20.12.1996 йилдаги 41-сон
Ҳужжат кучини йўқотган 19.12.2003
Ҳужжат 19.12.2003 санаси ҳолатига
Амалдаги версияга ўтиш
 LexUZ шарҳи
Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодексининг 24-моддасига мувофиқ суриштирув олиб борувчи, терговчи, прокурор, суд гумонланувчига, айбланувчига, судланувчига қонунда белгиланган восита ва усуллар билан ҳимояланишлари учун имконият яратиб беришга мажбурдирлар.
Судлар Жиноят-процессуал кодексининг 25-моддаси талабларига биноан тарафларнинг ўзаро тортишуви тамойилига сўзсиз риоя қилинишини таъминлашга мажбурдирлар.
3. Жиноят-процессуал кодексининг 487-моддасининг мазмунига кўра суднинг ишни ҳар тарафлама текшириб кўришига халақит берган, ҳамда қонуний ва асослантирилган ҳукм чиқаришига таъсир этган ва таъсир этиши мумкин бўлган ҳимоя ҳуқуқининг бузилишини суд қарорининг бекор бўлишига асос бўладиган ҳимоя ҳуқуқини жиддий бузиш деб тушунмоқ лозим.
Жиноят-процессуал кодексининг 51-моддасига мувофиқ ҳимоячининг иштирок этиши мажбурий ҳисобланган ҳолларда ҳимоячининг суд мажлисида, суриштирув ва дастлабки тергов вақтида иштирок этмаслиги ҳам жиноят-процессуал қонунни жиддий бузиш ҳисобланади.
4. Гумонланувчининг, айбланувчининг ҳимоячи олиш ҳуқуқини, аниқ нимада гумонланаётганлигини ёки айбланаётганлигини, судланганнинг эса — у қандай жиноий ҳаракатни содир этганликда айбли деб топилганлигини билиши лозимлигини кафолатловчи ЖПК нинг 46, 48-моддалари талабларига риоя этиш зарурлигига эътибор қаратилсин. Шунинг учун жиноят ишда айбланувчи тариқасида иштирок этишга жалб қилиш тўғрисидаги қарорда, айблаш фикрида ва ҳукмда ЖПКнинг 361, 379, 467-моддаларида назарда тутилган ҳолатлар аниқ баён этилган бўлиши лозим.
5. Жиноят-процессуал кодексининг 53-моддасига мувофиқ ҳимоячининг ишда иштирок этишига йўл қўйилган вақтдан бошлаб, у гумонланувчини ёки айбланувчини сўроқ қилишда, шунингдек улар иштирокида амалга ошириладиган бошқа тергов ҳаракатларида иштирок этишга ҳақли.
6. Жиноят-процессуал кодексининг 51-моддасига мувофиқ «ўзининг жисмоний камчиликлари ёки руҳий касалликлари сабабли ҳимоя ҳуқуқини амалга оширишда қийналадиган шахслар» деганда, хусусан, ақли расо деб топилган бўлсаларда, аммо руҳий фаолиятлари доимий ёки вақтинча бузилган, нутқида, кўришида, эшитишида жиддий камчиликлари бўлган ёки бошқа оғир хасталик билан касалланган шахсларни тушуниш лозимлиги уқдирилсин.
10. Жиноят-процессуал кодексининг 52-моддасига мувофиқ гумон қилинувчи, айбланувчи, судланувчи иш юритилаётган исталган вақтда ҳимоячидан воз кечишга ҳақлидир. Бундай воз кечишга фақат гумон қилинувчининг, айбланувчининг ёки судланувчининг ташаббуси билан ва фақат ҳимоячининг ишда қатнашишига уни таклиф этиш орқали таъминланадиган реал имкониятлар мавжуд бўлгандагина йўл қўйилади.
Жиноят-процессуал кодексининг 79-моддасида ҳимоячининг ишда иштирок этишини истисно этувчи бошқа ҳолатлар ҳам назарда тутилган.
14. Жиноят-процессуал кодексининг 53-моддасига мувофиқ, қамоқда сақланаётган гумон қилинувчи, айбланувчи ва судланувчи жиноят судлов ишларини юргизишнинг барча босқичларида сони ва муддати чекланмаган ҳолда ҳимоячи билан ҳоли учрашиш ҳуқуқига эга.
16. Жиноят-процессуал кодексининг 449-моддасига кўра ҳимоячи билан таъминланган ёки таъминланмаганидан қатъи назар, судланувчи ҳам тарафлар музокарасида иштирок этади.
20. Жиноят-процессуал кодексининг 20, 473-моддаларига мувофиқ ҳукмни эълон қилиш ва уни судланганга, оқланганга топшириш уларни она тилида ёки улар тушунадиган бошқа тилда амалга оширилади.
21. Биринчи босқич суди берилган шикоятлар ва протестлар тўғрисида судланганларни, оқланганларни, ҳимоячиларни ва ЖПК нинг 4972-моддасига кўрсатилган бошқа шахсларни хабардор қилиши ва уларнинг протест ёки шикоят устидан эътироз бериш ҳуқуқини тушунтириши шарт.
22. Жиноят-процессуал кодексининг 4972-моддасига кўра ҳукм чиқарган суд ишни апелляция босқичи судида кўриш куни тўғрисида шу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган шахсларни хабардор қилиши шарт. Ушбу талабга риоя этмаслик ишни кўришни бошқа кунга қолдиришга олиб келади.
23. Жиноят-процессуал кодекси 479-моддасининг 4-қисмига асосан процесс иштирокчилари ишни апелляция тартибида кўришда иштирок этишга ҳақлидирлар. Бу масала суд томонидан ишни апелляция тартибида кўришга тайёрлаш босқичида ҳал этилади.
24. Суд ҳукмни ижро қилиш билан боғлиқ масалаларни ЖПК нинг 532, 542-моддалари тартибига кўра ҳал қилишда ҳимоячининг ишда иштирок этишига, агар судланган, унинг қариндошлари ёки бошқа манфаатдор шахслар бу ҳақда илтимос қилаётган бўлсалар, йўл қўйиши мумкин.
25. Жиноят-процессуал кодексининг 50-моддасига мувофиқ ҳуқуқий ёрдам кўрсатилганлик учун ҳақ тўлашдан фақат ҳақ тўлаш имкониятига эга бўлмаган меҳнат қобилиятини йўқотган шахслар озод қилинишлари мумкин.
26. Жиноят-процессуал кодексининг 476 ва 496-моддаларига мувофиқ судлар жиноят процессининг барча босқичларида йўл қўйилган ҳимоя ҳуқуқини бузиш ҳолларига муносабатларини билдиришлари лозим.