O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tartibini takomillashtirish to‘g‘risida” 2014-yil 7-yanvardagi 1-son qaroriga muvofiq Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining ilovaga muvofiq ayrim qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin.
2. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Qishloq va suv xo‘jaligi, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash hamda iste’mol tovarlari masalalari axborot-tahlil departamentiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining ayrim qarorlariga kiritilayotgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar
1. Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 4-apreldagi 180-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 1994-y., 4-son, 20-modda) bilan tasdiqlangan Xususiylashtirilgan kvartiralar (kvartiralarning bir qismi), uylar (uylarning bir qismi)ni boshqalarga berish va meros qilib qoldirishda mulkchilik huquqining o‘tishi haqidagi shartnomalarni rasmiylashtirish tartibi to‘g‘risidagi nizomda:
a) 3-bandning birinchi va ikkinchi jumlalaridagi “texnik ro‘yxatga olish kadastr byurosi xizmati tomonidan” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi tomonidan” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi tomonidan beriladigan turar joyning begonalashtirish vaqtidagi texnikaviy holati va qiymati to‘g‘risida belgilangan namunadagi ma’lumotnomani”;
2. Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 29-dekabrdagi 478-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 1995-y., 12-son, 49-modda) bilan tasdiqlangan Jismoniy shaxslarning mulki bo‘lgan binolar va inshootlarni baholash, qayta baholash to‘g‘risidagi nizomda:
a) 2-banddagi “Texnik ro‘yxatga olish byurosi” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) 3-banddagi “Texnik ro‘yxatga olish byurosi mahalliy organlari” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“4. Jismoniy shaxslarning mulki bo‘lgan turar joylar, kvartiralar, bog‘dorchilik va uzumchilik shirkatlari a’zolarining bog‘ uychalari, garajlar va boshqa imoratlar, binolar va inshootlar soliq solish uchun baholash obyektlari hisoblanadi”;
d) 7-banddagi “egasiz imoratlar ro‘yxatini Texnik ro‘yxatga olish byurosi organlari” so‘zlari “egasi bo‘lmagan imoratlar ro‘yxatini “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
e) 14-bandning ikkinchi xatboshidagi “Texnik ro‘yxatga olish byurosi” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
j) 16 va 18-bandlardagi “Texnik ro‘yxatga olish byurosi” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
z) Nizomga ilovadagi “199___ yil 1-yanvargacha bo‘lgan holatiga ko‘ra” va “Texnik ro‘yxatga olish byurosi boshlig‘i” so‘zlari tegishli ravishda “201__ yil 1-yanvargacha bo‘lgan holatiga ko‘ra” va “Yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi boshlig‘i” so‘zlari bilan almashtirilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
3. Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasida binolar va inshootlarning davlat kadastrini yuritish to‘g‘risida” 1997-yil 2-iyundagi 278-son qarorida:
b) 2-banddagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limlariga” so‘zlari “yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalariga” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) 3-banddagi “Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar yer resurslari va davlat kadastri boshqarmalarining ro‘yxatdan o‘tkazish idoralari” so‘zlari “tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
1-bandning ikkinchi xatboshidagi “(keyingi o‘rinlarda binolar va inshootlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish deb ataladi)” so‘zlari chiqarib tashlansin;
6-banddagi “Binolar va inshootlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazganlar hamda uni amalga oshirishda qonun buzilishlarini aniqlaganlar” so‘zlari “binolar va inshootlarning davlat kadastrini yurituvchilar hamda bunda qonun buzilishlarini aniqlaganlar” so‘zlari bilan almashtirilsin;
7-bandning birinchi xatboshidagi “ularga tegishli bo‘lgan binolar va inshootlarni” so‘zlari “ularga tegishli bo‘lgan bino va inshootlarga bo‘lgan huquqlarni” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“8. Ushbu Nizomning 7-bandida ko‘rsatilgan shaxslar yoki ular tomonidan vakolat berilgan shaxslar bino yoki inshootga bo‘lgan mulk huquqi yoki boshqa ashyoviy huquqlar paydo bo‘lgandan, o‘zgargandan va to‘xtagandan yoxud huquqiy holati o‘zgargandan keyin bino va inshootga kadastr yig‘majildini tayyorlash va uni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasiga, huquqni belgilovchi hujjatlarni ilova qilgan holda buyurtmanoma berishlari shart.
9. Tumanlar va viloyatga bo‘ysunuvchi shaharlar bo‘yicha binolar va inshootlarning davlat kadastrini yuritish O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalariga yuklanadi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri bo‘yicha kadastr ma’lumotlarini umumlashtirish tegishli ravishda O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari tomonidan amalga oshiriladi.
Umuman respublika bo‘yicha kadastr ma’lumotlarini umumlashtirish, binolar va inshootlar davlat kadastrini yuritish ishlariga umumiy rahbarlik qilish, shu jumladan ularni metodik jihatdan ta’minlash O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi tomonidan amalga oshiriladi”;
“11. Binolar va inshootlarga huquqlarni davlat kadastrini yuritish bo‘yicha ishlar ushbu binolar va inshootlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazganlik uchun undiriladigan mablag‘lar va boshqa manbalar hisobidan mablag‘ bilan ta’minlanadi.
Davlat mulki bo‘lgan obyektlar bo‘yicha binolar va inshootlar davlat kadastrini yuritish ishlari davlat budjeti mablag‘lari hisobidan mablag‘ bilan ta’minlanadi”;
16. Binolar va inshootlarning kadastr yig‘majildi ma’lumotlari binolar va inshootlar davlat kadastri ma’lumotlarining asosini tashkil qiladi.
Binolar va inshootlar davlat kadastrida ma’lumotlar belgilangan tartibda ajratilgan yer uchastkasida ularning qurilishi tugallangandan keyin yoxud qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda va shartlarda ular bo‘yicha bitimlar tuzilgandan keyin hisobga olinadi.
Binolar va inshootlar davlat kadastrini yuritishda kadastr daftarida binolar va inshootga mulk huquqi yoki boshqa ashyoviy huquqlar (ularning paydo bo‘lishi, boshqa shaxsga o‘tishi, cheklanishi va to‘xtatilishi) to‘g‘risidagi, shuningdek obyektni tavsiflovchi boshqa ma’lumotlar qayd etiladi.
Maxfiylik rejimiga ega bo‘lgan binolar va inshootlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar maxsus kadastr daftarida qayd etiladi, ushbu daftarni yuritish xususiyatlari va mazkur obyektlarni ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha ma’lumotlardan foydalanish shartlari qonun hujjatlarida belgilanadi.
17. Binolar va inshootlar davlat kadastrini yuritishda binolar va inshootlarning huquqiy, xo‘jalik va arxitektura, qurilish maqomi to‘g‘risidagi ma’lumotlar kadastr daftariga ilovaga muvofiq kiritiladi.
Binolar va inshootlar joylashgan joy, ularning mulkiy huquqi yoki boshqa ashyoviy huquqlar bilan yuridik va jismoniy shaxslarga tegishliligi, ushbu huquqlarning paydo bo‘lish asoslari va muddatlari, ularning to‘xtatilish muddatlari, mulkiy huquqlarni va boshqa ashyoviy huquqlarni cheklash shartlari, ushbu obyektlarga uchinchi shaxslarning huquqlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar binolar va inshootlarning huquqiy holati to‘g‘risidagi ma’lumotlar hisoblanadi.
Binolar va inshootlarning qiymati, ulardan foydalanish xususiyatlari, ushbu obyektlarning ishlab chiqarishdagi maqsadlari, ulardan belgilangan maqsadlarda foydalanilishi va boshqa ma’lumotlar binolar va inshootlar xo‘jalik maqomining asosini tashkil etadi.
Binolar va inshootlarning yer tuzish sxemalariga, shaharlarning bosh rejalariga, aholi yashash punktlarini joylashtirish loyihalariga, shuningdek shaharsozlik normalari va qoidalari talablariga muvofiqligi, binolar parametrlari (qavatlari, umumiy, yashash, ishlab chiqarish maydonlari), egallab turgan yer uchastkasi, qurilgan sanasi, muhandislik-texnik kommunikatsiyalarning mavjudligi, seysmik chidamliligi to‘g‘risidagi va boshqa texnik ma’lumotlar binolar va inshootlarning arxitektura-qurilish maqomi hisoblanadi.
18. Kadastr ma’lumotlari asl hujjatlar yoki davlat organlari qarorlarining, shartnomalarning (oldi-sotdi, hadya qilish, almashtirish, ijaraga olish, renta va boshqalar), bino va inshootlar loyiha-smeta hujjatlarining, ilgari ro‘yxatdan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi boshqa ma’lumotlarning tegishli ravishda rasmiylashtirilgan nusxalari asosida tuziladi.
20. Kadastr daftaridagi yozuvlarni tuzatishga yoki to‘ldirishga yo‘l qo‘yilmaydi. Agar kadastr daftariga yozilgan ma’lumotlarni o‘zgartirish yoki to‘ldirish zaruriyati paydo bo‘lsa, u holda ilgarigi yozuvlar bekor qilinadi va obyekt to‘g‘risidagi yangi ma’lumotlar bilan aynan shu kadastr raqami ostida to‘ldiriladi”;
Keyingi tahrirga qarang.
4. Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasida davlat yer kadastrini yuritish to‘g‘risida” 1998-yil 31-dekabrdagi 543-son qarorida:
b) 2-banddagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limlariga” so‘zlari “yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalariga” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“yer uchastkalariga egalik qilish, ulardan foydalanish, ularni ijaraga yoki mulk etib olish huquqlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risidagi ma’lumotlarni, shuningdek servitutlarni va ushbu huquqlarga doir boshqa cheklashlarni hisobga olish”;
“Davlat kadastrlarining yagona tizimiga kiritish uchun yer-kadastr axborotining tarkibi va taqdim etish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi tomonidan belgilanadi”;
12-banddagi “shuningdek yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatiga olganlik uchun undiriladigan mablag‘lar hisobiga” so‘zlari chiqarib tashlansin;
“15. Yer uchastkalariga bo‘lgan mulk huquqi va boshqa ashyoviy huquqlar, ushbu huquqlarning paydo bo‘lishi, boshqa shaxsga o‘tishi, cheklanishi va to‘xtatilishi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tkaziladi”;
21-bandning birinchi xatboshidagi “erlarni davlat va jamoat ehtiyojlari uchun olib qo‘yishda yo‘l qo‘yilgan nobudgarchilik va ko‘rilgan zararlarni qoplash” so‘zlari chiqarib tashlansin;
“221. Tuman (shahar)ning navbatchi yer-kadastr xaritasini yuritish davlat yer kadastrining tarkibiy qismi hisoblanadi.
Navbatchi yer-kadastr xaritasi barcha yer uchastkalari chegaralarini yetarli darajada aniq ko‘rsatish imkonini beradigan masshtabda, elektron va qog‘oz shaklida tayyorlanadi.
Navbatchi yer-kadastr xaritalarida barcha yer uchastkalarining chegaralari ko‘rsatiladi. Keyinchalik xaritaga yer uchastkalarining egalari, foydalanuvchilari, ijarachilari va mulkdorlari tarkibida, shuningdek chegaralarda bo‘lgan o‘zgarishlar muntazam ravishda kiritib boriladi.
Navbatchi yer-kadastr xaritasini yuritish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi tomonidan belgilanadi”;
25-banddagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limlari” so‘zlari “yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
26-banddagi “davlat yer kadastrini yuritish zimmasiga yuklangan tegishli xizmatlarga” so‘zlari “O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalariga” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“27. O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari”;
“yer-kadastr daftarini va navbatchi yer-kadastr xaritasini tashkil qiladilar va yuritadilar, tuman (shahar) yer resurslarining mavjudligi va sifat bo‘yicha holati to‘g‘risidagi ma’lumotlar bazasini doimiy ravishda yangilab boradilar”;
Keyingi tahrirga qarang.
5. Vazirlar Mahkamasining “Chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar tomonidan O‘zbekiston Respublikasida uy-joy sotib olinishini tartibga solish to‘g‘risida” 1999-yil 27-fevraldagi 92-son qarorining 1-bandida:
ikkinchi xatboshidagi “keyinchalik ularni texnik ro‘yxatdan o‘tkazish byurosi organlarida davlat ro‘yxatidan o‘tkazish” so‘zlari “keyinchalik O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari tomonidan unga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish” so‘zlari bilan almashtirilsin;
to‘rtinchi xatboshidagi “texnik ro‘yxatdan o‘tkazish byurosi organlari tomonidan” so‘zlari “O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari tomonidan” so‘zlari bilan almashtirilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
6. Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasining uy-joy fondini davlat yo‘li bilan hisobga olish to‘g‘risida” 2000-yil 20-yanvardagi 18-son qarorida (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2000-y., 1-son, 5-modda):
“2. “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari faoliyatiga metodik rahbarlikni, shuningdek uy-joy fondi hisobi yuritilishini ta’minlasin”;
uchinchi xatboshidagi “O‘zbekiston Respublikasida ko‘chmas mulk davlat kadastrini yuritish to‘g‘risida” so‘zlari “O‘zbekiston Respublikasida binolar va inshootlar davlat kadastrini yuritish to‘g‘risida” so‘zlari bilan almashtirilsin;
to‘rtinchi xatboshidagi “tumanlar va shaharlar texnik inventarizatsiya kadastr byurolariga” so‘zlari “tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalariga” so‘zlari bilan almashtirilsin;
5, 7, 10, 11, 13, 14 va 15-bandlardagi “tumanlar, shaharlar texnik inventarizatsiya kadastr byurolari”, “texnik inventarizatsiya byurosi tomonidan”, “texnik inventarizatsiya kadastr byurosining” so‘zlari tegishli ravishda “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari”, “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari tomonidan”, “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasining” so‘zlari bilan almashtirilsin;
7-banddagi “tuman va shahar texnik ro‘yxatga olish kadastr byurosi” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“9. Mulkdor tomonidan taqdim etilgan hujjatlar asosida tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi turar joyga yoki kvartiraga mulk huquqini davlat ro‘yxatidan o‘tkazadi hamda bino va inshootga mulk huquqini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risidagi guvohnomani beradi, u turar joy yoki kvartiraning uy-joy fondiga kiritilganligining tasdig‘i hisoblanadi.
10. Turar joylarga va kvartiralarga huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish Vazirlar Mahkamasining 2014-yil 7-yanvardagi 1-son qarori bilan tasdiqlangan Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni va u haqda tuzilgan bitimlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq amalga oshiriladi;
to‘qqizinchi — o‘n uchinchi xatboshilar tegishli ravishda sakkizinchi — o‘n ikkinchi xatboshilar deb hisoblansin;
“O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasining vakili”;
“10. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimlari tomonidan boshqa maqsadlarda turar joylar va kvartiralarni boshqa maqsadlarda foydalanish yoki buzib tashlash uchun qayta uskunalash tufayli uy-joy fondidan chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilinganligi munosabati bilan turar joylar va kvartiralarning maqsadi va parametrlariga o‘zgartirishlar Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari tomonidan ro‘yxatdan o‘tkaziladi”.
7. Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 31-dekabrdagi 492-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2001-y., 11-12-son, 66-modda) bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi hududlarini kadastr bo‘yicha bo‘lish hamda yer uchastkalari, binolar va inshootlarning kadastr raqamlarini shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi nizomning 15-bandi quyidagi tahrirda bayon qilinsin:
“15. Yer uchastkalariga, binolar va inshootlarga, binolarning, inshootlarning bir qismiga kadastr raqamlari berish tuman (shahar) yer-kadastr daftarini to‘ldirishda hamda binolar va inshootlar davlat kadastrini yuritishda O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari tomonidan amalga oshiriladi”.
Oldingi tahrirga qarang.
(8-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 9-fevraldagi 66-sonli qaroriga asosan 2017-yilning 1-aprelidan o‘z kuchini yo‘qotadi — O‘R QHT, 2017-y., 7-son, 89-modda)
9. Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida” 2004-yil 19-oktabrdagi 483-son qarorida (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2004-y., 10-son, 97-modda):
“2. Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar, tumanlar (shaharlar)ning yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari”;
b) 2-ilovadagi “Tuproqshunoslik va agrokimyo davlat ilmiy-tadqiqot instituti” bloki “Kompyuter va geoaxborot texnologiyalarini rivojlantirish va joriy etish markazi” bloki bilan almashtirilsin;
v) 3-ilovadagi “Xo‘jalik hisobidagi viloyat yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmati” va “Xo‘jalik hisobidagi tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmatlari” bloklari tegishli ravishda “Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” va “Tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“2. “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi tizimiga Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar hamda Toshkent shahar yer resurslari va davlat kadastri boshqarmalari, tumanlar (shaharlar) yer resurslari va davlat kadastri bo‘limlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahar va tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari, Davlat geodeziya nazorati inspeksiyasi, Markaziy va Samarqand aerogeodeziya korxonalari, Geodeziya va kartografiya milliy markazi, “Kartografiya” davlat ilmiy-loyihalash korxonasi, O‘zbek davlat yer tuzish ilmiy-loyihalash instituti — “O‘zdaverloyiha”, “Geoinformkadastr” davlat unitar korxonasi hamda Kompyuter va geoaxborot texnologiyalarini rivojlantirish va joriy etish markazi kiradi”;
yettinchi — to‘qqizinchi xatboshilar tegishli ravishda sakkizinchi — o‘ninchi xatboshilar deb hisoblansin;
“11. “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi yer tuzish, yer munosabatlarini tartibga solish, yer monitoringi, yerdan foydalanish va muhofaza qilish, yer resurslarini hisobga olish va baholash, geodeziya va kartografiya, nomlash, geografik obyektlarni normalashtirish va davlat ro‘yxatidan o‘tkazish, davlat kadastrlarini yuritish bo‘yicha vazirliklar, davlat qo‘mitalari, idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlari, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, mansabdor shaxslar va fuqarolar tomonidan bajarilishi majburiy bo‘lgan normativ-huquqiy hujjatlarni va metodik hujjatlarni o‘z vakolatlari doirasida tasdiqlashga haqlidir.
“Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi, zarur hollarda, boshqa vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralar bilan birgalikda yer tuzish, yer munosabatlarini tartibga solish, yer monitoringi, yerdan foydalanish va muhofaza qilish, yer resurslarini hisobga olish va baholash, geodeziya va kartografiya, nomlash, geografik obyektlarni normalashtirish va davlat ro‘yxatidan o‘tkazish, davlat kadastrlarini yuritish bo‘yicha vazirliklar, davlat qo‘mitalari, idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlari, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, mansabdor shaxslar va fuqarolar tomonidan bajarilishi majburiy bo‘lgan qo‘shma qarorlar qabul qilishga, boshqa hujjatlarni ishlab chiqish va tasdiqlashga haqlidir”.
Keyingi tahrirga qarang.
10. Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 30-dekabrdagi 272-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2006-y., 12-son, 97-modda) bilan tasdiqlangan Yakka tartibdagi uy-joy qurilishi to‘g‘risidagi nizomda:
“9. Yakka tartibdagi uy-joy qurilishi uchun 0,04 gektargacha yer uchastkalariga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi belgilangan tartibda kimoshdi savdosida sotiladi”;
d) 12-bandning ikkinchi xatboshidagi “yer uchastkasini” so‘zlari “yer uchastkasiga meros qilib qoldiradigan umrbod egalik qilish huquqini” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“Yer uchastkasiga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi kimoshdi asosida sotilganda tuman (shahar) hokimi kimoshdi g‘olibiga ushbu huquq sotib olinganligi to‘g‘risidagi davlat orderini beradi”;
“hududiy organlari” so‘zlari “tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
z) 28-bandning uchinchi xatboshidagi “hududiy organi” so‘zlari “tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
i) 31-banddagi “hududiy organlari” so‘zlari “tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“berilgan yer uchastkasini berilgan kundan boshlab ikki yil mobaynida o‘zlashtirishni boshlashga va qabul qilish komissiyasining dalolatnomasi tuman (shahar) hokimining qarori bilan tasdiqlangandan keyin ikki oy mobaynida uy-joyga bo‘lgan mulk huquqini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasiga murojaat qilishga majburdir”.
11. Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 2-iyuldagi 184-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2009-y., 7-son, 53-modda) bilan tasdiqlangan Tumanlar (shaharlar) hokimliklari huzuridagi tadbirkorlik subyektlarini ro‘yxatdan o‘tkazish inspeksiyalari tomonidan yakka tartibda uy-joy qurish (rekonstruksiya qilish)ni amalga oshirishga ruxsatnomalarni rasmiylashtirish, loyihalarni vakolatli organlarda bir joyning o‘zida kelishish tartibi to‘g‘risidagi nizomda:
a) 11-bandning uchinchi xatboshida va 23-banddagi “tuman (shahar) yer resurslari va davlat kadastri boshqarmasi (bo‘limi)ga” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasiga” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) 13-banddagi “Tuman (shahar) yer resurslari va davlat kadastri boshqarmasi (bo‘limi) uch kun muddatda” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi ikki kun muddatda” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) 25-banddagi “shahar (tuman) yer resurslari va davlat kadastri boshqarmasi (bo‘limi)” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“27. Tuman (shahar) hokimining uy-joyni foydalanishga qabul qilish dalolatnomasini tasdiqlash to‘g‘risidagi qarori asosida Inspeksiya “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasiga uy-joyga mulk huquqini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun murojaat qiladi. Uy-joyga mulk huquqini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish, tegishli guvohnoma berilgan holda, ikki ish kuni mobaynida amalga oshiriladi”.
Keyingi tahrirga qarang.
12. Vazirlar Mahkamasining 2010-yil 2-avgustdagi 164-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2010-y., 8-son, 41-modda) bilan tasdiqlangan Yetim bolalar va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarni turar joylar bilan ta’minlash tartibi to‘g‘risidagi nizomning 17-bandi 4-kichik bandi quyidagi tahrirda bayon qilinsin:
“yetim bolalar va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarda “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasining mulk huquqi asosida ko‘chmas mulk mavjudligi (yo‘qligi) haqidagi ma’lumotnomasi”.
13. Vazirlar Mahkamasining “Ixtisoslashtirilgan o‘quv-tarbiya muassasalari to‘g‘risidagi nizomlarni tasdiqlash haqida” 2010-yil 26-noyabrdagi 268-son qarorida (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2010-y., 11-son, 62-modda):
a) 1-ilovaning 13-bandi oltinchi xatboshidagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limidan” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasidan” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) 2-ilovaning 13-bandi oltinchi xatboshidagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limidan” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasidan” so‘zlari bilan almashtirilsin.
14. Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 25-maydagi 146-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2011-y., 5-son, 40-modda) bilan tasdiqlangan Yer uchastkalari egalari, foydalanuvchilari, ijarachilari va mulkdorlarining ko‘rgan zararlarini, shuningdek qishloq xo‘jaligi va o‘rmon xo‘jaligi ishlab chiqarishi nobudgarchiliklarining o‘rnini qoplash tartibi to‘g‘risidagi nizomning 3-bandi birinchi xatboshida va 20-banddagi “yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmatlari” so‘zlari “tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin.
Oldingi tahrirga qarang.
(15-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2015-yil 7-oktabrdagi 285-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2015-y., 40-son, 520-modda)
16. Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 23-avgustdagi 240-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2011-y., 8-son, 71-modda) bilan tasdiqlangan “Muruvvat” nogironlar uchun internat uylari to‘g‘risidagi nizomning 15-bandi oltinchi xatboshidagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limining” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasining” so‘zlari bilan almashtirilsin.
17. Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 13-sentabrdagi 256-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2011-y., 9-son, 77-modda) bilan tasdiqlangan Jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan davlat ta’lim muassasalari (maktablar, maktab-internatlar) to‘g‘risidagi nizomning 22-bandi oltinchi xatboshidagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limidan” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasidan” so‘zlari bilan almashtirilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
18. Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 13-iyundagi 171-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari to‘plami, 2012-y., 6-son, 43-modda) bilan tasdiqlangan Bolalar uylari to‘g‘risidagi nizomga 1-ilovaning 10-bandidagi “yer resurslari va davlat kadastri bo‘limidan” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasidan” so‘zlari bilan almashtirilsin.
19. Vazirlar Mahkamasining “Shaharsozlik faoliyatini amalga oshirish hamda qishloq xo‘jaligiga oid bo‘lmagan ehtiyojlar uchun yer uchastkalari berish, shuningdek obyektlarni qurishga ruxsatnomalar berish tartibini tubdan soddalashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2013-yil 25-fevraldagi 54-son qarorida (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2013-y., 2-son, 13-modda):
a) 1-bandning ikkinchi xatboshidagi “tarkibiga kiruvchi xo‘jalik hisobidagi davlat korxonalari” so‘zlari “tumanlar (shaharlar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
38-bandning birinchi xatboshidagi “tuman (shahar) yer resurslari va davlat kadastri bo‘limi” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
birinchi xatboshidagi “Tuman (shahar) xo‘jalik hisobidagi davlat yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri korxonasi” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
uchinchi xatboshidagi “tuman (shahar) xo‘jalik hisobidagi davlat yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri korxonasining” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasining” so‘zlari bilan almashtirilsin;
birinchi xatboshidagi “tuman (shahar) xo‘jalik hisobidagi davlat yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasida obyektni” so‘zlari “obyektga bo‘lgan huquqni “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasida” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“Obyektga bo‘lgan huquqni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi tomonidan yetti kun mobaynida belgilangan tartibda amalga oshiriladi”;
1 va 2-ilovalardagi “Yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xo‘jalik hisobidagi xizmati” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
4-ilovadagi “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining hududiy xizmatlari” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“5. Qurilish uchun yer uchastkasini tanlash va ajratish bo‘yicha materiallarni tayyorlash va ularni vakolatli organlar bilan kelishish “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari (keyingi o‘rinlarda davlat korxonalari deb ataladi) tomonidan “bir oyna” tamoyili bo‘yicha amalga oshiriladi”;
6-bandning ikkinchi xatboshidagi, 9-bandning birinchi xatboshidagi, 16-banddagi, 19-bandning birinchi xatboshidagi, 20-bandning ikkinchi xatboshidagi, 21-bandning birinchi xatboshidagi, 22-banddagi, 29-bandning sakkizinchi xatboshidagi va 31-bandning o‘ninchi xatboshidagi “xo‘jalik hisobidagi korxonalar”, “xo‘jalik hisobidagi korxona”, “xo‘jalik hisobidagi korxonaga”, “xo‘jalik hisobidagi korxonaning” so‘zlari tegishli ravishda “davlat korxonalari”, “davlat korxonasi”, “davlat korxonasiga”, “davlat korxonasining” so‘zlari bilan almashtirilsin;
10-bandning birinchi xatboshidagi, 12-bandning birinchi xatboshidagi, 14-banddagi, 17-bandning birinchi xatboshidagi, 20-bandning birinchi xatboshidagi, 34-bandning birinchi xatboshidagi va 35-bandning birinchi xatboshidagi “Xo‘jalik hisobidagi korxona” va “Xo‘jalik hisobidagi korxonalar” so‘zlari tegishli ravishda “Davlat korxonasi”, “Davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
19-bandning oltinchi xatboshidagi va 45-banddagi “xo‘jalik hisobidagi” so‘zlari chiqarib tashlansin;
Nizomga 1 va 2-ilovalardagi “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining xo‘jalik hisobidagi davlat korxonalari” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin.
20. Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 4-iyundagi 154-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2013-y., 6-son, 35-modda) bilan tasdiqlangan Yer uchastkalarini tanlash bo‘yicha materiallarni vakolatli tashkilotlar bilan kelishish, shuningdek qurilish sohasida ruxsatnomalar berish tartibotlarini amalga oshirishda axborot tizimining faoliyati tartibi to‘g‘risidagi Nizomda:
“elektron hujjatni jo‘natuvchilar — qurilish uchun ruxsatnomalar berish to‘g‘risida ariza bergan yuridik va jismoniy shaxslar, yer uchastkalarini tanlash materiallarini vakolatli organlar bilan kelishib oladigan tuman (shahar) arxitektura va qurilish bo‘limlari (boshqarmalari), O‘zbekiston Respublikasi “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari (keyingi o‘rinlarda davlat korxonalari deb ataladi), shuningdek obyektlar qurilishi uchun loyiha-smeta hujjatlarini (keyingi o‘rinlarda qurilish loyihasi deb ataladi) ishlab chiquvchi va ushbu hujjatlarni vakolatli tashkilotlar bilan kelishuvchi loyiha tashkilotlari”;
b) 4-bandning birinchi va ikkinchi xatboshilaridagi “xo‘jalik hisobidagi korxonalar” so‘zlari “davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) 5-bandning birinchi xatboshidagi “xo‘jalik hisobidagi tashkilotlar” so‘zlari “xo‘jalik hisobidagi korxonalar” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“Tuman (shahar) arxitektura va qurilish bo‘limlari (boshqarmalari) hamda davlat korxonalari tuman (shahar) vakolatli tashkilotlari bilan kelishish tugallangandan keyin elektron hujjatni tegishli ravishda Qoraqalpog‘iston Respublikasi “Davarxitektqurilish” qo‘mitasiga hamda viloyatlar arxitektura va qurilish bosh boshqarmalariga jo‘natadilar;
g) Nizomga 1-ilovadagi “xo‘jalik hisobidagi yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastr xizmati” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
d) Nizomga 2-ilovadagi “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining xo‘jalik hisobidagi davlat korxonalari” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
e) 3-ilovadagi “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining hududiy xizmatlari” va “Obyektni ro‘yxatdan o‘tkazish va mulkchilik huquqi to‘g‘risidagi guvohnomani berish — 7 kun” so‘zlari tegishli ravishda “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining tuman (shahar) yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” va “Obyektga bo‘lgan huquqni ro‘yxatdan o‘tkazish va mulkchilik huquqi to‘g‘risidagi guvohnomani berish — 7 kun” so‘zlari bilan almashtirilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
21. Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 26-avgustdagi 234-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2013-y., 8-son, 62-modda) bilan tasdiqlangan Maxsus industrial zonalar qatnashchilariga yer uchastkalari berish tartibi to‘g‘risidagi nizomda:
a) 7-banddagi va 9-bandning ikkinchi xatboshidagi, 10-banddagi “xo‘jalik hisobidagi yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmati”, 12-bandning birinchi xatboshidagi “xo‘jalik hisobidagi yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmatlari”, 15-banddagi “xo‘jalik hisobidagi yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmatiga”, 16, 18, 20 va 22-bandlardagi “xo‘jalik hisobidagi yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmati” so‘zlari tegishli ravishda “yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi”, “yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri korxonalari”, yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri korxonasiga”, “yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonasi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) 21-banddagi “xo‘jalik hisobidagi xizmatda” so‘zlari “davlat korxonasida” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) Nizomga ilovadagi “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining viloyatlardagi xo‘jalik hisobidagi yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri xizmatlari” so‘zlari “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasining viloyatlardagi yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri davlat korxonalari” so‘zlari bilan almashtirilsin.
22. Vazirlar Mahkamasining 2014-yil 7-yanvardagi 1-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2014-y., 1-son 1-modda), bilan tasdiqlangan Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni va u haqda tuzilgan bitimlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizomning 42-bandiga quyidagi mazmundagi o‘n uchinchi xatboshi qo‘shilsin:
“Xorijiy yuridik yoki jismoniy shaxsning mulki bo‘lgan binolar va inshootlar sotilgan taqdirda binolar va inshootlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish faqat binolar va inshootlarni sotishdan olingan daromadlar bo‘yicha yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i yoki jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i to‘langanligi to‘g‘risidagi ma’lumotnoma taqdim etilgan taqdirda amalga oshiriladi, binolar va inshootlar O‘zbekiston Respublikasida davlat ro‘yxatidan o‘tgan yuridik shaxsga sotilgan hollar bundan mustasno”.
Keyingi tahrirga qarang.