RESPUBLIKADA UY-JOY QURILIShINI RAG‘BATLANTIRISh VA RIVOJLANTIRIShGA OID ChORA-TADBIRLAR TO‘G‘RISIDA
LexUZ sharhi
Mazkur Farmon O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 30-maydagi PF-3613-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining ba’zi farmonlarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblash va ba’zilariga o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risida”gi Farmoniga muvofiq o‘z kuchini yo‘qotgan.
Uy-joy muammosini hal qilishda aholining muhtoj qatlamlarini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashni va ularni ijtimoiy jihatdan himoya qilishni ta’minlash, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar va aholi mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladigan uy-joy qurilishini yanada rivojlantirish maqsadida:
mulkchilik shakllaridan qat’i nazar, birlashmalar, korxonalar va tashkilotlar, hokimliklar, uy-joy qurish kooperativlari va fuqarolar uy-joy qurilishining asosiy buyurtmachilari hisoblanadilar;
uy-joy qurilishi eng avvalo mulkchilik shakllaridan qat’i nazar, birlashmalarning, korxonalar va tashkilotlarning o‘z moliyaviy mablag‘lari, hokimliklarning mablag‘lari, fuqarolarning qo‘lidagi pullari va jamg‘armalari, banklarning uzoq muddatli kreditlari, davlat mulkini davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishdan tushadigan mablag‘larning bir qismi, davlatning yutuqli uy-joy zayomini tarqatishdan olinadigan mablag‘lar, ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘larining bir qismi, shuningdek budjet mablag‘lari hisobidan pul bilan ta’minlanadi;
uy-joy qurilishini budjetdan pul bilan ta’minlash aholining muhtoj tabaqalarini, eng avvalo ko‘p bolali, kam ta’minlangan oilalarni, pensionerlarni, urush va mehnat faxriylarini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash hamda ularni ijtimoiy jihatdan himoya qilish tariqasida amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasining Moliya vazirligi 1994-yildan boshlab har yili Qoraqalpog‘iston Respublikasining Vazirlar Kengashiga, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklariga mazkur maqsadlar uchun respublika budjetidan mablag‘ ajratishni ko‘zda tutsin.
O‘zbekiston Respublikasining “O‘zistiqbolstat” qo‘mitasi, Moliya vazirligi, Markaziy banki, Qoraqalpog‘iston Respublikasining Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari xususiy va kooperativ qurilishni butun choralar bilan rag‘batlantirishni nazarda tutgan holda uy-joy qurilishiga kredit va budjet mablag‘lari ajratishni ko‘zda tutsinlar.
Ko‘p bolali, muhtoj oilalarning uy-joy qurilishini ta’minlash uchun korxonalar, tashkilotlarning, xususiy korxona egalarining, tijorat tuzilmalarining hokimliklarga aniq maqsadni ko‘zlab beradigan ixtiyoriy badallari har tomonlama rag‘batlantirilsin.
2. Xususiy, kooperativ uy-joy quruvchi yoki kimoshdi savdosi orqali uy-joy xarid qiluvchi fuqarolar mablag‘larining manbalari to‘g‘risida deklaratsiya taqdim etishdan ozod qilinsinlar.
3. Qoraqalpog‘iston Respublikasining Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari tegishli vazirliklar va idoralar bilan birgalikda:
uy-joy qurilishini rag‘batlantirishga oid amaliy chora-tadbirlar majmuini ishlab chiqib, amalga oshirsinlar;
ko‘p qavatli uy-joy binolarini qurish chog‘ida zarur tarmoqlar majmui va aholi uchun qulayliklar yaratilishini, 10 foiz maydon savdo va xizmat ko‘rsatish sohasi obyektlariga ajratib berilishini ko‘zda tutsinlar;
yakka tartibdagi va kooperativ uy-joy qurilishini muvofiqlashtiruvchi xo‘jalik hisobidagi hududiy boshqarmalar zimmasiga yer maydonlarini ajratib berish, fuqarolarning uzoq muddatli kredit olishiga doir hujjatlarini tayyorlash, undan aniq maqsad yo‘lida foydalanishni nazorat qilish, uy-joy hamda muhandislik infrastrukturasi inshootlari qurilishini texnikaviy nazorat qilish, shuningdek zarur binokorlik materiallarini taqsimlash va ular bilan ta’minlash vazifasini yuklasinlar.
4. O‘zbekiston Respublikasining Adliya vazirligi bir oy muddat ichida Qishloq xo‘jaligi vazirligi, “O‘zdavarxitektqurilish”, Moliya vazirligi, boshqa manfaatdor vazirliklar, idoralar va hokimliklar bilan birgalikda quyidagi takliflarni ishlab chiqib, Vazirlar Mahkamasiga taqdim etsin:
xususiy va kooperativ uy-joy qurilishi uchun huquqiy va jismoniy shaxslarga ajratiladigan yer maydonlaridan foydalanish huquqi berilishi uchun yerning sifatiga, qayerda joylashganligiga va muhandislik kommunikatsiyalari bilan ta’minlanganligiga qarab tabaqalashtirilgan tarzda to‘lanadigan haq miqdorlari to‘g‘risida;
hujjatlarni rasmiylashtirish qoidalarini mumkin qadar soddalashtirishni nazarda tutgan holda yer maydonlari ajratib berish tartibi to‘g‘risida.
Uy-joy qurilishi uchun beriladigan yer maydonlariga to‘lanadigan pul mablag‘lari to‘la-to‘kis mahalliy budjetlarning daromadlariga qo‘shiladi hamda uy-joy qurilishini pul bilan va uni magistral, yer osti va mavze ichkarisidagi muhandislik kommunikatsiyalari bilan ta’minlashga teng ulushlarda sarflanadi.
5. Belgilab qo‘yilsinki, uy-joy qurilishiga bank muassasalari kreditlarni kamida 10 yil muddatgacha yillik 20 foiz miqdorida, uchinchi yildan qarzni uza boshlash sharti bilan, quyidagi miqdorlarda beradi:
ko‘p bolali, muhtoj oilalardan xususiy imorat soluvchilar uchun kreditlar uy-joy qiymatining 70 foizi miqdorida 15 yil muddatga yillik 15 foizli hisob-kitob sharti bilan;
Kredit muddatidan ilgari to‘langanida foiz miqdorlari quyidagicha kamaytiriladi: uch yilgacha — 50 foiz, besh yilgacha — 30 foiz.
garov to‘g‘risidagi shartnomalarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish haqidagi muvaqqat nizomga muvofiq ko‘chmas mulk garovga olinib;
uy-joy qurish kooperativining a’zosi qurilish qiymatining kamida 15 foizini bank muassasasining maxsus hisob raqamiga o‘tkazgan;
yakka tartibda imorat soluvchi qurilish qiymatining kamida 30 foizini bank muassasasining maxsus hisob raqamiga o‘tkazgan yoki qurilish qiymatining kamida 30 foizi bajarilgan taqdirda.
7. Aholi uy-joy qurish va sotib olishga foydali shartlar asosida o‘z mablag‘larini jamg‘arish uchun maxsus uy-joy ssuda-jamg‘arma hisobvaraqalari tizimi joriy etilsin.
O‘zbekiston Jamg‘arma banki O‘zbekiston Respublikasining Moliya vazirligi, Markaziy banki va boshqa banklari bilan birgalikda bir oy muddat ichida maxsus uy-joy ssuda-jamg‘arma hisobvaraqalarini amalga kiritish tartibini ishlab chiqsin.
8. O‘zbekiston Respublikasining Moliya vazirligi ikki oy muddat ichida davlatning yutuqli uy-joy zayomini chiqarishni tashkil etish haqida takliflar kiritsin.
9. Respublikada ishlab chiqarilgan binokorlik materiallari yakka tartibda imorat soluvchilarga va uy-joy qurish kooperativlariga imtiyozli narxlarda sotilsin. Ayni vaqtda imtiyozli narxlarda binokorlik materiallari sotuvchi korxonalarning daromadlari qo‘shimcha qiymati solig‘idan ozod qilinsin.
“O‘zbekbirlashuv”, “O‘zbeksavdo” davlat uyushmasi, “O‘zqurilishmateriallari” davlat konserni hamda binokorlik materiallari ishlab chiqaradigan boshqa korxonalar va tashkilotlar joylarda zarur binokorlik materiallarini birinchi galda xususiy uy-joy qurayotgan fuqarolarga sotishni ta’minlasinlar.
10. Uy-joy qurilishini yanada rivojlantirish maqsadida korxonalar, muassasalar va tashkilotlarga o‘z mablag‘larini jamlashni, shuningdek yakka tartibda uy-joy qurish yoki uy-joy sotib olish uchun maxsus uy-joy ssuda-jamg‘arma hisobvaraqalariga mablag‘ o‘tkazish yo‘li bilan o‘z xodimlariga moliyaviy yordam berishni amalda kengroq qo‘llash tavsiya etilsin.
11. O‘zbekiston Respublikasining Moliya vazirligi Adliya vazirligi, Davlat soliq qo‘mitasi, Mehnat vazirligi bilan birgalikda O‘zbekiston Respublikasining Vazirlar Mahkamasiga quyidagilar haqida takliflar kiritsin:
xususiy imorat soluvchilarga va uy-joy qurish kooperativlariga imtiyozli narxlarda binokorlik materiallari sotuvchi korxonalarning daromadlarini qo‘shimcha qiymat solig‘idan ozod qilish to‘g‘risida;
ushbu Farmonning 10-bandidagi shartlarga muvofiq uy-joy quruvchi korxonalar, birlashmalar va tashkilotlarning daromadlaridan imtiyozli soliq olish haqida;
mulkchilik shaklidan qat’i nazar, xususiy va kooperativ qurilish sohasida binokorlik hamda maxsus montaj ishlarini amalga oshiruvchi pudrat, ta’mirlash-qurilish, maxsus montaj tashkilotlarini bajarilgan ishlar hajmi uchun qo‘shimcha qiymat solig‘i to‘lashdan ozod qilish to‘g‘risida.
12. O‘zbekiston Respublikasi Istiqbolni belgilash va statistika davlat qo‘mitasi hamda Moliya vazirligi har yili markazlashtirilgan kapital mablag‘lar hajmini belgilash chog‘ida xususiy va kooperativ qurilish dahalariga magistral va yer osti muhandislik kommunikatsiyalari qurishga mablag‘ ajratishni ko‘zda tutsinlar.
O‘zbekiston Respublikasining amaldagi qonun hujjatlariga mazkur Farmondan kelib chiqadigan qo‘shimchalar va o‘zgartishlar to‘g‘risidagi takliflarni bir oy muddat ichida taqdim etsin.