Keyingi tahrirga qarang.
Xo‘jalik sudlari tomonidan kelishuv bitimini tasdiqlashda O‘zbekiston Respublikasi Xo‘jalik protsessual kodeksi normalarining to‘g‘ri va bir xilda qo‘llanilishini ta’minlash maqsadida, “Sudlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 47-moddasiga asosan, O‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi Plenumi qaror qiladi:
Keyingi tahrirga qarang.
1. Xo‘jalik sudlarining (bundan buyon matnda sudlar deb yuritiladi) e’tibori xo‘jalik protsessi ishtirokchilari tomonidan kelishuv bitimini tuzish masalalari O‘zbekiston Respublikasi Xo‘jalik protsessual kodeksi (bundan buyon matnda XPK deb yuritiladi) va “Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni bilan tartibga solinishiga qaratilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Sudlar inobatga olishlari lozimki, kelishuv bitimi deganda, o‘zaro kelishishga asoslangan, da’vo talabi (talablari)ga nisbatan aniqlikka erishishga qaratilgan, nizoni hal qilish to‘g‘risidagi taraflarning yozma kelishuvi tushuniladi.
Keyingi tahrirga qarang.
3. Sudlarga tushuntirilsinki, agar qonun hujjatlarida boshqacha hol nazarda tutilgan bo‘lmasa, ma’muriy va boshqa ommaviy huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan nizolar bo‘yicha kelishuv bitimi tuzishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
4. XPK 122-moddasi birinchi qismining 9-bandiga muvofiq sud ishni sudda ko‘rishga tayyorlash paytida taraflarni murosaga keltirish choralarini ko‘radi. Shu munosabat bilan da’vo arizasini qabul qilish va ishni sudda ko‘rishga tayyorlash to‘g‘risidagi ajrimda sudning taraflarga nizoni kelishish yo‘li bilan hal etish haqidagi taklifi ko‘rsatilishi lozim.
XPK 40, 41 va 122-moddalarining, “Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni normalarining mazmunidan sud taraflarni murosaga keltirishga ko‘maklashishi lozimligi, taraflar va nizoning predmetiga nisbatan mustaqil talablar bilan arz qiluvchi uchinchi shaxslar esa sudning har qanday instansiyasida hamda sud hujjatini ijro etishda ham kelishuv bitimini tuzishlari mumkinligi kelib chiqadi.
Keyingi tahrirga qarang.
5. Taraflar sud muhokamasi davomida kelishuv bitimi tuzish istagini bildirgan holda, sud taraflarga ushbu sud majlisida kelishuv bitimi tuzishni taklif etishi yoki taraflar kelishuv bitimi shartlarini ishlab chiqishlari uchun ularga imkoniyat bergan holda, ishni ko‘rishni boshqa muddatga qoldirishga haqlidir.
6. Kelishuv bitimini tasdiqlash to‘g‘risidagi masala sud majlisida ko‘rib chiqiladi. Ishda ishtirok etuvchi shaxslar sud majlisining vaqti va joyi to‘g‘risida XPK normalarining talablariga muvofiq xabardor qilinadi.
Keyingi tahrirga qarang.
7. Sudlarga kelishuv bitimining shakli va mazmuni, uni tuzish tartibiga qo‘yiladigan talablarga rioya etilgan holda tuzilgan kelishuv bitimini tasdiqlash sudning huquqi emas, balki majburiyati ekanligi tushuntirilsin.
8. XPK 44-moddasining birinchi qismida davlat organlari va boshqa organlar o‘zlarining vakolatlari doirasida davlat va jamiyatning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilish maqsadida da’vo taqdim etishlari mumkinligi nazarda tutilgan. Da’vo taqdim etgan mazkur organlar da’vogarning kelishuv bitimi tuzish huquqidan tashqari barcha huquqlaridan foydalanadi va majburiyatlarini bajaradi.
Keyingi tahrirga qarang.
Manfaati ko‘zlangan shaxs davlat organi yoki boshqa organ tomonidan berilgan da’vo bo‘yicha javobgar bilan kelishuv bitimi tuzishga haqli. Bunday holda davlat organi yoki boshqa organning kelishuv bitimini tuzishda ishtiroki talab etilmaydi.
9. Kelishuv bitimi yozma shaklda rasmiylashtiriladi va taraflar yoki kelishuv bitimini tuzish vakolati maxsus nazarda tutilgan XPK 52-moddasining talablariga muvofiq berilgan ishonchnoma mavjud bo‘lgan holda, ularning vakillari tomonidan imzolanadi. Bunday ishonchnoma kelishuv bitimiga ilova qilinishi va ish hujjatlariga qo‘shib qo‘yilishi lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
10. Kelishuv bitimi mazkur bitimni tuzgan shaxslar sonidan bittaga ortiq nusxada tuziladi va imzolanadi. Ushbu nusxalardan bittasi ish hujjatlariga qo‘shib qo‘yiladi.
11. Sudlar inobatga olishlari lozimki, kelishuv bitimining shartlari aniq, ravshan bayon qilinishi va uning ijro etilishida kelishuv bitimining mazmuni bo‘yicha har xil talqin qilinishiga va kelgusida nizolarning kelib chiqishiga yo‘l qo‘ymaydigan bo‘lishi kerak.
Kelishuv bitimi taraflarning bir-biri oldidagi o‘zaro majburiyatlarining shartlari, miqdori va bajarish muddatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga olishi lozim.
Kelishuv bitimi, xususan: majburiyatlar bajarilishining kechiktirilishi yoki bo‘lib-bo‘lib bajarilishi to‘g‘risidagi; qarzni, neustoykani tan olish yoki ularning miqdorini kamaytirish to‘g‘risidagi; sud xarajatlarini taqsimlash to‘g‘risidagi shartlarni o‘z ichiga olishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
12. Kelishuv bitimi shartlarini ko‘rib chiqishda sudning vazifasi taraflarning kelishuv bitimini tuzish va ish yuritishni tugatishga bo‘lgan haqiqiy xohish-irodasini, ular tomonidan kelishuv bitimi tuzilayotganida qonun talablari bajarilganligini aniqlash va kelgusida kelishuv bitimini sud hujjatlari bilan teng shartlarda ijro qilinishini ta’minlashdan iboratdir.
13. Sud kelishuv bitimini tasdiqlash to‘g‘risidagi masalani muhokama qilayotganida taraflar taqdim etgan kelishuv bitimi qonun hujjatlariga xilof emasligini va u boshqa biror-bir shaxsning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini buzmayotganligini, agar kelishuv bitimi ko‘char yoki ko‘chmas mulkni berish to‘g‘risidagi shartni o‘z ichiga olsa, sud ushbu mulkka uchinchi shaxslarning huquqlari bor-yo‘qligini (xatlab qo‘yilganligini, garovga qo‘yilganligini va h.k.) tekshirishi lozim. Ko‘rsatilgan holatlar mavjud bo‘lganda, sud XPK 40-moddasining to‘rtinchi qismiga muvofiq kelishuv bitimini tasdiqlashni rad etadi va ishni mazmunan ko‘rib chiqadi.
Keyingi tahrirga qarang.
14. Sudlar kelishuv bitimi huquqiy tabiatiga ko‘ra bitim ekanligini va kelishuvning qonun hujjatlariga muvofiqligini o‘rganishda uni tuzish tartibini ham tekshirishlari lozimligini hisobga olishlari kerak.
Agar kelishuv bitimining tarafi aksiyadorlik jamiyati yoki mas’uliyati cheklangan jamiyati bo‘lsa, mazkur kelishuv yirik bitim belgilariga javob berishini, u “Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquklarini himoya qilish to‘g‘risida”gi va “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida belgilangan tartibga muvofiq tuzilganligini aniqlash talab qilinadi.
Keyingi tahrirga qarang.
15. Sud tomonidan kelishuv bitimining tasdiqlanishi ish yuritishni tugatishga asos bo‘ladi (XPK 86-moddasining 7-bandi va 132-moddasi).
Keyingi tahrirga qarang.
16. Sud muhokamasi tugaganidan so‘ng va ijro ishi qo‘zg‘atilgunga qadar sudga kelishuv bitimini tasdiqlash haqida ariza kelib tushganda, sudlar bunday ariza ko‘rilmasligini hisobga olishlari lozim, chunki ariza sudda ish yuritish bosqichidan tashqarida berilgan hisoblanadi. Bunday holda XPK 117-moddasi birinchi qismining 1-bandi qo‘llanilib, arizani qabul qilish rad etilishi lozim. Agar ko‘rsatib o‘tilgan holat ariza ish yuritishga qabul qilingandan keyin aniqlangan bo‘lsa, ariza bo‘yicha ish yuritish XPK 86-moddasining 1-bandi qo‘llanilib, tugatilishi lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
17. Sudlar shuni e’tiborga olishlari kerakki, kelishuv bitimini tasdiqlash to‘g‘risidagi sud ajrimining xulosa qismida uning barcha shartlari bayon etilishi lozim. Bunda taraflarning sud xarajatlarini taqsimlash bo‘yicha kelishuvning mavjud emasligi kelishuv bitimini tasdiqlashni rad etishga asos bo‘lmasligini inobatga olishi kerak. Bunday holda, sud xarajatlarini taqsimlash masalasini sud XPK 95-moddasining qoidalari asosida hal qiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
18. Kelishuv bitimini tasdiqlash va ish yuritishni tugatish to‘g‘risidagi sud hujjati ustidan XPKda belgilangan umumiy tartibda shikoyat berilishi (protest keltirilishi) mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
19. Agar kelishuv bitimining tarafi, kelishuv bitimi sud tomonidan tasdiqlangandan so‘ng kelishuv bitimi shartlarini qayta ko‘rib chiqishga va (yoki) kelishuv bitimini ijro etishdan bosh tortishga qaratilgan da’vo bilan murojaat qilsa, sud XPK 60-moddasining ikkinchi qismini qo‘llab, bunday talablarni qanoatlantirishni rad etishi lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Kelishuv bitimining unda belgilangan tartib va muddatlarda ijro etilmasligi sud tomonidan manfaatdor tarafning arizasi bo‘yicha ijro varaqasi berish uchun asos bo‘ladi.
Keyingi tahrirga qarang.
21. Ijro varaqasini berish masalasi sud tomonidan taraflar chaqirilmasdan XPKning IV bo‘limi qoidalari bo‘yicha ko‘riladi. Zarurat tug‘ilganda sud ijro varaqasi berish masalasini sud majlisida ko‘rib chiqishga haqli.
Ijro varaqasi XPKning 212-moddasi talablariga javob berishi kerak va XPK 213-moddasining birinchi qismida belgilangan muddat ichida ijroga taqdim etilishi lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
22. Sudlar inobatga olishlari lozimki, agar taraflar kelishuv bitimini sud hujjatini majburiy ijro etish davomida tuzgan bo‘lsalar, kelishuv bitimi hal qiluv qarorini qabul qilgan birinchi instansiya sudiga tasdiqlash uchun taqdim etiladi.
23. Ijro ishi yuritilishida tuzilgan kelishuv bitimini tasdiqlash to‘g‘risidagi ariza sudlar tomonidan taraflar sud majlisi to‘g‘risida xabardor qilingan holda sud majlisida ko‘rib chiqiladi.
Bunday kelishuv bitimini tasdiqlash to‘g‘risidagi ajrim ijro varaqasini berishga asos bo‘lgan sud hujjatlari ijro qilinmasligi haqida ko‘rsatmani o‘z ichiga olishi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
“Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 37-moddasi ikkinchi qismining 2-bandiga binoan ijro ishi yuritish davomida tuzilgan kelishuv bitimining tasdiqlanishi sud ijrochisi tomonidan ijro ishi yuritishni tugatish uchun asos bo‘ladi.
Keyingi tahrirga qarang.