LexUZ sharhi
Mazkur Qonun O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 25-iyundagi O‘RQ-544-sonli “O‘zbekiston Respublikasining Saylov kodeksini tasdiqlash to‘g‘risida”gi Qonuniga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi (bundan buyon matnda Markaziy saylov komissiyasi deb yuritiladi) O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, Oliy Majlis deputatlari saylovlarini, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi referendumini tashkil etish va o‘tkazish uchun tuziladi hamda u o‘z faoliyatini doimiy asosda amalga oshiradi.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, O‘zbekiston Respublikasining saylov to‘g‘risidagi hamda referendum to‘g‘risidagi qonunlariga va boshqa qonunlariga amal qiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi faoliyatining asosiy prinsiplari qonuniylik, kollegiallik, oshkoralik, mustaqillik, adolatlilikdan iborat.
(2-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 1999-yil 19-avgustdagi 809-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1999-y., 9-son, 206-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi o‘zining butun faoliyati bilan saylov tizimining demokratik prinsiplarini amalga oshirishga ko‘maklashishga, saylovchilarning o‘z xohish-irodasini erkin bildirish imkoniyatini ta’minlashga da’vat etilgan.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi Oliy Majlis tomonidan kamida o‘n besh nafar a’zodan iborat tarkibda tuziladi.
Markaziy saylov komissiyasining a’zolari Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlarining tavsiyasi bo‘yicha Oliy Majlis tomonidan tasdiqlanadilar.
Markaziy saylov komissiyasining Raisi komissiya a’zolari orasidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining taqdimnomasi bo‘yicha komissiya majlisida saylanadi.
Markaziy saylov komissiyasi Raisining o‘rinbosari va komissiya kotibi komissiya a’zolari orasidan komissiya majlisida saylanadilar.
(3-modda O‘zbekiston Respublikasining 1998-yil 25-dekabrdagi 729-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1999-y., 1-son, 20-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasining a’zosi boshqa saylov komissiyasining yoki siyosiy partiyaning a’zosi bo‘lishi mumkin emas.
Qonunda belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzod etib, Oliy Majlis deputatligiga nomzod etib, ishonchli vakil yoki saylovchilar tashabbuskor guruhining a’zosi etib ro‘yxatga olingan Markaziy saylov komissiyasining a’zosi komissiya tarkibidan chiqib ketgan deb hisoblanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi a’zosining vakolatlari quyidagi hollarda Oliy Majlisi tomonidan bevosita yoki uni a’zolikka tavsiya etgan organning taqdimnomasi bo‘yicha to‘xtatilishi mumkin:
u o‘z vazifalarini muntazam ravishda bajarmay kelgan taqdirda. Markaziy saylov komissiyasi a’zosining vakolatlari Oliy Majlis sessiyalari oralig‘idagi davrda Oliy Majlis Kengashi tomonidan, qabul qilingan qarorni keyinchalik Oliy Majlis tasdiqlashi sharti bilan to‘xtatilishi mumkin.
(4-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 1999-yil 19-avgustdagi 809-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1999-y., 9-son, 206-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasining a’zosi komissiyaning qaroriga binoan unda doimiy asosda ishlashi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, Oliy Majlis deputatlari saylovini o‘tkazish uchun tuziladigan saylov komissiyalari tizimiga va referendumni o‘tkazuvchi komissiyalarga boshchilik qiladi, O‘zbekiston Respublikasining butun hududida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi, Oliy Majlis deputatlari saylovi va referendum to‘g‘risidagi qonunlarning ijrosini nazorat qiladi, ularning bir xil qo‘llanilishini ta’minlaydi;
saylov komissiyalari faoliyatini uslubiy jihatdan ta’minlaydi, saylovlarni tashkil etishga oid masalalar yuzasidan o‘z vakolatlari doirasida yo‘riqnomalar chiqaradi va tushuntirishlar berib boradi;
saylov okruglarini tuzadi, ularga nom va tartib raqami beradi, chegaralarini va saylovchilarining sonini ko‘rsatgan holda okruglar ro‘yxatini e’lon qiladi;
O‘zbekiston Respublikasining xorijiy davlatlardagi vakolatxonalari huzurida tuzilgan saylov uchastkalari va referendum uchastkalarini muayyan okruglarga biriktirish to‘g‘risidagi masalalarni hal etadi;
okrug saylov komissiyalarini tuzadi va ularning joylashgan manzili to‘g‘risidagi ma’lumotlarni e’lon qiladi;
okrug saylov komissiyalarining qarorlari, saylov va referendum to‘g‘risidagi qonunlarga zid bo‘lsa, ularni mustaqil tarzda yoki O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurorining taqdimnomasiga binoan bekor qiladi;
saylov va referendumni tayyorlash hamda o‘tkazishning xarajatlar smetasini ishlab chiqadi va tasdiqlaydi, pul mablag‘larini saylov komissiyalari va referendumni o‘tkazish komissiyalariga taqsimlaydi, ulardan foydalanish tartibini belgilaydi, saylov komissiyalari va referendumni o‘tkazish komissiyalari binolar, transport va aloqa vositalari bilan ta’minlanishini nazorat qiladi, saylov hamda referendumni moddiy-texnika jihatidan ta’minlashga doir boshqa masalalarni ham ko‘rib chiqadi;
siyosiy partiyalarning, saylovchilar tashabbuskor guruhlarining kuzatuvchilari, matbuot, televideniye, radio vakillari, boshqa davlatlar, xalqaro tashkilotlar va harakatlarning kuzatuvchilariga mo‘ljallangan mandat namunasini belgilaydi;
taqdim etilgan hujjatlar asosida siyosiy partiyalarning saylovda qatnashishiga ijozat berish yuzasidan qaror qabul qiladi;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzodlar ko‘rsatgan siyosiy partiyalar va hokimiyat vakillik organlaridan, shuningdek Oliy Majlis deputatligiga nomzodlar ko‘rsatgan siyosiy partiyalar, hokimiyat vakillik organlari va saylovchilar tashabbuskor guruhlaridan tegishli hujjatlarni qabul qilib oladi;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzodlarni va Oliy Majlis deputatligiga nomzodlarni ro‘yxatga oladi, ro‘yxatga olingan nomzodlarning ro‘yxatlari va ular haqidagi ma’lumotlar matbuotda e’lon qilinishini uyushtiradi;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzodlar va Oliy Majlis deputatligiga nomzodlar saylovda ishtirok etishi uchun teng sharoitlar yaratadi;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Oliy Majlis deputatlari saylovi bo‘yicha saylov byulletenlarining, referendumda ovoz berish byulletenining, saylovchilar hamda referendumda ishtirok etish huquqiga ega bo‘lgan fuqarolar ro‘yxatlarining, imzo varaqalarining, saylov komissiyalari, referendumni o‘tkazish komissiyalari bayonlarining va boshqa hujjatlarning namuna va shakllarini, ovoz berish qutilarining va saylov komissiyalari, referendumni o‘tkazish komissiyalari muhrlarining namunalarini belgilaydi, hujjatlarni saqlash tartibini aniqlaydi;
davlat organlari, siyosiy partiyalar va boshqa jamoat birlashmalari vakillarining saylovga, referendumga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish bilan bog‘liq masalalar yuzasidan axborotlarini tinglaydi;
saylov va referendumning yakunini chiqaradi, umuman O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha ovoz berish natijalarini aniqlaydi va saylovchilar soni yoki referendumda ishtirok etish huquqiga ega bo‘lgan, ovoz berishda ishtirok etgan fuqarolar soni to‘g‘risidagi, har bir nomzodni yoqlab va unga qarshi berilgan ovozlar soni to‘g‘risidagi, referendumga qo‘yilgan savolni yoqlab yoki unga qarshi berilgan ovozlar soni to‘g‘risidagi axborotni matbuotda e’lon qiladi;
qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda takroriy ovoz berish va takroriy saylov, shuningdek bo‘shab qolgan o‘rinlarga Oliy Majlis deputatlari saylovi o‘tkazilishini tashkil etadi;
saylangan Oliy Majlis deputatlarini ro‘yxatga oladi va saylangan deputatlar ro‘yxatini e’lon qiladi;
deputatlarning vakolatlarini tekshirish uchun zarur bo‘lgan hujjatlarni Oliy Majlisning Mandat komissiyasiga topshiradi;
Keyingi tahrirga qarang.
saylov komissiyalarining qarorlari va xatti-harakatlari ustidan tushgan ariza va shikoyatlarni ko‘rib chiqadi hamda ular yuzasidan qarorlar qabul qiladi;
O‘zbekiston Respublikasining saylov to‘g‘risidagi hamda referendum to‘g‘risidagi qonunlari jinoiy javobgarlikka tortishga sabab bo‘ladigan tarzda buzilganligiga doir materiallarni prokuratura organlariga oshiradi;
saylovni tashkil etish va uni o‘tkazish bilan bog‘liq hujjatlar arxivga topshirilishini ta’minlaydi;
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasining majlislarini chaqiradi, ularda raislik qiladi, komissiyaning a’zolari o‘rtasida vazifalarni taqsimlaydi;
Markaziy saylov komissiyasining majlislarida ishtirok etish uchun davlat organlari, siyosiy partiyalar va boshqa jamoat birlashmalarining, tashkilotlarning vakillarini va boshqa mansabdor shaxslarni taklif etadi;
davlat organlari, xalqaro tashkilotlar, jamoat birlashmalari bilan munosabatlarda Markaziy saylov komissiyasi nomidan ish ko‘radi;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi hamda Oliy Majlis deputatlari saylovi, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi referendumi yakunlari to‘g‘risida Oliy Majlisga axborot beradi;
ushbu Qonunda hamda O‘zbekiston Respublikasining qonunlarida nazarda tutilgan boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasining Raisi o‘z vakolatlarini bajarishining imkoni bo‘lmagan taqdirda, shuningdek Rais bo‘lmaganida, Raisning vazifalari Rais o‘rinbosariga yoki Markaziy saylov komissiyasining qarori bilan komissiya a’zolaridan biriga yuklanadi.
Markaziy saylov komissiyasi ishining tashkiliy ko‘rinishi uning majlislari hisoblanib, ular zaruratga qarab o‘tkaziladi. Agar majlisda komissiya a’zolari umumiy miqdorining kamida uchdan ikki qismi ishtirok etayotgan bo‘lsa, u vakolatli hisoblanadi.
Markaziy saylov komissiyasining qarorlari ochiq ovoz berish orqali, komissiya a’zolari umumiy miqdorining oddiy ko‘pchilik ovozi bilan qabul qilinadi. Ovozlar teng bo‘linib qolgan taqdirda, Markaziy saylov komissiyasi Raisining ovozi hal qiluvchi hisoblanadi.
Markaziy saylov komissiyasining majlislarida bayon yuritilib, u raislik qiluvchi tomonidan imzolanadi.
Markaziy saylov komissiyasining a’zolari alohida fikr bildirishga haqli bo‘lib, bu fikr yozma shaklda bayonga ilova qilinadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi o‘z vakolatlari doirasida qarorlar qabul qiladi, bu qarorlar Rais tomonidan imzolanadi va matbuotda e’lon qilinishi lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi o‘z vakolatlari doirasida qabul qiladigan qarorlar okrug va uchastka saylov komissiyalari hamda referendumni o‘tkazish komissiyalari uchun, davlat organlari, siyosiy partiyalar va boshqa jamoat birlashmalari, korxonalar, muassasalar va tashkilotlar uchun majburiydir.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi saylovga yoki referendumga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish bilan bog‘liq masalalar yuzasidan davlat organlari, jamoat birlashmalari, korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning rahbarlariga, boshqa mansabdor shaxslarga murojaat etishga haqli bo‘lib, ular masalani ko‘rib chiqishlari va uch kun ichida javob berishlari shart.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasining qarorlari ustidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudiga shikoyat berish mumkin. Shikoyat tushgan paytdan e’tiboran uch kun ichida, agar saylov yoki referendumga olti kundan kam vaqt qolgan bo‘lsa — darhol ko‘rib chiqilishi lozim.
Kotibiyatning tuzilishi, shtatlari va uning ish tartibini Markaziy saylov komissiyasining Raisi tasdiqlaydi.
Markaziy saylov komissiyasini moliyaviy ta’minlash davlat mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi va O‘zbekiston Respublikasining Davlat budjetini tasdiqlash paytida nazarda tutiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Markaziy saylov komissiyasi O‘zbekiston Respublikasi Davlat gerbining tasviri tushirilgan va o‘z nomi yozilgan muhrga ega bo‘ladi.