LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2020-yil 25-yanvardagi 2/7-sonli “GlobUzCard” banklararo universal chakana to‘lov tizimi faoliyati to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qarorni o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish haqida”gi qaroriga (ro‘yxat raqami 2884-1, 05.02.2020-y.) asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi, “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi, “Elektron to‘lovlar to‘g‘risida”gi qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010-yil 19-apreldagi PQ–1325-sonli “Bank plastik kartochkalaridan foydalangan holda hisob-kitob tizimini rivojlantirishni rag‘batlantirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 24-sentabrdagi 445-sonli “Plastik kartochkalar asosida hisob-kitob qilish tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi va 2014-yil 12-fevraldagi 27-sonli “Bank plastik kartochkalari asosida naqd pulsiz hisob-kitoblar tizimini yanada rivojlantirish va muvofiqlashtirish, xalqaro to‘lov tizimlari standartlari, qoidalari va tartibotlari asosida progressiv yutuqlarni joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvi qaror qiladi:
1. “GlobUzCard” banklararo universal chakana to‘lov tizimi faoliyati to‘g‘risidagi nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
O‘zbekiston Respublikasi
Markaziy banki Boshqaruvining
2017-yil 8-apreldagi 7-A/4-son qaroriga
ILOVA
Markaziy banki Boshqaruvining
2017-yil 8-apreldagi 7-A/4-son qaroriga
ILOVA
Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi, “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi, “Elektron to‘lovlar to‘g‘risida”gi qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010-yil 19-apreldagi PQ-1325-sonli “Bank plastik kartochkalaridan foydalangan holda hisob-kitob tizimini rivojlantirishni rag‘batlantirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 24-sentabrdagi 445-sonli “Plastik kartochkalar asosida hisob-kitob qilish tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi va 2014-yil 12-fevraldagi 27-sonli “Bank plastik kartochkalari asosida naqd pulsiz hisob-kitob qilish tizimini yanada rivojlantirish va uyg‘unlashtirish, xalqaro to‘lov tizimlarining standartlari, qoidalari va tartib-taomillari asosida progressiv yutuqlarni tatbiq etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorlariga muvofiq “GlobUzCard” banklararo universal chakana to‘lov tizimi faoliyatini tartibga soladi.
“GlobUzCard” banklararo universal chakana to‘lov tizimi (bundan buyon matnda “GlobUz” to‘lov tizimi deb yuritiladi) — asosiy elementi bank plastik kartalari bo‘lgan, dasturiy-texnik yechimlar va tegishli tashkiliy-texnik infratuzilmaga asoslangan holda faoliyat ko‘rsatadigan universal chakana to‘lov tizimi bo‘lib, elektron shakldagi naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun mo‘ljallangan hamda bank plastik kartalarini emissiya qiluvchi va tovarlar (ishlar, xizmatlar) sotuvchilariga xizmat ko‘rsatuvchi banklarni, Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bankni, shuningdek Protsessing markazini yagona tizimga birlashtiradi;
bank plastik kartalari (bundan buyon matnda BPK deb yuritiladi) — “GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi tomonidan emissiya qilingan, personalizatsiyalangan, to‘lov vositasi sifatida ishlatiladigan va o‘z saqlovchisiga bank hisobvarag‘idagi mablag‘lari va/yoki bank tomonidan ruxsat berilgan mablag‘lar doirasida operatsiyalarni, jumladan, hisobvaraq orqali naqd pulsiz hisob-kitoblarni (to‘lovlarni) amalga oshirish, undan naqd pul mablag‘larini va bank kreditini olish imkonini beruvchi lokal va xalqaro bank plastik kartasi;
terminal — BPKdan foydalangan holda naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirish imkonini beruvchi va bajarilgan operatsiyalar bo‘yicha sliplarni shakllantiruvchi moslama;
bankomat — BPK saqlovchisiga o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish rejimida naqd pul mablag‘larini va bajarilgan operatsiyalar bo‘yicha cheklarni olish, shuningdek BPK orqali asosiy va qo‘shimcha operatsiyalarni amalga oshirish, jumladan, mablag‘larni hisobga kiritish va hisobdan chiqarish, BPKning balansi va bankdagi hisobvaraq qoldig‘i holati to‘g‘risida axborot olish va parollarni o‘zgartirish imkonini beruvchi elektron-mexanik moslama;
emitent — BPKning emissiyasini amalga oshiruvchi, o‘zi emissiya qilgan BPKga nisbatan mulk huquqiga ega bo‘lgan, o‘z nomidan ularning saqlovchilari va ekvayyerlar oldida naqd pulsiz hisob-kitoblarga oid qonun hujjatlari talablari asosida majburiyatlarni zimmasiga olgan, shuningdek BPK saqlovchilarning to‘lov operatsiyalari bo‘yicha avtorizatsiyalash, tranzaksiyalarni yig‘ish va ularga ishlov berish funksiyalarini amalga oshiruvchi bank;
ekvayring — BPK orqali amalga oshirilgan operatsiyalar bo‘yicha tovarlar (ishlar, xizmatlar) sotuvchilari bilan hisob-kitoblarni amalga oshirish, shuningdek BPK saqlovchisiga bevosita kassa yoki bankomat orqali naqd pul berish;
BPK saqlovchisi — emitent bilan shartnoma asosida BPKdan foydalanuvchi mijoz yoki mijoz tomonidan vakolat berilgan shaxs;
tranzaksiya — BPK saqlovchisi tomonidan amalga oshiriladigan va uning bankdagi hisobvarag‘ida mablag‘lar harakatiga olib keladigan to‘lov orderi;
kliring — BPK orqali amalga oshirilgan har bir moliyaviy operatsiyaning to‘liq ma’lumotini o‘z ichiga olgan hujjatlar to‘plamini tayyorlash, moliyaviy operatsiyalarni yig‘ish, ularga ishlov berishni amalga oshirish;
normativ axborot ma’lumotnomasi — elektron fayllar shaklida shakllantiriladigan va yig‘iladigan hamda “GlobUz” to‘lov tizimining to‘g‘ri ishlashini ta’minlash uchun mo‘ljallangan axborot;
stop-list — Protsessing markazi tomonidan shakllantiriladigan va doimiy yangilanib turiladigan yo‘qolgan yoki bank tomonidan hisob-kitob operatsiyalarini amalga oshirish vaqtincha yoki butunlay to‘xtatilgan BPK ro‘yxati;
bosh kalit — “GlobUz” to‘lov tizimining yetakchi tarmog‘ini hosil qiluvchi kalit bo‘lib, BPKning ushbu tizimga tegishliligini belgilaydi va yagona texnologik maydon yaratilishini ta’minlaydi;
Protsessing markazi — “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari o‘rtasida axborotni yig‘ish, unga ishlov berish va tarqatish bilan shug‘ullanuvchi, shuningdek “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari tomonidan amalga oshiriladigan emissiya va ekvayring bo‘yicha texnik xizmat ko‘rsatuvchi yuridik shaxs;
xalqaro to‘lov tizimi — bank plastik kartalari orqali amalga oshiriladigan operatsiyalar ishtirokchilari hamda ular o‘rtasidagi yagona to‘lov va axborot-huquqiy maydonda barcha ishtirokchilar uchun majburiy bo‘lgan tartib va tamoyillarga rioya qilingan holda faoliyat ko‘rsatadigan to‘lov tizimi (Visa, MasterCard, Union Pay International, JCB, American Express, Diners Club va boshqalar);
Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank — “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklarning infratuzilmalarida tizim a’zolari o‘rtasida banklararo tranzaksiyalar bo‘yicha BPKdan foydalangan holda o‘tkazilgan operatsiyalarga doir o‘zaro moliyaviy hisob-kitoblarni amalga oshirish yuzasidan “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklarga xizmat ko‘rsatuvchi bank.
BPKning emitentlari va ekvayyerlari bo‘lgan hamda mazkur Nizomda belgilangan tartibda “GlobUz” to‘lov tizimining a’zoligiga qabul qilingan banklar;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi bo‘lgan bank BPKni naqd pulsiz hisob-kitob vositasi sifatida tan oladi, shuningdek qonun hujjatlarga muvofiq hisob-kitob operatsiyalari va tranzaksiyalarning BPKdan foydalangan holda amalga oshirilishini kafolatlaydi;
Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bilan tuzilgan xizmat ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnomaga muvofiq, Protsessing markazidan olingan axborot asosida banklar o‘rtasida BPK orqali amalga oshirilgan operatsiyalar bo‘yicha o‘zaro hisob-kitoblarning amalga oshirilishini kafolatlaydi;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi bo‘lgan bank BPK saqlovchisiga BPKni berib, ekvayerga mazkur BPK bilan amalga oshirilgan operatsiyalar bo‘yicha taqdim etilgan barcha to‘lov talablarining to‘lanishini kafolatlaydi. Mazkur to‘lov akseptsiz tartibda amalga oshiriladi;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi bo‘lgan bank mazkur tizimning a’zosi bo‘lgan boshqa bank tomonidan emissiya qilingan BPKning barcha saqlovchilariga o‘z infratuzilmasida to‘lovlar qabul qilinishini va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda naqd pul mablag‘lari berilishini (korporativ BPK bundan mustasno) kafolatlaydi;
Protsessing markazi “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari o‘rtasidagi o‘zaro hisob-kitoblar bo‘yicha barcha axborotlarni Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bankka va “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklarga to‘liq va o‘z vaqtida taqdim etilishini o‘z zimmasiga oladi.
5. “GlobUz” to‘lov tizimining shartli belgisi “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklar tomonidan qabul qilingan umumiy ramziy belgi hisoblanadi va mazkur belgi terminal o‘rnatilgan barcha obyektlarda aks ettirilgan bo‘lishi lozim. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi bo‘lgan banklar tomonidan chiqarilgan BPKlari terminal o‘rnatilgan barcha obyektlarda qabul qilinishi shart.
6. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki banklararo chakana to‘lov tizimi infratuzilmasida “GlobUz” va boshqa to‘lov tizimlari BPKlarining o‘zaro xizmat ko‘rsatishini ta’minlaydi.
“GlobUz” to‘lov tizimi infratuzilmasida (terminallarda, bankomatlarda, infokioskalarda va boshqa maxsus uskunalarda) boshqa to‘lov tizimlarining BPKlariga xizmat ko‘rsatilishining rad etilishi taqiqlanadi.
7. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari qalbakilashtirish imkoniyatini istisno etuvchi hamda bazaviy texnologiyaning xavfsizlik talablariga javob beruvchi ichki himoya vositalariga ega bo‘lgan BPKdan foydalanilishini, shuningdek tizimning ma’lum texnologik platformasini shifrlash algoritmidan foydalanilishga javobgar bo‘ladi.
8. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari maxfiy axborotni ochiq holatida kompyuterning tezkor xotirasiga tushmasligini ta’minlashi lozim. Axborotning maxfiyligini ta’minlash uchun qo‘shimcha muhofaza qilish vositalari qo‘llanilishi mumkin. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolarining maxfiy kalit tizimini boshqarish axborot tizimlarining xavfsizligiga qo‘yiladigan talablarga muvofiq amalga oshiriladi.
9. “GlobUz” to‘lov tizimining Muvofiqlashtiruvchi kengashining asosiy maqsadi pul muomalasi tizimini takomillashtirish, naqd pulsiz hisob-kitoblar milliy tizimini rivojlantirish va bankdan tashqari naqd pul aylanmasini qisqartirish, aholining BPKdan foydalangan holda to‘lovlarni amalga oshirishi uchun qulay shart-sharoit yaratish hamda ilg‘or bank texnologiyalarini joriy etish asosida xizmat ko‘rsatish sifatini oshirish faoliyatini muvofiqlashtirish hisoblanadi.
11. Muvofiqlashtiruvchi kengash tarkibiga “GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi bo‘lgan banklarning, shuningdek O‘zbekiston banklari Assotsiatsiyasi va Protsessing markazi rahbarlari (ularning o‘rinbosarlari) kiradi.
12. Muvofiqlashtiruvchi kengashga rais boshchilik qiladi. Muvofiqlashtiruvchi kengashning raisi o‘z o‘rnida bo‘lmagan hollarda uning vazifasini rais o‘rinbosari bajaradi.
13. Muvofiqlashtiruvchi kengashning raisi Muvofiqlashtiruvchi kengash faoliyatiga rahbarlik qiladi va uning zimmasiga yuklangan vazifalarning bajarilishi uchun javobgar hisoblanadi.
14. Muvofiqlashtiruvchi kengash a’zolari boshqa ishga o‘tgan taqdirda ularning o‘rniga yangidan tayinlangan shaxslar kiritiladi.
15. Muvofiqlashtiruvchi kengashning raisi va rais o‘rinbosari Muvofiqlashtiruvchi kengash a’zolari orasidan ikki yil muddatga saylanadi. Muvofiqlashtiruvchi kengashning raisi o‘z vakolatlaridan muddatidan ilgari muvofiqlashtiruvchi kengashni kamida ikki oy oldin yozma ravishda ogohlantirgan holda voz kechishi mumkin.
16. Muvofiqlashtiruvchi kengashning faoliyati teng huquqlilik va qaror qabul qilish vaqtida kollegiallik prinsiplariga asoslanadi. Muvofiqlashtiruvchi kengashning yig‘ilishlari zarur bo‘lganda, lekin bir yilda kamida ikki marotaba o‘tkaziladi. Muvofiqlashtiruvchi kengashning majlisi Muvofiqlashtiruvchi kengash a’zolarining kamida uchdan ikki qismi ishtirok etgan taqdirda vakolatli hisoblanadi.
17. Muvofiqlashtiruvchi kengashning qarorlari majlisda ishtirok etayotgan Muvofiqlashtiruvchi kengash a’zolarining ko‘pchilik ovozi bilan qabul qilinadi. Ovozlar teng bo‘lganida raislik etuvchining ovozi hal etuvchi ovoz deb hisoblanadi.
18. Muvofiqlashtiruvchi kengashning majlisi qarorlari bayonnoma ko‘rinishda rasmiylashtiriladi, mas’ul kotib tomonidan imzolanadi va Muvofiqlashtiruvchi kengash raisi tomonidan tasdiqlanadi.
19. Muvofiqlashtiruvchi kengashning mas’ul kotibi vazifasiga lavozimiga ko‘ra Protsessing markazining rahbari yoki uning o‘rinbosarlaridan biri tayinlanadi.
20. Muvofiqlashtiruvchi kengashning qabul qilingan qaroridan norozi bo‘lgan a’zo o‘z fikrini yozma shaklda ifodalash huquqiga ega va ushbu hujjat majlis bayonnomasiga tikib qo‘yiladi.
21. Muvofiqlashtiruvchi kengashning majlislarini tashkiliy-texnik jihatdan ta’minlash ishchi organ zimmasiga yuklatiladi.
22. Muvofiqlashtiruvchi kengashning qarorlari besh ish kuni ichida Muvofiqlashtiruvchi kengashning barcha a’zolariga ma’lumot va ijro uchun yuboriladi.
23. Muvofiqlashtiruvchi kengash a’zolari o‘z ish faoliyatlarini jamoatchilik asosida amalga oshiradi.
BPK orqali naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirish bo‘yicha xalqaro to‘lov tizimlarini o‘rganish, tatbiq etish va rivojlantirish;
to‘lov tizimining ta’sir doirasini kengaytirish hamda uni xalqaro moliya institutlari hamda xalqaro va milliy to‘lov tizimlari bilan integratsiyalash;
to‘lov tizimining tranzaksiya va kliring sessiyalarini amalga oshirish, xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha banklararo yagona talablar, qoidalar va o‘zaro munosabatlar reglamentini shakllantirish, BPK, terminallar, bankomatlar, infokioskalar va banklar tomonidan qo‘llaniladigan maxsus uskunalarning dasturiy ta’minoti va “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklarning texnik va dasturiy jihozlanishi uchun yagona dasturiy-texnik talablarni ishlab chiqish va tasdiqlash;
BPKdan hisob-kitob vositasi sifatida foydalanishning joriy etilishi, rivojlanishi va ularning taqdim etilishi bilan bog‘liq bo‘lgan masalalar bo‘yicha normativ-huquqiy hujjatlarni takomillashtirish yuzasidan takliflar ishlab chiqish;
BPK orqali amalga oshiriladigan yangi zamonaviy bank xizmatlarini joriy etish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolarining mazkur to‘lov tizimi bilan ishlovchi xodimlarini tayyorlash va qayta tayyorlash tizimini rivojlantirishga ko‘maklashish.
to‘lov tizimi a’zolari o‘rtasida o‘zaro munosabat qoidalarini belgilash, shuningdek banklarni “GlobUz” to‘lov tizimiga a’zolikka qabul qilish yoki ularni “GlobUz” to‘lov tizimi a’zoligidan chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilish;
“GlobUz” to‘lov tizimining ishlash jarayonida vujudga kelgan nizolarni hal etish bo‘yicha, shuningdek fors-major holatlari yuzaga kelgan taqdirda tegishli qaror qabul qilish;
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan kelishgan holda banklararo tranzaksiyalar bo‘yicha tariflarni belgilash, shuningdek “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklarning BPK saqlovchilariga xizmat ko‘rsatganlik uchun vositachilik haqlarining eng yuqori miqdorini belgilash;
Protsessing markazi tomonidan BPKning birlamchi emissiyasini hamda boshqa xizmatlarni amalga oshirishda banklardan undiriladigan xizmat haqlarining eng yuqori miqdorini belgilash;
To‘lov tizimi a’zolaridan BPK orqali amalga oshirilayotgan naqd pulsiz hisob-kitoblar bo‘yicha tahliliy ma’lumotlarni olish;
26. Muvofiqlashtiruvchi kengash tomonidan qabul qilingan qarorlarning bajarilishini hamda Muvofiqlashtiruvchi kengash faoliyatining samarali tashkil etilishini ta’minlash Muvofiqlashtiruvchi kengashning majburiyatlari hisoblanadi.
28. Ishchi organining asosiy vazifasi naqd pulsiz hisob-kitoblar bo‘yicha xalqaro amaliyotni o‘rganish, shuningdek “GlobUz” to‘lov tizimi sohasida vujudga keladigan muammoli masalalarni tahlil qilish va ularni takomillashtirish yuzasidan takliflar ishlab chiqish hisoblanadi.
29. Ishchi organ Muvofiqlashtiruvchi kengashga quyidagi masalalar bo‘yicha takliflar kiritish huquqiga ega:
“GlobUz” to‘lov tizimini tashkil etish va rivojlantirish bo‘yicha muayyan dasturiy-apparat platformalarini va texnik yechimlarni tanlash bo‘yicha;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari o‘rtasida o‘zaro munosabatlar, shuningdek banklarning “GlobUz” to‘lov tizimi tarkibiga kiritish yoki ularni “GlobUz” to‘lov tizimdan chiqarish bo‘yicha;
“GlobUz” to‘lov tizimining faoliyat yuritishi davrida hamda fors-major holatlarida vujudga keladigan kelishmovchilik va nizolarni hal etish bo‘yicha;
“GlobUz” to‘lov tizimi axborot resurslarining maxfiyligini ta’minlash va ularni himoya qilish choralarini ko‘rish bo‘yicha;
naqd pulsiz hisob-kitoblar, jumladan BPKdan foydalangan holda ko‘rsatiladigan xizmatlarni rivojlantirish, joriy etish va tarqatishda banklarni qo‘llab-quvvatlashga oid qonun hujjatlariga o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar kiritish yuzasidan ishlab chiqilgan takliflar bo‘yicha;
Muvofiqlashtiruvchi kengash vazifalarining bajarilishi hamda “GlobUz” to‘lov tizimining samarali ishlashini ta’minlash maqsadida zarur axborotlarni “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolaridan olish bo‘yicha.
Muvofiqlashtiruvchi kengash qarorlarining o‘z vaqtida va sifatli bajarilishi ustidan tizimli monitoring olib borish;
32. Bank “GlobUz” to‘lov tizimi a’zoligiga kirish uchun Muvofiqlashtiruvchi kengashga ariza bilan murojaat qiladi. Arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi:
bank operatsiyalarini amalga oshirish uchun O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan berilgan litsenziyaning nusxasi;
33. Ishchi organ bank tomonidan taqdim qilingan hujjatlarni o‘rganib chiqib, xulosa tuzadi va ularni tegishli qaror qabul qilish uchun Muvofiqlashtiruvchi kengashga kiritadi.
34. Muvofiqlashtiruvchi kengash 15 kunlik muddat ichida bank tomonidan “GlobUz” to‘lov tizimiga a’zo bo‘lish uchun taqdim etilgan hujjatlarni ko‘rib chiqib, “GlobUz” to‘lov tizimiga qabul qilish yoki qabul qilishni rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi.
Bankni “GlobUz” to‘lov tizimiga qabul qilishni rad etish to‘g‘risida qaror qabul qilingan taqdirda, Muvofiqlashtiruvchi kengash rad etish sabablarini asoslantirgan holda bankni yozma ravishda xabardor etadi.
35. Bankni tizimga qabul qilish to‘g‘risida qaror qabul qilingan taqdirda, Muvofiqlashtiruvchi kengash uch ish kuni muddatida Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bankni va Protsessing markazini yozma xabardor qiladi.
36. Muvofiqlashtiruvchi kengashdan olingan yozma xabarnoma asosida Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank “GlobUz” to‘lov tizimiga qabul qilingan bank bilan xizmat ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnomani imzolaydi.
37. Muvofiqlashtiruvchi kengashdan olingan yozma xabarnoma asosida Protsessing markazi “GlobUz” to‘lov tizimi a’zoligiga qabul qilingan bank bilan xizmat ko‘rsatish to‘g‘risida shartnomani imzolaydi va Protsessing markazi tomonidan bankka Protsessing serveriga kiritish uchun autentifikatsion ma’lumotlarini taqdim etadi va Protsessing markazi tomonidan mazkur bank “GlobUz” to‘lov tizimiga kiritiladi.
38. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi hisoblangan bank o‘z filiallarining moliyaviy majburiyatlari bo‘yicha javobgarlikni to‘liq o‘z zimmasiga oladi.
39. Muvofiqlashtiruvchi kengash Protsessing markazining bankning “GlobUz” to‘lov tizimida ishlashga tayyorligi to‘g‘risida xabarnomasini olganidan so‘ng tizim a’zolari bo‘lgan banklarga yangi bankning tizim a’zosi sifatida qabul qilinganligi va uni tizimga ulanganligi to‘g‘risida rasmiy xabar yuboradi.
40. Protsessing markazi tizimning yangi ma’lumotnomasini shakllantiradi va uni tizim a’zolari bo‘lgan banklarga tarqatadi hamda a’zolikka qabul qilingan bank uchun banklararo tranzaksiyalarni to‘g‘ri uzatish bo‘yicha sozlash ishlarini amalga oshiradi.
“GlobUz” to‘lov tizimining faoliyatini hamda BPK asosida naqd pulsiz hisob-kitoblar tizimini boshqarishda ishtirok etish;
BPKdan foydalanib o‘tkaziladigan operatsiyalar uchun vositachilik hamda xizmat haqlari miqdorini yagona tariflar doirasida belgilash;
“GlobUz” to‘lov tizimining foydalanuvchilari bilan shartnomaviy asosda o‘zaro munosabatlar o‘rnatish.
mazkur Nizom talablaridan kelib chiqqan hamda Muvofiqlashtirish kengashining qarorlariga muvofiq tizimning barqaror faoliyat ko‘rsatishi uchun lozim bo‘lgan o‘z zimmasidagi barcha vazifalar ijrosini ta’minlash choralarini ko‘rish;
o‘z funksiyalarini hamda “GlobUz” to‘lov tizimining foydalanuvchilari va a’zolari oldida majburiyatlarini to‘g‘ri va o‘z vaqtida bajarilishini ta’minlash;
“GlobUz” to‘lov tizimining har bir a’zosining vakolatiga kiruvchi axborot va ma’lumotlarni shifrlash algoritmiga rioya qilinishini, shuningdek mazkur Nizomga muvofiq axborot va ma’lumotlarni o‘z vaqtida almashuvini ta’minlash;
“GlobUz” to‘lov tizimida qo‘llaniladigan BPK, terminallar, infokiosklar, bankomatlar va boshqa tegishli uskunalar hamda ulardagi dasturiy ta’minotlarni xalqaro standartlar, xavfsizlik va boshqa talablariga muvofiqligini ta’minlash;
o‘z infratuzilmasi tizimdagi uzilish va fors-major holatlari yuz bergan hollarda bu haqdagi axborotni o‘z vaqtida aniqlash va bu haqda “GlobUz” to‘lov tizimining boshqa a’zolariga bildirish.
43. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi bo‘lgan bank quyidagi hollarda “GlobUz” to‘lov tizimidan chiqariladi:
mazkur Nizom, shuningdek naqd pulsiz hisob-kitoblarga oid qonun hujjatlari talablarini muntazam ravishda buzganda;
bank “GlobUz” to‘lov tizimning boshqa a’zolari, Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank va Protsessing markazi oldidagi o‘z majburiyatlarini bajarmaganda;
44. Bank ixtiyoriy ravishda “GlobUz” to‘lov tizimi a’zoligidan to‘qson kun oldin Muvofiqlashtiruvchi kengashga yozma ravishda ma’lum qiladi.
45. Bankni “GlobUz” to‘lov tizimi a’zoligidan chiqarish to‘g‘risidagi qaror Muvofiqlashtiruvchi kengashning yig‘ilishida qabul qilinadi.
Mazkur qarorning tasdiqlangan nusxasi qaror qabul qilingan kundan boshlab uch ish kuni muddatida “GlobUz” to‘lov tizimi a’zoligidan chiqarilgan bankka hamda tizim a’zolariga yuboriladi.
46. Muvofiqlashtiruvchi kengashning “GlobUz” to‘lov tizimi a’zoligidan chiqarish to‘g‘risidagi qarori olingandan so‘ng:
Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank tomonidan “GlobUz” to‘lov tizimidan chiqarilgan bankka u bilan tuzilgan xizmat ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnomaning bekor qilinganligi haqida yozma ravishda xabar qilinadi va barcha moliyaviy majburiyatlar hisob-kitob qilinganidan so‘ng, bank ma’lumotlar bazasidan chiqariladi;
Protsessing markazi tomonidan “GlobUz” to‘lov tizimidan chiqarilgan bankka Protsessing markazida xizmat ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnomaning bekor qilinganligi haqida yozma xabar yuboriladi va bir vaqtning o‘zida bank yagona ma’lumotlar bazasidan chiqariladi.
47. Protsessing markazi vazifalarini “Yagona xalqaro protsessing markazi” mas’uliyati cheklangan jamiyat qo‘shma korxonasi bajaradi.
48. BPK orqali amalga oshiriladigan tranzaksiyalar va ularga tegishli boshqa ma’lumotlar maxsus dasturiy ta’minot vositasida shifrlangan holda amalga oshiriladi.
49. Protsessing markazining “GlobUz” to‘lov tizimining boshqa a’zolari bilan o‘zaro munosabatlari axborot almashish orqali amalga oshiriladi. “GlobUz” to‘lov tizimining a’zosiga axborot almashish huquqi Protsessing markazida xizmat ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnoma tuzilganidan keyin beriladi.
50. Zarur hollarda, axborotlarni elektron tashuvchilar orqali belgilangan muddatlarda yetkazishda kuryerdan foydalanilishi mumkin. Bunda axborotlar personalizatsiyalangan va shifrlangan holda bo‘lishi lozim.
to‘lov vositalarining barcha turlari bo‘yicha banklararo tranzaksiyalar protsessingini kun davomida uzluksiz amalga oshirilishini ta’minlash;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolarini ro‘yxatga olish va ularning yagona ma’lumotlar bazasini shakllantirish;
soxtalashtirish va firibgarlik holatlarini oldini olish maqsadida BPK, terminallar, infokiosklar, bankomatlar va boshqa tegishli uskunalar, shuningdek to‘lov tizimi a’zolari ma’lumotlarining yuqori darajadagi xavfsizligini ta’minlash;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bilan xalqaro to‘lov tizimlari o‘rtasida axborot almashinuvini tashkil etish;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari uchun umumiy bo‘lgan stop-list va normativ axborot ma’lumotnomasiga xizmat ko‘rsatish;
shifrlangan ma’lumotlarning maxfiylik rejimini va “GlobUz” to‘lov tizimining ishlash xavfsizligini ta’minlash;
“GlobUz” to‘lov tizimining texnik vositalaridan foydalanish, ularning ishlashini kuzatish va rivojlantirishni ta’minlash;
“GlobUz” to‘lov tizimining yagona ma’lumotlar bazasini yaratish, kuzatib borish, takomillashtirish va boshqarish;
BPK asosida joriy etilayotgan mahsulotlar hamda BPKga xizmat ko‘rsatuvchi uskunalarni “GlobUz” to‘lov tizimida joriy etish, amaliyotga kiritish va foydalanish yuzasidan xulosa berish;
BPK orqali amalga oshiriladigan hisob-kitoblar tizimini rivojlantirish va takomillashtirish bo‘yicha o‘quv seminarlarini o‘tkazish.
Muvofiqlashtiruvchi kengashning qaroriga yoki Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bankning yozma murojaatiga asosan emitentning BPK bo‘yicha operatsiyalarini to‘xtatib turish;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari tomonidan BPK orqali operatsiyalarni amalga oshirishlari uchun kerakli sharoitlar va imkoniyatlar yaratish;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari, shuningdek xalqaro to‘lov tizimlari o‘rtasida axborotlarni o‘z vaqtida almashinishi uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlash;
Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bankdan olingan xabarnoma asosida “GlobUz” to‘lov tizimining a’zosi bo‘lgan bank bilan Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank o‘rtasida tuzilgan xizmat ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnomaga muvofiq o‘z majburiyatlarini bajarmayotgan emitentning “GlobUz” to‘lov tizimidagi operatsiyalarini vaqtinchalik to‘xtatib turish;
“GlobUz” to‘lov tizimining a’zosi bo‘lgan bankning tugatilganligi to‘g‘risida qaror qabul qilingan taqdirda, bu haqda tugatish komissiyasining maxsus qarori olingan kundan keyingi bank kunidan boshlab bir bank ish kunidan kechiktirmay mazkur bankning BPK bo‘yicha barcha operatsiyalarni to‘xtatish;
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolarining operatsiyalari bo‘yicha axborotlarning muhofazasini ta’minlash va saqlash, xavfsizlik choralarini ko‘rish;
BPKga xizmat ko‘rsatish tizimining dasturiy ta’minotini hamda tegishli uskunalarni o‘z vaqtida sinovdan o‘tkazishni ta’minlash.
54. O‘zbekiston Respublikasida chet el valyutasidagi BPKlar asosida amaliyotlarni o‘tkazilishini, shuningdek “GlobUz” to‘lov tizimi doirasida muomalaga chiqarilgan BPK orqali O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida amaliyotlarni o‘tkazilishini ta’minlash maqsadida “GlobUz” to‘lov tizimi xalqaro to‘lov tizimlari bilan aloqalar o‘rnatadi.
55. O‘zaro aloqalar o‘rnatilgan xalqaro to‘lov tizimlarining chet el valyutasidagi BPK orqali O‘zbekiston Respublikasi hududida o‘tkazilgan amaliyotlar bo‘yicha axborot kliringini, shuningdek “GlobUz” to‘lov tizimi doirasida muomalaga chiqarilgan BPK orqali o‘tkazilgan barcha amaliyotlar bo‘yicha protsessing vazifalarini “Yagona xalqaro protsessing markazi” mas’uliyati cheklangan jamiyat qo‘shma korxonasi bajaradi.
56. “GlobUz” to‘lov tizimi doirasida muomalaga chiqarilgan BPK orqali O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida o‘tkazilgan amaliyotlar bo‘yicha hisob-kitoblar kliringi xalqaro to‘lov tizimlarining prinsipial ishtirokchisi maqomiga ega bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklarining xalqaro to‘lov tizimlari bilan tuzgan o‘zaro shartnomalari doirasida amalga oshiriladi.
57. O‘zaro aloqalar o‘rnatilgan xalqaro to‘lov tizimlarining chet el valyutasidagi BPK asosida O‘zbekiston Respublikasi hududida o‘tkazilgan amaliyotlar bo‘yicha hisob-kitob kliringini amalga oshiruvchi bank Muvofiqlashtiruvchi kengash tomonidan belgilanadi.
58. “GlobUz” to‘lov tizimida milliy valyutada Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank vazifasini O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining Hisob-kitoblar Kliring markazi amalga oshiradi. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining Axborotlashtirish bosh markazi Hisob-kitoblar Kliring markaziga texnik, dasturiy va ekspluatatsiya xizmatlari ko‘rsatilishini ta’minlaydi.
59. Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklar bilan tuzilgan shartnomalar asosida BPK orqali amalga oshirilgan operatsiyalar va tranzaksiyalar bo‘yicha o‘zaro moliyaviy hisob-kitoblar yuzasidan xizmatlar ko‘rsatadi.
60. Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank bilan Protsessing markazi o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar ikki tomonlama shartnoma asosida tashkil etiladi.
61. Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bankning asosiy vazifasi Protsessing markazi bilan axborotni tezkor almashish bo‘yicha o‘zaro munosabatlar tizimini tashkil etish va “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari bo‘lgan banklar o‘rtasida o‘zaro moliyaviy hisob-kitoblarni o‘z vaqtida amalga oshirishni ta’minlash hisoblanadi.
“GlobUz” to‘lov tizimi a’zolaridan mazkur Nizom talablariga va o‘zaro hisob-kitoblar intizomiga amal qilishni talab qilish.
63. Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank xizmat ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnoma bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarmayotgan bankning hisob-kitob operatsiyalarini bir taraflama to‘xtatib turishi mumkin va bu haqda Protsessing markazini xabardor qiladi.
Protsessing markazidan olingan tizimdagi o‘zaro hisob-kitoblar, amalga oshirilgan tranzaksiyalar va to‘lovlar to‘g‘risidagi axborotni uzatish, normativ axborot ma’lumotnomasini o‘z vaqtida yangilash va almashinishini ta’minlash;
banklar tomonidan banklararo tranzaksiyalar bo‘yicha hisob-kitob operatsiyalari amalga oshirilishi uchun bankning vakillik hisobvarag‘ida yetarli mablag‘lar mavjudligini monitoring qilish;
banklar tomonidan shartnomada belgilangan majburiyatlar bajarilmagan taqdirda, Protsessing markaziga mazkur banklarning BPK orqali amalga oshiriladigan barcha operatsiyalarni to‘xtatish haqida xabarnomani o‘z vaqtida taqdim etish.
65. “GlobUz” to‘lov tizimining a’zosi Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank bilan tuzilgan vakillik hisobvarag‘i to‘g‘risidagi shartnoma asosida BPK orqali bajarilgan banklararo operatsiyalar bo‘yicha hisob-kitoblarni amalga oshiradi.
66. BPK orqali amalga oshirilayotgan banklararo operatsiyalar bo‘yicha hisob-kitoblar har bir bank ish kunida Hisob-kitobni amalga oshiruvchi bank tomonidan amalga oshiriladi. Har bir bank uchun sof hisob-kitob pozitsiyasini hisoblab chiqarishni Protsessing markazi ko‘p tomonlama hisob-kitoblar asosida amalga oshiradi.
67. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zosi bo‘lgan bank BPK orqali amalga oshirilayotgan ichki bank operatsiyalari bo‘yicha hisob-kitob qilish tartibini o‘zi mustaqil belgilaydi.
68. “GlobUz” to‘lov tizimida qayta ishlanadigan konfidensial turdagi ma’lumotlarning xavfsizligini ta’minlash O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2015-yil 16-oktabrdagi 295-sonli qarori bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi axborotlashtirish obyektlarida konfidensial ma’lumotlar xavfsizligini ta’minlash va tashkil etish tartibi to‘g‘risidagi nizom talablariga muvofiq amalga oshiriladi.
69. “GlobUz” to‘lov tizimi BPK orqali amalga oshirilayotgan operatsiyalar to‘g‘risidagi ma’lumotlarning xavfsizligini ta’minlash maqsadida ma’lumotlar muhofaza qilinishi mumkin. Ma’lumotlarning boshqarilishi Protsessing markazi tomonidan amalga oshiriladi.
70. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari ularga o‘z vazifalarini bajarishi orqali ma’lum bo‘lgan ma’lumotlarni va bank sirini tashkil etuvchi boshqa ma’lumotlarni oshkor qilish yoki ulardan uchinchi shaxslarning manfaatida foydalanishga haqli emas, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
71. “GlobUz” to‘lov tizimiga a’zo banklar, Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank va Protsessing markazi xodimlariga, Muvofiqlashtiruvchi kengash va uning ishchi organi a’zolariga ularga o‘z xizmat vazifalarini bajarishi yuzasidan ishonib topshirilgan yoki ma’lum bo‘lib qolgan bank sirini tashkil etuvchi ma’lumotlarni oshkor qilish, shuningdek ulardan shaxsiy maqsadlarda yoki uchinchi shaxslar manfaatida foydalanish, uchinchi shaxslarga bunday foydalanish imkoniyatini bevosita yoki bilvosita, jumladan ularni saqlash tartibini buzish asosida berish taqiqlanadi.
72. Muvofiqlashtiruvchi kengash hamda uning ishchi organi a’zolari ularning ushbu organlardagi faoliyati to‘xtatilganidan keyin, shuningdek Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi bank va Protsessing markazi xodimlari ular bilan tuzilgan mehnat shartnomalari bekor qilingandan keyin ularga ish faoliyati davrida ma’lum bo‘lib qolgan, bank sirini tashkil etuvchi ma’lumotlarni oshkor qilishga haqli emas.
73. “GlobUz” to‘lov tizimi orqali amalga oshiriladigan tranzaksiyalar maxsus dasturiy ta’minot asosida shifrlangan holda sir saqlanadi. Qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda, vakolatli organlarning yozma so‘roviga asosan bank sirini tashkil etuvchi ma’lumotlarni taqdim etish ushbu ma’lumotlarning egasi bo‘lgan banklar tomonidan amalga oshiriladi.
74. BPK orqali amalga oshiriladigan tranzaksiyalar va ularga tegishli boshqa ma’lumotlar maxsus dasturiy ta’minot vositasida shifrlangan holda amalga oshiriladi. “GlobUz” to‘lov tizimi a’zolari hamda to‘lov tizimining BPK orqali amalga oshirilayotgan operatsiyalar to‘g‘risidagi ma’lumotlar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda saqlanishi kerak.
75. Mazkur Nizom talablarining buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladilar.