Oldingi tahrirga qarang.
(qaror nomi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
Sud buyrug‘i berish to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rishda O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy protsessual kodeksi normalarini to‘g‘ri va bir xilda qo‘llanilishini ta’minlash maqsadida, “Sudlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 47-moddasini qo‘llab, O‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi Plenumi qaror qiladi:
(muqaddima O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
1. Iqtisodiy sudlarning e’tibori sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ishlar O‘zbekiston Respublikasining Iqtisodiy protsessual kodeksida (bundan buyon matnda IPK deb yuritiladi) belgilangan qoidalarga qat’iy rioya etilgan holda O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi, Soliq kodeksi (bundan buyon matnda Soliq kodeksi deb yuritiladi) va boshqa qonun hujjatlari asosida ko‘rilishiga qaratilsin.
(1-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
2. Sudlar nazarda tutishlari lozimki, IPKning 135-moddasida nazarda tutilgan sud buyrug‘i berish bo‘yicha talablarning ro‘yxati tugal hisoblanadi va u kengaytirilgan tarzda talqin qilinmaydi.
(2-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
(21-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qaroriga asosan chiqarilgan)
Oldingi tahrirga qarang.
(21-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qaroriga asosan chiqarilgan)
21. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi talab IPK 135-moddasining 1-bandiga asosan qo‘yilgan bo‘lsa, qarzdor tomonidan soliq qarzining tan olinishi talab etilmaydi.
(2.1-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
2.2. O‘zbekiston Respublikasi Uy-joy kodeksi 133-moddasining birinchi qismiga muvofiq kommunal xizmatlar uchun majburiy to‘lovlar sovuq va issiq suv ta’minoti, suvni chiqarib yuborish (kanalizatsiya), elektr ta’minoti, gaz ta’minoti, isitish (issiqlik ta’minoti), qattiq va suyuq maishiy chiqindilarni olib chiqish uchun to‘lanadigan to‘lovlardan iboratdir.
O‘zbekiston Respublikasining “Aloqa to‘g‘risida”gi Qonuni 2-moddasining birinchi qismiga ko‘ra aloqa sohasidagi munosabatlarning obyektlari pochta jo‘natmalarini qabul qilib olish, tashish va ko‘rsatilgan joyga yetkazib berish vositalarining yig‘indisi bo‘lgan pochta aloqasi tarmoqlaridan hamda bir yoki bir nechta uzatish turlarini: telefon, telegraf, faksimil uzatishlarni, hujjatli xabarlarning boshqa turlari ma’lumotlarini uzatishni, televideniye va radioeshittirish dasturlarini translatsiya qilishni ta’minlovchi telekommunikatsiyalar vositalari yig‘indisi bo‘lgan telekommunikatsiyalar tarmoqlaridan iborat.
Aloqa xizmatlari to‘lovlari bo‘yicha qarzdorlikni undirish haqidagi ariza qarzdorlik summasi hisobga olish priborlari ko‘rsatkichlari bilan aniqlangan holdagina sud buyrug‘i tartibida ko‘rib chiqilishi mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi talab IPK 135-moddasining 2-bandiga asosan bildirilganda, qarzdor tomonidan qarzdorlikning tan olinishi talab etilmaydi.
(2.2-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
2.3. Sudlar shuni e’tiborga olishlari lozimki, IPK 135-moddasining 3-bandiga asosan taqdim etilgan sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizada debitorlik qarzini qarzdorning mol-mulkidan undirish to‘g‘risida talab qo‘yilishi mumkin emas. Bunday talab bildirilganda, arizani qabul qilish IPK 140-moddasining birinchi qismiga asosan rad etiladi.
IPK 135-moddasining 3-bandiga asosan qarzdorlikni undirish to‘g‘risida talab qo‘yilganda, debitorlik qarzini qarzdor tomonidan hujjatlar asosida tan olingan bo‘lishi lozim.
(2.3-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
(2.4-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan)
Oldingi tahrirga qarang.
3. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza IPKning 25, 32 – 34, 38-moddalarida nazarda tutilgan sudlovga taalluqlilik va tegishlilikning umumiy qoidalariga amal qilgan holda beriladi.
(3-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
3.1. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan kreditor tomonidan yoki yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan qarzdorga nisbatan berilganda, arizani qabul qilish IPK 140-moddasi birinchi qismiga asosan rad etiladi.
(3.1-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
3.2. Ariza bilan yuridik shaxsning alohida bo‘linmasi (filiali, vakolatxonasi) yuridik shaxs nomidan ishonchnoma asosida murojaat etsa, sud arizani qabul qilishni rad etishga haqli emas.
Bunda talab qilinayotgan summa (talab qilib olinayotgan mol-mulk) alohida bo‘linma (filial, vakolatxona) foydasiga emas, balki manfaatlari ko‘zlanib harakat qilinayotgan yuridik shaxs foydasiga undiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
4. IPK 136-moddasining birinchi qismi talablariga ko‘ra sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza iqtisodiy sudga yozma shaklda beriladi.
(4-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Ariza axborot tizimi orqali elektron shaklda berilganda arizani yozma shaklda berish haqidagi talabga rioya etilgan hisoblanadi.
5. Sudlarga tushuntirilsinki, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza bilan kreditor yoki uning vakili murojaat qilishi mumkin. Biroq, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Elektr energiyasidan foydalanganlik uchun hisob-kitob qilish mexanizmini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2004-yil 1-noyabrdagi 511-sonli qaroriga asosan yuridik shaxslar tomonidan iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun muddati o‘tkazib yuborilgan qarzdorlikni undirishni mol-mulkka qaratish to‘g‘risidagi arizalar bilan sudga murojaat qilish vakolati davlat soliq xizmati organlariga yuklatilgan. Bunday hollarda davlat soliq xizmati organlari kreditor hisoblanmasligini inobatga olib, sud buyrug‘ida kreditor sifatida tegishli energiya ta’minoti korxonasi ko‘rsatiladi hamda qarzdorlik energiya ta’minoti korxonasi foydasiga undiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
6. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning mazmuni IPK 136-moddasining ikkinchi qismi talablariga mos kelishi lozim, aks holda arizani qabul qilish IPK 141-moddasi birinchi qismining 1-bandiga asosan qaytariladi.
(6-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2023-yil 20-fevraldagi 6-sonli qarori tahririda)
7. Sudlar e’tiborga olishlari kerakki, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga kreditorning talabini tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilinishi lozim.
Oldingi tahrirga qarang.
7.1. Soliqlar bo‘yicha qarzdorlikni undirishni yuridik shaxslar va fuqarolarning mol-mulkiga qaratish to‘g‘risidagi arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim:
to‘lov topshiriqnomalari, to‘lov talabnomalari va inkasso topshiriqnomalari mavjudligi to‘g‘risidagi ma’lumotnoma.
Oldingi tahrirga qarang.
IPK 149-moddasi ikkinchi qismining 8-bandi hamda Soliq kodeksining 115 va 116-moddalari talabidan kelib chiqib, undiruvni soliq to‘lovchining mol-mulkiga qaratish to‘g‘risidagi da’vo arizasiga soliq qarzini uzish to‘g‘risidagi talabnomani soliq to‘lovchiga yuborilganligini tasdiqlovchi hujjat ham ilova qilinishi kerak.
(7.1-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
7.2. Kommunal xizmatlar va aloqa xizmatlari to‘lovlari bo‘yicha qarzdorlikni undirish uchun sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga IPKning 138-moddasida ko‘rsatilgan hujjatlar ilova qilinishi lozim.
(7.2-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
7.3. Hujjatlar asosida tan olingan debitorlik qarzni undirish uchun sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim:
tovarlar yetkazilganligi, ishlar bajarilganligi, xizmatlar ko‘rsatilganligini tasdiqlovchi hujjatlar;
qarzdorlik tan olinganligini tasdiqlovchi hujjatlar (solishtirish dalolatnomasi, yozishmalar va h. k.)ning asli.
Oldingi tahrirga qarang.
(7.4-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan)
7.5. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga kreditorning talabini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar ham ilova qilinishi mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga arz qilingan talabni tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilinmagan taqdirda, ariza IPK 141-moddasi birinchi qismining 3-bandiga asosan qaytariladi.
(7.5-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
7.6. Agar qonunda yoxud shartnomada nizoni sudgacha hal qilish (talabnoma yuborish) tartibiga rioya qilinishi belgilangan bo‘lsa, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga ushbu tartibga rioya qilinganligini tasdiqlovchi dalillar ilova qilinishi kerak. Bunday dalillar ilova qilinmagan taqdirda, ariza IPK 141-moddasi birinchi qismining 6-bandiga asosan qaytariladi.
(7.6-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
8. Sudlar shuni inobatga olishlari kerakki, qonun hujjatlari talabiga ko‘ra notarial tasdiqlanishi va (yoki) davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi shart bo‘lgan bitimlar asosida vujudga kelgan qarzdorlikni undirish yoki mol-mulkni talab qilib olish bo‘yicha sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga ushbu talablarga rioya etilganligini tasdiqlovchi dalillar ilova qilinishi lozim, aks holda sud buyrug‘ini berish IPK 144-moddasi birinchi qismining 2-bandiga asosan rad etiladi. Ushbu tartib g‘aznachilikdan ro‘yxatdan o‘tkazish majburiy bo‘lgan shartnomalarga nisbatan ham tatbiq etiladi.
(8-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2023-yil 20-fevraldagi 6-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
9. IPKning 137-moddasiga muvofiq arizachi (kreditor) sud buyrug‘ini berish to‘g‘risida ariza berganida qarzdorga arizaning ko‘chirma nusxasini topshirishi shart. Qarzdor — yuridik shaxsga sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning ko‘chirma nusxasi topshirilganligining dalili bo‘lib, uning rahbari yoki xodimining muhr (muhr mavjud bo‘lgan taqdirda) yoki shtamp bilan tasdiqlangan imzosi, qarzdor — fuqaroga esa uning shaxsiy imzosi hisoblanadi. Ushbu tartibga rioya qilinmagan taqdirda, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza IPK 141-moddasi birinchi qismining 3-bandiga asosan arizachi (kreditor)ga qaytariladi.
(9-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
10. IPK 139-moddasining birinchi qismiga ko‘ra sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza uchun sudga da’vo arizasi bilan umumiy tartibda murojaat qilinganda nizolashilayotgan summa asosida hisoblab chiqilgan stavkaning ellik foizi miqdorida davlat boji to‘lanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Davlat boji to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 9-moddasiga asosan iqtisodiy sudlarda davlat bojini to‘lashdan ozod qilingan shaxslar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizalar bo‘yicha ham davlat bojini to‘lashdan ozod etiladilar.
(10-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
10.1. IPK 139-moddasining ikkinchi qismiga ko‘ra sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish rad etilgan taqdirda, undiruvchi to‘lagan davlat boji undiruvchi tomonidan qarzdorga umumiy tartibda da’vo arizasi berilganda to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat boji hisobiga o‘tkaziladi.
(10.1-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish rad etilgan taqdirda, davlat bojini qaytarish masalasi kreditorning arizasiga asosan hal etiladi. Bunday holda sud kreditorning da’vo bilan umumiy tartibda murojaat qilgan yoki qilmaganligini aniqlashi lozim.
Agar kreditor tomonidan umumiy tartibda da’vo arizasi taqdim etilgan bo‘lsa, davlat boji to‘lanishi lozim bo‘lgan boj hisobiga o‘tkaziladi, aks holda to‘langan davlat boji qaytariladi.
Oldingi tahrirga qarang.
10.2. Davlat boji to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 19-moddasi yigirma oltinchi qismining mazmuniga ko‘ra sud buyrug‘i bekor qilingan taqdirda, kreditor tomonidan to‘langan davlat boji qaytarilmaydi. Kreditor tomonidan sudga umumiy tartibda da’vo arizasi berilgan taqdirda, u to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat boji hisobiga olinadi, murojaat qilinmagan taqdirda esa, to‘langan davlat boji bo‘yicha xarajat uning zimmasida qoldiriladi.
(10.2.-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qarori tahririda)
10.3. Sudlar inobatga olishlari lozimki, kreditor tomonidan oldindan davlat boji to‘lanmasdan taqdim etilgan ariza bo‘yicha berilgan sud buyrug‘i bekor qilinganda, qarzdordan undirilgan davlat boji uning arizasiga asosan qaytariladi.
Oldingi tahrirga qarang.
10.4. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish IPK 154-moddasi birinchi qismining 1-bandiga asosan rad etilganda, ariza IPK 141-moddasi birinchi qismining 5, 6 va 7-bandlariga asosan qaytarilganda, shuningdek sud buyrug‘ini berish IPK 144-moddasining birinchi qismiga asosan rad etilganda, kreditor tomonidan to‘langan davlat boji qarzdorga nisbatan umumiy tartibda kreditor tomonidan da’vo taqdim etilganda to‘lanishi lozim bo‘lgan boj hisobiga o‘tkaziladi.
(10.4-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
Agar kreditor sudga da’vo arizasi bilan murojaat qilmagan bo‘lsa, davlat boji faqat Davlat boji to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 18-moddasida nazarda tutilgan hollarda qaytariladi.
(10.4.-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
11. Agar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga pochta xarajatlari to‘langanligini tasdiqlovchi hujjat ilova qilinmagan bo‘lsa, ariza IPK 141-moddasi birinchi qismining 5-bandiga mos holda qaytariladi.
(11-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
12. Sudlar inobatga olishlari kerakki, agar sud buyrug‘i berilgunga qadar kreditordan sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qaytarish yoki talabdan voz kechish haqida ariza berilgan bo‘lsa, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza IPK 141-moddasi birinchi qismining 7-bandiga asosan qaytariladi.
(12-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning qaytarilganligi kreditorning sudga bunday ariza bilan qayta murojaat etishiga to‘sqinlik qilmaydi.
13. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilishni rad etish yoki qaytarish to‘g‘risida ajrim chiqariladi. Mazkur ajrim ustidan shikoyat qilinishi mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
14. IPK 142-moddasining birinchi qismiga ko‘ra, qarzdor unga sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning ko‘chirma nusxasi topshirilgan paytdan boshlab o‘n kunlik muddatda sudga kreditor talablariga qarshi e’tirozlarini tasdiqlovchi hujjatlarni ilova qilgan holda taqdim etishga haqli.
IPKning 142-moddasida qarzdor e’tirozining shakli va mazmuniga nisbatan muayyan talablar belgilanmaganligi sababli u erkin shaklda bayon etilishi mumkin. Biroq e’tirozda arizadagi talabga munosabat bildirilgan bo‘lishi kerak. E’tiroz sudga elektron hujjat tarzida ham yuborilishi mumkin.
Sudlar inobatga olishi lozimki, IPK 142-moddasining birinchi qismida belgilangan o‘n kunlik muddat sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning nusxasi qarzdorga topshirilgan kundan boshlab hisoblanadi. Agar arizaning nusxasi topshirilganligini tasdiqlovchi hujjatda bunday sana ko‘rsatilmagan bo‘lsa, o‘n kunlik muddat ushbu ariza sudga kelib tushgan kundan boshlab hisoblanadi.
IPK 143-moddasining ikkinchi qismiga ko‘ra, sud buyrug‘i kreditor tomonidan arizaning ko‘chirma nusxasi qarzdorga topshirilgan kundan e’tiboran o‘n kun o‘tgach beriladi.
Sudlarga tushuntirilsinki, agar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza yozma fikrni taqdim etish uchun berilgan o‘n kunlik muddat o‘tganidan keyin sudga kelib tushgan bo‘lsa, sud buyrug‘i ariza sudga kelib tushganidan keyingi kundan kechiktirmasdan beriladi.
Sudlarning e’tibori IPK 142-moddasining ikkinchi qismi mazmuniga muvofiq sud buyrug‘i, agar qarzdor arizadagi talab bilan rozi bo‘lsa, ariza nusxasi qarzdorga berilgan kundan o‘n kunlik muddat o‘tmasdan ham berilishi mumkinligiga qaratilsin. Bunday holatda sud buyrug‘i qarzdorning arizadagi talabga yozma roziligi kelib tushgan kunning ertasidan kechiktirmasdan beriladi.
(14-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
15. IPK 143-moddasining birinchi qismiga ko‘ra sudya sud buyrug‘ini ishni sudda muhokama qilmasdan, qarzdor va undiruvchini chaqirmasdan hamda ularning tushuntirishlarini eshitmasdan beradi.
(15-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Shu munosabat bilan sudlar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizalar va ularga ilova qilingan hujjatlarni puxta o‘rganishlari, ularning qonun hujjatlari talablariga to‘liq javob berishini aniqlashlari lozim.
Oldingi tahrirga qarang.
15.1. IPK 143-moddasining ikkinchi qismiga ko‘ra, agar qarzdor bildirilgan talabga rozi bo‘lmasa, huquq to‘g‘risidagi mavjud nizo taqdim etilgan hujjatlar asosida hal etib bo‘lmaydi deb hisoblansa, sudya sud buyrug‘ini berishni rad etadi. Sud buyrug‘ini berishni rad etish to‘g‘risida ajrim chiqariladi. Mazkur ajrim ustidan shikoyat qilinishi mumkin.
Sudlar sud buyrug‘i berishni rad etish to‘g‘risidagi ajrimda kreditorning o‘sha talab bo‘yicha umumiy tartibda da’vo taqdim etish huquqi mavjudligini tushuntirishi lozim.
Sud buyrug‘ini berishni rad etish to‘g‘risidagi ajrim ustidan berilgan apellatsiya yoki kassatsiya shikoyati IPKning 281 va 305-moddalari tartibida ko‘rib chiqiladi. Ajrim apellatsiya yoki kassatsiya instansiyasi sudi tomonidan bekor qilingan taqdirda, ish hal qilish uchun birinchi instansiya sudiga yuboriladi.
(15.1-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
16. Sudlar shuni inobatga olishlari lozimki, sud buyrug‘ining mazmuni IPK 145-moddasining birinchi qismi talablariga mos kelishi, shuningdek unda qarzdordan undiruvchi foydasiga undirilishi lozim bo‘lgan sud xarajatlarining summasi ham ko‘rsatilishi kerak.
IPKning 143-moddasiga muvofiq sud buyrug‘i ikkita asl nusxada imzolanadi, ulardan biri ishda qoladi, boshqasi sudning gerbli muhri bilan tasdiqlanadi va undiruvchiga beriladi (yuboriladi). Qarzdorga sud buyrug‘ining ko‘chirma nusxasi yuboriladi.
Qarzdor va undiruvchining elektron manzillari mavjud bo‘lgan taqdirda, sud buyrug‘i elektron hujjat tarzida yuborilishi mumkin.
(16-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
17. Sud buyrug‘i apellatsiya, kassatsiya instansiyalarida va yangi ochilgan holatlar bo‘yicha qayta ko‘rilmaydi. Shu munosabat bilan sud buyrug‘i ustidan berilgan apellatsiya, kassatsiya shikoyatini qabul qilish IPK 268-moddasi birinchi qismining 2-bandi, 291-moddasi birinchi qismining 2-bandiga asosan, yangi ochilgan holatlar bo‘yicha qayta ko‘rish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish esa, IPK 154-moddasi birinchi qismining 1-bandiga mos holda rad etiladi. Agar shikoyat yoki ariza ish yuritishga qabul qilingan bo‘lsa, apellatsiya yoki kassatsiya shikoyati bo‘yicha ish yuritish IPK 273-moddasi birinchi qismining 1-bandi yoki 296-moddasi birinchi qismining 1-bandiga asosan, yangi ochilgan holatlar bo‘yicha qayta ko‘rish to‘g‘risidagi ariza bo‘yicha esa, ish yuritish IPK 110-moddasining 1-bandiga mos holda tugatiladi.
(17-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2021-yil 20-apreldagi 18-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
18. Sud buyrug‘i ijro hujjati kuchiga ega bo‘lganligi sababli uni ijroga taqdim etishning o‘tkazib yuborilgan muddatini tiklash va dublikatini berish, uning ijrosini kechiktirish yoki uni bo‘lib-bo‘lib ijro etish, ijro etish usulini va tartibini o‘zgartirish, shuningdek qaytarma ijrosi to‘g‘risidagi masalalarni hal etishda sudlar IPKning 340 – 344-moddalariga amal qilishlari lozim.
(18-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
19. Sudlar IPK 135-moddasining 1-bandiga asosan berilgan sud buyrug‘i ijrosini kechiktirish yoki bo‘lib-bo‘lib ijro etish haqidagi masalani hal etishda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yoki u vakolat bergan organ tomonidan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning qaysi turlari, summalari hamda ularning to‘lovi qanday muddatga kechiktirilganligi va (yoki) bo‘lib-bo‘lib to‘lashga ruxsat etilganligini aniqlashlari kerak.
(19-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
20. IPK 147-moddasining birinchi qismiga ko‘ra, agar qarzdor uzrli sabab bilan o‘z vaqtida kreditorning talabiga qarshi e’tiroz bildirish imkoniyatiga ega bo‘lmagan bo‘lsa, sud buyrug‘ining ko‘chirma nusxasi olingan kundan e’tiboran o‘n kunlik muddatda o‘sha sudga sud buyrug‘ini bekor qilish to‘g‘risida ariza berishga haqli. Sud bunday holda buyruqni bekor qilishga haqli, shundan keyin kreditorning talabi da’vo ishini yuritish tartibida ko‘rilishi mumkin.
Sud buyrug‘ini bekor qilish to‘g‘risidagi arizaning shakli va mazmuniga nisbatan IPKda muayyan talablar belgilanmagan. Shundan kelib chiqib, ariza erkin shaklda bayon etilishi mumkin, ammo unda sud buyrug‘ini bekor qilish sabablari ko‘rsatilgan, shuningdek unga ushbu sabablarni tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilingan bo‘lishi kerak.
Sud buyrug‘ini bekor qilish to‘g‘risidagi ariza sudga elektron hujjat tarzida ham yuborilishi mumkin.
Agar ariza belgilangan muddat o‘tganidan keyin taqdim etilgan bo‘lib, muddatni tiklash to‘g‘risida iltimosnoma berilmagan bo‘lsa, bu holat uni qanoatlantirishni rad etish uchun asos bo‘ladi.
Agar ariza IPK 147-moddasining birinchi qismida nazarda tutilgan muddat o‘tkazib yuborilgan holda berilgan bo‘lsa va muddat o‘tkazilishining sabablari iltimosnoma asosida uzrli deb topilsa, sudya muddatni tiklab, sud buyrug‘ini bekor qilishga haqli.
IPKda o‘tkazilgan muddatni tiklashning uzrli sabablari ro‘yxati ko‘rsatilmaganligi bois, sudlar muddatni tiklash masalasini hal etishda iltimosnomada keltirilgan sabablarni o‘rganib, ularga o‘z ichki ishonchlari asosida baho berishi lozim.
IPK 147-moddasining uchinchi qismiga muvofiq sud buyrug‘ini bekor qilish haqidagi yoki bekor qilishni rad etish to‘g‘risidagi ajrim ariza kelib tushgan kundan e’tiboran o‘n kundan kechiktirmay sud muhokamasisiz, kreditor va qarzdor chaqirtirilmasdan, ularning tushuntirishlarini eshitmasdan chiqariladi.
Sud buyrug‘ini bekor qilishni rad etish to‘g‘risidagi ajrimda kreditorga da’vo ishini yuritish tartibida sudga murojaat qilish huquqi tushuntiriladi.
(20-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
Oldingi tahrirga qarang.
Sud buyrug‘ini bekor qilishni rad etish to‘g‘risidagi ajrim ustidan berilgan apellatsiya yoki kassatsiya shikoyati IPK 281 va 305-moddalari tartibida ko‘rib chiqiladi. Ajrim apellatsiya yoki kassatsiya instansiyasi sudi tomonidan bekor qilingan taqdirda, birinchi instansiya sudi tomonidan berilgan sud buyrug‘i ham bekor qilinishi lozim.
(20-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19-dekabrdagi 37-sonli qaroriga asosan o‘ninchi xatboshi bilan to‘ldirilgan)
Oldingi tahrirga qarang.
21. Sudlar e’tiborga olishlari kerakki, IPK 140-moddasining birinchi qismida nazarda tutilgan asoslar bo‘yicha sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilishni rad etish, IPK 141-moddasi birinchi qismining 1 — 6-bandlari bo‘yicha sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qaytarish, shuningdek IPK 144-moddasi birinchi qismining 2-bandi bo‘yicha sud buyrug‘i berishni rad etish haqidagi masala ariza sudga kelib tushgan kundan e’tiboran besh kundan kechiktirmay ko‘rib chiqiladi va natijasi bo‘yicha ajrim chiqariladi.
IPK 141-moddasi birinchi qismining 7-bandiga asosan sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qaytarish va IPK 144-moddasi ikkinchi qismining 1-bandiga asosan sud buyrug‘i berishni rad etish tegishincha sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qaytarish va sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga e’tiroz kelib tushgandan keyingi kundan kechiktirmay ko‘rib chiqiladi.
(21-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda)
22. Sudlarga tushuntirilsinki, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ishlar yuzasidan chiqarilgan ajrimlar XPK 153-moddasining birinchi qismiga mos holda ular chiqarilgandan keyin besh kunlik muddatda taraflarga yuboriladi yoki ularga tilxat olib topshiriladi, ularning elektron manzili mavjud bo‘lgan taqdirda esa, ajrimlar axborot tizimi orqali elektron shaklda yuborilishi mumkin.