XPK 6-moddasining ikkinchi qismiga ko‘ra agar qonunda ayrim toifadagi nizolar uchun ularni sudgacha hal qilish (talabnoma yuborish) tartibi belgilangan yoxud bu tartib shartnomada nazarda tutilgan bo‘lsa, taraflar o‘zaro munosabatlarini ixtiyoriy ravishda hal qilish choralarini ko‘rganlaridan so‘nggina xo‘jalik sudida ish qo‘zg‘atish mumkin. Bunda prokuror, davlat organlari va boshqa organlarning arizalari bo‘yicha ish qo‘zg‘atish taraflar yuqoridagi choralarni ko‘rgan-ko‘rmaganliklaridan qat’i nazar, amalga oshiriladi.
Oliy xo‘jalik sudi Plenumining 2009-yil 18-dekabrdagi “Xo‘jalik shartnomalarini tuzish, o‘zgartirish va bekor qilishni tartibga soluvchi fuqarolik qonun hujjatlari normalarini qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi 203-sonli qarorning 19-bandiga asosan, ushbu toifadagi nizolarni hal etishda sudlar shuni nazarda tutishlari lozimki, XPK 6-moddasining ikkinchi qismiga muvofiq, agar qonunda ayrim toifadagi nizolar uchun ularni sudgacha hal qilish tartibi belgilangan yoxud bu tartib shartnomada nazarda tutilgan bo‘lsa, nizo mazkur tartibga rioya etilganidan so‘nggina sudga ko‘rib chiqish uchun topshirilishi mumkin. Shu sababli bunday toifadagi nizoni sudgacha hal qilish tartibiga rioya etilmaganligi XPK 88-moddasining 5-bandiga muvofiq da’voni ko‘rmasdan qoldirish uchun asos hisoblanadi. Bunda prokuror, davlat organlari va boshqa organlarning arizalari bo‘yicha ish qo‘zg‘atilgan bo‘lsa, taraflar yuqoridagi choralarni ko‘rgan-ko‘rmaganliklaridan qat’i nazar, u mazmunan ko‘rib chiqilishi lozim.
Biroq, XPKda xo‘jalik sudi tomonidan berilgan sud buyrug‘i ustidan kassatsiya tartibida shikoyat (protest) qilinishi nazarda tutilmagan.
Oliy xo‘jalik sudi Plenumining 2013-yil 5-dekabrdagi “Sud buyrug‘i berish to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rishda O‘zbekiston Respublikasi Xo‘jalik protsessual kodeksi normalarini qo‘llashning ayrim masalalari haqida”gi 254-son qarorining 17-bandiga ko‘ra, sud buyrug‘i apellatsiya, kassatsiya instansiyalarida, nazorat tartibida va yangi ochilgan holatlar bo‘yicha qayta ko‘rilmaydi. Shu bois, sud buyrug‘i ustidan berilgan apellatsiya yoki kassatsiya shikoyati, yangi ochilgan holatlar bo‘yicha qayta ko‘rish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish XPK 117-moddasi birinchi qismining 1-bandiga mos holda rad etiladi. Agar shikoyat yoki ariza ish yuritishga qabul qilingan bo‘lsa, u bo‘yicha ish yuritish XPK 86-moddasining 1-bandiga mos holda tugatiladi.
Chunki, Soliq kodeksi 330-moddasining 25-bandiga asosan yuridik va jismoniy shaxslar sud ijrochisining harakatlari (harakatsizligi) ustidan xo‘jalik sudlariga qilgan shikoyatlari bo‘yicha davlat bojini to‘lashdan ozod qilingan.
FKning 744-moddasiga binoan kredit shartnomasi bo‘yicha bir taraf — bank yoki boshqa kredit tashkiloti (kreditor) ikkinchi tarafga (qarz oluvchiga) shartnomada nazarda tutilgan miqdorda va shartlar asosida pul mablag‘lari (kredit) berish, qarz oluvchi esa olingan pul summasini qaytarish va uning uchun foizlar to‘lash majburiyatini oladi.
Adliya vazirligida 2014-yil 15-dekabrda 2634-son bilan ro‘yxatga olingan Budjet tashkilotlari va budjet mablag‘lari oluvchilarning xarajatlar smetasi va shtat jadvallarini tuzish, tasdiqlash va ro‘yxatdan o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizomning 1 va 9-bandlariga ko‘ra, budjet tashkiloti va budjet mablag‘lari oluvchilarning O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjeti hisobidan xarajatlari budjetdan ajratiladigan mablag‘lar doirasida va ularning xarajatlar smetalarida ko‘rsatilgan maqsadlarda amalga oshiriladi. Xarajatlar smetasi budjet tashkilotlari va budjet mablag‘lari oluvchilar tomonidan ularga tegishli moliya yili uchun yetkazilgan budjetdan ajratiladigan mablag‘lar hajmi doirasida tuziladi.
FKning 116-moddasiga binoan qonun hujjatlarining talablariga muvofiq kelmaydigan mazmundagi bitim, shuningdek huquq-tartibot yoki axloq asoslariga atayin qarshi maqsadda tuzilgan bitim o‘z-o‘zidan haqiqiy emasdir. Bunday bitimga nisbatan ushbu Kodeks 114-moddasining ikkinchi qismida nazarda tutilgan qoidalar qo‘llaniladi.
FK 292-moddasining birinchi qismiga asosan kafillik shartnomasi bo‘yicha kafil boshqa shaxs o‘z majburiyatini to‘la yoki qisman bajarishi uchun uning kreditori oldida javob berishni o‘z zimmasiga oladi.
agar davlat soliq xizmati organi tomonidan Soliq kodeksi 54-moddasining uchinchi qismiga asosan moliyaviy jarimani bo‘lib-bo‘lib to‘lashga ruxsat berilgan bo‘lsa, muddat tugamasdan davlat soliq xizmati organi sudga moliyaviy jarima qo‘llash haqida ariza bilan murojaat qilganda, ariza XPK 118-moddasi birinchi qismining 6-bandiga muvofiq qaytariladi, ushbu holat ariza ish yurituvga qabul qilinganidan keyin aniqlansa, XPK 88-moddasining 5-bandiga muvofiq ariza ko‘rmasdan qoldirilishiga;
yuridik shaxs FK 53-moddasi ikkinchi qismining uchinchi xatboshisida ko‘rsatilgan hollardagina sudning qaroriga muvofiq tugatilishi mumkinligiga;
FKning 333-moddasiga ko‘ra, qarzdor aybi bo‘lgan taqdirda majburiyatni bajarmaganligi yoki lozim darajada bajarmaganligi uchun, agar qonun hujjatlarida yoki shartnomada boshqacha tartib belgilanmagan bo‘lsa, javob beradi. Qarzdor majburiyatni lozim darajada bajarish uchun o‘ziga bog‘liq bo‘lgan hamma choralarni ko‘rganligini isbotlasa, u aybsiz deb topilishiga alohida e’tibor qaratishlari kerak.