O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasida mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonini yanada rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari to‘g‘risida” 1994-yil 15-martdagi PF-789-son Farmoniga muvofiq tashkil etilgan “Toshkent” respublika fond birjasining samarali faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
Oldingi tahrirga qarang.
(1-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan— O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
2. O‘zbekiston Respublikasi hududida qiymatli qog‘ozlar bilan bitishuvlar tuzish va ularni ro‘yxatdan o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi Nizom 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Oldingi tahrirga qarang.
3. O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi va “Toshkent” respublika fond birjasining ular tomonidan “VAQT” O‘zbekiston axborot kompaniyasi” aksionerlik jamiyati bazasida “Milliy depozitariy” ochiq aksiyadorlik jamiyati ta’sis etish to‘g‘risidagi taklifi qabul qilinsin.
(3-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(4-bandning ikkinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 21-maydagi 263-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan)
fond bozorini va xususiylashtirish jarayonlarini boshqarish uchun axborot bazasini oldindan shakllantirish maqsadida, Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 29-martdagi 171-son qarori bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasida davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonlarini chuqurlashtirish bo‘yicha Davlat dasturiga muvofiq (4.1-band) respublika depozitlar tarmoqlarining moddiy-texnika bazasini xususiylashtirishdan tushadigan mablag‘larning bir qismi hisobiga mablag‘ bilan ta’minlasinlar;
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda Milliy depozitariy va “Toshkent” respublika fond birjasi brokerlik idoralarining filiallarini tashkil etish va joylashtirishda amaliy yordam ko‘rsatsinlar;
Fan va texnika davlat qo‘mitasi bilan birgalikda depozitar texnologiya va fond bozorining infrastrukturasini rivojlantirish mavzui bo‘yicha bajariladigan ilmiy-tadqiqot va loyiha ishlari uchun grantlar bo‘yicha mablag‘ bilan ta’minlash hajmlarini ko‘paytirish chora-tadbirlarini ko‘rsinlar.
bir oy muddatda “Milliy depozitariy” orqali naqd pulga va naqd pulsiz qimmatli qog‘ozlar chiqarish, ularni ro‘yxatga olish va ularning muomalasini hisobga olish qoidalarini ishlab chiqsinlar va tasdiqlasinlar;
uch oy muddatda belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilgan qimmatli qog‘ozlar emissiyasining elektron texnologiyalar qo‘llangan holda va emitentlar va aksionerlarning tegishli kompyuter banklari tashkil etilgan holda Milliy depozitariyda majburiy joylashtirilishini joriy etsinlar;
bir oy muddatda umumiy qoidalarni, har yilgi kvotalarni, ham O‘zbekiston Respublikasi tasarrufida, ham uning tashqarisida bo‘lgan emitentlar tomonidan chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarni muomalaga chiqarishga ruxsat berish tartibini belgilash yuzasidan taklif kiritsinlar;
ikki hafta muddatda Davlat mulki qo‘mitasi bilan birgalikda qimmatli qog‘ozlar bozori mutaxassislarini tayyorlovchi Milliy markazni hamda Fond bozorining davlat axborot-telekommunikatsiya tizimini tashkil etish va ularning samarali faoliyat ko‘rsatishi to‘g‘risida takliflar kiritsinlar;
6. O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi manfaatdor vazirliklar, idoralar, va muassasalar bilan birgalikda:
davlat korxonalar korxonalari va tashkilotlari bazasida ta’sis etiladigan aksionerlik jamiyatlari aksiyalari erkin sotish uchun “Toshkent” respublika fond birjasiga qo‘yilishini ta’minlasin;
Oldingi tahrirga qarang.
(6-bandning uchinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori bilan chiqarilgan — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
birjalar va fond bozorining boshqa tashkilotlari ishlarining tashkil etilishini ommaviy axborot vositalarida muntazam ravishda yoritib borsin.
Oldingi tahrirga qarang.
(7-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 3-fevraldagi 55-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan)
Oldingi tahrirga qarang.
(8-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 22-maydagi 140-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2012-y., 21-son, 230-modda)
9. “O‘zulgurjibirjasavdo” uyushmasi (Sharonov) “Toshkent” respublika fond birjasi va “Milliy depozitariy” aksionerlik jamiyatining ishlashi uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlash maqsadida ularning buyurtmanomalariga ko‘ra zarur inventar va asbob-uskunalar ajratsin.
10. O‘zbekiston Respublikasi Aloqa vazirligi “Toshkent” respublika fond birjasi va “Milliy depozitariyning buyurtmanomalariga ko‘ra ularni zarur, shu jumladan, ixtisoslashtirilgan aloqa vositalari bilan ta’minlasin.
11. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi Moliya vazirligi bilan birgalikda ikki hafta muddatda O‘zbekiston Respublikasining tegishli normativ hujjatlariga mazkur qarordan kelib chiqadigan o‘zgartirishlarni kiritish to‘g‘risida takliflar kiritsin.
12. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosarlari V.A. Chjen, B.S. Hamidovlar zimmasiga yuklansin.
Oldingi tahrirga qarang.
(1-ilova O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan— O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
1. Ushbu Nizom “Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq O‘zbekiston Respublikasining fuqaro qonunchiligida nazarda tutilgan fuqarolik-huquqiy bitishuvlarni amalga oshirish qoidalarini saqlab qolgan holda qimmatli qog‘ozlarning muomalada bo‘lishi bilan bog‘liq bitishuvlarni amalga oshirish qoidalarini belgilaydi.
(1-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
aksionerlik jamiyatlarining aksiyalari, ochiq aksiyadorlik jamiyatlari tomonidan chiqariladigan obligatsiyalar, shuningdek, qiymatli qog‘ozlar hosilalari oldi-sotdisining birja va birjadan tashqari bitishuvlariga;
(2-bandning ikkinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 9-noyabrdagi 234-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2006-y., 45-son, 448-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
(2-bandning uchinchi va to‘rtinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori bilan chiqarilgan — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
21. Xususiylashtirilayotgan korxona mehnat jamoasi aksiyalari ulushini sotish tartibi Davlat mulki qo‘mitasi tomonidan belgilanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
22. Agar birja va birjadan tashqari savdolar qoidalari bilan boshqa ta’rif usuli belgilanmagan bo‘lsa, aksiyaning kurs qiymati (aksiya kursi) birja va birjadan tashqari qimmatli qog‘ozlar bozorida tuzilgan bitishuvning yakuniy qiymati sifatida belgilanadi (bitishuvlarning miqdoriy hajmi emitentlar tomonidan chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarning umumiy sonining kamida 5 foizini tashkil etgan taqdirda).
(21 va 22 bandlar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 29-yanvardagi 27-sonli qarori bilan kiritilgan— O‘R QHT, 2009-y., 6-son, 51-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(3-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 7fevraldagi 68-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan)
Oldingi tahrirga qarang.
(4-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 7-fevraldagi 68-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan)
Oldingi tahrirga qarang.
5. Qiymatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitishuvlari (bundan keyin qiymatli qog‘ozlar bilan bitishuvlar deb ataladi), vositachisiz tuziladigan hamda ularni tuzishda bajariladigan bitishuvlardan tashqari, ko‘rsatuvchiga beriladigan qiymatli qog‘ozlar bilan yozma shaklda tomonlarning bitta shartnoma-hujjatni imzolashlari yo‘li bilan ham, shuningdek, tomonlarning amalga oshgan istaklarini hujjatli shaklda qayd etish imkonini beradigan usullar (yuboruvchi tomon imzolaydigan xatlar, telegrammalar almashish, faksimil va boshqa aloqa vositalari) bilan ham amalga oshiriladi. Biroq qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchilari va fond birjalari qonunchilikka muvofiq tasdiqlaydigan qiymatli qog‘ozlar bilan ishlash qoidalarida va boshqa hujjatlarda investitsiya vositachilarining ishtirokida tuziladigan bitishuvlarning shakliga nisbatan boshqacha talablar bayon etilgan bo‘lsa, bunday holda bitishuvlar tuzilayotganda yuqoridagi talablar qo‘llaniladi.
(5-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
5-bandning birinchi xatboshiga O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 12-oktabrdagi 272-sonli qaroriga muvofiq o‘zgartirish kiritilgan. Hujjatning rus tilidagi matniga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Ochiq turdagi aksiyadorlik jamiyatlarining aksiyalarini sotib olish-sotish bo‘yicha ikkilamchi bozordagi bitishuvlar faqat qimmatli qog‘ozlarning birja bozorlari va uyushgan birjadan tashqari bozorlarda amalga oshiriladi, aksiyadorlik jamiyatlari tomonidan o‘z aksiyalarini sotib olish bo‘yicha uyushmagan birjadan tashqari bozorlarda tuzilishi mumkin bo‘lgan bitishuvlar bundan mustasno.
(5-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 9-iyuldagi 307-sonli qarori asosida xatboshi bilan to‘ldirilgan — O‘R QHT, 2003-y., 13-son, 108-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
6. Qimmatli qog‘ozlar xarid qilish va (yoki) sotish narxini ommaviy e’lon qilish yo‘li bilan o‘z nomidan va o‘z hisobidan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitishuvini sodir etadigan diler oldindan e’lon qilingan oxirgi qat’iy (qat’iy belgilangan) narxlarga va qimmatli qog‘ozlar soniga aniq muvofiq unga qimmatli qog‘ozlar xarid qilish yoki sotish to‘g‘risidagi takliflar bilan murojaat qilgan shaxslar bilan bitim tuzishi va bunday bitishuvlar tuzishdan bosh tortmasligi shart.
Diler qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi shartnomasining boshqa muhim shartlarini ommaviy e’lon qilish huquqiga ega. Bular: xarid qilinadigan va (yoki) sotiladigan qimmatli qog‘ozlarning eng kam va eng ko‘p soni, shuningdek e’lon qilinadigan narxlar amal qiladigan muddat. Ushbu e’londa qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi shartnomasining boshqa muhim shartlariga ko‘rsatma mavjud bo‘lmagan taqdirda, diler unga mijoz tomonidan taklif qilingan muhim shartlarda shartnoma tuzishga majbur. Diler qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi shartnomasini tuzishdan bosh tortgan taqdirda unga nisbatan bunday shartnomani majburiy tuzish va (yoki) mijozga yetkazilgan zararlarni qoplash to‘g‘risida da’vo taqdim etilishi mumkin.
(6-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
7. Broker qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlarni sodir etishda mijozlarning topshirig‘iga ko‘ra quyidagilarga majbur:
a) mijoz bitishuvni to‘lash qobiliyatiga ega ekanligiga ishonch bo‘lmagan taqdirda qiymatli qog‘ozlarni sotib olish bo‘yicha topshiriqlarni qabul qilishdan voz kechishga;
b) mijoz qiymatli qog‘ozlarga ega ekanligi va u topshiriq berilgan paytdan boshlab besh ish kuni mobaynida ularni qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchisi ixtiyoriga taqdim etishga qodir ekanligi to‘g‘risida kafolat bo‘lmagan holda qiymatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha topshiriqnomani qabul qilmaslikka;
v) bitishuvlar tuzilgandan keyin yoki topshiriqnomaning amal qilish muddati tugashi bilanoq zudlik bilan mijozga qiymatli qog‘ozlar bilan bitishuvlar tuzilganligi yoki tuzilmaganligi va ularning natijalari haqida xabar qilib turishga;
g) mijozdan uning nomidan qiymatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar turkumini amalga oshirish yoki mijoz pul mablag‘larini boshqarish to‘g‘risida ishonchnoma olinganda mijoz va broker o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning barcha shartlari belgilanishi kerak bo‘lgan ishonchnomada qayd etilgan vakolatlar doirasida amal qilishga majburdirlar.
d) har bir mijozning pul mablag‘lari hisobini yuritishga, qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlar va operatsiyalarni faqat mijozning topshirig‘i bo‘yicha va ular bilan tuzilgan shartnomalarga muvofiq amalga oshirishga, sodir etilgan bitishuvlar va operatsiyalar to‘g‘risida mijoz oldida hisobot berishga majburdirlar.
Mijozlarning bitishuvlar sodir etish uchun brokerga berilgan qimmatli qog‘ozlari va pul mablag‘lari, shuningdek mijozlar bilan tuzilgan shartnomalar asosida broker tomonidan sodir etilgan bitishuvlar bo‘yicha olingan qimmatli qog‘ozlar va pul mablag‘lari broker tomonidan Qimmatli qog‘ozlar markaziy depozitariysida va tegishli ravishda bankda ochiladigan alohida hisob raqamida (hisob raqamlarida) turishi kerak.
Agar bu mijoz bilan tuzilgan shartnomada nazarda tutilgan bo‘lsa, broker mijozga uning topshiriqlarini ko‘rsatib o‘tilgan pul mablag‘lari hisobiga bajarishni yoki mijozning talabiga ko‘ra ularni qaytarishni kafolatlab unga mijoz tomonidan berilgan pul mablag‘laridan o‘z manfaatlari yo‘lida foydalanishga haqlidir.
Pul mablag‘laridan o‘z manfaatlari yo‘lida foydalanish huquqini brokerga bergan mijozlarning pul mablag‘lari brokerga bunday huquqni bermagan mijozlarning pul mablag‘lari turgan hisob raqami (hisob raqamlari)dan alohida hisob raqamida (hisob raqamlarida) turishi kerak. Broker o‘z pul mablag‘larini ushbu hisob raqamiga (hisob raqamlariga) qo‘yishga haqli emas, ular mijozlarga qaytarilishi va (yoki) qonun hujjatlarida belgilangan tartibda mijozlarga qarz berilishi hollari bundan mustasno.
(7-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
8. Qimmatli qog‘ozlarni chiqarish, joylashtirish va ularning muomalasi masalalari, qimmatli qog‘ozlar bozori va uning ishtirokchilari holati tahlili va prognozi bo‘yicha maslahat xizmatlari ko‘rsatadigan, shuningdek qimmatli qog‘ozlar bozori mutaxassislarini qayta tayyorlaydigan investitsiya maslahatchisi qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar bo‘yicha investitsiya tavsiyalarini berishda quyidagilarga majbur:
(8-bandning birinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
b) mijozlar tomonidan tuzilayotgan barcha bitishuvlar haqidagi tijorat sirlarini saqlashga hamda ushbu ma’lumotlar haqida uchinchi shaxslarning xabardor bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslikka majburdirlar.
Oldingi tahrirga qarang.
9. Qiymatli qog‘ozlar bozorining professional qatnashchisi qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlar tuzilgunga hamda ular bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatilgunga qadar o‘z mijozlariga yozma ravishda quyidagilar to‘g‘risida:
a) aniq bitishuvlarning va xizmatlar ko‘rsatishning amalga oshirilishi munosabati bilan o‘zi shug‘ullanadigan professional faoliyat;
b) dilerlik yig‘imlari, vositachilik haqlari, maslahat berish xizmatlari uchun to‘lovlar, qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlarni amalga oshirganlik va boshqa xizmatlar ko‘rsatganlik uchun yig‘imlar va to‘lovlar miqdorlari (stavkalari);
v) qimmatli qog‘ozlar bozorida professional faoliyatni amalga oshirish uchun u olgan litsenziyaning nomeri va berilgan sanasi hamda o‘zining malakasi haqida ma’lumot berishga majburdir.
Qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchisi O‘zbekiston Respublikasining qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa axborotni ham ochishi shart.
(9-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
10. Qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchilari faqat qonun hujjatlarida belgilangan shaklda tuzilgan vositachilik shartnomalari yoki qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlar sodir etishga topshiriq yoxud ishonchnoma asosida mijozlar hisobiga ularda ko‘rsatilgan barcha shartlarga aniq muvofiq ravishda ularni bajarish mobaynida mijoz bitishuvlarni tuzish mumkin deb hisoblaydigan barcha zarur shartlarga muvofiq ravishda bitishuvlar tuzishlari mumkin.
Mijoz shartnoma bajarilgunga qadar uning amal qilishini bir tomonlama to‘xtatish huquqiga ega. Xuddi shunday huquqqa topshiriq shartnomasi bo‘yicha ishonchli vakil va vositachilik shartnomasi bo‘yicha komissioner ham ega.
(10-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
11. Qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlar tuzilayotganda tomonlar quyidagi shartlar bo‘yicha kelishuvga erishishlari shart:
qiymatli qog‘ozlarning turi va to‘liq nomi (qiymatli qog‘ozlarni ro‘yxatdan o‘tkazish nomerini qo‘shib qo‘yish tavsiya etiladi);
qiymatli qog‘ozlarni berish muddati va ularni to‘lash usuli, hamda bitishuv bo‘yicha tijorat tavakkalchiligini sug‘urta qilish shartlari (agar bunday shartlar mavjud bo‘lsa);
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zaro kelishuv bo‘yicha tomonlar bitishuv tuzish shartiga qonunchilikda zid bo‘lmagan boshqa istalgan shartlarni kiritishadi.
(11-bandning beshinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-fevraldagi 70-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 3-4-son, 35-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
Qiymatli qog‘ozlar bozorining professional qatnashchilarining investorlar bilan qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risidagi O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan investorlar huquqlarini cheklaydigan shartnomalar tuzish taqiqlanadi.
(11-bandning oltinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
12. Qiymatli qog‘ozlar bozori professional qatnashchisi mijozni bitishuv tuzilganligi to‘g‘risidagi shartnomada belgilangan muddatda xabardor qilishi kerak.
(12-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-fevraldagi 70-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 3-4-son, 35-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
13. Qiymatli qog‘ozlar bozorining professional qatnashchilari o‘z mijozlarining ularning topshiriqlari bo‘yicha tuzilgan qiymatli qog‘ozlar oldi-sotdi shartnomalarining nusxalarini, shu jumladan, quyidagilarni ularning birinchi talabidayoq taqdim qilishlari shart:
(13-bandning birinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
sotib olingan yoki sotilgan qiymatli qog‘ozlarning to‘liq nomini, ularning davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi nomerini;
dilerlik yig‘imining, vositachilik (brokerlik) haqining, maslahat berish xizmati uchun to‘lovning hamda bitishuvlar tuzilishida ko‘rsatiladigan boshqa xizmatlar uchun boshqa yig‘imlar va to‘lovlarning haqiqiy summasini;
bitishuvlar tuzilishi amalga oshirilishi munosabati bilan to‘langan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar summasini;.
bitishuvlar bo‘yicha hisob-kitoblarni amalga oshirish hamda xaridorlarga sotib olingan qiymatli qog‘ozlarni yetkazib berish tartibi, vaqti va usullarini;
Oldingi tahrirga qarang.
14. Qiymatli qog‘ozlarni sotib olish uchun jalb qilinadigan zayom mablag‘lari hissasi sotib olinayotgan qiymatli qog‘ozlarning umumiy qiymatining 50 foizidan ko‘p bo‘lmasligi kerak, xususiylashtirilgan korxonalarning aksiyalarini sotib olish uchun xususiylashtirish investitsiya fondlariga berilgan davlat zayomi mablag‘lari bundan mustasno.
(14-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 7-fevraldagi 68-sonli qarori tahririda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
15. Qiymatli qog‘ozlarni sotib olish bo‘yicha topshiriq beradigan mijozlar unga xizmat ko‘rsatuvchi qiymatli qog‘ozlar bozorining professional qatnashchisidan qiymatli qog‘ozlarni sotib olish uchun qarz olishlari mumkin.
(15-bandning birinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Qiymatli qog‘ozlarni bank kreditidan foydalangan holda sotib olinganda bu haqda mijoz qiymatli qog‘ozlar bozorining professional qatnashchisini xabardor qilishi shart.
16. Qiymatli qog‘ozlar bozorining professional qatnashchisi mijozga u qiymatli qog‘ozlar sotib olish uchun olgan qarzini to‘liq uzmagunga qadar o‘zida saqlanayotgan mijozga tegishli bo‘lgan qiymatli qog‘ozlarni bera olmaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
17. Mazkur Nizomning talablariga muvofiq qiymatli qog‘ozlar bilan tuzilgan bitishuvlar (qiymatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan belgilanadigan hollar bundan mustasno) ro‘yxatdan o‘tkazilishi shart.
(17-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-fevraldagi 70-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 3-4-son, 35-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
savdo maydonchalarida sodir etilgan bitishuvlar bo‘yicha – qimmatli qog‘ozlar bilan birjadan tashqari savdo tashkilotchilari, fond birjasi va boshqa birjalarning fondli bo‘limlari tomonidan;
(18-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 22-maydagi 140-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2012-y., 21-son, 230-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
qimmatli qog‘ozlarning boshqa bitishuvlari bo‘yicha — qimmatli qog‘ozlarni begonalashtiruvchiga xizmat ko‘rsatadigan depozitariylar tomonidan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Qimmatli qog‘ozlar bilan birja va birjadan tashqari savdo tashkilotchilarining savdo maydonchalarida faqat qimmatli qog‘ozlar va ularning hosilalari oldi-sotdisi bo‘yicha bitishuvlar sodir etilishi va ro‘yxatdan o‘tkazilishi mumkin.
(18-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
19. Ro‘yxatga olish uchun faqat belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tgan agar qonunda boshqacha qoida belgilanmagan bo‘lsa, qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha tuzilgan bitishuvlar qabul qilinadi.
(19-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
20. Qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha tuzilgan bitishuvlarning ro‘yxatdan o‘tkazilishi bitishuvlar tuzilganligini tasdiqlovchi shartnoma yoki boshqa hujjatlar asosida amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
201. Sotuvchi yoki sotib oluvchi yoki ularning vakillari — qimmatli qog‘ozlar bozori professional ishtirokchilari qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlar tuzish, oldi-sotdi shartnomalari bo‘yicha tomonlar sifatida ishtirok etish va agar ushbu bitishuvlarning yakuni qonun hujjatlari buzilishiga olib kelgan taqdirda, uni imzolashga haqli emas.
Qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlarni amalga oshirishda ro‘yxatga oluvchi sifatida ishtirok etayotgan qimmatli qog‘ozlar savdolari tashkilotchilari, qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchilari, agar ular qonun hujjatlarini buzgan holda amalga oshirilgan yoki ularning yakuni qonun hujjatlari buzilishiga olib kelgan bo‘lsa, qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlarni ro‘yxatdan o‘tkazmasligi shart.
(201-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 29-yanvardagi 27-sonli qarori bilan kiritilgan— O‘R QHT, 2009-y., 6-son, 51-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
21. Egasining nomi yozilgan qiymatli qog‘ozning yangi egasi yoki uning vakili bitishuv ro‘yxatdan o‘tkazilganidan keyin emitentni bitishuv tuzilganligi, shuningdek, o‘zining qiymatli qog‘ozga egalik qilish huquqlari to‘g‘risida xabardor qilishi shart.
(21-bandning birinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-fevraldagi 70-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 3-4-son, 35-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Qiymatli qog‘ozlarning yangi egasi yoki uning vakili o‘zining qiymatli qog‘ozlarga egalik qilish huquqlari to‘g‘risida o‘z vaqtida xabardor qilmagan taqdirda emitent qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha daromadlar to‘lash uchun javobgar bo‘lmaydilar.
Oldingi tahrirga qarang.
22. Mazkur Nizom bilan belgilangan qoidalar buzilgan holda tuzilgan bitishuvni ro‘yxatdan o‘tkazishni amalga oshiruvchi tashkilotlar uni ro‘yxatdan o‘tkazmaslik huquqiga egadirlar.
(22-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
23. Ro‘yxatdan o‘tkazish shart bo‘lgan bitishuv qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazish uchun har ikkala taraf yoxud bitishuv tarafi yoki ularning vakolatli vakillari tomonidan taqdim etiladi.
(23-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
24. Qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlarning ro‘yxatdan o‘tkazilishi belgilangan qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan belgilangan tartibda maxsus hisobga olish registrida amalga oshiriladi.
Qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlarni ro‘yxatdan o‘tkazishni amalga oshiruvchi har bir tashkilot bitishuvlarning barcha turlari bo‘yicha yagona hisobga olish registrini yuritadi.
Hisobga olish registri bilan tanishishga faqat qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi va huquqni muhofaza qilish organlari vakiliga yo‘l qo‘yiladi. Hisobga olish registrlari yuritilishini nazorat qilish Qiymatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan amalga oshiriladi.
(24-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
25. Bitishuv tuzilganligini tasdiqlovchi hujjatda, ro‘yxatdan o‘tkazishni amalga oshiruvchi tashkilot ro‘yxatdan o‘tkazilgan sanani va joyni belgilaydi, shuningdek, qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlarni hisobga olish registrlari bo‘yicha tartib raqamini ko‘rsatib o‘tadi. Belgi imzo bilan tasdiqlanadi va ro‘yxatdan o‘tkazishni amalga oshiruvchi tashkilotning muhri qo‘yiladi.
(25-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
bitishuvlar qonun hujjatlarini buzgan holda amalga oshirilgan yoki ularning yakuni qonun hujjatlari buzilishiga olib kelgan bo‘lsa, qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlarni ro‘yxatdan o‘tkazmaslikka va “depo” hisob raqamlariga pul o‘tkazmaslikka;
qimmatli qog‘ozlar bozori ishtirokchilarining natijasi qonun hujjatlari buzilishiga olib keladigan qimmatli qog‘ozlar bilan bitishuvlarni ro‘yxatdan o‘tkazish, “depo” hisob raqamlariga pul o‘tkazish haqidagi murojaatlari to‘g‘risida qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organiga zudlik bilan xabar berishga.
(251-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 29-yanvardagi 27-sonli qarori bilan kiritilgan— O‘R QHT, 2009-y., 6-son, 51-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
26. Qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlar birja, shuningdek birjadan tashqari qiymatli qog‘ozlar bozorlarida ham amalga oshirilishi mumkin.
“Toshkent” Respublika fond birjasining yoki boshqa qiymatli qog‘ozlar savdolari tashkilotchisining rasmiy listing ro‘yxatiga kiritilgan qiymatli qog‘ozlarni ikkilamchi bozorda sotish-xarid qilish bo‘yicha bitishuvlar faqat ko‘rsatilgan qiymatli qog‘ozlar savdolari tashkilotchilarining savdo maydonlarida amalga oshiriladi, qonun hujjatlarida belgilangan holatlar bundan mustasno.
Respublika fond birjasi yuridik shaxs hisoblanadi, o‘zining yumaloq muhriga, hisob-kitob, valyuta va boshqa schyotlariga, ro‘yxatdan o‘tkazilgan firma belgisiga ega bo‘ladi.
(26-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-fevraldagi 70-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 3-4-son, 35-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
27. “Toshkent” Respublika fond birjasi daromadlari a’zolik badallari, ko‘rsatiladigan xizmatlardan tushumlar va birjaning qiymatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar bo‘yicha yig‘imlari hisobiga shakllantiriladi, ularning miqdori birja kuzatuv kengashining umumiy yig‘ilishi tomonidan, biroq bitishuvning har bir tomonidan (xaridor va sotuvchidan) undiriladigan bitishuv qiymatining 1 foizidan ko‘p bo‘lmagan miqdorda belgilanadi.
(27-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 29-yanvardagi 27-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2009-y., 6-son, 51-modda)
28. Birja daromadlari birja xodimlariga ish haqi to‘lash va ularni moddiy rag‘batlantirish, moddiy-texnik bazasini kengaytirish hamda birja faoliyatini takomillashtirish bilan bog‘liq sarf-xarajatlarni qoplashga yo‘naltiradi.
Oldingi tahrirga qarang.
qimmatli qog‘ozlarning normal muomalada bo‘lishi, ularning bozor narxlarini belgilash va ular to‘g‘risida zarur axborotni tarqatish, qimmatli qog‘ozlar bozori ishtirokchilarining yuqori professionallik darajasini qo‘llab-quvvatlash uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlashga;
savdoga qo‘yiladigan qimmatli qog‘ozlarni ekspertizadan o‘tkazishga, unda birja tomonidan belgilangan talablarga emitentlarning moliya-xo‘jalik va boshqa ko‘rsatkichlari muvofiqligini tahlil qilish, emitentning ishchanlik obro‘sini va uning moliyaviy ishonchliligi to‘g‘risida axborot beradigan boshqa ma’lumotlarni baholash nazarda tutiladi;
savdoga qo‘yiladigan, moliyaviy barqaror emitentlarning muomalada bo‘lgan aksiyalari ro‘yxatini o‘z ichiga oladigan qimmatli qog‘ozlarning birja listingini doimiy ravishda yuritishga;
qimmatli qog‘ozlar birja savdolari yakunlari asosida qimmatli qog‘ozlarning kotirovkasini belgilashga (aksiyalar kursini, eng kam va eng yuqori narxlarni, kurs qiymatidagi o‘zgarishlar va boshqalarni belgilash);
qimmatli qog‘ozlar bozori professional ishtirokchilari bo‘lgan birja savdolari operatorlarini (treyderlarni) o‘qitishga;
282. Bitishuvlarning barcha ishtirokchilari qonun hujjatlari buzilishi holatlari to‘g‘risida ular aniqlangan vaqtdan boshlab ikki kun mobaynida qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organiga xabar berishi shart.
(281 va 282-bandlar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 29-yanvardagi 27-sonli qarori bilan kiritilgan— O‘R QHT, 2009-y., 6-son, 51-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(V-bo‘lim O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan— O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
31. Qonun hujjatlari bilan belgilab qo‘yilgan qiymatli qog‘ozlar bo‘yicha bitishuvlarni tuzish va ularni ro‘yxatdan o‘tkazish qoidalariga rioya qilmaganligi uchun qiymatli qog‘ozlar bozorining professional qatnashchilarining mutaxassislari va shaxslari qiymatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan malaka attestatlaridan mahrum etilishi mumkin, qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchilari esa qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchilari sifatida faoliyat ko‘rsatish huquqini beruvchi litsenziyalardan mahrum etiladilar.
(31-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
32. Bitishuvlarni ro‘yxatdan o‘tkazishdan bir necha bor asosli ravishda bosh tortilgan hollarda (agar bunday rad etishlar qiymatli qog‘ozlar bozorida harakat qiluvchi shaxslarning yetarli darajada vakolatli emasligi va vijdonsizligidan guvohlik bersa) qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi qonun hujjatlarida belgilangan chora-tadbirlarni qo‘llashi mumkin.
(32-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 40-41-son, 412-modda)