LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 24-avgustdagi 242-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq o‘z kuchini yo‘qotgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligini tashkil etish to‘g‘risida” 1996-yil 4-martdagi PF–1378-son Farmonini bajarish yuzasidan Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi (FVDT) to‘g‘risidagi Nizom va uning tuzilmasi (1, 2*-ilovalar) tasdiqlansin.
2. Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish bo‘yicha funksiyalar 3-ilovaga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi vazirliklari va idoralariga yuklansin.
3. Vazirliklar va idoralar, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari 3 oy muddatda FVDTning funksional va hududiy quyi tizimlari to‘g‘risidagi nizomlarni ishlab chiqsinlar va Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan kelishgan holda tasdiqlasinlar.
5. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari I.H. Jo‘rabekov zimmasiga yuklansin.
1. Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlarda* ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi (FVDT)ning asosiy vazifalarini, uni tashkil etish, uning tarkibi hamda faoliyat ko‘rsatish tartibini belgilaydi.
2. FZDT boshqaruv organlari, respublika va mahalliy hokimiyat organlarini, aholini va hududlarni** favqulodda vaziyatlardan himoya qilish masalalarini hal etish vakolatiga kiradigan korxonalar va muassasalarning kuch va vositalarini birlashtiradi hamda favqulodda vaziyatlarning*** oldini olish va bartaraf etish sohasidagi tadbirlarni tashkil etish va amalga oshirish, ular yuzaga kelganda aholi xavfsizligini, atrof-tabiiy muhitni muhofaza qilish hamda tinchlik va harbiy davrda davlat iqtisodiyotiga zararni kamaytirishni ta’minlashga mo‘ljallangan.
3. FVDT organlari o‘z faoliyatlarida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, qonunlariga, Oliy Majlisning qarorlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, Favqulodda vaziyatlar vazirining buyruqlari va ko‘rsatmalariga, O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga va mazkur Nizomga amal qiladilar.
tinchlik va harbiy davrda aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida hududiy va iqtisodiy me’yoriy hujjatlarning yagona konsepsiyasini belgilash, ishlab chiqish va amalga oshirish;
respublika hududidagi mumkin bo‘lgan texnogen va tabiiy favqulodda vaziyatlarni prognozlash, ularning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarini baholash;
favqulodda vaziyatlarning oldini olishga, odamlar xavfsizligini ta’minlashga, xavfli texnologiyalar va ishlab chiqarishlarning tavakkalchiligini pasaytirish, mulkchilik shakllaridan va idoraviy bo‘ysunishidan qat’i nazar, iqtisodiyot tarmoqlari, korxonalar, muassasalar va tashkilotlar* faoliyat ko‘rsatishining barqarorligini oshirishga qaratilgan maqsadli va kompleks ilmiy-texnik dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirish:
boshqaruv organlari va tizimlarning favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish uchun mo‘ljallangan kuch va vositalarining doimiy tayyorligini ta’minlash;
aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasidagi axborotlarni yig‘ish, ishlab chiqish, almashish va berish;
aholini, boshqaruv organlarining mansabdor shaxslarini, FVDT kuchlari va vositalarini favqulodda vaziyatlarda harakat qilishga tayyorlash;
aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida davlat ekspertizasi, nazorati va tekshiruvini amalga oshirish;
favqulodda vaziyatlardan zarar ko‘rgan aholini ijtimoiy himoya qilishga oid tadbirlarni amalga oshirish;
favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida aholining, shu jumladan ularni tugatishda bevosita qatnashgan shaxslarning huquq va majburiyatlarini amalga oshirish;
5. FVDT hududiy va funksional quyi tizimlardan iborat bo‘ladi hamda respublika, mahalliy va obyektlar miqyosidagi uch darajaga ega bo‘ladi.
6. FVDTning hududiy quyi tizimlari o‘z ma’muriy hududlari doirasida favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish uchun Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida tuziladi hamda tegishli ravishda tumanlar, shaharlar, shaharchalar, qishloqlar va ovullar miqyosidagi bo‘g‘inlardan iborat bo‘ladi.
FVDT hududiy quyi tizimlarining vazifalari, ularni tashkil etish, kuch va vositalari tarkibi, faoliyat ko‘rsatish tartibi mazkur Nizom; ushbu quyi tizimlar to‘g‘risida mahalliy geofizik va tabiiy iqlim sharoitlarini, kuchli xavfli obyektlarning mavjudligini hisobga olib ishlab chiqiladigan nizomlar bilan belgilanadi hamda Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan kelishilgan holda tegishli ravishda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari tomonidan tasdiqlanadi.
7. FVDTning funksional quyi tizimlari vazirliklar, davlat qo‘mitalari, korporatsiyalar, konsernlar, uyushmalar va kompaniyalarda* atrof-tabiiy muhit va kuchli xavfli obyektlar holatini kuzatish va nazorat qilishni amalga oshirish, shuningdek idoraga qarashli obyektlarda ularning ishlab chiqarish faoliyati bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish uchun tashkil etiladi hamda quyi tizimlarning davlat nazorati (nazorat-inspeksiya xizmatlari) organlari, kuch va vositalaridan iborat bo‘ladi.
FVDT funksional quyi tizimlarining vazifalari, ularni tashkil etish hamda davlat nazorati (nazorat-inspeksiya xizmatlari) organlarining tarkibi, kuzatish va nazorat tashkilotlari va boshqa bo‘linmalari, favqulodda vaziyatlarni tugatish kuchlari va vositalari mazkur Nizom, ushbu quyi tizimlar to‘g‘risidagi vazirliklar va idoralarning atrof-tabiiy muhit ahvolini kuzatish va nazorat qilish sohasidagi funksiyalari, idoraga qarashli kuchli xavfli obyektlardagi ishlab chiqarish texnologiyalarining xususiyati hisobga olingan holda ishlab chiqiladigan nizomlar bilan belgilanadi hamda Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan kelishilgan holda tegishli vazirlar va idoralar rahbarlari tomonidan tasdiqlanadi.
xabar berish, aloqa tizimlari, boshqaruv va axborot bilan ta’minlashning avtomatlashtirilgan tizimlari (BAT).
9. FVDT rahbar organlari — bu aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish masalalarini hal etish vakolatiga kiradigan davlat boshqaruvi, mahalliy hokimiyat organlari va obyektlar ma’muriyatidir:
atrof-tabiiy muhit va kuchli xavfli obyektlarning holatini kuzatish va nazorat qilish uchun mas’ul bo‘lgan, shuningdek, tarkibida kimyoviy, portlovchi, yong‘in chiqishi mumkin bo‘lgan va boshqa xavfli obyektlar mavjud bo‘lgan vazirliklar va idoralar;
mahalliy darajada — Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimliklari;
FVDT, uning quyi tizimlari va bo‘g‘inlarining faoliyat ko‘rsatishini tashkil etish, aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish bo‘yicha ularga yuklangan vazifalarni bajarishga tayyorligi uchun to‘liq javobgarlik tegishli rahbar organlarga yuklanadi.
10. FVDTning kundalik boshqaruv organlari — bu FVDTning tegishli hududiy va funksional quyi tizimlariga hamda uning bo‘g‘inlariga bevosita kundalik boshqaruvni amalga oshiruvchi boshqaruv organlaridir, ular quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
obyektlarning favqulodda vaziyatlar bo‘limlari (shu’balar yoki maxsus tayinlangan mansabdor shaxslar);
vazirliklar va idoralarning favqulodda vaziyatlar bo‘limlari (shu’balar yoki maxsus tayinlangan mansabdor shaxslar);
FVDT kundalik boshqaruv organlarini joylashtirish doimiy dislokatsiya punktlarida, shahar va shahardan tashqaridagi ZBP-larda tashkil etiladi, ular tegishli xabar berish, aloqa, axborotni ishlab chiqish va uzatishning ro‘yxatli vositalari bilan jihozlanadi hamda ularga yuklangan vazifalarni bajarishga doimiy tayyor holda saqlanadi.
tabiiy favqulodda vaziyatlar oqibatlarini imkoni boricha pasaytiruvchi chora-tadbirlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirishga rahbarlik qilish, favqulodda vaziyatlar sharoitlarida iqtisodiyot tarmoqlari hamda alohida muhim kuchli xavfli obyektlarning barqaror faoliyat ko‘rsatishlarini ta’minlash;
kuchli xavfli obyektlar uchun texnik hujjatlarning sug‘urta jamg‘armasini tuzish ishlarini tashkil etish;
aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida respublika maqsadli va ilmiy-texnik dasturlarini ishlab chiqishda qatnashish;
respublika markazlashtirilgan xabar berish tizimini, shuningdek, axborot bilan ta’minlash va boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimi (BAT)ni yaratish va uni doimiy tayyor holda saqlash;
aloqa, radio, televideniye va boshqa texnika vositalarining davlat va idoraviy kanallaridan boshqarish va axborotni uzatish uchun markazlashtirilgan holda foydalanishni ta’minlash;
kimyoviy va boshqa kuchli xavfli obyektlarda hamda ularga yondosh hududlarda xabar berish va axborotlarning mahalliy tizimini, shuningdek, suv omborlarining gidrotexnik inshootlarida signalizatsiya va xabar berishning mahalliy avtomatlashtirilgan tizimlarini loyihalashtirish va yaratishni nazorat qilish;
atrof-tabiiy muhit hamda kuchli xavfli obyektlarning holatini kuzatish va nazorat qilish tizimini tashkil etish, favqulodda vaziyatlarni prognozlash;
boshqaruv organlari, boshqaruv punktlari, FVDT kuchlari va vositalarining favqulodda vaziyatlarda harakat qilishga tayyorligini ta’minlash;
yuzaga kelgan favqulodda vaziyatlar, ularning rivojlanish ko‘lamlari va kechishi, mumkin bo‘lgan oqibatlari hamda favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishga oid qabul qilinayotgan chora-tadbirlar to‘g‘risidagi axborotlarning to‘planishini va almashilishini hamda xabar qilinishini ta’minlash va nazorat qilish;
avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni, shu jumladan evakuatsiya ishlarini o‘tkazishga oid tadbirlarning bajarilishini ta’minlash, zarar ko‘rgan aholi uchun hayot sharoiti yaratish;
favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishga jalb qilingan vazirliklar va idoralar, kuch va vositalarning o‘zaro hamkorligini tashkil etish va muvofiqlashtirish;
favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun respublika (idora) moliyaviy va moddiy resurslar zaxirasini, shuningdek FVDTning maxsus sug‘urta jamg‘armasini tuzishga va undan foydalanishga rahbarlik qilish;
favqulodda vaziyatlardan zarar ko‘rgan aholini ijtimoiy muhofaza qilishga oid tadbirlarni amalga oshirishda qatnashish;
favqulodda vaziyatlarda idoraga qarashli obyektlarning rahbarlari tarkibi, kuch va vositalarini, shuningdek xodimlarini tayyorlashni muvofiqlashtirish;
ishlab chiqarish va texnologiyalar xavfsizligi, shuningdek xodimlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishning tarmoq normalari va qoidalarini ishlab chiqishda qatnashish;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish, favqulodda vaziyatlar sharoitlarida kuchli xavfli obyektlar ishining ishonchliligini ta’minlashga oid tashkiliy va muhandislik-texnika tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirish;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni tugatish bo‘yicha hududiy (viloyat) maqsadli dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirishda qatnashish;
viloyat ichidagi aloqa va xabar berish tizimlari, shuningdek boshqaruvning va axborot bilan ta’minlashning avtomatlashtirilgan tizimi (BAT)ni tashkil etish va doimiy tayyor holda saqlash;
boshqarish va axborotni uzatish uchun aloqa, radio, televideniye hamda boshqa texnika vositalarining davlat viloyat va idoraviy kanallaridan markazlashtirilgan holda foydalanishni ta’minlash;
manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda kimyoviy va boshqa kuchli xavfli obyektlar va ularga yondosh hududlarda xabar berish va axborotning mahalliy tizimlarini, shuningdek suv omborlarining gidrotexnik inshootlarida signalizatsiya va xabar berishning mahalliy avtomatik tizimlarini yaratish;
atrof-tabiiy muhitning holatini, kuchli xavfli obyektlardagi vaziyatni doimiy kuzatish va nazorat qilishni ta’minlash, favqulodda vaziyatlarni prognozlash;
boshqaruv organlari, boshqaruv punktlari, kuch va vositalarning favqulodda vaziyatlar chog‘idagi harakatlarga tayyorligini ta’minlash;
yuzaga kelgan favqulodda vaziyatlar, ularning rivojlanish ko‘lamlari va kechishi, yetkazishi mumkin bo‘lgan oqibatlar, ularni bartaraf etishga doir ko‘rilayotgan chora-tadbirlar to‘g‘risidagi axborotlarni xabar qilish, to‘plash va almashishni ta’minlash hamda nazorat qilish;
hududiy (viloyat) quyi tizimlarning, shuningdek favqulodda vaziyatlar chog‘ida avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirish bo‘yicha ko‘ngilli tuzilmalarning kuch va vositalariga rahbarlik qilish va harakatini ta’minlash, ishlarga mehnatga layoqatli aholini jalb qilishni tashkil etish;
aholini evakuatsiya qilish (vaqtincha olib chiqish), joylashtirish, evakuatsiya qilingan aholini hayotiy ta’minlash hamda ularning favqulodda vaziyatlar bartaraf etilgach doimiy yashash joylariga qaytishini rejalashtirish va amalga oshirish;
o‘ta tang xavfli zonalardagi aholi punktlarida va xo‘jaliklarda yashovchilarni xavfsiz joylarga doimiy yashash uchun ko‘chirish hamda ularning hayotiy faoliyatini har tomonlama ta’minlash;
favqulodda vaziyatlardan zarar ko‘rgan aholini ijtimoiy muhofaza qilishga oid tadbirlarni amalga oshirish; fuqarolar, ularning uy-joylari va mulklarini maqsadli sug‘urta qilishni tashkil etish;
aholini, boshqaruv organlarining mansabdor shaxslarini, kuch va vositalarni favqulodda vaziyatlarda harakat qilishga tayyorlashga rahbarlik qilish.
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish, obyektlar ishining favqulodda vaziyatlar chog‘ida ishonchliligi va barqarorligini oshirishga doir tadbirlarni ishlab chiqish va amalga oshirishga rahbarlik qilish;
kimyoviy va boshqa kuchli xavfli obyektlarda xabar qilish va axborotning mahalliy tizimlarini, shuningdek gidrotexnik inshootlarda signalizatsiya va xabar qilishning mahalliy avtomatik tizimlarini yaratish ishlarini tashkil etish;
boshqaruv organlarining, obyektlar kuch va vositalarining favqulodda vaziyatlar chog‘idagi harakatlarga tayyorligini ta’minlash;
xabar qilish, axborot to‘plashni ta’minlash va nazorat qilish, yuzaga kelgan favqulodda vaziyat, uning rivojlanish ko‘lamlari va kechishi, yetkazishi mumkin bo‘lgan oqibatlari, favqulodda vaziyatni bartaraf etish uchun ko‘rilayotgan chora-tadbirlar va zarur yordam to‘g‘risida yuqori organlarga ma’lumot berish;
avariya-qutqaruv hamda boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarga, shu jumladan obyektlar xodimlarini evakuatsiya qilishga rahbarlik qilish;
obyektlarning rahbarlar tarkibi, kuch va vositalari, shuningdek xodimlarini favqulodda vaziyatlardagi harakatlarga tayyorlashni tashkil etish.
14. FVDTning favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish bo‘yicha kuch va vositalari quyidagilardan iborat bo‘ladi:
Favqulodda vaziyatlar vazirligiga to‘g‘ridan to‘g‘ri hamda tezkor bo‘ysunuvchi respublika ixtisoslashtirilgan tuzilmalari;
vazirliklar va idoralarning harbiylashtirilgan hamda professional ixtisoslashtirilgan avariya-qutqaruv va avariya-tiklash bo‘linmalari;
mahalliy hokimiyat organlarining (Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimliklari), Favqulodda vaziyatlar vazirligi qutqaruvchi komandalarining tuzilmalari;
15. Fuqaro muhofazasi qo‘shinlari Favqulodda vaziyatlar vazirligiga bo‘ysunadi hamda o‘z tezkor yo‘nalishlariga muvofiq harbiy davrda respublikaning muhim mudofaa va sanoat obyektlarida favqulodda vaziyatlarni tugatishga oid ishlarni olib boradilar.
Tinchlik davrida fuqaro muhofazasi qo‘shinlari yirik ko‘lamdagi ishlab chiqarish avariyalari, halokatlar, stixiyali ofatlar chog‘ida avariya-qutqaruv hamda boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirish va maxsus priborlar, texnikalar, asbob-uskunalar va tayyorlangan mutaxassislarni talab etuvchi favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun jalb etiladi.
16. Favqulodda vaziyatlar vazirligiga to‘g‘ridan to‘g‘ri bo‘ysunuvchi respublika ixtisoslashtirilgan tuzilmalari professional mutaxassislar bilan to‘ldirilgan va jahon standartlariga javob beruvchi maxsus qidiruv priborlari hamda qutqarish uskunalari bilan jihozlangan, shuningdek energiya ta’minoti, maxsus kiyim-boshlarning mustaqil manbalari, yetarlicha suv, oziq-ovqat hamda qidiruv-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni avtonom rejimda kamida 72 soat ichida ta’minlashni hisob-kitob qilinib chiqarilgan xarajat materiallariga ega bo‘lgan doimiy tayyorgarlikdagi avariya-qutqaruv va avariya-tiklash ko‘p tarmoqli tuzilmalarini o‘z ichiga oladi.
17. Favqulodda vaziyatlar vazirligiga tezkor bo‘ysunuvchi respublika ixtisoslashtirilgan tuzilmalari IIV respublika yong‘inga qarshi harbiylashgan maxsus otryadi, Sog‘liqni saqlash vazirligining respublika tezkor tibbiy yordam respublika markazi, “O‘zbekiston havo yo‘llari” milliy aviakompaniyasi aviaotryadi, “O‘zavtotrans” davlat korporatsiyasi, “Toshshaharyo‘lovchitrans” uyushmasining avtosanitariya otryadlari hamda vazirliklar va idoralarning favqulodda vaziyatlarni tugatish va FVDT kuchlari harakatlarini va tadbirlarini ta’minlash uchun mo‘ljallangan boshqa tarkibiy bo‘linmalarini o‘z ichiga oladi.
Tezkor bo‘ysunadigan tuzilmalarning vazifalari, tayyogarlik muddatlari, ularni jalb etish tartibi ushbu tuzilmalarning Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan kelishilgan harakat rejalari hamda tegishli vazirliklar va idoralar bilan shartnomalar orqali belgilanadi.
18. Vazirliklar va idoralarning harbiylashtirilgan va professional avariya-qutqaruv, avariya-tiklash va boshqa ixtisoslashtirilgan bo‘linmalari idoraga qarashli obyektlarda ishlab chiqarish-texnologiya avariyalari va halokatlar bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish, shuningdek epidemiyalar, epizootiyalar va epifitotiyalar yuzaga kelganda maxsus vazifalarni hal etish uchun mo‘ljallangan.
Vazirliklar va idoralarning yong‘in, kon, gaz-qutqaruv, qurilish, qurilish-montaj, tibbiyot va boshqa ixtisoslashtirilgan bo‘linmalari va tashkilotlari negizida favqulodda vaziyatlarni mahalliylashtirish hamda ularning oqibatlarini tugatish bo‘yicha birinchi navbatdagi ishlar uchun doimiy tayyor holdagi idoraviy tuzilmalar tuzilishi mumkin.
Doimiy tayyor holdagi idoraviy tuzilmalar idoradan tashqari avariya obyektlaridagi favqulodda vaziyatlarni tugatish ishlariga amaldagi xarajatlarni qoplagan holda kontrakt asosida jalb etiladi.
19. Hududiy quyi tizilmalarda — Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, shaharlar va tumanlarda — fuqaro muhofazasi boshliqlari — Qoraqalpog‘iston Vazirlar Kengashining Raisi hamda tegishli hokimlar qarorlari bilan geofizik, tabiiy-iqlim va boshqa mahalliy sharoitlarni hisobga olgan holda qurilish, montaj-qurilish, avtokorxonalar va boshqa tashkilotlar negizida mahalliy boshqaruv organlarining hududiy avariya-qutqaruv va avariya-tiklash tuzilmalari, shuningdek Favqulodda vaziyatlar vazirligining viloyat (shahar, tuman) avtootryadlari, tezkor tibbiy yordam markazlari, qutqaruv komandalari tashkil etiladi.
20. Korxonalar rahbarlarining qarorlari bilan kuchli xavfli obyektlarda mavjud ixtisoslashtirilgan xizmatlar va bo‘linmalar (qurilish, kimyo, tibbiy va boshqalar) negizida bevosita obyektlarda avariya-qutqarish va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirish uchun mo‘ljallangan shtatsiz ixtisoslashtirilgan avariya-qutqarish va avariya-tiklash tuzilmalari tuziladi.
21. Harbiy davrda aholini va hududlarni muayyan dushmanni mag‘lubiyatga uchratishning zamonaviy vositalarini qo‘llash oqibatlaridan himoya qilish, shuningdek Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, shaharlar, tumanlar va obyektlardagi avariyalar, halokatlar va stixiyali ofatlar oqibatida kelib chiqishi mumkin bo‘lgan favqulodda hodisalarni bartaraf etish bo‘yicha vazifalarni bajarish uchun fuqaro muhofazasi boshliqlari — Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi va tegishli hokimlarning qarorlari bilan umumiy va maxsus maqsadlardagi hududiy hamda obyektlarning noharbiy tuzilmalari tuziladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan noharbiy tuzilmalar alohida vaziyatlarda tegishli fuqaro muhofazasi boshliqlarining qaroriga binoan, shu kabi favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatishga tinchlik davrida ham jalb etilishi mumkin.
22. FVDT qurilmasi prinsipi, tuzilmasi, kuch va vositalari tarkibi, uning maxsus texnika, asbob-uskunalar, priborlar hamda transport vositalari bilan ro‘yxatli jihozlashni, moliyaviy ta’minlanishi, favqulodda vaziyatlarni tugatish chog‘idagi tayyorgarlik muddati va vazifalarni bajarish tartibi Davlat yagona tezkor qutqaruv xizmati to‘g‘risida Nizom bilan tartibga solinadi.
23. Yirik ko‘lamli tabiiy va texnogen favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda tezkor qutqaruv ishlarini bajarish hamda zarar ko‘rgan aholiga birinchi navbatda yordam ko‘rsatish uchun O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qaroriga binoan Mudofaa vazirligining muhandislik, kimyo, sapyor va boshqa harbiy bo‘linmalari, harbiy-transport aviatsiyasi hamda tibbiy xizmat muassasalari jalb etilishi mumkin.
atrof-tabiiy muhitning va kuchli xavfli obyektlar holatini kuzatish va nazorat qilish organlarining axborot markazlari;
favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish kuchlari va vositalarini boshqarishning harakatlanuvchi punktlari;
aloqa va axborot uzatish vositalari, shu jumladan boshqarish va axborot bilan ta’minlashning avtomatlashtirilgan tizimi.
FVDTning hududiy va funksional quyi tizimlaridan olingan seysmologik, geologik, gidrometeorologik xavfli ko‘rinishlar, sensat va transportdagi avariyalar va halokatlar, epidemiyalar, epizootiyalar, epifitotiyalar, radioaktiv, kimyo va biologik (bakteriologik) ahvol to‘g‘risidagi ma’lumotlarni to‘plash va qayta ishlash (tahlil qilish, saqlash);
rahbar organlar, FVDTning kundalik boshqaruv organlari, favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish kuchlari va vositalari hamda aholini favqulodda vaziyatlarning yuzaga kelish faktlari, xususiyatlari, rivojlanish ko‘lamlari va kechishi, ko‘rilishi mumkin bo‘lgan oqibatlari, favqulodda vaziyatlarda harakat qilish tartibi to‘g‘risida xabar qilish va axborot berish;
FVDT quyi tizimlari va bo‘g‘inlari, FVDTning rahbarlik qiluvchi boshqaruv organlari, boshqaruv punktlari, favqulodda vaziyatlarni tugatish kuchlari va vositalari o‘rtasida o‘zaro axborotlar almashish.
Favqulodda vaziyatlar to‘g‘risidagi axborotlarning mezonlari, mazmuni va ko‘rinishlari, FVDTga, quyi tizimlari va bo‘g‘inlariga, shuningdek aholiga yetkazish muddatlari va tartibi favqulodda vaziyatlar xavfi bo‘lganda va ular yuzaga kelganda vazirliklar, idoralar, hokimliklar va obyektlar tomonidan FVDTga kundalik faoliyatda yetkaziladigan axborotlar ro‘yxati bilan belgilanadi.
25. Prognozlashtirilayotgan yoki yuzaga kelgan favqulodda vaziyatlarning ahvoli, ko‘lamlaridan kelib chiqib O‘zbekiston Respublikasi Fuqaro muhofazasi boshlig‘i — Favqulodda vaziyatlar vaziri, tegishli fuqaro muhofazasi boshliqlari — Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisining, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlarining qarorlari bilan muayyan hududlar doirasida FVDT faoliyat ko‘rsatishining quyidagi rejimlaridan biri o‘rnatiladi:
kundalik faoliyat rejimi — me’yordagi ishlab chiqarish-sanoat, radiatsion, kimyoviy, biologik (bakteriologik), seysmik va gidrometeorologik vaziyatda, epidemiyalar, epizootiyalar va epifitotiyalar bo‘lmaganda;
yuqori tayyorgarlik rejimi — ishlab chiqarish-sanoat, radiatsion, kimyoviy, biologik (bakteriologik), seysmik va gidrometeorologik vaziyat yomonlashganda, favqulodda vaziyatlar yuzaga kelishi mumkinligi to‘g‘risida prognoz olinganda;
atrof-tabiiy muhit ahvolini, kuchli xavfli obyektlar va ularga yondosh hududlardagi vaziyatni kuzatish va nazorat qilishni amalga oshirish;
favqulodda vaziyatlarning oldini olish, aholi xavfsizligi va muhofazasini ta’minlash, yetkazilishi mumkin bo‘lgan zarar va ziyonni qisqartirish bo‘yicha, shuningdek favqulodda vaziyatlarda sanoat obyektlari va sanoat tarmoqlarining faoliyat ko‘rsatishining barqarorligini oshirish bo‘yicha maqsadli va ilmiy-texnik dasturlar hamda chora-tadbirlarni rejalashtirish va bajarish;
favqulodda vaziyatlar bo‘yicha boshqaruv organlarini, kuchlar va vositalarni favqulodda vaziyatlar chog‘idagi harakatlarga tayyorlashni takomillashtirish, aholini favqulodda vaziyatlar chog‘ida muhofaza qilish usullari va harakat qilishga o‘rgatishni tashkil etish;
favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy resurslar zaxiralarini yaratish va to‘ldirish;
favqulodda vaziyatlar yuzaga kelishi xavfi to‘g‘risida boshqaruv organlariga xabar berish va aholini xabardor qilish;
favqulodda vaziyatlar bo‘yicha tegishli boshqaruv organlarining FVDT quyi tizimlari va bo‘g‘inlari faoliyatiga rahbarlikni o‘zlariga olishi, zarur hollarda vaziyatning yomonlashishi sabablarini aniqlash uchun ofat yuz berishi mumkin bo‘lgan rayonlarda tezkor guruhlarni tashkil etish;
FVDT rahbarlari tarkibining doimiy dislokatsiya punktlarida kecha-kunduz navbatchilikni joriy etish;
viloyatlar, shaharlar, tumanlar favqulodda vaziyatlar bo‘yicha boshqarmalari (bo‘limlar)ning tezkor-navbatchi xizmatlarini hamda vazirliklar, idoralar va obyektlarning navbatchi-dispetcherlik xizmatlarini kuchaytirish;
atrof-tabiiy muhitning ahvoli, kuchli xavfli obyektlar va ularga yondosh bo‘lgan hududlardagi vaziyatni kuzatish va nazorat qilishni kuchaytirish, favqulodda vaziyatlarning yuzaga kelishi ehtimollarini, ularning ko‘lamlari va oqibatlarini prognozlash;
favqulodda vaziyatlarda aholi va atrof-tabiiy muhitni muhofaza qilish, shuningdek obyektlar va iqtisodiyot tarmoqlarining barqaror faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash chora-tadbirlarini ko‘rish;
kuchlar va vositalarni tayyor holga keltirish, ularning harakat rejalarini aniqlashtirish hamda zarur bo‘lganda mo‘ljallanayotgan favqulodda vaziyatlar rayoniga siljitish;
favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganligi to‘g‘risida boshqaruv organlariga xabar berish va aholini xabardor qilish;
sanoat tarmoqlari va obyektlarning barqaror faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash, zarar ko‘rgan aholining hayotini ta’minlash ishlarini birinchi navbatda tashkil etish;
favqulodda vaziyatlar rayonlaridagi atrof-tabiiy muhitning ahvoli, avariya obyektlari va ularga yondosh hududlardagi vaziyatni uzluksiz nazorat qilishni amalga oshirish.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishga zaxiradagi moliyaviy jamg‘armasi va favqulodda vaziyatlarni tugatish chog‘ida birinchi navbatdagi ishlarni amalga oshirish uchun davlat zaxirasi tarkibida yig‘iladigan moddiy resurslar zaxiralari — respublika budjeti mablag‘lari hisobidan;
mahalliy hokimiyat organlarining moliyaviy va moddiy resurslari zaxirasi — mahalliy budjet mablag‘lari hisobidan;
obyektlarning moliyaviy va moddiy resurslari zaxirasi — korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning o‘z mablag‘lari hisobidan;
Qizil Yarim oy Jamiyatining stixiyali ofatlardan zarar ko‘rgan aholiga yordam ko‘rsatish uchun birinchi navbatda zarur bo‘lgan tovarlar omborlari va zaxiralari tizimlari.
Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy resurslar zaxiralari nomenklaturasi va hajmlari ularni tashkil etgan organ tomonidan belgilanadi.
28. Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish ular balansida turadigan avariya obyektlari, vazirliklar va idoralarning, hududida favqulodda vaziyatlar yuzaga kelgan hokimliklarning kuchlari va vositalari bilan amalga oshiriladi.
29. Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish obyektlarning, vazirliklar (idoralar) va hokimliklarning tezkor guruhlari (mutaxassislari) rahbarlarining bevosita rahbarligida amalga oshiriladi.
30. Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatishda, agar bu birlashmalarning qutqaruvchilarida attestatsiya tartibida tasdiqlangan tegishli tayyorgarlik mavjud bo‘lsa, jamoat birlashmalari ishtirok etishlari mumkin.
31. Agar favqulodda vaziyatlarning ko‘lamlari mavjud kuchlar va vositalar bilan uni mahalliylashtirish va bartaraf etish mumkin bo‘lmagan holda bo‘lsa zarur yordam ko‘rsatishi yoki ushbu favqulodda vaziyatni bartaraf etishga rahbarlikni o‘ziga olishi mumkin bo‘lgan FVDTning yuqori rahbar organiga yordam so‘rab murojaat qilinadi.
Tegishli vazirliklar (idoralar) va hokimliklarning kuch va vositalari yetarli bo‘lmagan taqdirda Favqulodda vaziyatlar vazirligining kuchlari va vositalari jalb etiladi.
Alohida vaziyatlarda favqulodda vaziyatlarni va uning oqibatlarini bartaraf etish uchun Hukumat komissiyasi tashkil qilinishi mumkin.
32. Yuzaga kelgan favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun resurslar yetarli bo‘lmagan taqdirda ular obyekt ma’muriyati, vazirlik (idora) yoki hokimlik rahbariyatining talabnomasiga binoan FVDTning boshqa zaxiralaridan ajratilishi mumkin.
33. Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish bo‘yicha, tarmoqlar va obyektlar faoliyat ko‘rsatishining barqarorligini ta’minlash bo‘yicha maqsadli dasturlarni mablag‘ bilan ta’minlash har bir darajada tegishli budjetlar, vazirliklar (idoralar) va obyektlar mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.
Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish bo‘yicha tadbirlarni mablag‘ bilan ta’minlash favqulodda vaziyatlar zonalarida joylashgan obyektlarning mablag‘lari, vazirliklar va idoralarning mablag‘lari, tegishli budjetlar, sug‘urta jamg‘armalari va boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi.
Ko‘rsatilgan mablag‘lar mavjud bo‘lmagan yoki yetarli bo‘lmagan taqdirda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining zaxira jamg‘armasidan mablag‘lar ajratiladi.
34. Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish, favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ular yuzaga kelganda ziyon va zararlar miqdorini kamaytirish bo‘yicha oldindan choralar ko‘rish maqsadida harakat qilishning respublika, idora rejalari, hokimliklar va obyektlarning harakat qilish rejalari, shuningdek FVDTning barcha darajalarida o‘zaro birgalikda harakat qilish rejalari ishlab chiqiladi.
FVDT harakatlarini rejalashtirishga tashkiliy-uslubiy rahbarlikni Favqulodda vaziyatlar vazirligi amalga oshiradi.
Yong‘inlarni profilaktika qilish va o‘chirishga oid tadbirlarni tashkil etish va amalga oshirish, ular bilan bog‘liq birinchi navbatdagi avariya-qutqaruv ishlarini amalga oshirish.
FVDT boshqaruvi organlari va aholini yong‘in holati, yuzaga kelgan yong‘inlarni bartaraf etish, ziyon va ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararning dastlabki bahosi to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
Favqulodda vaziyatlar chog‘ida jamoat tartibi va yo‘l xavfsizligini, obyektlar, hududlar, moddiy va madaniy boyliklarni muhofaza qilishni ta’minlash.
Favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish sohasida mutaxassis kadrlar tayyorlashni tashkil etish.
Umumta’lim maktablarining (shu jumladan gimnaziyalar, litseylar va boshqa turdagi o‘rta umumta’lim o‘quv yurtlarining) va kasb-hunar ta’limi o‘quv yurtlarining o‘quvchilari, o‘rta va oliy o‘quv yurtlarining talabalarini favqulodda vaziyatlarda muhofaza asoslari va harakat qilishga o‘qitishni tashkil etish.
(bo‘lim nomi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 1-noyabrdagi 434-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2001-y., 21-son, 149-modda)
Favqulodda vaziyatlarda xo‘jalik-ichimlik suv bilan ta’minlash tizimlari inshootlari ishining barqarorligini oshirish tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirish; suv manbalarining radioaktiv, kimyoviy hamda zaharli moddalar, bakterial vositalar va og‘ir metallar bilan ifloslanishidan (zaharlanishidan) muhofaza qilinishini ta’minlash.
“O‘zbekenergo” davlat-aksiyadorlik kompaniyasi bilan birgalikda xavfli zonalardagi obyektlar va aholini elektr energiyasi, gaz va yoqilg‘i bilan uzluksiz ta’minlash tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirish.
(xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 1-noyabrdagi 434-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2001-y., 21-son, 149-modda)
Favqulodda vaziyatlarning xususiyatini hisobga olib zarar ko‘rgan aholiga tezkor tibbiy xizmat ko‘rsatish uslublarini ishlab chiqish, joriy etish va takomillashtirish.
Zarar ko‘rganlarga tezkor tibbiy xizmat ko‘rsatish, favqulodda vaziyatlar rayonlarida sanitariya-gigiyena va epidemiyaga qarshi tadbirlarni o‘tkazishga oid ishlarni tashkil etish va muvofiqlashtirish.
Zarar ko‘rgan va transportda tashish mumkin bo‘lmagan kasallarni hisobga olish va ularning favqulodda vaziyatlar zonalaridan evakuatsiya qilinishiga doir ishlarni muvofiqlashtirish.
Favqulodda vaziyatlar rayonidagi atrof-tabiiy muhitning radioaktiv, kimyoviy, zaharli moddalar va bakterial (biologik) vositalar bilan ifloslanishini nazorat qilishni tashkil etish.
FVDT boshqaruv organlari va aholini favqulodda vaziyatlar zonalaridagi sanitariya-epidemiyaga oid ahvol to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
Tibbiy mulk, dori-darmonlar, sanitariya-gigiyena va epidemiyaga qarshi vositalar zaxiralarini yaratish hamda ularni zarur darajada saqlash.
Aholini favqulodda vaziyatlar chog‘ida dastlabki tibbiy yordam ko‘rsatishga o‘qitish va tayyorlashning uslubiy asoslarini ishlab chiqish.
Qizil Yarim oy Jamiyati bilan birgalikda sanitariya drujinalari va postlarini shifokorgacha dastlabki tibbiy yordam ko‘rsatishga tayyorlash.
favqulodda vaziyatlar rayonlaridagi zarar ko‘rgan aholiga davlat shoshilinch tibbiy yordam xizmatiga;
Favqulodda vaziyatlar vazirligiga harbiy davrda aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish tadbirlarini rejalashtirish uchun dastlabki ma’lumotlarni berish.
Qurol-yarog‘lar, texnika va o‘q-dorilarni saqlash, ulardan foydalanish hamda ularni tashish bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish chog‘ida, shuningdek harbiy qismlarda o‘q-dorilarni zararsizlantirish chog‘idagi ishlarni tashkil etish va ularning xavfsizligini ta’minlash.
Mudofaa vazirligi joylashgan rayonlardagi radiatsion, kimyoviy va bakteriologik ahvolning nazorat qilinishini ta’minlash.
Harbiy-transport aviatsiyasining favqulodda vaziyatlar rayonlariga avariya-qutqaruv xizmati kuchlari va vositalarini, maxsus texnika va moddiy resurslarni yetkazishda qatnashishini ta’minlash.
Respublika va mahalliy darajalardagi hamda FVDT faoliyat ko‘rsatishining barcha rejimlarida aloqa va markazlashtirilgan xabar berish tizimlarining ishonchli va barqaror ishlashini ta’minlash tadbirlarini tashkil etish va amalga oshirish.
Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatishga rahbarlikni amalga oshiruvchi FVDT boshqaruv organlarini davlat va idora aloqalari vositalari va kanallari bilan ustun darajada ta’minlash.
Favqulodda vaziyatlar to‘g‘risidagi axborotlarni to‘plash, ishlash va FVDT boshqaruv organlariga uzatishni texnik ta’minlash.
Xabar berish, aloqa va axborot bilan ta’minlashning turg‘un vositalariga foydalanish-texnik xizmat ko‘rsatishni shartnomaviy shartlarda amalga oshirish.
Qishloq xo‘jaligi mulklarining radioaktiv va zaharli moddalar bilan ifloslanishini nazorat qilishni amalga oshirish.
Favqulodda vaziyatlar rayonlarida sanitariya-veterinariya va epizootiyaga qarshi tadbirlarni o‘tkazish ishlarini tashkil etish va amalga oshirish.
Suv omborlari, daryolar va kanallardagi gidrotexnik inshootlardan foydalanish xavfsizligini, ularda avariyalar va halokatlarning yuzaga kelishi ehtimollarini prognozlash.
Suv xo‘jaligi obyektlarining ish rejimini o‘zgartirish yoki keyinchalik foydalanish zaruratini belgilash, suv omborlaridan suvni avariyani oldini olish maqsadida chiqarib yuborish.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, manfaatdor hokimliklar, vazirliklar va idoralar bilan birgalikda suv bosishi, toshqinlar, sellarning oldini olish va ularning halokatli oqibatlarini kamaytirish hamda toshqin suv va sellarning avariyasiz o‘tkazilishini ta’minlashga oid kechiktirib bo‘lmaydigan chora-tadbirlar majmuini tashkil etish, ishlab chiqish va amalga oshirish.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, manfaatdor vazirliklar va idoralar, viloyatlar, shaharlar, tumanlar hokimlari va aholini favqulodda vaziyatlar zonalaridagi sanitariya-veterinariya va agrokimeviy ahvol, kutilayotgan toshqinlar hamda suv omborlari va boshqa suv manbalarining urib ketishi bilan bog‘liq halokatli suv bosishlar to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
suv omborlari, daryolar va kanallardagi gidrotexnik inshootlarning holatini nazorat qilish davlat xizmatiga;
suv omborlari, toshqinlar va halokatli suv bosishlarning gidrologik rejimi monitoringiga rahbarlik qilish.
Vazirlar Mahkamasining farmoyishiga binoan moddiy resurslarni yaratish va favqulodda vaziyatlarni tugatish tadbirlarini mablag‘ bilan ta’minlash.
“O‘zdavzaxira”ning favqulodda vaziyatlarni tugatish uchun zarur bo‘lgan moddiy resurslari zaxiralarini yaratish.
Oldingi tahrirga qarang.
(bo‘lim nomi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 1-noyabrdagi 434-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2001-y., 21-son, 149-modda)
GESlar, GRESlar, TESlar, yordamchi stansiyalar, transformator punktlari va elektr tarmoqlaridan avariyasiz foydalanishga oid tadbirlar majmuini tashkil etish va amalga oshirish.
Oldingi tahrirga qarang.
“O‘zkommunxizmat” agentligi va mahalliy hokimiyat organlari bilan birgalikda iste’molchilarni hamda, birinchi navbatda, favqulodda vaziyatlar zonalaridagi hayotiy ta’minot obyektlarini elektr quvvati bilan uzluksiz ta’minlash tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirish.
(xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 1-noyabrdagi 434-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2001-y., 21-son, 149-modda)
Ixtisoslashtirilgan avariya-qutqaruv va avariya-tiklash bo‘linmalarini tuzish hamda ularning idoraga qarashli obyektlardagi ishlab chiqarish-texnologik avariyalar bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlarni tugatishda ishtirok etishini ta’minlash.
Oldingi tahrirga qarang.
FVDT boshqaruv organlarini “O‘zbekenergo” davlat-aksiyadorlik kompaniyasi obyektlarida yuzaga kelgan favqulodda vaziyatlar to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
(xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 1-noyabrdagi 434-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2001-y., 21-son, 149-modda)
elektr stansiyalari, elektr tarmoqlari va boshqa energiya ta’minoti obyektlarining texnik holatini nazorat qilish davlat xizmatiga rahbarlik qilish.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, Moliya vazirligi bilan birgalikda vazirliklar, idoralar, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari tomonidan taqdim etiladigan aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish obyektlarini qurishning adresli dasturlarini ko‘rib chiqish hamda ular bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritish uchun takliflar tayyorlash.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, Moliya vazirligi hamda “O‘zdavzaxira” bilan birgalikda favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish tadbirlarini amalga oshirish uchun davlat zaxirasida to‘plangan moddiy resurslar to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar tayyorlash.
Kuchli xavfli obyektlar hamda intensiv sanoat va qishloq xo‘jaligi faoliyati joylashgan rayonlardagi ekologik vaziyatni; ularni yaxshilash tadbirlarini rejalashtirish va amalga oshirishni nazorat qilishni tashkil etish va amalga oshirish.
Sanoat chiqindilarini to‘plagichlar, chiqindi omborlari, zahar ko‘milmalari va boshqalarning joylashishi va ulardan foydalanishni ekologik nazorat qilishni amalga oshirish.
Suvdan foydalanish va ochiq suv havzalaridagi suvning sanoat, baliqchilik xo‘jaliklari va boshqa tarmoqlarning chiqaradigan chiqitlaridan ifloslanishini kuzatish va nazorat qilish.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, manfaatdor vazirliklar va idoralar, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimlarini ekologik vaziyat, atrof-tabiiy muhitda zaharli moddalarning otilib chiqishi va chiqarib yuborilishi to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
atrof-tabiiy muhitni qo‘riqlash hamda ekologik xavfsizlik bo‘yicha nazorat-inspeksiya xizmatiga rahbarlik qilish.
Xavfli geologik jarayonlar (ko‘chish, qulash va boshqalar)ning rivojlanish rayonlarini aniqlash; ularning faollashishini prognozlash; ko‘chkilarga qarshi va boshqa tadbirlar birinchi navbatda o‘tkaziladigan zonalarni belgilash.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, manfaatdor vazirliklar va idoralar, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimlarini xavfli geologik jarayonlarning rivojlanish i ehtimollari to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash, ko‘chki xavfi bo‘lgan rayonlardagi hududlardan oqilona foydalanish bo‘yicha tavsiyalar berish.
Yer osti suvlarining radioaktiv, kimyoviy va boshqa zaharli moddalar bilan ifloslanishini kuzatish va nazorat qilish.
“Boshgidromet” hamda Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi bilan birgalikda xavfli zonalarda joylashgan, aholisini vaqtincha evakuatsiya qilish yoki bosqichma-bosqich xavfsiz joylarga doimiy yashash uchun ko‘chirish shart bo‘lgan posyolkalar va xo‘jaliklar ro‘yxatini belgilash hamda Favqulodda vaziyatlar vazirligi, mahalliy hokimiyat organlariga taqdim etish.
Yangidan qurilayotgan aholi punktlari va obyektlar uchun yer ajratishni kelishish; ularni o‘zlashtirishda tog‘ qiyaliklari barqarorligining saqlanishini nazorat qilish.
Xavfli geologik jarayonlar bo‘yicha ma’lumotlarning kompyuter bankini shakllantirish va ularning ta’siridan ko‘rilgan zararlarni baholash.
(bo‘lim nomi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010-yil 17-dekabrdagi 301-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2010-y., 51-son, 486-modda)
Kimyoviy, portlovchi hamda boshqa kuchli xavfli obyektlarning holatini nazorat qilishni tashkil etish va amalga oshirish, ularda avariyalar va halokatlar yuzaga kelishi ehtimollarini prognozlash.
Texnogen avariyalar va halokatlarning oldini olish, radioizotop priborlarini saqlash va ulardan foydalanish tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirishni nazorat qilish.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, manfaatdor vazirliklar va idoralar, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimlarini sanoat obyektlarida yuzaga kelgan avariyalar va halokatlar, ularning ko‘lamlari, rivojlanishining borishi, olib kelishi mumkin bo‘lgan oqibatlari hamda favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
Harbiylashtirilgan kon-qutqarish qismlari bo‘linmalarining kon qazish ishlaridagi nafas olish organlarini muhofaza qilish vositalarini qo‘llash hamda maxsus jihozlarni talab etuvchi gaz va chang portlashlari, otilib chiqishlar va to‘lib qolishlar bilan bog‘liq avariyalarni tugatishda qatnashishini ta’minlash.
kon-ruda, kimyoviy, neft va gaz qazish hamda qayta ishlash sanoati va “Toshmetroqurilish” obyektlarida ishlarni olib borishning ahvoli va xavfsizligi ustidan davlat nazoratiga rahbarlik qilish.
Ekstremal sharoitlardagi rayonlarda obyektlarni loyihalashtirish, qurish va ulardan foydalanishning hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhandislik jihatidan muhofaza qilishning yangi uslublarini ishlab chiqish va amaldagilarini takomillashtirish.
Shaharsozlik hujjatlarini davlat ekspertizasidan o‘tkazishda va obyektlar qurilishining qurilish normalari va huquqlari talablariga rioya etilishi yuzasidan loyihalashtirishda qatnashish.
Favqulodda vaziyatlar natijasida obyektlarga hamda fuqarolarning turar-joylariga yetkazilgan zararni hamda avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan moddiy resurslarga ehtiyojlarni hisob-kitob qilish.
Qurilish va qurilish-montaj tashkilotlari negizida avariya-qutqaruv tuzilmalarini tashkil etish va ularning favqulodda vaziyatlar rayonlaridagi avariya-qutqaruv hamda boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirishda qatnashishini ta’minlash.
shaharlar, aholi punktlari va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish muhandislik xizmatiga rahbarlik qilish.
Respublika iqtisodiyoti va hududlari uchun xos bo‘lgan antropogen va tabiiy favqulodda vaziyatlarning yuzaga kelishini, favqulodda vaziyatlarning oldini olish, aholini muhofaza qilish hamda tarmoqlar va obyektlarning faoliyat ko‘rsatishi barqarorligini oshirishga doir tadbirlarning samaradorligini prognozlash muammolari bo‘yicha ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish.
Zilzilalarni prognozlash va seysmik rayonlashtirish, respublika hududidagi seysmik hodisalarni kompleks kuzatishni amalga oshirishning ilmiy asoslari va uslublarini ishlab chiqish.
Oldingi tahrirga qarang.
(xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 29-maydagi 99-sonli qarori tahririda— O‘R QHT, 2006-y., 22-son, 195-modda)
Ofatlar zonalaridagi zarar ko‘rgan aholini va ular joylashgan rayonlardagi evakuatsiya qilingan aholini ta’minlash uchun eng zarur oziq-ovqatlar va tovarlar yetkazib berilishini; oshxonalarda (ovqatlanish punktlarida) tuzilmalarning shaxsiy tarkibi va zarar ko‘rgan aholiga ovqat tayyorlash uchun suv bilan ta’minlashni tashkil etish.
Saqlash, texnologik qayta ishlash va sotish chog‘ida don va undan qayta ishlangan mahsulotlar, oziq-ovqatlar va boshqa tovarlarni muhofaza qilish tadbirlarini; Sog‘liqni saqlash vazirligi, boshqa vazirliklar (idoralar) bilan birgalikda oziq-ovqat va suvlarning radioaktiv moddalar, og‘ir metallar, nitratlar va pestitsidlar bilan yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan konsentratsiyalarning belgilangan darajasidan ortiqcha ifloslanishini nazorat qilishni amalga oshirish.
Mahsulotlar va boshqa tovarlarni zararsizlantirish, texnologik qayta ishlash yoki zararsizlantirib bo‘lmaydiganlarini yo‘q qilish.
Oldingi tahrirga qarang.
(xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 29-maydagi 99-sonli qarori tahririda— O‘R QHT, 2006-y., 22-son, 195-modda)
Atrof-tabiiy muhit (atmosfera, tuproq va yer usti suvlari)ning ifloslanishi, gidrologik rejim va daryolar qayirlari hamda o‘zanlaridagi toshib ketishlar xavfining monitoringini tashkil etish va o‘tkazish.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, manfaatdor vazirliklar va idoralarni, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisini, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimlarini gidrometeorologik axborot bilan ta’minlash; atrof-tabiiy muhit ifloslanishining ekstremal yuqori darajalari to‘g‘risida ogohlantirish.
stixiyali gidrometeorologik ko‘rinishlar va atrof-tabiiy muhit holatini kuzatish va nazorat qilish davlat xizmatiga rahbarlik qilish.
Ishlab chiqarish va texnologik jarayonning kuchli xavfli o‘ziga xosliklari bilan bog‘liq bo‘lgan avariyalar va halokatlarning oldini olish hamda ularni bartaraf etish bo‘yicha tadbirlarni tashkil etish va amalga oshirish.
Idoraga qarashli obyektlarda avariyalarning kelib chiqish ehtimollarini va oqibatlarini prognozlash, tarmoqning birlashmalari va obyektlarida favqulodda vaziyatlar chog‘ida ishlarning barqarorligini oshirish.
Neft, gazni qayta ishlash va boshqa xavfli obyektlar hamda ularga yondosh bo‘lgan hududlarda xabar berish va axborotning mahalliy tizimini yaratish.
Tarmoq obyektlarida favqulodda vaziyatlar chog‘ida avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirishda idoraviy ixtisoslashtirilgan tuzilmalarning qatnashishini ta’minlash.
FVDT boshqaruv organlari va aholini idoraga qarashli obyektlardagi avariyalar va halokatlar, ko‘rilayotgan chora-tadbirlar, shuningdek favqulodda vaziyatlar chog‘ida aholining harakat qilish tartibi to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
tarmoq obyektlarida ishlarni olib borishning ahvoli va xavfsizligini idoraviy nazorat qilish xizmatiga rahbarlik qilish.
Favqulodda vaziyatlarni tugatish hamda evakuatsiya tadbirlarini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan FVDT avariya-qutqaruv kuchlari va vositalari, harbiy tuzilmalar va yuklarni birinchi navbatda tashishni ta’minlash.
Avtotransportni va transport vositalari asbob-uskunalarini odamlar tashish uchun tayyorlashni ta’minlash.
Portlovchi, yong‘inga xavfli yuklar va kuchli ta’sir etuvchi zaharli moddalarni tashish chog‘ida xavfsizlikni ta’minlash.
Yo‘l va yo‘l inshootlarini avariya-qutqaruv kuchlari va vositalarini favqulodda vaziyatlar rayonlariga tashish uchun tayyorlash.
Idoraviy tarmoqlar orqali FVDT boshqaruv organlari, shuningdek yo‘lovchilarni favqulodda vaziyatlar xavfi yoki yuzaga kelganligi to‘g‘risida xabardor qilishni tashkil etish.
Ishlab chiqarish va texnologik jarayonning kuchli xavfli o‘ziga xosliklari bilan izohlanadigan avariyalar va halokatlarning oldini olish va bartaraf etish tadbirlarini tashkil etish va amalga oshirish.
Kimyoviy xavfli obyektlardagi avariyalarning yuzaga kelish ehtimollari va oqibatlarini prognozlash, favqulodda vaziyatlar chog‘ida ular ishining barqarorligini oshirish.
Kimyoviy xavfli obyektlar va ularga yondosh bo‘lgan hududlarda xabar berish va axborotning mahalliy tizimlarini yaratish.
FVDT boshqaruv organlari va aholini avariyalar va halokatlar, ularning oqibatlari, ko‘rilayotgan chora-tadbirlar hamda aholining favqulodda vaziyatlar chog‘ida harakat qilish tartibi to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
Idoraviy ixtisoslashtirilgan tuzilmalarning tarmoq obyektlaridagi favqulodda vaziyatlar chog‘ida avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirishda qatnashishini ta’minlash.
tarmoq obyektlarida ishlarni olib borishning ahvoli va xavfsizligini idoraviy nazorat qilish xizmatiga rahbarlik qilish.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi va Hukumatning talabnomalariga binoan vatanimizdagi va xorijdagi tovar ishlab chiqaruvchilar, tijorat tuzilmalaridan buyurtmachining mablag‘lari hisobiga favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish uchun maxsus texnika, asbob-uskunalar, priborlar va materiallarni trast kontrakt-shartnomaviy asosda xarid qilishni amalga oshirish.
Aholini radioeshittirish stansiyalari va televideniye orqali favqulodda vaziyatlar xavfi va yuzaga kelganligi to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
Mahalliy hokimiyat organlari, manfaatdor vazirliklar, idoralar va boshqa tashkilotlar bilan birgalikda aholi o‘rtasida favqulodda vaziyat zonasida qolgan odamlarning birinchi navbatdagi harakatlari to‘g‘risida tushuntirish ishlarini tashkil etish.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, fuqaro muhofazasi boshliqlari — Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimlarining buyurtmanomalariga binoan aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish masalalariga oid teleko‘rsatuvlar va radioeshittirishlarni tashkil etish.
Sog‘liqni saqlash vazirligi va Qizil Yarim oy Jamiyati bilan birgalikda aholini dastlabki tibbiy o‘zaro va o‘z-o‘ziga yordam ko‘rsatishga o‘qitish bo‘yicha ixtisoslashtirilgan eshittirishlarni tashkil etish.
Aviatsiya texnikasidan avariyasiz foydalanish va parvozlar xavfsizligi bo‘yicha tadbirlarni tashkil etish va amalga oshirish.
Favqulodda vaziyatlarni tugatish uchun zarur bo‘lgan FVDTning avariya-qutqaruv kuchlari va vositalarini, harbiy tuzilmalar va yuklarni favqulodda vaziyatlar rayonlariga va orqaga birinchi navbatda yetkazishni ta’minlash.
Qidiruv ekipajlari, qidiruv havo kemalari va avariya-qutqaruv komandalarining qidiruv-qutqaruv, avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni olib borishda qatnashishini ta’minlash.
FVDT boshqaruv organlarini milliy aviakompaniyadagi favqulodda vaziyatlar to‘g‘risida xabardor etish.
Temir yo‘l transporti vositalaridan avariyasiz foydalanish, tashish chog‘ida portlovchi, yong‘in xavfi bo‘lgan yuklar va KTZM xavfsizligini ta’minlash tadbirlarini tashkil etish va amalga oshirish.
Favqulodda vaziyatlarni tugatish va evakuatsiya tadbirlarini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan FVDT avariya-qutqaruv kuchlari va vositalarini, harbiy tuzilmalar, maxsus texnika va moddiy resurslarni birinchi navbatda tashishni ta’minlash.
Yong‘in va tuzatish-tiklash poyezdlari, tezkor tibbiy yordam poyezdlari, sanitariya-epidemiologiya stansiyalari va boshqa idoraga qarashli avariya-qutqaruv bo‘linmalarining temir yo‘l transportida favqulodda vaziyatlarni tugatishda qatnashishni ta’minlash.
FVDT boshqaruv organlari va aholini temir yo‘l transportidagi avariyalar va halokatlar, ularning kutilayotgan oqibatlari, ko‘rilayotgan chora-tadbirlar va favqulodda vaziyatlarning borishi to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlash.
temir yo‘l transportida yong‘in, portlash xavfi bo‘lgan yuklar, kimyoviy moddalar va KTZMni tashishni nazorat qilish xizmatiga rahbarlik qilish.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimliklari bilan birgalikda suv toshqini, ko‘chkilar, sel xavfi bo‘lgan rayonlarda imoratlarni, fuqarolarning shaxsiy mulklarini va chorva mollarini sug‘urtalashni ta’minlash.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi, boshqa vazirliklar (idoralar) va sog‘liqni saqlash organlari bilan birgalikda aholini favqulodda vaziyatlar chog‘ida kasallar va zarar ko‘rganlarga dastlabki tibbiy yordam ko‘rsatish hamda g‘amxo‘rlik qilish masalalari bo‘yicha tayyorlash.
Vazirliklar, idoralar, mahalliy boshqaruv organlariga hamda korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning rahbarlariga sanitariya drujinalarini tuzish, ularni yuklatilgan vazifalarni bajarishga jihozlash, tayyorlash va tayyorgarlik holatini nazorat qilishda yordam ko‘rsatish.
Xalq ta’limi va sog‘liqni saqlash organlari bilan birgalikda o‘rta maxsus o‘quv yurtlari va umumta’lim maktablarida sanitariya postlarini tashkil etish va o‘qitish.
Ichki ishlar vazirligi, eng avvalo, davlat avtomobil nazorati xodimlarini kursantlar, haydovchilar va yo‘l-transport xizmati ishchilarini zarar ko‘rganlarga dastlabki tibbiy va boshqa yordam ko‘rsatish amaliyotiga kontrakt asosida o‘qitishni tashkil etish.
Sog‘liqni saqlash organlari bilan birgalikda aholini dastlabki tibbiy yordam ko‘rsatish, o‘zaro, o‘z-o‘ziga hamda zarar ko‘rganlarga g‘amxo‘rlik qilishga o‘qitish bo‘yicha ixtisoslashtirilgan teleko‘rsatuvlar va radioeshittirishlarni tashkil etish.
Qizil Yarim oy Jamiyatining otryadlari va boshqa ko‘ngillilar bo‘linmalarini tuzish, o‘qitish, jihozlash.
Favqulodda vaziyatlardan zarar ko‘rgan aholiga yordam ko‘rsatish uchun Qizil Yarim oy Jamiyatining eng zarur tovarlar omborlari va zaxiralari tizimini tashkil etish.
Oldingi tahrirga qarang.
Gidrotexnika inshootlarining ahvoli, ularga tabiiy va texnogen ta’sirlar monitoringini tashkil etish va o‘tkazish.
Suv xo‘jaligi va energetika obyektlarining mukammalligi I, II va III klass bo‘lgan gidrotexnika inshootlari texnik holatini diagnostika qilish va xavfsizligini baholash.
Mukammalligi I, II va III klass bo‘lgan, davlat mulki bo‘lgan, shuningdek respublika va mintaqa suv xo‘jaligi va energetika tizimiga kiruvchi gidrotexnika inshootlarining xavfsizligi ustidan nazorat xizmatini tashkil etish.
(O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 16-noyabrdagi 499-sonli qaroriga asosan bo‘lim bilan to‘ldirilgan)