LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 5-fevraldagi 56-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan joylashtirilgan mablag‘lar hisobidan ipoteka kreditlari ajratish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
“Ipoteka to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Bozor islohotlarini chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish sohasidagi ustuvor yo‘nalishlar amalga oshirilishini jadallashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2005-yil 14-iyundagi PF-3618-son Farmoniga muvofiq Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Uy-joy qurilishiga, uni rekonstruksiya qilishga va sotib olishga ipoteka krediti berish to‘g‘risidagi nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari R.S. Azimov hamda O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki raisi F.M. Mullajonov zimmasiga yuklansin.
1. Mazkur Nizom “Ipoteka to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Bozor islohotlarini chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish sohasidagi ustuvor yo‘nalishlar amalga oshirilishini jadallashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2005-yil 14-iyundagi PF-3618-son Farmoniga muvofiq tijorat banklari tomonidan aholiga uy-joy qurish, uni rekonstruksiya qilish va sotib olish uchun ipoteka krediti berish tartibini belgilaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Yuridik shaxslarga ipoteka krediti berish tartibi tijorat banklarining ichki kredit siyosati bilan belgilanadi.
3. Ipoteka kreditlari tijorat banklari tomonidan qaytarishlik, to‘lovlilik, ta’minlanganlik va muddatlilik shartlarida quyidagi maqsadlar uchun beriladi:
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda kelishilgan yakka tartibdagi va namunaviy loyiha asosida, qurilishning belgilangan normalari va qoidalariga rioya qilib yakka tartibda uy-joy qurish va rekonstruksiya qilish;
Ipoteka krediti berishni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasining (keyingi o‘rinlarda Jamg‘arma deb ataladi) imtiyozli kredit liniyalari;
Keyingi tahrirga qarang.
kredit liniyalari, shu jumladan imtiyozli kredit liniyalari, xalqaro va xorijiy moliya institutlarining ipoteka krediti uchun berilgan grantlari va investitsiyalari;
ipoteka krediti hisobiga sotib olinadigan va belgilangan tartibda qarz oluvchi mulkiga o‘tadigan yakka tartibdagi uy-joyni yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartirani;
qarz oluvchining mulki bo‘lgan va ipoteka krediti hisobiga rekonstruksiya qilinayotgan yakka tartibdagi uy-joyni garovga qo‘ygan holda amalga oshiriladi.
Muomaladan olib qo‘yilgan va begonalashtirilishi mumkin bo‘lmagan ko‘chmas mulk ipoteka predmeti bo‘lishi mumkin emas.
6. Ipoteka krediti berishda bankning (ipotekaga oluvchining) ipoteka bilan ta’minlangan majburiyati bo‘yicha huquqlari garov xati bilan tasdiqlanishi mumkin.
Garov xati qarz oluvchi (ipotekaga qo‘yuvchi) tomonidan tuziladi va ipoteka davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgandan keyin, qarz oluvchi (ipotekaga qo‘yuvchi) hamda bank (ipotekaga oluvchi) ishtirokida ro‘yxatdan o‘tkazuvchi organ tomonidan rasmiylashtiriladi va bankka (ipotekaga oluvchiga) beriladi.
7. Ipoteka krediti muddati va undan foydalanganlik uchun foiz stavkasi kredit resurslari manbaiga bog‘liq holda quyidagi tartibda belgilanadi:
1) Jamg‘armaning imtiyozli kredit liniyalari hisobidan beriladigan kreditlar uch yillik imtiyozli davr va foiz stavkasi bilan kamida 15 yil muddatga beriladi, foiz stavkasi miqdori Ipoteka krediti berishni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasini boshqarish bo‘yicha Vasiylik kengashi tomonidan har bir kredit liniyasi bo‘yicha tasdiqlanadi va u yiliga 5 foizdan ortiq bo‘lishi mumkin emas;
Keyingi tahrirga qarang.
2) kredit liniyalari, shu jumladan imtiyozli kreditlar, tijorat banki tomonidan ipoteka krediti berish uchun bevosita jalb etilgan xalqaro va xorijiy moliya institutlarining grantlari va investitsiyalari hisobidan beriladigan kreditlar bo‘yicha muddat va kreditdan foydalanganlik uchun foiz stavkasi ushbu mablag‘larni berish to‘g‘risida tijorat banki va ko‘rsatib o‘tilgan moliya institutlari o‘rtasida tuzilgan tegishli shartnomalar shartlaridan kelib chiqqan holda belgilanadi;
3) tijorat bankining o‘z mablag‘lari va jalb etilgan mablag‘lari hisobidan beriladigan kreditlar bo‘yicha muddat va kreditdan foydalanganlik uchun foiz stavkasi bank va qarz oluvchi o‘rtasidagi bitim bo‘yicha, bankning ichki kredit siyosatiga muvofiq belgilanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
8. Tijorat banki tomonidan Jamg‘armaning imtiyozli kredit liniyalari hisobidan beriladigan ipoteka krediti miqdori:
yakka tartibda uy-joy qurilishi va sotib olish uchun — qonun hujjatlarida belgilangan eng kam oylik ish haqining 3000 baravarigachani;
yakka tartibda qurilgan uy-joyni rekonstruksiya qilish, shuningdek ko‘p kvartirali uydagi kvartirani sotib olish uchun — eng kam oylik ish haqining 2500 baravarigachani tashkil etadi.
Keyingi tahrirga qarang.
9. Tijorat banki tomonidan o‘z mablag‘lari va jalb etilgan mablag‘lari hisobidan beriladigan ipoteka krediti miqdori bank va qarz oluvchi o‘rtasidagi bitim bo‘yicha, bankning ichki kredit siyosatiga muvofiq belgilanadi.
10. Jamg‘armaning kredit liniyalari, shuningdek tijorat banklarining o‘z mablag‘lari va jalb etilgan mablag‘lari hisobidan beriladigan ipoteka krediti miqdori quriladigan, rekonstruksiya qilinadigan yoki sotib olinadigan uy-joy qiymatining 75 foizidan oshishi mumkin emas.
Keyingi tahrirga qarang.
11. Ipoteka krediti uchun berilgan xalqaro va xorijiy moliya institutlari mablag‘lari hisobiga tijorat banki tomonidan beriladigan ipoteka krediti miqdori ushbu mablag‘larni berish to‘g‘risida tijorat banki va ko‘rsatib o‘tilgan moliya institutlari o‘rtasida tuzilgan tegishli shartnomalar shartlaridan kelib chiqqan holda belgilanadi.
12. Ariza beruvchi Jamg‘armaning kredit liniyalari, tijorat banklarining o‘z mablag‘lari va jalb etilgan mablag‘lari hisobiga ipoteka krediti olish uchun:
Keyingi tahrirga qarang.
uy-joyni rekonstruksiya qilish qiymatining kamida 25 foizi miqdoridagi o‘z mablag‘iga ega bo‘lishi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
Ushbu mablag‘lar ariza beruvchining nomiga bankda ochilgan jamg‘arma omonat hisob raqamida milliy yoki chet el valyutasida mavjud bo‘lishi, shuningdek qurilayotgan uy-joy smeta qiymatining yoki rekonstruksiya qilish qiymatining 25 foizidan kam bo‘lmagan miqdorda ariza beruvchi tomonidan o‘z mablag‘lari hisobiga sotib olingan qurilish materiallari tarzida bo‘lishi mumkin.
13. Jamg‘armaning kredit liniyasini ochish uchun Jamg‘arma va tijorat banki o‘rtasida shartnoma tuziladi. Shartnomada kredit liniyasiga xizmat ko‘rsatishning asosiy shartlari bo‘yicha o‘zaro majburiyatlar, kredit liniyasi bo‘yicha ajratilayotgan mablag‘larning miqdori, yakka tartibda uy-joy qurish va rekonstruksiya qilish loyihalariga, shuningdek sotib olinadigan uy-joyga yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartiraga bo‘lgan asosiy talablar, kreditlash muddatlari, imtiyozli davr, kreditdan maqsadli foydalanilishini tekshirish tartibi hamda tomonlarning huquqlari va javobgarligi, berilayotgan kredit liniyasi bo‘yicha foiz stavkasi, shuningdek ipoteka krediti berishda bank marjasi belgilanadi.
14. Jamg‘arma tomonidan ochiladigan har bir kredit liniyasi bo‘yicha bank marjasi, shuningdek banklar tomonidan Jamg‘armaga kredit liniyasi mablag‘lari uchun to‘lanadigan foiz stavkasi Jamg‘armani boshqarish bo‘yicha Vasiylik kengashi tomonidan belgilanadi.
15. Tijorat banklari tomonidan Jamg‘arma kredit liniyasi summasi uchun foizlar kredit liniyasiga mablag‘ o‘tkazilgan kundan boshlab hisoblab boriladi, ularni to‘lash esa kredit shartnomasida belgilangan muddatlarda amalga oshiriladi. Jamg‘armaning kredit liniyalari hisobidan kreditlar bo‘yicha asosiy qarz to‘lovi 3 yillik imtiyozli davr tugagandan keyin boshlanadi.
16. Jamg‘arma tomonidan tijorat banklarida ochilgan kredit liniyalariga mablag‘lar qarz oluvchilarning banklar tomonidan ma’qullangan ipoteka krediti olish yuzasidan bergan buyurtmanomalari miqdoridan kelib chiqqan holda bosh banklarning buyurtmanomalari asosida muntazam ravishda o‘tkazib boriladi.
Jamg‘armadan ipoteka krediti berish uchun olingan mablag‘lar hisobi bosh bankda ochilgan 22005-sonli “Budjetdan tashqari jamg‘armalarga to‘lash uchun uzoq muddatli kreditlar” hisob raqamida hisobga olinadi.
17. Jamg‘arma kredit liniyasi mablag‘lari uchun foizlarni to‘lash va kredit mablag‘larini qaytarish, qarzdorlar tomonidan foizlarning amalda to‘lanishidan va ular olgan kreditlarning qaytarilishidan qat’i nazar, tijorat banki tomonidan Jamg‘arma va tijorat banklari o‘rtasida tuzilgan shartnomada belgilangan muddatlarda va shartlarda amalga oshiriladi.
Banklar tomonidan olingan kredit liniyasi mablag‘lari belgilangan muddatlarda qaytarilmagan taqdirda, banklar har bir kechiktirilgan kun uchun qaytarish muddati kechiktirilgan qarz summasining 0,04 foizi miqdorida penya to‘laydilar.
18. Jamg‘arma o‘zining kredit liniyasi hisobidan berilgan kreditlardan maqsadga muvofiq foydalanilishini bevosita bankning o‘zida kredit yig‘ma jildlarini o‘rganish yo‘li bilan, shuningdek tijorat bankining vakili bilan birgalikda joyiga borib tekshirish huquqiga ega.
19. Tijorat banklari Jamg‘arma kredit liniyalarini o‘zlashtirishning holati to‘g‘risida har oyda Jamg‘armaga va O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankiga qarz olganlar ro‘yxatini O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tasdiqlaydigan yagona shakl bo‘yicha ilova qilgan holda axborot taqdim etadilar.
Keyingi tahrirga qarang.
20. Ipoteka krediti berish uchun tijorat banklari tomonidan jalb etiladigan xalqaro va xorijiy moliya institutlarining kredit liniyalari tijorat banklari va ko‘rsatib o‘tilgan moliya institutlari o‘rtasida tuziladigan tegishli shartnomalar asosida ochiladi.
21. Qarz oluvchi ipoteka krediti olish uchun buyurtmanoma taqdim etganda bankning ipoteka krediti olish uchun buyurtmanomalarni qabul qilish bo‘yicha mas’ul xodimi mijozga ipoteka kreditining asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha izoh beradi. Shuningdek u mijozning barcha savollariga javob beradi hamda unga ipoteka krediti berish yuzasidan buyurtmanomani rasmiylashtirish uchun talab etiladigan barcha hujjatlar ro‘yxatini taqdim etadi.
22. Qarz oluvchi ipoteka krediti olish uchun bankka murojaat qilgandan keyin bank qarz oluvchini ipoteka krediti olish jarayonidagi taxminiy xarajatlar turlari bilan tanishtiradi. Qarz oluvchi ipoteka krediti olishda quyidagi xarajatlarni amalga oshirishi kerak:
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
23. Qarz oluvchi tomonidan yakka tartibda uy-joy qurishga kredit olish uchun tijorat bankiga so‘ralayotgan kredit summasini ko‘rsatgan holda kredit olishga buyurtmanoma bilan birga quyidagi hujjatlar taqdim etiladi:
1) qonun hujjatlarida belgilangan tartibda yakka tartibda uy-joy qurish uchun ariza beruvchining yer uchastkasiga (doimiy foydalanish, meros qilib qoldirish huquqi bilan umrbod egalik qilish, mulk egasi) bo‘lgan huquqini tasdiqlovchi hujjatning notarial tasdiqlangan nusxasi;
Keyingi tahrirga qarang.
2) ariza beruvchining va u bilan birga yashaydigan oila a’zolarining daromadlari to‘g‘risida oxirgi 12 oy uchun doimiy ish joyidan (doimiy ish joyi mavjud bo‘lganda) berilgan ma’lumotnomalar yoki ariza beruvchining va uning oila a’zolarining oxirgi 12 oy uchun daromadlari to‘g‘risidagi deklaratsiyalarning ularning yashash joyidagi davlat soliq organi tomonidan tasdiqlangan nusxalari;
3) yakka tartibda uy-joy qurishga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda kelishilgan va qarz oluvchi tomonidan tasdiqlangan loyihaning nusxasi;
4) ariza beruvchining nomiga ochilgan jamg‘arma omonat hisob raqamida pul mablag‘lari joylashtirilgani to‘g‘risidagi bank ma’lumotnomasi va/yoki qarz oluvchi tomonidan sotib olingan qurilish materiallari va/yoki bajarilgan qurilish-montaj ishlari qiymatining bahosi bo‘yicha dastlabki hisob-kitob. Tijorat bankidagi jamg‘arma omonat hisob raqamida joylashtirilgan pul mablag‘larining jami summasi va ko‘rsatib o‘tilgan qurilish materiallarining va/yoki bajarilgan qurilish-montaj ishlarining qiymati ushbu Nizomning 12-bandida ko‘rsatilgan miqdordan kam bo‘lishi mumkin emas;
5) ariza beruvchining oilasi tarkibi to‘g‘risida yashash joyidan berilgan ma’lumotnoma va uning pasporti nusxasi.
Keyingi tahrirga qarang.
24. Yakka tartibdagi uy-joyni rekonstruksiya qilishga kredit olish uchun ariza beruvchi tomonidan tijorat bankiga kredit olish uchun buyurtmanoma bilan birga quyidagi hujjatlar taqdim etiladi:
1) rekonstruksiya qilinadigan yakka tartibdagi uy-joyga bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjatlarning notarial tasdiqlangan nusxalari;
Keyingi tahrirga qarang.
2) ariza beruvchining va u bilan birga yashaydigan oila a’zolarining daromadlari to‘g‘risida oxirgi 12 oy uchun doimiy ish joyidan (doimiy ish joyi mavjud bo‘lganda) berilgan ma’lumotnomalar yoki ariza beruvchining va uning oila a’zolarining oxirgi 12 oy uchun daromadlari to‘g‘risidagi deklaratsiyalarning ularning yashash joyidagi davlat soliq organi tomonidan tasdiqlangan nusxalari;
3) yakka tartibdagi uy-joyni rekonstruksiya qilish uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda kelishilgan va qarz oluvchi tomonidan tasdiqlangan loyihaning nusxasi;
4) ariza beruvchining nomiga ochilgan jamg‘arma omonat hisob raqamida pul mablag‘lari joylashtirilgani to‘g‘risidagi bank ma’lumotnomasi va/yoki qarz oluvchi tomonidan sotib olingan qurilish materiallari va/yoki bajarilgan qurilish-montaj ishlari qiymatining bahosi bo‘yicha dastlabki hisob-kitob. Tijorat bankidagi jamg‘arma omonat hisob raqamida joylashtirilgan pul mablag‘larining jami summasi va ko‘rsatib o‘tilgan qurilish materiallarining va/yoki bajarilgan qurilish-montaj ishlarining qiymati ushbu Nizomning 12-bandida ko‘rsatilgan miqdordan kam bo‘lishi mumkin emas;
5) ariza beruvchining oilasi tarkibi to‘g‘risida yashash joyidan berilgan ma’lumotnoma va uning pasporti nusxasi.
Keyingi tahrirga qarang.
25. Yakka tartibdagi uy-joyni yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartirani sotib olishga ipoteka krediti olish uchun ariza beruvchi tomonidan tijorat bankiga so‘ralayotgan kredit summasi ko‘rsatilgan holda kredit olishga buyurtmanoma bilan birga quyidagi hujjatlar taqdim etiladi:
1) sotiladigan yakka tartibdagi uy-joyning yoki kvartiraning kelishilgan qiymati ko‘rsatilgan holda, uy-joyga yoki kvartiraga egalik qilish huquqini tasdiqlovchi hujjatning nusxasini ilova qilgan holda yakka tartibdagi uy-joyning yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartiraning oldi-sotdisi to‘g‘risidagi dastlabki shartnoma;
2) ariza beruvchining va u bilan birga yashaydigan oila a’zolarining daromadlari to‘g‘risida oxirgi 12 oy uchun doimiy ish joyidan (doimiy ish joyi mavjud bo‘lganda) berilgan ma’lumotnomalar yoki ariza beruvchining va uning oila a’zolarining oxirgi 12 oy uchun daromadlari to‘g‘risidagi deklaratsiyalarning ularning yashash joyidagi davlat soliq organi tomonidan tasdiqlangan nusxalari;
3) qarz oluvchining nomiga ochilgan omonat hisob raqamida ushbu Nizomning 12-bandida ko‘rsatilgan summadan kam bo‘lmagan pul mablag‘lari joylashtirilgani to‘g‘risidagi bank ma’lumotnomasi;
Keyingi tahrirga qarang.
4) ariza beruvchining oilasi tarkibi to‘g‘risida yashash joyidan berilgan ma’lumotnoma va uning pasporti nusxasi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
26. Ipoteka krediti kredit liniyalari hisobidan, shu jumladan imtiyozli kredit liniyalari, ipoteka krediti berishi uchun bevosita tijorat banki tomonidan jalb etilgan xalqaro va xorijiy moliya institutlarining grantlari va investitsiyalari hisobidan berilgan taqdirda ariza beruvchi tomonidan ipoteka krediti uchun (faqat ko‘rsatib o‘tilgan institutlar mablag‘lari hisobidan beriladigan ipoteka kreditlari bo‘yicha) mablag‘lar berish yuzasidan tijorat banki va xalqaro, xorijiy moliya institutlari o‘rtasida tuzilgan shartnomalarda nazarda tutilgan hujjatlar taqdim etiladi.
27. Kredit olish uchun buyurtmanomalar va ushbu Nizomda ko‘rsatilgan barcha zarur hujjatlar bank xodimlari tomonidan qabul qilib olingandan keyin bir hafta muddatda ularni o‘rganish va ularda ko‘rsatilgan ma’lumotlarning ishonchliligini tekshirish amalga oshiriladi.
28. Garovga qo‘yilgan mulkni baholash qarz oluvchi (ipotekaga qo‘yuvchi) va bank (ipotekaga oluvchi) o‘rtasidagi bitimga ko‘ra bozor qiymati bo‘yicha amalga oshiriladi.
29. Ushbu Nizomning 27-bandiga muvofiq o‘tkazilgan o‘rganish va tekshirishlar natijalari bo‘yicha ipoteka krediti olishga buyurtmanomalarni ko‘rib chiqish uchun mas’ul bo‘lgan bank xodimi tomonidan bankning kredit komissiyasiga (kredit qo‘mitasiga) ipoteka krediti berishning maqsadga muvofiqligi to‘g‘risida asosli xulosa kiritiladi.
30. Kredit komissiyasi (kredit qo‘mitasi) kredit olishga buyurtmanomani, unga ilova qilingan barcha hujjatlarni va ushbu kredit buyurtmanomasi bo‘yicha bankning mas’ul xodimi xulosasini ko‘rib chiqib buyurtmanomani qondirish yoki rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Ipoteka krediti olishga buyurtmanomani ko‘rib chiqish muddati kredit olishga buyurtmanoma va ushbu Nizomning 23—25-bandlarida ko‘rsatilgan barcha zarur hujjatlar taqdim etilgan kundan boshlab 30 ish kunidan oshmasligi kerak.
31. Kredit komissiyasi (kredit qo‘mitasi) tomonidan ipoteka krediti berish to‘g‘risida ijobiy qaror qabul qilingandan keyin:
bank uch kun muddatda kredit shartnomasi tuzish uchun bu haqda ariza beruvchini yozma ravishda xabardor qiladi. Uy-joy sotib olish uchun ipoteka kreditlari olish bo‘yicha yozma ravishdagi bildirishnomada sotuvchining nomiga yo‘qlab olinadigan depozit hisob raqami ochish uchun qarz oluvchi tomonidan yakka tartibdagi uy-joyni yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartirani sotuvchining (keyingi o‘rinlarda sotuvchi deb ataladi) bankka kelishini ta’minlashning zarurligi ham ko‘rsatiladi;
ipotekaga qo‘yuvchi bank foydasiga o‘z hisobidan yakka tartibdagi uy-joyni yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartiraning to‘liq qiymatini yo‘qolish va shikastlanish xavflaridan sug‘urta qilishi, agar mulkning to‘liq qiymati ipoteka bilan ta’minlangan olingan kredit summasi va uning bo‘yicha hisoblangan foizlar miqdoridan ortiq bo‘lsa, u holda bank oldidagi ushbu majburiyati summasidan past bo‘lmagan summaga sug‘urta qilishi shart;
bank qarz oluvchi bilan “Ipoteka to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq notarial tasdiqlanishi va davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi kerak bo‘lgan ipoteka to‘g‘risida shartnoma, shuningdek kredit shartnomasi tuzadi.
32. Bankning kredit komissiyasi (kredit qo‘mitasi) tomonidan kredit berishni rad etish to‘g‘risida qaror qabul qilingan taqdirda bank qaror qabul qilingan kundan boshlab uch kun muddatda qarz oluvchiga xulosani yozma ravishda, kredit berishning rad etilishi sabablarini ko‘rsatgan holda jo‘natadi.
33. Yakka tartibdagi uy-joyni yoki ko‘p kvartirali uylardagi kvartirani sotib olish uchun bank tomonidan kredit berish qarz oluvchi nomiga alohida ssuda hisob raqami ochish hamda ushbu hisob raqamidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan va yakka tartibdagi uy-joyni yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartirani oldi-sotdi shartnomasining notarial tasdiqlangan nusxasi ilova qilingan holda qarz oluvchining yozma topshiriqnomasi asosida yakka tartibdagi uy-joyning yoki ko‘p kvartirali uydagi kvartiraning egasi bo‘lgan jismoniy shaxs-sotuvchining omonat hisob raqamiga pul mablag‘larini naqd pulsiz shaklda memorial order vositasida o‘tkazish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
34. Yakka tartibda uy-joy qurish yoki yakka tartibdagi uy-joyni rekonstruksiya qilish uchun bank tomonidan beriladigan kreditlar qarz oluvchiga alohida ssuda hisob raqami ochib, undan qarz oluvchining yozma topshiriqnomasi asosida, memorial order vositasida qurilish materiallari sotib olish uchun savdo tashkilotlari va yakka tartibdagi tadbirkorlarning banklardagi yo‘qlab olinadigan depozit hisob raqamiga va bajarilgan qurilish-montaj ishlari uchun pudratchi qurilish tashkilotining yo‘qlab olinadigan depozit hisob raqamiga pudrat shartnomasida belgilangan shartlarda va muddatlarda to‘lovlarni naqd pulsiz shaklda amalga oshirish yo‘li bilan beriladi.
Yakka tartibda uy-joy qurish yoki yakka tartibdagi uy-joyni rekonstruksiya qilish qarz oluvchining bevosita o‘zi tomonidan (xo‘jalik usulida) bajarilgan taqdirda kredit shartnomasida kelishilgan kredit summasining 20 foizgachasini hisob raqamidan qarz oluvchiga naqd pul shaklida berishga yo‘l qo‘yiladi.
35. Bank tomonidan ipoteka kreditlari ssuda hisob raqamidan mablag‘larni qarz oluvchining bank kredit kartochkalariga o‘tkazish yo‘li bilan ham berilishi mumkin. Bunda bank kredit kartochkasi qarz oluvchi nomiga alohida shartnomani rasmiylashtirish yo‘li bilan beriladi. Shartnomada ushbu bank kredit plastik kartochkasidagi mablag‘lardan faqat yakka tartibda uy-joy qurishga yoki yakka tartibdagi uy-joyni rekonstruksiya qilish uchun qurilish materiallarini sotib olishda foydalanilishi belgilab qo‘yilishi kerak. Ushbu bank kredit plastik kartochkalaridan naqd pul berilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Qarz oluvchi bank kredit plastik kartochkasi vositasida amalga oshirilgan operatsiyalar to‘g‘risida har oyda bankka terminallar cheklari, sotib olingan tovarlar uchun chakana savdo tashkilotlari va yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan berilgan schyotlar, kvitansiyalar, yukxati yoki qonun hujjatlarida belgilangan boshqa hujjatlar ilova qilingan holda hisobot taqdim etishi kerak.
Bank hisobotga ilova qilingan hujjatlarni tahlil etish jarayonida bank kredit kartochkasi vositasida hisob-kitob qilish vaqtida kreditdan boshqa maqsadlarda foydalanilganini aniqlagan taqdirda bank kredit kartochkasi to‘g‘risidagi shartnoma bekor qilinadi, bank kredit kartochkasi hisob raqami yopiladi va bank kredit kartochkasi olib qo‘yiladi. Kreditning boshqa maqsadlar uchun foydalanilgan qismi uchun kredit shartnomasida belgilangan miqdorda jarima solinadi va uni undirib olish choralari ko‘riladi.
a) ish haqi va unga tenglashtirilgan to‘lovlar, pensiyalar, gonorarlar, dividendlar, foizlar va qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha olinadigan boshqa daromadlar hisobidan naqd pulsiz mablag‘ o‘tkazish;
Bunda hisoblangan foizlar va kredit bo‘yicha asosiy qarz bank va qarz oluvchi tomonidan imzolangan, kredit shartnomasiga ilova qilingan jadvalga muvofiq undirib olinadi.
Qarz oluvchilar asosiy qarzni va hisoblangan foizlarni kredit shartnomasida belgilangan muddatdan oldin qaytarish huquqiga ega.
37. Banklar kreditdan foydalanishning butun davri davomida doimiy monitoringni amalga oshiradi. Monitoring davomida bank uy-joyni qurish jadvaliga rioya qilinishini va kreditdan maqsadli foydalanilishini, ipoteka krediti qaytarilishini hamda uning bo‘yicha foizlar to‘lanishini, garov mulkidan foydalanishni va uning saqlanishini, ipoteka predmetining noqonuniy begonalashtirilishiga yo‘l qo‘ymaslikni nazorat qilib boradi.
Bank kredit hisobidan bajarilgan yakka tartibda uy-joy qurish va rekonstruksiya qilish ishlarining nazorat o‘lchovini amalga oshirish huquqiga ega.
Bank tomonidan monitoringni amalga oshirish tartibi, kreditdan boshqa maqsadlarda foydalanganlik uchun qarz oluvchiga nisbatan qo‘llaniladigan javobgarlik choralari kredit shartnomasida belgilangan bo‘lishi kerak.
38. Asosiy qarz va uning bo‘yicha hisoblangan foizlar kredit shartnomasida belgilangan muddatlarda qaytarilmagan taqdirda bank xodimi qarz oluvchi bilan shaxsan uchrashib majburiyatlarning bajarilmayotgani sabablarini aniqlaydi va muddatida qaytarilmagan kreditning qaytarilishini ta’minlash choralarini ko‘rishni talab qiladi.
39. Agar kreditni o‘z vaqtida undirish bo‘yicha ko‘rilgan choralar zarur natijani bermasa va kreditning qarz oluvchi tomonidan o‘z vaqtida va to‘liq qaytarilmaslik xavfi vujudga kelsa, bank kreditlashni to‘xtatib turadi hamda berilgan ipoteka kreditini va uning bo‘yicha hisoblangan foizlarni muddatidan oldin undirib oladi. Ushbu shartlar kredit shartnomasida belgilangan bo‘lishi kerak.
40. Qarz oluvchi tomonidan ipoteka krediti va hisoblangan foizlar bo‘yicha to‘lovlar to‘lanmaganda yoki o‘z vaqtida to‘lanmaganda, shuningdek qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda bank “Ipoteka to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunida belgilangan tartibda undiruvni garovga qo‘yilgan mulkka qaratadi.