LexUZ шарҳи
Мазкур қарор Ўзбекистон Республикасининг Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил 21 ноябрдаги 528-сонли «Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг ҳуқуқий маърифат соҳасидаги фаолиятини тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорига мувофиқ ўз кучини йўқотган
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ҳуқуқий тарбияни яхшилаш, аҳолининг ҳуқуқий маданияти даражасини юксалтириш, ҳуқуқшунос кадрларни тайёрлаш тизимини такомиллаштириш, жамоатчилик фикрини ўрганиш ишини яхшилаш ҳақида» 1997 йил 25 июндаги ПФ-1791-сон Фармонига мувофиқ аҳолининг ҳуқуқий билими ва онгини юксалтириш, жамият аъзоларининг ҳуқуқий фаоллигини ошириш, ислоҳотларни янги мазмун билан бойитиш юзасидан олиб борилаётган ишлар давлат сиёсатининг асосий йўналишларидан бири этиб белгиланганлигини инобатга олиб, Вазирлар Маҳкамаси қарор қилади:
1. Тошкент Давлат юридик институти ҳузуридаги Ҳуқуқий маърифат тарғиботи маркази ва Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазирлиги, вилоятлар ҳамда Тошкент шаҳар ҳокимликлари адлия бошқармалари ҳузурида унинг минтақавий бўлимлари ташкил этилсин. Марказнинг тузилмаси ҳамда Устави 1 ва 2-иловаларга мувофиқ тасдиқлансин.
2. Қуйидагилар Ҳуқуқий маърифат тарғиботи марказининг асосий вазифалари ва фаолият йўналишлари этиб белгилансин:
― мамлакатда ҳуқуқий таълим фаолиятини кучайтириш ва услубий жиҳатдан таъминлаш, аҳоли ўртасида ҳуқуқий билимларни тарғиб қилиш;
― аҳоли, турли ижтимоий гуруҳларининг ҳуқуқий маданиятини ошириш, ҳуқуқий тарбия ва таълимнинг замонавий турларини татбиқ этиш борасида тавсиялар ишлаб чиқиш;
― аҳолининг ҳуқуқий билимини ошириш мақсадида янги қонунчилик ва меъёрий ҳуқуқий ҳужжатларни даврий умумлаштириш, уларни аҳолига етказиш учун Марказнинг минтақавий бўлимларига юбориш;
― ҳуқуқий таълимнинг аҳволини умумлаштириш ва таҳлил қилиб бориш, бу соҳани такомиллаштириш юзасидан таклифлар ишлаб чиқиш;
― оммабоп ҳуқуқий адабиётларни, ўқув-услубий қўлланмаларни ва дарсликларни тайёрлашни мувофиқлаштириш;
― аҳолининг ҳуқуқий маданияти ва савиясини оширишга қаратилган ташкилий-тарғибий ишларда жамоат бирлашмалари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар ва илмий муассасалар билан ҳамкорлик қилиш.
3. Ўзбекистон Республикаси прокуратура, суд, ички ишлар ва адлия идоралари, Халқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ва Фанлар академияси Ҳуқуқий маърифат тарғиботи марказининг вазифаларини амалга оширишда унга яқиндан амалий ёрдам кўрсатсинлар.
4. Республика «Маънавият ва маърифат» жамоатчилик маркази, Касаба уюшмалари Федерацияси Кенгаши, Хотин-қизлар қўмитаси, «Камолот», «Маҳалла» жамғармалари ва бошқа жамоат бирлашмаларига аҳолининг ҳуқуқий билимларини ошириш юзасидан аниқ мақсадга йўналтирилган тарғибий ишларни амалга ошириш тавсия этилсин.
Мазкур масала билан боғлиқ бўлган Оммавий, маърифий, тарғибий-ташкилий ишларнинг Ўзбекистон Телерадиокомпанияси ва бошқа оммавий ахборот воситалари томонидан кенг ёритилишининг муҳим эканлиги таъкидлансин.
5. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашига, Тошкент шаҳар ва вилоятлар ҳокимликларига Ҳуқуқий маърифат тарғиботи марказининг ҳудудий бўлимларини зарур асбоб-ускуналар, офис мебели, ташкилий-техника воситалари билан жиҳозлашда, ҳуқуқий тарғибот ишларини юритишда яқиндан ёрдам кўрсатиш юклансин.
Туман (шаҳар) ҳокимликлари ҳузурида жамоатчилик асосида Ҳуқуқий маърифат тарғиботи марказининг ҳудудий бўлимларини ташкил қилиш Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашига, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликларига топширилсин.
Ҳуқуқий-маърифат тарғиботи марказининг туман (шаҳар)лардаги ҳудудий бўлими ишини ташкил қилиш, ҳуқуқий тарғибот ишларини мувофиқлаштириш туман (шаҳар) ҳокимлари зиммасига юклансин.
6. Ҳуқуқий маърифат тарғиботи маркази ва унинг ҳудудий бўлимлари ходимларига давлат ҳокимияти органлари ходимлари меҳнатига ҳақ тўлашнинг амалдаги шартларига мувофиқ тариф ставкалари белгилансин.
7. Ҳуқуқий маърифат тарғиботи маркази ҳузуридаги илмий-оммабоп ҳуқуқий адабиётлар нашр этиш бўйича идоралараро республика мувофиқлаштирувчи-услубий Кенгаш тузилсин.
Мазкур Кенгашга нашр этишга тавсия қилинган ҳуқуқий адабиётларни илмий-оммабоп адабиётлар мақомига киритиш ҳуқуқи берилсин.
8. Ҳуқуқий маърифат тарғиботи маркази Ўзбекистон Республикаси қонунлари, Республика Президенти фармонлари ва фармойишлари, Олий Мажлис сессиялари ҳужжатлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарор ва фармойишлари, вазирликлар ва идораларнинг меъёрий ҳужжатлари ва статистик тўпламларини олувчи ташкилотлар рўйхатига киритилсин.
9. Ўзбекистон Республикаси Давлат матбуот қўмитаси Ҳуқуқий маърифат тарғиботи марказини махфий бўлмаган босма асарлар ва китоб маҳсулотининг (ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, ҳуқуқий, тарихий) назорат нусхалари юборилувчи ташкилотлар рўйхатига киритсин.
10. Оммабоп ҳуқуқий адабиётларни нашр этишни кўпайтириш ва уларни республика аҳолисига арзон нархларда сотишни йўлга қўйиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Давлат матбуот қўмитаси мавжуд «Адолат» нашриётининг моддий-техникавий негизини мустаҳкамлашга яқиндан ёрдам берсин.
11. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги Давлат матбуот қўмитаси, «Китоб савдоси» давлат-акциядорлик уюшмаси, «Матбуот тарқатиш уюшмаси» акциядорлик жамияти билан биргаликда ҳуқуқий илмий-оммабоп адабиётлар, дарсликлар ва ўқув қўлланмаларини аҳолига 50 фоиз арзонлаштирилган нархларда сотиш тартибларини ишлаб чиқсин ва тасдиқлаш учун Вазирлар Маҳкамасига тақдим этсин.
12. Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги Адлия вазирлиги буюртмасига мувофиқ Ҳуқуқий маърифат тарғиботи марказини жиҳозлаш, транспорт воситалари олиш ва унинг фаолиятини ташкил этиш учун зарур маблағлар ажратсин.
13. Мазкур қарорнинг бажарилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Президентининг Давлат маслаҳатчиси Б. Ғуломов зиммасига юклансин.
Тошкент Давлат юридик институти ҳузуридаги Ҳуқуқий маърифат тарғиботи маркази (кейинги ўринларда — «Марказ») Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ҳуқуқий тарбияни яхшилаш, аҳолининг ҳуқуқий маданияти даражасини юксалтириш, ҳуқуқшунос кадрларни тайёрлаш тизимини такомиллаштириш, жамоатчилик фикрини ўрганиш ишини яхшилаш ҳақида» 1997 йил 25 июндаги ПФ-1791-сон Фармонига мувофиқ ташкил этилган.
Марказ Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари адлия бошқармалари ҳузурида ҳудудий бўлимлари, туман (шаҳар) ҳокимликлари ҳузурида жамоатчилик асосида ишловчи ўз бўлимларига эга бўлган, ҳуқуқий маърифат тарғиботи билан шуғулланувчи, илмий-оммабоп ҳуқуқий адабиётларни нашр этиш бўйича ишларни мувофиқлаштирувчи, нашр этишга тавсия қилинаётган ҳуқуқий адабиётларга илмий-оммабоп адабиётлар мақомини бериш ҳуқуқига эга бўлган муассаса ҳисобланади.
― мамлакатда ҳуқуқий таълимни ташкил этишга ёрдамлашиш, аҳоли ўртасида ҳуқуқий билимларни тарғиб қилиш, ҳуқуқий соҳадаги таълим ишларини услубий жиҳатдан таъминлаш;
― аҳоли турли ижтимоий гуруҳларининг ҳуқуқий маданиятини ошириш, ҳуқуқий тарбия ва таълимнинг замонавий турларини татбиқ этиш борасида тавсиялар ишлаб чиқиш;
― аҳолининг ҳуқуқий билимини ошириш мақсадида янги қонунчилик ва меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар даврий умумлаштирилишини амалга ошириш ҳамда уларни Марказнинг минтақавий бўлимларига етказиш;
― ҳуқуқий таълимнинг аҳволини умумлаштириш ва таҳлил қилиб бориш, уларни яхшилаш юзасидан таклифлар ишлаб чиқиш;
― республика «Маънавият ва маърифат» жамоатчилик маркази, Касаба уюшмалари Федерацияси Кенгаши, Хотин-қизлар қўмитаси, «Камолот», «Маҳалла» жамғармалари ва бошқа жамоат бирлашмалари билан ҳамкорликда аҳолининг маданий, маърифий ва ҳуқуқий савиясини ошириш борасида иш олиб бориш.
Марказ Адлия вазирлигининг Тошкент Давлат юридик институти ҳузуридаги юридик шахс мақомига эга бўлган мустақил тузилмаси бўлиб, у ташкилий-услубий ҳуқуқий маърифат тарғиботи муассасаси ҳисобланади.
Марказ Ўзбекистон Республикасининг Герби тасвири туширилган муҳрига, банкда мустақил счётига ва ўз балансига эга бўлади.
Марказ ўз фаолиятини Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, қонунлари, Олий Мажлис қарорлари, Республика Президентининг фармонлари, фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ва фармойишлари ҳамда Адлия вазирлигининг буйруқлари, йўриқномалари, шунингдек Ушбу Уставга асосан амалга оширади.
Ҳуқуқий маърифат тарғиботи маркази ва унинг ҳудудий бўлимлари ходимларига давлат ҳокимияти ва бошқарув органлари ходимлари меҳнатига ҳақ тўлашнинг амалдаги шартларига мувофиқ тариф ставкалари белгиланади.
Марказ ўқув-услубий ишларни ва дарсликларни белгиланган тартибда ишлаб чиқади, уларни келгусида такомиллаштириш бўйича таклифлар тайёрлайди.
Республикадаги олий ва ўрта махсус ўқув юртлари ва хорижий мамлакатлардаги ўқув юртлари билан илмий-амалий ва маданий алоқаларни ривожлантириш ҳамда ўзаро ёрдам кўрсатиш мақсадида шартномалар тузади. Шунингдек республикадаги ва хорижий мамлакатлардаги ўқув юртлари билан ўқув-услубий ишлар бўйича тажриба алмашади.
Ажратилган бюджет маблағлари ёки Марказнинг ўз маблағлари ҳисобига зарур бўлган жиҳозларни сотиб, олиши ва уларни ижарага бериши мумкин.
Тежаб қолинган маблағларни, шунингдек шартнома асосида ўқитишдан тушадиган маблағларни ўзининг моддий-техник базасини яхшилашга, янги ўқув қўлланмалари, дарсликлар ва бошқа адабиётлар сотиб олишга, ходимларни рағбатлантиришга сарфлаши мумкин.
Ўқув-услубий ишларга юқори малакали ҳуқуқшунос олимлар, тажрибали амалиётчи ходимлар ва етакчи мутахассисларни шартнома асосида жалб қилади. Шунингдек чет эллик мутахассисларни шартнома асосида ишга таклиф этади.
Марказни ривожлантириш учун илмий-техникавий ва ижтимоий ҳимоя қилиш, моддий рағбатлантириш, валюта ажратмалари жамғармалари ташкил қилиниши мумкин.
Марказ ўз моддий базасини мустаҳкамлаши, даволаш-профилактика ва соғломлаштириш, маиший, коммунал ва умумий овқатланиш тармоқлари очиши ва уларни кенгайтириши мумкин.
Марказ директор, директор ўринбосари, унинг Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари адлия бошқармалари ҳузуридаги, шаҳар, туман ҳокимликлари ҳузуридаги ҳудудий бўлимлар, мувофиқлаштирувчи-услубий бўлим, маъруза-тарғибот бўлими, нашриёт бўлими, компьютер бўлими, умумий бўлим ва бошқа тузилмалардан иборат бўлади. Марказ ҳузурида илмий-оммабоп ҳуқуқий адабиётларни нашр этиш бўйича Идоралараро республика мувофиқлаштирувчи-услубий Кенгаши тузилади.
Марказ директори ва унинг ўринбосари Тошкент Давлат юридик институти ректори тавсиясига кўра Адлия вазири томонидан лавозимга тайинланади ва лавозимдан озод қилинади.
Марказ директори ўз ваколати доирасида амалдаги қонунлар асосида буйруқлар чиқаради ва унинг бажарилишини таъминлайди. Директор амалдаги қонунларга ва мазкур Уставга мувофиқ:
барча корхона, муассаса, ташкилотларда Марказ номидан иш кўради, Марказнинг мол-мулки, маблағларини бошқаради. Шартномалар тузади, ишончномалар беради, банкда ҳисоб-китоб счётлари очади;
давлат ҳокимияти ва бошқаруви барча органларида, муассасалар ва ташкилотларда Марказ номидан вакиллик қилади;
Марказнинг бўлинмалари, Марказга қарашли муассасалар ва ташкилотлар тўғрисидаги низомларни тасдиқлайди;
Марказнинг тарғибот-маъруза, ўқитиш, илмий-тадқиқот, маслаҳатлар ва бошқа бўлинмалари раҳбариятини тасдиқлайди;
Тошкент Давлат юридик институтининг ректори билан келишган ҳолда бўлинмалар учун лавозимлар рўйхатини белгилайди, лавозим маошлари жадвалларини, ойлик тариф ставкалари ва меҳнатга соатбай ҳақ тўлаш миқдорларини мавжуд маблағлар доирасида тасдиқлайди;
Бюджетдан ажратилган маблағлар ва давлат бошқаруви турли органлари, тижорат тузилмалари, корхоналар, ташкилотлар ва муассасалар, шу жумладан хорижий фирмалар билан тузилган шартномалар Марказ молия-хўжалик фаолиятининг асоси ҳисобланади.
Марказга ажратилган маблағлар ёки ўз жамғармалари ҳисобига давлат ёки тижорат корхоналаридан зарур асбоб-ускуналарни ва бошқа моддий ресурсларни сотиб олиш, уларга буюртма бериш;
ўзига тегишли мол-мулкка, интеллектуал ва бошқа мулкка, хўжалик ёки бошқа хил фаолиятдан олинган маҳсулотга, даромадларга, шунингдек, амалдаги қонунчилик йўл қўядиган бошқа асослар бўйича сотиб олинган мол-мулкка эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва уни тасарруф этиш;
Марказ томонидан ишлаб чиқариладиган маҳсулотларга ва товарларга, кўрсатиладиган хизматларга тарифлар ва нархларни мустақил белгилаш;
моддий-техник базасини ривожлантириш, Марказ ходимларига ва таклиф этилган мутахассисларга меҳнат ҳақи тўлаш, уларни моддий рағбатлантириш, уларнинг уй-жой, турмуш шароитларини яхшилаш, шунингдек мазкур Уставда назарда тутилган ижтимоий ва бошқа вазифаларни ҳал қилиш учун ишлаб топилган ва бошқа шахслар ҳамда ташкилотлардан олинган маблағларни ўз ихтиёрига кўра сарфлаш;
Ўзбекистон Республикаси қонунчилиги билан тақиқланмаган ва мазкур Уставга зид бўлмаган бошқа фаолиятни амалга ошириш.
Марказ банк кредитидан фойдаланади ва кредит шартномаларининг бажарилиши ва ҳисоб-китоб интизомига риоя қилиниши учун жавоб беради;
пул маблағларини сақлаш ва ҳисоб-китоб, кредит ҳамда касса операцияларининг барча турларини амалга ошириш учун банк ва бошқа кредит муассасаларида ўзининг счётлари (шу жумладан, валюта счётлари)га эга бўлади.
Марказ ўз маблағлари ва ўзига қарашли муассасаларнинг хўжалик фаолиятидан олинган даромадлар, шунингдек, жисмоний ва юридик шахсларнинг ихтиёрий бадаллари ҳисобидан Марказни ривожлантириш жамғармасини ташкил этади. Жамғарма маблағларини шакллантириш ва сарфлаш тартиби Тошкент Давлат юридик институти ректори билан келишган ҳолда Марказ томонидан ишлаб чиқилган махсус низомга мувофиқ амалга оширилади.
Марказ ҳуқуқий-маърифий тарғибот, илмий-тадқиқот ишларини юритишда, маърузачи, профессор-ўқитувчилар таркиби малакасини ошириш соҳасида халқаро ҳамкорлик қилиш, хорижий ташкилотлар билан контракт тузиш, шунингдек Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига мувофиқ ташқи иқтисодий фаолиятни амалга ошириш ҳуқуқига эгадир.
Марказ фаолияти тегишли ваколатларга эга бўлган органнинг қарори билан тугатилиши ёки қайта ташкил этилиши мумкин.