларнинг мансабдор шахслари корхонага дахлдор қарорлар қабул қилиш чоғида ва ўзларининг шу корхона билан муносабатларида ушбу Қонуннинг қоидаларига риоя этилиши учун жавобгардирлар»;
иккинчи қисми «Давлат идоралари» деган сўзлардан кейин «ва ўзга идоралар» деган сўзлар билан тўлдирилсин; «давлат ҳакамлигига» деган атама «хўжалик судига» деган атама билан алмаштирилсин;
учинчи қисмидаги охирги жумла қуйидаги таҳрирда баён этилсин: «3арарнинг ўрнини қоплаш тўғрисидаги низоларни хўжалик суди ўз ваколатларига мувофиқ ҳолда ҳал қилади».
«Давлат статистика ҳисоботининг шаклларини давлат статистика идоралари, бундай ҳисоботларни тақдим этиш тартибини эса Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси белгилайди»;
«1. Корхона молия-хўжалик фаолияти корхона мол-мулки эгасининг ташаббусига биноан тафтиш қилиниши мумкин»;
2-бандига «юкланган солиқ» деган сўзлардан кейин «молия» деган сўз, «давлат идоралари» деган сўзлардан кейин «аудиторлик хизматлари» деган сўзлар киритилсин.
биринчи қисмидаги «халқ депутатлари маҳаллий Советлари» деган атама «давлат ҳокимиятининг маҳаллий идораси» деган атама билан алмаштирилсин;
иккинчи қисмидаги «халқ депутатлари маҳаллий Советининг» деган атама «давлат ҳокимияти маҳаллий идорасининг» деган атама билан алмаштирилсин;
3-бандидаги «халқ депутатлари маҳаллий Советлари» деган атама «давлат ҳокимиятининг маҳаллий идоралари» деган атама билан алмаштирилсин.
иккинчи жумласи қуйидаги таҳрирда баён этилсин: «Синган корхоналарни тугатиш тартиби Ўзбекистон Республикаси қонунлари билан тартибга солиб борилади».
«1. Корхона мол-мулк эгаси ёки у ваколат берган идора тузган, корхона синган тақдирда эса хўжалик суди тузган тугатиш комиссияси томонидан тугатилади. Мол-мулк эгасининг қарорига биноан корхонани унинг бошқарув идораси тугатиши мумкин»;
2-бандининг иккинчи қисмида «давлат ҳакамлиги ёки суд» деган сўзлар «хўжалик суди» деган сўзлар билан алмаштирилсин.
«Юридик шахс — гаровга қўювчи қайта ташкил этилган ёки тугатилган тақдирда гаровга олувчи гаров билан таъминланган мажбуриятнинг ижро муддатидан қатъи назар ундиришни гаровга қўйилган мол-мулкка қаратиш ҳуқуқини қўлга киритади»;
3-бандида «суд ёки давлат ҳакамлигига» деган сўзлар «хўжалик судига» деган сўзлар билан алмаштирилсин.
33. 1, 13, 14, 16, 21, 35-моддалардан «ССР Иттифоқи», «ССР Иттифоқи ва», «СССР ва» деган сўзлар чиқариб ташлансин.
34. 2-модданинг 2-бандидан, 34-модданинг 2-бандидаги иккинчи қисмидан «СССР Ҳукумати» деган сўзлар чиқариб ташлансин.
35. 2-модданинг 2-бандидаги биринчи қисмида, 4 ва 8-модданинг 2-бандларида, 34-модданинг 2-бандидаги иккинчи қисмида «Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Вазирлар Кабинети» деган атама «Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси» деган атама билан алмаштирилсин.