Олдинги таҳрирга қаранг.
(Қонуннинг номи Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
LexUZ шарҳи
Ўзбекистон Республикасининг 1991 йил 30 сентябрдаги 364-XII-сон «Ўзбекистон ССР Конституцияси (асосий қонуни)га ўзгартишлар киритиш тўғрисида»ги Қонунига мувофиқ «Ўзбекистон ССР» деган сўзлар «Ўзбекистон Республикаси» деган сўзлар билан алмаштирилган.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Ушбу Қонун «Ўзбекистон Республикасидаги корхоналар тўғрисида»ги Қонун ва Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонунлари билан бир қаторда кооперация фаолиятининг ўзига хос жиҳатларини белгилайди.
(Муқаддиманинг биринчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
У юридик ва жисмоний шахсларга кооперативга ихтиёрий равишда кириш ва ундан эркин чиқиш, кооперативни бошқаришда иштирок этиш ҳуқуқини, кооперативларни мулкчиликнинг барча шаклларидаги корхоналар билан тенг ҳуқуқлилик асосида ривожлантириш, жамоа бўлиб хўжалик юритиш мустақилликни ҳамда уставда белгиланган вазифаларни бажариш юзасидан қарор қабул қилишда кооперативнинг мустақиллигини кафолатлайди.
Олдинги таҳрирга қаранг.
1. Ўзбекистон Республикасида кооперация жисмоний ва юридик шахсларнинг иқтисодий ҳамда ижтимоий фаолиятнинг турли соҳаларида умумий мақсадларга эришиш учун ташкилий жиҳатдан расмийлаштирилган, мулкнинг ширкат (жамоа) шаклига асосланган ихтиёрий бирлашмаларидан (кооперативларидан) иборатдир.
(1-модданинг 1-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
2. Ўзбекистон Республикасида аҳолининг маҳсулотлар, ишлар ва хизматларга бўлган эҳтиёжларини қондириш учун, шунингдек фойда (даромад) олиш мақсадида тузиладиган матлубот, ишлаб чиқариш ва аралаш ишлаб чиқариш-матлубот кооперативлари амал қилади.
(1-модданинг 2-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кооперация, шунингдек ўз аъзоларининг уй-жой-маиший ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларини қондиришга хизмат қиладиган кооперативларни,(уй-жой-қуриш уй жой кооперативларини, гараж қуриш, чорбоғ қуриш ва шу каби кооперативларни) ҳам ўз ичига олади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Барча турдаги кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмаларини тузишнинг, улар фаолиятининг, уларни қайта тузиш ва тугатишнинг умумий ҳуқуқий, иқтисодий ва ижтимоий асослари ушбу Қонун, «Ўзбекистон Республикасидаги корхоналар тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни, Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонун ҳужжатлари билан, Қорақалпоғистон Республикасида эса — Қорақалпоғистон Республикаси қонун ҳужжатлари билан ҳам тартибга солинади.
(2-модданинг матни Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
1. Юридик шахс ҳуқуқига эга бўлган, жамоа мулки ҳуқуқи асосида ўзига қарашли мулкка эгалик қиладиган, ундан фойдаланадиган ва уни тасарруф этадиган мустақил хўжалик юритувчи субъект кооператив ҳисобланади. Ер ва бошқа табиий бойликлар кооперативларга фойдаланиш учун берилади.
Ишлаб чиқариш ва ишлаб чиқариш-матлубот кооперативларининг фаолияти, ўз аъзоларининг, шунингдек меҳнат шартномалари (контрактлар, битимлар) бўйича ишлаётган кишиларнинг ўз меҳнатлари билан шахсан иштирок этишига асосланади
Матлубот кооперативлари ҳамда ўз аъзоларининг ўй-жой-маиший ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларини қондиришга хизмат қиладиган кооперативлар фаолияти ўз меҳнати билан шахсан иштирок этиш билан бўлмаслиги ҳам мумкин.
2. Кооперативлар тармоқ ҳудудий ва бошқа белгилар бўйича хўжалик уюшмаларига ихтиёрийлик асосида бирлашмалари ва яккаҳокимликка қарши қонунларнинг талабларини ҳисобга олган ҳолда иш олиб боришлари мумкин.
3. Кооператив, Ўзбекистон Республикаси қонунларида тақиқланганларидан ташқари, фаолиятнинг ҳар қандай тури билан шуғулланишга ҳақлидир. Бунда кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмалари (шу жумладан барча турдаги аралаш давлат-кооператив уюшмалари) давлат бошқаруви, контроли ва назорати, шунингдек суриштирув, тергов ва одил судлов идораларининг вазифаларини бажаришларига йўл қўйилмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кооперативлар, кооперативларнинг хўжалик уюшмалари Ўзбекистон Республикасининг амалдаги қонунларига ва халқаро шартномаларга мувофиқ республика ва халқаро бозорларда хўжалик фаолиятини эркин юритиш ҳуқуқига эгадирлар.
(3-модда Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
1. Кооперативнинг мустақил балансида ўз ифодасини топадиган асосий фондлар, оборот маблағлари, пай бадаллари, шунингдек бошқа бойликлар кооператив мулки ҳисобланади.
2. Кооперативнинг мол-мулки ўз аъзоларининг пул ва моддий бадаллари, банкларнинг кредитлари, ўзи ишлаб чиқарган маҳсулотлар, бу маҳсулотларни сотишдан, кооператив уставида назарда тутилган ўзга хил фаолиятдан келган даромадлар ҳамда қонунларда ман этилмаган бошқа манбалар ҳисобига ҳосил бўлади. Кооперативнинг мол-мулкини шакллантиришда, мулк шаклидан қатъи назар, корхоналар (ташкилотлар), шунингдек мазкур кооперативга аъзо бўлмаган, аммо унда меҳнат шартномасига (контрактига), битимига мувофиқ ишлаётган жисмоний шахслар шартнома асосларида пул ва моддий бадаллар тўлаш йўли билан иштирок этишлари мумкин.
(4-модданинг 1 ва 2-бандлари Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. Кооператив томонидан ташкил этилаётган корхоналар ва ташкилотларнинг мол-мулки, шунингдек қўшган улушларига мувофиқ хўжаликлараро корхоналар ва ташкилотларнинг мол-мулки кооператив мулки ҳисобланади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Таркибига кооперативлар, турли мулк шаклидаги бошқа корхоналар ва ташкилотлар кирган хўжалик уюшмаларининг мол-мулки уларнинг ширкат (жамоа) мулкидир. Таркибига фақатгина кооперативлар кирган уюшмаларнинг (иттифоқларнинг) мол-мулки, башарти мазкур уюшмаларнинг (иттифоқларнинг) таъсис ҳужжатларида ёки Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларида ўзга ҳол назарда тутилмаган бўлса, ана шу кооперативларга ширкат (жамоа) мулки ҳуқуқида қарашли бўлади.
(4-модда 3-бандининг иккинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Кооператив фуқаролар истаги билан ёки юридик шахсларнинг ташаббуси билан мутлақо ихтиёрийлик асосида ташкил этилади. Кооператив аъзолари бўлган фуқароларнинг сони уч кишидан кам бўлмаслиги, матлубот кооперативида (жамиятида) ва жамоа хўжалигида эса етти кишидан кам бўлмаслиги керак.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кооператив мустақил тарзда ҳам, мулкнинг ҳар қандай шаклига мансуб корхоналар, муассасалар, ташкилотлар ҳузурида ҳам ташкил этилади ва фаолият кўрсатади.
(5-модда 1-бандининг иккинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
Мулкчиликнинг ҳар қандай турдаги корхонанинг, муассасанинг, ташкилотнинг қарорига кўра тузиладиган кооператив юридик шахс ҳуқуқига эга бўлиши, жорий ва ҳисоб-китоб счётлари очиши мумкин. Корхона, муассаса, ташкилот шундай турдаги кооперативнинг уставини тасдиқлайди, унинг ишлаб чиқариш ва хўжалик фаолиятини назорат қилади ҳамда унинг фаолият натижалари учун тўла жавобгар бўлади.
(5-модда 1-бандининг учинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
2. Кооперативнинг устави кооператив таъсис этишни истаган фуқароларнинг умумий йиғилишида ёки юридик шахслар мухтор вакилларининг йиғилишида қабул қилинади ва кооператив жойлашган ердаги ҳокимликда рўйхатга олинади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Устави рўйхатга олинган ва давлат реестрига киритилган пайтдан эътиборан кооператив ташкил топган деб ҳисобланади.
Матлубот, ишлаб чиқариш кооперативлари, аралаш шаклидаги кооперативларнинг уставида кооператив аъзоларининг кооператив қарзлари бўйича мулкий жавобгарлиги кўрсатилган бўлиши керак. Бу қоида кооператив уставида ўз аксини топмаса, уни давлат рўйхатига олиш ман этилади.
(5-модда 2-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
3. Сохта кооператив аниқланган тақдирда қайтарилмаган ссудалар ва кредитлар унинг аъзоларидан амалдаги қонун ҳужжатларининг нормаларига мувофиқ ундириб олинади.
(5-модда Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонунига асосан 3-банд билан тўлдирилган — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
1. 16 ёшга тўлган, кооперативнинг мақсад ва вазифаларини амалга оширишда иштирок этиш истагини билдирган ва бунга қодир бўлган ҳар бир жисмоний шахс, башарти Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларида ўзга ҳол назарда тутилмаган бўлса, кооператив аъзоси бўлиши мумкин.
(6-модда 1-бандининг биринчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Мулкчиликнинг барча шаклларидаги корхоналар ва ташкилотлар, шунингдек бошқа кооперативлар ва ширкатлар кооперативнинг жамоа аъзолари бўлиши мумкин. Кооперативлар ва уларнинг жамоа аъзолари ўртасидаги ўзаро муносабатлар шартнома асосларида қурилади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
2. Кооперативнинг аъзоси меҳнат шартномаси бўйича бир нечта ишлаб чиқариш кооперативида ишлаши ёки айни бир вақтнинг ўзида уй-жой ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларни қондириш билан шуғулланувчи бир неча кооперативнинг аъзоси бўлиши ҳақли.
Кооперативга кириш ёки унда меҳнат шартномаси (контракт, битим) бўйича ишлаш учун асосий иш жойидаги корхона мулкдорининг, маъмуриятнинг (бошқарув идорасининг) розилиги талаб қилинмайди.
Қонун ҳужжатларига мувофиқ ёки суднинг ҳал қилув қарорига кўра муайян фаолият билан шуғулланиши ёхуд муайян лавозимни эгаллаши ман этилган шахсларнинг кооперативга аъзо бўлиши ёки меҳнат шартномаси (контракти) асосида унда ишлашга жалб этилиши мумкин эмас.
(6-модда 2-бандининг биринчи қисми ва учинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
(6-модданинг 3-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Кооператив аъзоси уставда назарда тутилган ҳолларда кооперативнинг умумий йиғилиши қарорига биноан кооперативдан чиқарилиши мумкин.
кооператив фаолиятда ва унинг ишларини бошқаришда қатнашиш кооперативнинг бошқарув ва назорат идораларига сайлаш ҳамда сайланиш, кооператив фаолиятини яхшилаш, унинг идоралари ва мансабдор шахсларининг ишидаги нуқсонларни бартараф этиш ҳақида таклифлар киритиш:
фойдали (даромаддан) улуш олиш, кооператив тугатилган тақдирда эса — уставда назарда тутилган тартибда қўшган меҳнат ва мулкий ҳиссасига яраша кооператив аъзолари ўртасида тақсимланиши лозим бўлган мулк улушини олиш;
Олдинги таҳрирга қаранг.
пай бадалининг бутун суммасини қайтариб олган ҳолда, шунингдек ўз меҳнат ва мулкий ҳиссасига мутаносиб равишда кооператив фойдасидан (даромадидан) улуш олган ҳолда кооперативдан ихтиёрий тарзда чиқиш;
(7-модда 1-бандининг тўртинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
кооператив мулкидан, уставда кооператив аъзолари учун назарда тутилган имтиёзлар ва афзалликлардан фойдаланиш;
кооперативнинг мансабдор шахсларидан кооперативнинг фаолиятига доир ҳар қандай масала юзасидан ахборот олиш;
ишламайдиган кунлар бериш орқали таъминланадиган дам олиш, шунингдек ишчи ва хизматчиларнинг тегишли тоифалари учун қонунда белгиланганидан кам бўлмаган муддатга ҳар йили ҳақ тўланадиган отпуска олиш;
маданий-маиший хизматдан фойдаланиш ва кооператив аъзоларининг умумий йиғилиши белгилаган тартибда бошқа эҳтиёжларни қондириш ҳуқуқига ҳам эгадирлар.
кооператив уставига риоя этишлари ҳамда кооперативнинг умумий йиғилиши, сайлаб қўйиладиган бошқарув ва назорат идоралари қабул қилган қарорларни бажаришлари;
кооператив фаолиятда меҳнат қилиб ёки мулк қўшиб иштирок этиш билан боғлиқ кооператив олдидаги ўз мажбуриятларини бажаришлари;
кооперативга хўжалик фаолияти юритиш учун бериб қўйилган табиат ресурсларидан оқилона фойдаланишлари, уларни асраб-авайлашлари ҳамда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш чора-тадбирларини бажаришлари шарт.
Олдинги таҳрирга қаранг.
3. Кооператив аъзолари кооператив уставида ва қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа ҳуқуқларга ҳам эга бўладилар ҳамда уларнинг зиммасига масъулиятлар ҳам юклатилади.
(7-модданинг 3-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
1. Ишлаб чиқариш кооперативларининг ва аралаш шаклдаги кооперативларнинг аъзолари тугатилган кооперативнинг қарзлари юзасидан кооперативнинг мол-мулки билан жавобгар бўладилар, бу мол-мулк етмай қолган тақдирда қарз суммаси суд томонидан кооператив ҳар бир аъзосининг йиллик даромади суммасига мутаносиб равишда тақсимланади.
(8-модданинг 1-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
2. Матлубот кооперативининг фаолиятида фақат пай бадаллари қўшиб иштирок этаётган кооператив аъзоси, шунингдек ўз аъзоларининг уй-жой-маиший ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларини қондиришга хизмат қиладиган кооператив аъзоси бўлмиш фуқаро ўзи қўшган пай бадали доирасида кооперативнинг мажбуриятлари бўйича жавобгар бўлади.
3. Матлубот, ишлаб чиқариш кооперативининг жамоа аъзоси хўжалик мустақиллигини сақлаб қолади ва ўз фаолиятида ўзининг уставига (низомига) амал қилади. У мустақил мулкий жавобгар бўлади. Матлубот ва ишлаб чиқариш кооперативи (жамияти) ўз таркибидаги жамоа аъзоларининг мажбуриятлари учун жавобгар бўлмайди, жамоа аъзолари эса кооперативнинг (жамиятнинг) мажбуриятлари бўйича унинг уставида кўзда тутилган тартибда ва миқдорларда жавобгар бўладилар.
Олдинги таҳрирга қаранг.
4. Кооперация тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун айбдор бўлган мансабдор шахслар, кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмалари (шу жумладан, матлубот жамиятлари иттифоқи) аъзолари қонунда белгиланган тартибда мулкий, маъмурий, жиноий ва ўзгача тарзда жавобгар бўладилар.
(8-модданинг 4-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Кооперативнинг олий бошқарув идораси умумий йиғилиш, конференция, съезд бўлиб, улар кооператив раисини (бошқарувини), тафтиш комиссиясини (тафтишчини) сайлайди ва уларга кооперативни бошқариш бўйича ўз ваколатларини топширади.
Кооперативнинг ҳар бир аъзоси, шу жумладан унинг ҳар бир жамоа аъзоси, қўшган мулкий ҳиссасининг миқдоридан қатъи назар, бир овозга эга бўлади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кооперативда меҳнат шартномаси (контракти) бўйича ишлаётган фуқаролар умумий йиғилишда маслаҳат овози ҳуқуқи билан иштирок этадилар.
(9-модда 1-бандининг учинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
кооперативнинг уставини қабул қилади, унга белгиланган тартибда ўзгартиришлар ва қўшимчалар киритади;
Олдинги таҳрирга қаранг.
кооператив раисини, кооператив бошқарувини ва тафтиш комиссиясини (тафтишчисини) сайлайди (ёллайди) ва озод этади, уларнинг фаолиятларига доир ҳисоботларини эшитади;
(9-модда 2-бандининг учинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
кооператив аъзолигига қабул қилиш, аъзоликдан чиқариш масалаларини, шунингдек, кооперативдан чиқиш билан боғлиқ масалаларни ҳал қилади;
кооперативнинг ички тартиб қоидалари, кооператив мулкига етказилган зарар учун моддий жавобгарлик тўғрисидаги, меҳнатга ҳақ тўлаш ҳақ тўғрисидаги қоидаларни ҳамда кооперативнинг бошқа ички ҳужжатларини қабул қилади ва уларни ўзгартиради;
фойдани (даромадни) тақсимлаш тартибини, кооператив фондлари ва резервларининг турлари, миқдори ҳамда улардан фойдаланиш йўналишларини белгилайди:
кооперативни қайта ташкил этиш ва унинг фаолиятини тўхтатиш, унинг хўжалик уюшмаларига кириши ва улардан чиқиши масалаларини ҳал қилади.
Мазкур масалалар бўйича қарорлар қабул қилиш кооператив умумий йиғилишининг мутлақ ихтиёрида бўлади. Кооператив уставига ёки умумий йиғилишнинг қарорига мувофиқ кооператив фаолиятининг бошқа ташкилий, хўжалик ва ижтимоий масалалари ҳам кооперативнинг мутлақ ихтиёрига берилиши мумкин.
Зарур ҳолларда кооперативларда умумий йиғилиш ихтиёридаги масалаларни ҳал этиш учун вакиллар йиғилишлари чақирилиши мумкин.
3. Тафтиш комиссияси (тафтишчи) кооперативнинг (бошқарувнинг) молиявий ва хўжалик фаолиятини текширади ва у умумий йиғилиш олдида ҳисобдордир.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кооператив аъзоларининг умумий йиғилиши кооперативнинг (бошқарувнинг) молия-хўжалик фаолиятини текшириш учун белгиланган тартибда аудиторни ёки аудиторлик ташкилотини жалб этишга ҳақлидир.
(9-модданинг 3-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонунига асосан иккинчи қисм билан тўлдирилган — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
1. Кооперативни тугатиш ёки қайтадан ташкил этиш (қўшиб юбориш, бирлаштириш, бўлиш, ажратиш, ўзгартириш) кооператив мол-мулки эгасининг ёки у ваколат берган органнинг, кооператив қайси корхона, муассаса, ташкилот (хўжалик уюшмаси) ҳузурида ташкил этилган бўлса, шу корхона, муассаса, ташкилот (хўжалик уюшмаси)нинг қарорига ёки суднинг ҳал қилув қарорига мувофиқ амалга оширилади.
(10-модданинг 1-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
агар кооператив рўйхатга олинган пайтдан бошлаб бир йил давомида ишлаб чиқариш-хўжалик фаолиятига киришмаган бўлса ёки амалда тўхтатиб қўйилган фаолиятини даромадлар тўғрисидаги охирги декларацияни топширганидан кейин бир йил ўтгач қайтадан бошламаса;
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
(10-модда 2-бандининг тўртинчи ва бешинчи қисмлари Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни билан киритилган — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
3. Кооператив давлатнинг рўйхатга олиш реестридан чиқарилган пайтдан эътиборан (ушбу кооперативга хизмат кўрсатаётган банкнинг ёзма маълумоти мавжуд бўлган тақдирда) қайта ташкил этилган ёки тугатилган деб ҳисобланади.
(10-модданинг 3-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
4. Кооператив тугатилаётганда кооператив жисмоний шахснинг соғлиғига ёки ҳаётига етказган зарар учун жавобгар эканлиги муносабати билан бу кооперативдан ундирилиши лозим бўлган тўловларга аванс берилади.
(10-модда Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонунига мувофиқ 4-банд билан тўлдирилган — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
5. Ишлаб чиқариш кооперативи тугатилган тақдирда қарз берувчилар ва меҳнат жамоаси аъзоларининг даъволари қондирилганидан кейин қолган мол-мулк кооператив аъзолари ўртасида унинг уставида кўзда тутилган тартибда тақсимланади.
Матлубот жамиятлари иттифоқлари уларнинг олий органлари (съезд, конференция, вакиллар йиғилиши) қарорига мувофиқ тугатилади. Иш ҳақи тўлаш, банклар ва бошқа қарз берувчилар олдидаги мажбуриятларни бажариш юзасидан ҳисоб-китоб қилиб бўлинганидан кейин уларнинг қолган мол-мулки мазкур матлубот жамиятини ўз таркибига олган кооператив иттифоқига (уюшмасига) берилади.
(10-модданинг 4-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонунига мувофиқ 5-банд деб ҳисобланиб, қайта таҳрир қилинган — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
қишлоқ посёлкалар ва шаҳарларда чакана савдо ҳамда умумий овқатланиш корхоналари тармоғини вужудга келтириш ва ривожлантириш, ўз аъзолари—пайчилар ҳамда хизмат кўрсатилаётган аҳолига ўзи ишлаб чиқарган ва корхоналар, ташкилотлар ҳамда жисмоний шахслардан сотиб олинган озиқ-овқат маҳсулотлари ва ноозиқ-овқат молларини сотиш;
(11-модда 1-бандининг иккинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
аҳоли ва корхоналардан қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ҳамда хом ашё, ёрдамчи хўжалик маҳсулотлари ва ҳунармандчилик буюмлари, кейинчалик қайта ишлаш ва сотиш учун ёввойи ўсимликлар, мевалар ҳамда дори-дармон-техникавий ашёни Ўзбекистон Республикаси қонунларига мувофиқ харид қилиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
сотиб олинаётган қишлоқ хўжалиги хом ашёси ва бошқа маҳаллий хом ашёдан, шунингдек улгуржи савдо таркибида харид қиладиган ресурслар, хом ашё ва материаллардан озиқ-овқат маҳсулотлари ва ноозиқ-овқат моллари ишлаб чиқаришни ташкил этиш;
2. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) ишлаб чиқариш воситалари ва халқ истеъмоли моллари харид қилишни ва сотишни ташкил этиш орқали фуқароларнинг қишлоқ хўжалик маҳсулотлари хом ашёсини етиштирувчи ва қайта ишловчи ёрдамчи хўжаликларини, шунингдек ҳунармандчиликни ривожлантиришни рағбатлантирадилар.
1. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) яккаҳокимликка қарши қонунларнинг талабларига мувофиқ ихтиёрий равишда хўжалик уюшмаларига бирлашишлари мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) хўжалик уюшмалари бошқарувининг олий идоралари — съезд ва конференциядир.
Матлубот кооперативи (жамияти) бошқарувининг олий идораси — кооператив (жамият) аъзоларининг умумий йиғилишидир.
Съезд ва конференциялар кенгашни (бошқарувни) сайлайдилар. Кенгаш (бошқарув) съезд ва конференциялар оралиғидаги даврда уларнинг вазифаларини бажаради ҳамда уларга ҳисоб беради.
3. Хўжалик уюшмалари бошқаруви идораларининг ўз ваколатлари доирасида қабул қилган қарорларини ижро этиш уларнинг аъзолари учун мажбурийдир.
Олдинги таҳрирга қаранг.
4. Матлубот кооперативлари (жамиятлари), улар уюшмалари билан давлат бошқа уюшмалар, корхоналар, ташкилотлар ҳамда жисмоний шахслар ўртасидаги хўжалик муносабатлари шартнома асосида ташкил этилади, башарти, Ўзбекистон Республикаси қонунларида ўзга ҳол назарда тутилмаган бўлмаса.
(12-модданинг 4-банди Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонуни таҳририда — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
5. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) нархлар ҳамда тарифларни мустақил ёки шартнома асосида белгилайдилар. Кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмалари бозорда яккаҳокимлик қилган ҳолларда давлат фуқароларни ижтимоий ҳимоя қилиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига мувофиқ нарх-навони тартибга солади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
6. Матлубот кооперативларининг товарларни тоғлиқ жойлар, олис ерлар ва уларга тенглаштирилган жойларга етказиб бериш билан боғлиқ қўшимча сарф-харажатларини қоплаш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгилаб қўйилади.
7. Ўзбекистон Республикаси матлубот кооперацияси Халқаро кооператив альянсида ва бошқа халқаро ташкилотларда қатнашиши мумкин.
(12-модда Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 28 декабрдаги 1008-XII-сон Қонунига асосан 6 ва 7-бандлар билан тўлдирилган — Олий Кенгаш Ахборотномаси, 1994 й., 2-сон, 52-модда)
Жамоа хўжалиги ёки бошқа қишлоқ хўжалиги кооперативи ишлаб чиқариш кооперативининг шаклларидан бири сифатида ушбу Қонунда, бошқа қонун ҳужжатлари ва ўз уставида назарда тутилган барча ҳуқуқлардан фойдаланади.
Жамоа хўжаликлари ва бошқа қишлоқ хўжалик кооперативларининг ердан фойдаланганлик учун масъулияти «Ер тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни билан тартибга солинади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Фуқаролар ўз ижтимоий эҳтиёжларини қондириш учун ихтиёрийлик асосида уй-жой қуриш, уй-жой кооперативлари, гараж қуриш кооперативлари ва бошқа кооперативлар тузишлари мумкин.
Бундай кооперативлар фаолиятининг асосий йўналиши кооператив мулки объектларини (уй-жойлар, гаражлар ва шу кабилар), уставда назарда тутилган ҳолларда эса — кооператив аъзоларининг мулки бўлган объектларни ҳам қуриш ва кейинчалик улардан фойдаланишда пул маблағлари ёки шахсий меҳнат билан иштирок этишдан, шунингдек кооператив аъзоларига кооперативни тузишдан кўзланган мақсадларга мос хизматларни кўрсатишдан иборатдир.
Ушбу Қонун боғдорчилик ширкатлари, якка тартибда қурилиш билан шуғулланувчилар ширкатлари ва ўзга матлубот ширкатларига нисбатан амал қилади.