LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 22-fevraldagi 87-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining o‘z ahamiyatini yo‘qotgan ayrim qarorlarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblash to‘g‘risida (O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘z ahamiyatini yo‘qotgan qonunchilik hujjatlarini qayta ko‘rib chiqish tizimini joriy etish orqali mamlakatda ishbilarmonlik muhitini yaxshilash chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020-yil 27-sentabrdagi PF-6075-son Farmoni)”gi qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
“Davlat uy-joy fondini xususiylashtirish to‘g‘risida” O‘zbekiston Respublikasi Qonuni qabul qilinganligi, davlat uy-joy fondining asosiy qismi fuqarolarning mulkiga aylanganligi, uni saqlash va undan foydalanish shart-sharoitlarining o‘zgarganligi munosabati bilan hamda bozor munosabatlariga o‘tishda aholini ijtimoiy himoya qilish qoidalarini amalga oshirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
O‘zbekiston Respublikasi kommunal uy-joy fondi to‘g‘risidagi va turar joyni ijaraga olish haqidagi nizomlar 1 va 2-ilovalarga muvofiq;
Keyingi tahrirga qarang.
1. Xususiylashtirish huquqisiz ijara shartlarida foydalaniladigan maqsadli kommunal uy-joy fondi mehnatga layoqatsiz, yolg‘iz, keksa shaxslar, pensionyerlar va ularning oila a’zolari, uy-joyga ehtiyoji bo‘lgan birinchi marta qurilgan yosh oilalar, fuqarolarning boshqa kam ta’minlangan toifalari uchun, agar ularning jon boshiga oladigan oylik daromadi eng kam ish haqidan past bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan ro‘yxat bo‘yicha (1-ilova), davlat hokimiyatining joylardagi organlari huzurida tashkil etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Kommunal uy-joy fondidan foydalanish va unga xizmat ko‘rsatish tegishli hokimlikka bevosita bo‘ysunadigan uy-joy fondidan foydalanish va unga kommunal xizmat ko‘rsatish korxonalari tomonidan amalga oshiriladi.
3. Uy-joy fondidan foydalanish va unga kommunal xizmat ko‘rsatish korxonasi uning saqlanishini va undan tegishlicha foydalanilishini ta’minlaydi, shuningdek, fuqarolar tomonidan turar joylardan va uy atrofidagi yerlardan foydalanish qoidalariga rioya qilinishini nazorat qiladi, belgilangan tartibda olingan order asosida ijaraga oluvchilar bilan mulkdor nomidan turar joyni ijaraga olish shartnomalarini tuzadi va shartnoma majburiyatlarining bajarilishini nazorat qiladi.
4. Kommunal uy-joy fondi uylaridagi turar joyni ijaraga oluvchilar uchun turar joy maydonining normasi O‘zbekiston Respublikasining Uy-joy kodeksida belgilangan turar joy maydoni normasiga muvofiq belgilanadi, lekin u bir kishiga 9 kvadrat metrdan kam bo‘lmasligi kerak.
Fuqarolarning ayrim toifalariga normadan ortiqcha turar joy maydoni bir xona sifatidagi yoki 10 kvadrat metr hajmidagi qo‘shimcha turar joy maydoni beriladi. Qo‘shimcha turar joy maydoni berish tartibi va shartlari, shuningdek, uni olish huquqiga ega bo‘lgan fuqarolar toifalarining ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi tomonidan belgilanadi.
5. Ortiqcha turar joy maydoni uchun haq, ijaraga oluvchi tomonidan amaldagi tarifning uch baravari miqdorida to‘lanadi.
6. Turar joyga, shuningdek, turar joy sharoitlarini yaxshilashga muhtoj bo‘lgan fuqarolarni hisobga olish 2-ilovada bayon qilingan shart-sharoitlar mavjud bo‘lgan taqdirda tegishli hokimlik tomonidan amalga oshiriladi.
7. Kommunal uy-joy fondidan turar joy bilan ta’minlash uchun fuqarolar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan ro‘yxatga muvofiq hisobga olish uchun qabul qilinadilar.
9. Fuqarolarning tegishli hokimlik tomonidan qabul qilingan arizalari dastlab turar joy maydonini hisobga olish va taqsimlash komissiyasi tomonidan ko‘rib chiqiladi, komissiya ariza beruvchining turar joy sharoitlarini tekshirib chiqqandan keyin tegishli dalolatnoma tuzadi, hisobga qo‘yish yoki rad etish haqida taklif kiritadi, u hokimlik qarori bilan tasdiqlanadi.
10. Hokimlikning kommunal uy-joy fondidan turar joy berish haqidagi qarori asosida tegishli hokimlik fuqaroga taqdim etilgan turar joyga ko‘chib kirish uchun birdan-bir asos bo‘ladigan yagona namunadagi orderni beradi.
11. Birinchi navbatda turar joy buzilish holatidagi uylarda, yerto‘lalarda, baraklarda, turar joy maydoni bir kishiga 5 kvadrat metrdan kam bo‘lgan kvartiralarda yashayotgan fuqarolarga beriladi.
turar joy sharoitlarini yaxshilashga muhtojligi haqida haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan ma’lumotlar berilganda.
13. Turar joyni ijaraga olish shartnomasi bo‘yicha birinchi tomon (ijaraga beruvchi) ikkinchi tomon (ijaraga oluvchi)ga turar joyni haq evaziga yashash uchun berish majburiyatini oladi.
14. Kommunal uy-joy fondining uylaridagi turar joydan foydalanish uy-joy egasidan vakolat olgan uy-joy fondiga xizmat ko‘rsatish va uni tuzatish bo‘yicha tegishli korxona bilan turar joyni egallash huquqini beruvchi order berilgan fuqaro o‘rtasida turar joyni ijaraga olish shartnomasini tuzish orqali rasmiylashtiriladi.
15. Turar joyni ijaraga olish shartnomasi bo‘yicha kvartira, bir yoki bir necha xonadan iborat bo‘lgan alohida turar joygina ijaraga berilishi mumkin.
16. Xonaning bir qismi yoki umumiy kirish joyi boshqa xona bilan bog‘langan xona (tutash xonalar) turar joyni ijaraga olish shartnomasining mustaqil predmeti bo‘lishi mumkin emas.
17. Agar turar joyni ijaraga olish shartnomasi muayyan muddatga tuzilgan bo‘lsa, ijaraga oluvchi shartnoma muddati tamom bo‘lgandan keyin kommunal uy-joy fondida yashash huquqini beradigan hujjatlarni taqdim etganda shartnomani yangilash huquqiga ega bo‘ladi. Ijaraga beruvchi tomonidan bu huquqqa ijaraga oluvchi shartnoma bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarmagan taqdirda sud orqali e’tiroz bildirilishi mumkin.
18. Turar joyni ijaraga oluvchi va u bilan birga yashovchi boshqa shaxslar turar joydan shartnomaga muvofiq foydalanishga, uni yaroqli holda tutishga, turar joyning saqlanishi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qilishga, uydagi barcha yashovchilarga turar joy va yordamchi binolardan bemalol foydalanish imkoniyati berilishi uchun birgalikda yashash qoidalariga rioya etishga majburdir.
19. Turar joyni ijaraga oluvchi bilan bir qatorda u bilan birga yashovchi oila a’zolari ijara shartnomasidan kelib chiquvchi huquq va majburiyatlarga ega bo‘ladilar.
20. Oilaning ijaraga oluvchi bilan birga yashovchi balog‘atga yetgan a’zolari ushbu shartnomadan kelib chiquvchi majburiyatlar bo‘yicha ijaraga oluvchi bilan baravar javobgar bo‘ladilar.
21. Ijaraga oluvchining oila a’zolari deb, u bilan birga yashovchi xotini, ularning bolalari va ota-onalari, amaldagi qonunchilikka muvofiq boshqa shaxslar tan olinadi.
22. Agar ushbu Nizomning 21-bandida qayd etilgan fuqarolar ijaraga oluvchining oila a’zosi bo‘lmay qolsalar, biroq ijaraga olingan turar joyda yashashni davom ettirsalar, ular shartnomalar bo‘yicha ijaraga oluvchi va uning oila a’zolari kabi birday huquq va majburiyatlarga ega bo‘ladilar.
23. Ijaraga oluvchi o‘zi ijaraga olgan turar joyga ushbu turar joyda yashovchi va turar joydan foydalanish huquqiga ega bo‘lgan barcha balog‘atga yetgan fuqarolarning yozma roziligini olib o‘z xotini, o‘z bolalarini va xotinining bolalarini, ota-onasini, mehnatga layoqatsiz boqimandalarni, boshqa shaxslarni belgilangan tartibda ko‘chirib kiritishga haqlidir. Balog‘at yoshiga yetmagan bolalarni ota-onalarinikiga ko‘chirib kelish uchun ushbu turar joyda yashovchi va turar joydan foydalanish huquqiga ega bo‘lgan qolgan fuqarolarning roziligi talab qilinmaydi.
24. Ushbu uyga ko‘chib kirgan shaxslar, agar uyga ko‘chib kirish paytida ular o‘rtasida yozma holdagi boshqacha bitishuv bo‘lmasa, oilaning boshqa qolgan barcha a’zolari bilan teng huquqlardan foydalanadilar.
25. Kommunal uy-joy fondidagi turar joydan foydalanganlik, unga xizmat ko‘rsatganlik va uni tuzatganlik uchun haq to‘lash ijaraga oluvchi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan stavkalar bo‘yicha amalga oshiriladi.
26. Ijaraga oluvchi turar joyni saqlaganlik, uni tuzatganlik va undan foydalanganlik uchun haqni kommunal uy-joy fondi uylaridagi turar joyni ijaraga olish shartnomasida nazarda tutilgan muddatlarda o‘z vaqtida to‘lashga majburdir.
27. Ijaraga olish shartnomasi bo‘yicha ijaraga oluvchi yoki uning oila a’zolari, shuningdek, ular bilan birga yashovchi va turar joydan ular bilan teng asoslarda foydalanuvchi fuqarolar tomonidan egallangan turar joylar:
28. Bu fuqarolarga tegishli hokimlik tomonidan ijaraga beruvchiga ko‘rsatish uchun turar joyni saqlash guvohnomasi (bron) beriladi.
29. Ijaraga oluvchi kommunal uy-joy fondiga qarashli uydagi bronlashtirib qo‘yilgan turar joyga bron amal qiladigan muddat mobaynida ijaraga qo‘yish shartnomasi bo‘yicha vaqtincha yashovchilarni ko‘chirib kiritishga haqlidir.
30. Ijaraga oluvchi yoki uning oila a’zolari qaytib kelgach, ular bronlashtirib qo‘yilgan turar joyni darhol bo‘shatib berishni talab qilishga haqlidirlar.
31. Ijaraga qo‘yiluvchi yoki vaqtincha yashovchilar bu turar joyni bo‘shatib berishdan bosh tortganlari taqdirda, ular ijaraga oluvchining talabi bilan boshqa turar joy bermasdan turib sud yo‘li bilan ko‘chirib yuboriladilar.
32. Agar ijaraga oluvchi va uning oila a’zolari bron muddati tamom bo‘lgandan keyin olti oy mobaynida turar joyni ularga qaytarib berishni talab qilmasalar, turar joyni ijaraga olish shartnomasi bekor qilingan hisoblanadi.
33. Kommunal uy-joy fondidagi turar joyni ijaraga oluvchi o‘zi egallab turgan turar joyni ijaraga olish shartnomasi bo‘yicha huquqlar va majburiyatlarni o‘zaro bergan holda kommunal uy-joy fondidagi boshqa ijaraga oluvchi egallab turgan turar joyga almashtirish huquqiga egadir.
34. Kommunal uy-joy fondiga qarashli uylardagi ijaraga oluvchilar o‘rtasida turar joylarni almashtirishning rad etilishiga sud yo‘li bilan e’tiroz bildirilishi mumkin.
35. Turar joyni almashtirish uchun ijaraga oluvchi bilan birga yashovchi uning balog‘atga yetgan oila a’zolarining, shu jumladan, turar joy maydoniga egalik qilish huquqiga ega vaqtincha bo‘lmagan oila a’zolarining yozma ravishdagi roziligi talab qilinadi.
agar ijaraga oluvchiga u egallab turgan turar joyni ijaraga olish haqidagi shartnomani bekor qilish yoki o‘zgartirish to‘g‘risida da’vo qo‘zg‘atilgan bo‘lsa;
agar almashtirilayotgan turar joylardan biri kommunal uy-joy fondiga qarashli uyda emas, balki boshqa har qanday uy-joy fondi (kooperativ, idoralarga qarashli, shaxsiy va boshqalar)ga qarashli bo‘lsa;
agar uy qulab tushay deb turgan yoki buzib tashlanishi lozim bo‘lsa, ya’ni avariya holatida, unda bundan keyin normal yashash uchun yaroqsiz bo‘lsa.
37. Shartnomaga bog‘liq holda O‘zbekiston Respublikasidagi bir kishi boshqa-boshqa aholi yashaydigan joylardagi bir uyda yoki boshqa-boshqa uylarda yashovchi ikki, uch va undan ortiq ijaraga oluvchilar o‘rtasida almashtirishga yo‘l qo‘yiladi.
38. Ijaraga oluvchilarning foydalanishida bo‘lgan muayyan turar joylar xona, kvartiragina almashtirishga yo‘l qo‘yiladi.
39. Ijaraga qo‘yish shartnomasi bo‘yicha ularga berilgan turar joyda yashovchi ijaraga qo‘yiluvchilar va vaqtincha yashovchilar turar joylarni almashtirish huquqiga ega bo‘lmaydilar.
40. Turar joyni almashtirish uchun ruxsatnoma tegishli hokimlikning uy-joy organi tomonidan beriladigan almashtirish orderi bilan rasmiylashtiriladi.
41. Turar joyni almashtirish almashadigan tomonlar almashish ordyerlarini olgan paytdan boshlab sodir etilgan deb hisoblanadi.
43. Turar joyni va yordamchi xonalarni buzib boshqatdan qurish va qayta rejalashtirish kvartirani yanada obod qilish maqsadini ko‘zlabgina amalga oshirilishi mumkin va bu ishga ijaraga oluvchi, uning oila a’zolari, kommunal uy-joy fondi egasi vakilining roziligi va tegishli hokimlikning ruxsatnomasi bilan yo‘l qo‘yiladi.
44. Ijaraga oluvchi egallab turgan turar joyni mukammal tuzatish zarur bo‘lgan taqdirda, ijaraga beruvchi ijaraga oluvchini tuzatish davrida ijaraga beruvchi tomonidan beriladigan boshqa turar joyga ko‘chishini talab qilishga haqlidir. Bunda turar joyni ijaraga olish shartnomasi bekor qilinmaydi, lekin ijaraga oluvchi unga tuzatish davriga berilgan turar joy uchungina saqlash, tuzatish va foydalanish uchun haqini to‘laydi.
Tuzatish tugallangandan keyin ijaraga beruvchi ijaraga oluvchiga u ilgari egallab kelgan turar joyni berishni rad etgan taqdirda ijaraga oluvchi ushbu masala bo‘yicha sudga murojaat qilishga haqlidir.
45. Turar joyni ijaraga qo‘ygan fuqarolar turar joy va kommunal xizmatlar haqi bo‘yicha tovon olish huquqidan mahrum bo‘ladilar.
46. Ijaraga oluvchi vaqtinchalik jo‘nab ketgan holda ijaraga beruvchi hamda o‘zi bilan birga yashovchi balog‘at yoshiga yetgan oila a’zolarining roziligi bilan o‘zi egallab turgan turar joyni shartnoma bo‘yicha ijaraga beruvchining oldida javobgarlikni saqlab qolgan holda ijaraga qo‘yishi mumkin.
47. Agar ijaraga qo‘yiluvchining ko‘chib kirishi natijasida har bir yashovchiga to‘g‘ri keladigan turar joy maydoni belgilangan sanitariya normasidan kam bo‘lsa, ijaraga qo‘yish shartnomasi tuzilishi mumkin emas.
48. Ijaraga qo‘yish shartnomasi bo‘yicha turar joydan foydalanilganlik uchun haq to‘lash tomonlarning kelishuviga ko‘ra belgilanadi.
49. Ijaraga qo‘yish shartnomasining muddati tugaganidan keyin ijaraga qo‘yiluvchi shaxs bu shartnomani yangilashni talab qilishga haqqi yo‘q va ijaraga oluvchining talabi bilan turar joyni bo‘shatib berishga majburdir, turar joyni bo‘shatib berishni rad etgan taqdirda boshqa turar joy bermasdan turib sud yo‘li bilan ko‘chirib yuboriladi.
50. Kommunal uy-joy fondiga qarashli xizmat yuzasidan beriladigan turar joylar o‘z mehnat majburiyatlarining turiga ko‘ra ish joyida yoki xizmat binosida yashashlari kerak bo‘lgan fuqarolarga beriladi. Xizmat yuzasidan turar joylar berilishi mumkin bo‘lgan xodimlar toifalari ro‘yxati uy-joy fondining egasi tomonidan belgilanadi.
51. Kommunal uy-joy fondida bo‘lgan turar joy ushbu turar joy biriktirilgan tashkilotning taqdimnomasi bo‘yicha tegishli hokimlikning qarori bilan xizmat yuzasidan beriladigan turar joylar sirasiga kiritiladi hamda hokimlik tomonidan beriladigan maxsus order bo‘yicha beriladi.
52. Xodimga ish sharoitlari munosabati bilan mehnat shartnomasi bo‘yicha xizmat yuzasidan beriladigan turar joydan foydalanish huquqi mehnat shartnomasi bekor qilinishi bilan bir vaqtda to‘xtatiladi.
53. Xodim o‘zi egallab turgan turar joyni bo‘shatishni rad etgan taqdirda o‘zi bilan birga yashovchi barcha shaxslar bilan birgalikda boshqa turar joy berilmasdan sud yo‘li bilan ko‘chirib yuboriladi.
54. Quyidagi shaxslar boshqa turar joy bermasdan turib xizmat yuzasidan berilgan turar joylardan ko‘chirilishi mumkin emas:
xizmat yuzasidan turar joy bergan korxonada, muassasada, tashkilotda kamida o‘n yil ishlagan shaxslar;
korxona, muassasa, tashkilot tugatilishi munosabati bilan yoki xodimlar soni yoxud shtati qisqarganligi uchun ishdan bo‘shagan shaxslar;
56. Turar joyni ijaraga oluvchi va uning oila a’zolari doimiy yashash uchun boshqa joyga jo‘nab ketganda turar joyni ijaraga olish shartnomasi u egallab kelgan turar joy dalolatnoma bo‘yicha ijaraga beruvchiga topshirilgan kundan boshlab bekor qilingan hisoblanadi.
57. Turar joyni ijaraga olish shartnomasi ijaraga beruvchi tomonidan bekor qilinishi va ijaraga oluvchi o‘zi egallab turgan turar joydan sud yo‘li bilan va amaldagi qonun hujjatlarida belgilangan asoslardan boshqacha tarzda ko‘chirib yuborilishi mumkin emas.
58. Shartnoma shartlari bajarilmagan taqdirda ijaraga beruvchi ijaraga oluvchini egallab turgan turar joy maydonidan boshqa turar joy bermasdan sud yo‘li bilan majburiy ravishda ko‘chirib yuborish huquqiga egadir.
2. Ofitsyerlar va muddatdan tashqari xizmatdan zaxiraga bo‘shatilgan yoki iste’foga chiqqan harbiy xizmatchilar.
3. Kasallikning og‘ir shakllariga chalingan fuqarolar, O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi tasdiqlagan ro‘yxat bo‘yicha.
Keyingi tahrirga qarang.
10. Bolalikdan nogiron bo‘lib qolgan 16 yoshgacha yoki bolalikdan I va II guruh nogiron bo‘lib qolgan bolalari bo‘lgan oilalar.
11. Birinchi marta qurilgan yosh oilalar, agar ular yashab turgan joyda ikki tomonlama turar joy sharoitlarini yaxshilashga muhtoj deb topilsalar.
1. Turar joy maydoniga ega bo‘lmagan, xususiy kvartirada yoki yashash uchun yaroqsiz uy-joylar (baraklar, vaqtinchalik uylar, avariya holatidagi uylar, yerto‘lalarda yashovchi fuqarolar).
3. Yotoqxonalarda, ishlab chiqarish va yordamchi xonalarda yashovchilar, mavsumiy va vaqtinchalik xodimlar, shuningdek, o‘qishlari sababli yotoqxonalarga ko‘chib o‘tgan fuqarolar bundan mustasno.
4. Alohida shaxsiy schyotga ega bo‘lgan, qarindoshlik aloqalari bo‘lmagan ikki va undan ko‘p oila bo‘lib bir kvartirada yashovchilar.
5. Alohida kvartirada yashashga muhtoj bo‘lgan, respublika Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan ayrim surunkali kasalliklarning og‘ir shakllariga chalinganlar.
Turar joyni ijaraga olish o‘zida turar joylardan, kvartiralardan, alohida uylardan ijara shartnomasi asosida pul evaziga foydalanishni ifodalaydi.
Ijara munosabatlari “Ijara to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni, mazkur Nizom hamda O‘zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog‘iston Respublikasining ularga muvofiq chiqariladigan normativ hujjatlari bilan tartibga solinadi.
Turar joyni ijaraga olishga mulkchilikning barcha turlaridagi turar joylar — xususiy, kommunal, jamoat, davlat va kooperativ uy-joylar bo‘yicha yo‘l qo‘yiladi.
O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari, boshqa davlatlarning fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar ijaraga oluvchilar bo‘lishlari mumkin.
Boshqa davlatlar jismoniy va yuridik shaxslarining turar joyni ijaraga olishda qatnashishlari O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi.
Ixtiyoriylik, tomonlarning shartnoma tuzilgan muddatga tengligi asosida tuziladigan ijara shartnomasi ijara munosabatlarining asosi hisoblanadi.
ijaraga olingan turar joyni saqlash, tuzatish, unga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha tomonlarning majburiyatlari;
keyinchalik sotib olish sharti bilan ijaraga olingan uy-joyni sotib olishning shartlari, tartibi va muddatlari;
Keyinchalik xususiylashtirish sharti bilan ijaraga beriladigan davlat turar joyining qiymati O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq belgilanadi.
Ijaraga beriladigan xususiy yoki boshqa turdagi turar joy qiymati turar joyning egasi tomonidan belgilanadi.
Ijarador ijaraga oluvchiga turar joyni unda yashash mumkin bo‘lgan holatda va sanitariya normalariga muvofiq ahvolda ijaraga topshirishi kerak.
Ijarador ijaraga beriladigan turar joyning muhandislik uskunalari va qurilmalarining shartnomani tuzish vaqtida aniqlangan yoki aniqlanmagan barcha nuqsonlari va nosozliklari uchun javob beradi.
Ijarador ijaraga oluvchiga turar joyni foydalanish uchun o‘z vaqtida bermagan taqdirda ijarador undan turar joyni talab qilib olish va shartnoma ijrosi kechiktirilganligi uchun tovon to‘lashni talab qilish yoki shartnomadan voz kechish va ijaraga oluvchiga shartnoma ijro etilmaganligi oqibatida yetkazilgan zararni undirib olish huquqiga ega bo‘ladi.
ijaraga olgan turar joyga qarindoshlari va boshqa fuqarolarni belgilangan tartibda ko‘chirib kiritish;
ijaraga olingan uy-joyni, xonani ijaradorning ruxsati bilan ijaraga qo‘yish. Bunda shartnoma bo‘yicha ijaraga oluvchi ijarador oldida javobgar bo‘lib qolaveradi;
ijara shartnomasida belgilangan muddat tugagandan keyin ijaraga oluvchi ijarador bilan kelishgan holda shu turar joyni, xonani shaxsiy mulk qilib sotib olishi mumkin;
ijarador o‘z shartnoma majburiyatlarini bajarmagan taqdirda ijara haqini qayta hisoblab chiqishni talab qilish;
shartnoma majburiyatlari bajarilmaganligi uchun ijarador ustidan sud organlariga da’vo qo‘zg‘ab murojaat qilish huquqiga egadir.
Ijaradorning ruxsati bilan ijaraga olingan turar joyga qo‘shimcha qurilgan imoratlar, turar joy rejasiga kiritilgan o‘zgartirishlarning barchasi, agar shartnomada boshqacha xol nazarda tutilmagan bo‘lsa, ijaradorga tegishli bo‘ladi. Shartnoma muddati tugaganda yoki u bekor qilinganda, ijaraga oluvchi ijaradordan ularning qiymatini undirib olish huquqiga ega bo‘ladi.
Ijaraga oluvchi ijaradorning ruxsati bilan (o‘zining xususiy mablag‘lari hisobidan), agar shartnomada boshqacha hol nazarda tutilmagan bo‘lsa, turar joy sifatini yaxshilaydigan turar joy xonalarini o‘zgartirish, qayta qurish, kengaytirish, texnika bilan qayta jihozlash ishlarini olib borish huquqiga egadir.
Agar ijaraga olingan turar joyning sifati ijaradorning ruxsati bilan yaxshilangan bo‘lsa shartnoma muddati tugaganda yoki u bekor qilinganda, agar ijara shartnomasida boshqacha hol nazarda tutilmagan bo‘lsa, ijarachi shu maqsadda sarflangan xarajatlarning hammasini to‘lashni talab qilish huquqiga egadir.
Ijaradorning ruxsatisiz amalga oshirilgan takomillashtirishlar shartnoma muddati tugagandan keyin yoki u bekor qilinganda ijaradorga tekinga o‘tadi.
Ijara haqi ijaraga berilgan turar joyning egasiga to‘lanadi, agar ijaraga davlat turar joyi berilgan bo‘lsa, ijara haqi tegishli budjetga kelib tushadi.
Ijara haqining miqdori tomonlarning kelishuviga ko‘ri shartnomada nazarda tutilgan muddatlarda o‘zgartirilishi mumkin. U tomonlardan birining talabi bilan hamda O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda ham muddatidan ilgari qayta ko‘rib chiqilishi mumkin.
Agar ijara shartnomasi bo‘yicha turar joy va kommunal xizmatlar uchun to‘lovlar olti oy davomida amalga oshirilmasa, unda ijara shartnomasi sud yo‘li bilan bekor qilinadi va ijaraga oluvchi boshqa uy-joy berilmasdan ko‘chirib chiqariladi.
Ijara shartnomasining shartlarini o‘zgartirish, uni bekor qilish va to‘xtatishga tomonlarning kelishuviga ko‘ra yo‘l qo‘yiladi.
Ijara shartnomasi tomonlardan biri shartnoma shartlarini buzganda ikkinchi tomonning talabiga binoan tegishli sud qarori bilan bekor qilinishi mumkin.
Ijaraga oluvchi nogiron bo‘lib qolganda yoki u layoqatsiz deb topilganda shartnomaning amal qilishi O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va shartlarda to‘xtatiladi.
Ijara shartnomasi, shuningdek, ijaraga oluvchi shartnomani bundan keyin bajarish imkoniyatini bermaydigan jinoyat sodir qilganligi uchun jazoga tortilgan taqdirda ham to‘xtatiladi.
Bunday hollarda uning oila a’zolaridan biri ijara shartnomasini tuzish uchun ustunlik huquqiga ega bo‘ladi.
Agar ijara shartnomasining muddati tugagandan keyin ham ijaraga oluvchi ijaraga olingan uy-joydan foydalanishda davom etsa va ijaraga beruvchi shartnoma muddati tugashigacha bunga e’tiroz bildirmasa, shartnomada boshqacha hol nazarda tutilmagan bo‘lsa, shartnoma yana shuncha muddatga yangidan tuzilgan hisoblanadi.
Shartnoma bo‘yicha o‘z zimmasiga olgan majburiyatlarni so‘zsiz bajarib kelgan ijaraga oluvchi shartnoma muddati tugagandan so‘ng shartnomani yangidan tuzish uchun boshqa shaxslar oldida imtiyozli huquqqa ega bo‘ladi.
Ijaraga oluvchi vafot etgan taqdirda u bilan birga yashovchi oila a’zolaridan biri boshqa birga yashovchilarning roziligi bilan amaldagi ijara shartnomasi asosida va uning shartlariga ko‘ra o‘zining ijaraga oluvchi deb tan olinishini talab qilish huquqiga ega bo‘ladi.
Ijaraga oluvchi ijaraga beruvchining roziligi bilan ijaraga olingan turar joyni to‘la yoki qisman sotib olishi mumkin. Davlatga qarashli turar joyni sotib olish O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Ijaraga olingan turar joyni sotib olish ijaraga oluvchining o‘z mablag‘lari, shuningdek, kreditlar va amaldagi qonunlarga zid bo‘lmagan usullar bilan olingan boshqa moliyaviy mablag‘lar hisobiga amalga oshiriladi.
Tomonlarning ijaraga olingan turar joyni sotib olish bo‘yicha munosabatlari qonun hujjatlari va shartnoma bilan tartibga solinadi, Sotib olish shartnomasida quyidagilar belgilanadi:
Sotib olish shartnomasi bo‘yicha majburiyatlarni bajarmaslik yoki lozim darajada bajarmaslik, shu jumladan, shartnomani bir tomonlama tartibda o‘zgartirganlik yoki bekor qilganlik uchun tomonlar O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlarida va sotib olish shartnomasida belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar.
Sotib olish shartnomasini tuzish va uni bajarish paytida yuzaga keladigan nizolar sud tomonidan ko‘rib chiqiladi.
Ijara shartnomasini tuzish, bajarish va to‘xtatish masalalari bo‘yicha ijaraga oluvchilar va ijaraga beruvchilar o‘rtasidagi nizolar O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari bilan belgilangan tartibda tegishli sud yo‘li bilan hal etiladi.
Ijara munosabatlarining subyektlari quyidagi hollarda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar:
Ijaraga oluvchi turar joy ijaraga olinganligi uchun qarzlar bo‘yicha o‘zining xususiy mulki, oila a’zolarining shaxsiy mulki bilan, agar ular yetarli bo‘lmasa, O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari bilan belgilangan tartib va miqdorlarda javob beradi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
1. Mazkur qoidalar mulkchilik shakllaridan qat’i nazar, turar joylardan va uy atrofidagi yerlardan foydalanish va ularni saqlash tartibini belgilaydi.
2. Turar joylarning egalari, kommunal turur-joylarni ijaraga oluvchilar, ijaradorlar kommunal-foydalanish (xususiy, davlat, shirkat) korxonasi bilan turar joylarga texnika xizmati ko‘rsatish va ularni tuzatish to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tasdiqlagan Namunaviy shartnoma (kontrakt)ga muvofiq shartnoma (kontrakt) tuzadilar.
Keyingi tahrirga qarang.
3. Alohida kvartira yoki boshqa ajratib qo‘yilgan joy, umumiy foydalaniladigan joy va uy atrofidagi hudud turar joyga texnikaviy xizmat ko‘rsatish to‘g‘risida tuzilgan kontrakt (shartnoma)ning mavzui hisoblanadi.
4. Ijaraga oluvchilar, ijaradorlar, turar joylarning egalari va ular bilan birga yashovchi shaxslar turar joylar va asbob-uskunalardan ularning vazifasiga, ushbu qoidalar shartlariga va texnika xizmati ko‘rsatish to‘g‘risidagi kontrakt (shartnoma)ga muvofiq foydalanishlari shart.
5. Ijaraga oluvchi, ijarador yoki turar joy egasining u bilan birga yashovchi oila a’zolari barcha huquqlardan foydalanadilar va turar joylarga texnika xizmati ko‘rsatish va ularni saqlash to‘g‘risida tuzilgan shartnoma (kontrakt)lardan kelib chiquvchi majburiyatlar uchun javob beradilar. Oilaning voyaga yetgan a’zolari ijaraga oluvchi, ijarador, turar joy egasi bilan birgalikda ko‘rsatib o‘tilgan shartnomadan kelib chiquvchi majburiyatlar bo‘yicha mulkiy javobgar bo‘ladilar.
Keyingi tahrirga qarang.
o‘zi bilan birga turadigan voyaga yetgan oila a’zolarining roziligi bilan o‘zi egallab turgan turar joyga o‘zining rafiqasini, bolalari va ota-onasini belgilangan tartibda ko‘chirib kiritish. Ota-onasi oldiga ularning voyaga yetmagan bolalarini, bolalar oldiga esa ularning mehnatga layoqatsiz yolg‘iz ota-onasini ko‘chirib kiritish uchun oila a’zolarining roziligi talab qilinmaydi;
Keyingi tahrirga qarang.
o‘zi bilan birga yashayotgan oila a’zolarining (bunga vaqtincha uyda bo‘lmaganlar ham kiradi) yozma roziligini olib, egallab turgan o‘z turar joyini boshqa ijaraga oluvchi bilan, shu jumladan, O‘zbekiston Respublikasidagi boshqa aholi yashaydigan joyda yashovchi bilan belgilangan tartibda almashtirish;
belgilangan normadan ortiqcha turar joy maydoniga ega bo‘lgan taqdirda o‘z oila a’zolarining roziligi bilan tegishli hokimlik, muassasa, korxona, tashkilotdan o‘zi egallab turgan turar joyning o‘rniga kichikroq turar joy berishni talab qilish;
oila a’zolarining roziligi bilan istagan vaqtda turar joylarni ijaraga olish to‘g‘risidagi shartnomani bekor qilish.
7. Ijaraga oluvchi yoki uning oila a’zolari vaqtincha uyda bo‘lmaganlarida turar joy olti oy mobaynida ularning ixtiyorida saqlanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
8. Bir kvartirada yashovchi va undagi turar joylardan alohida-alohida tuzilgan ijara shartnomalari bo‘yicha foydalanuvchi fuqarolar bir oilaga birlashganlari taqdirda o‘zlari egallab turgan turar joylar uchun ulardan biri bilan ijara shartnomasi tuzishni talab qilishga haqlidirlar.
9. Bir necha xonalardan iborat kvartira belgilangan tartibda turar joylarga bo‘lingan taqdirda har bir ijaraga oluvchi bilan mustaqil ijara shartnomasi tuziladi va ularning har qaysisiga uy joylaridan foydalanish tashkiloti shaxsiy schyot ochadi.
Keyingi tahrirga qarang.
10. Uy-joy egalari, O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq jismoniy va yuridik shaxslarning, davlatning huquqlarini buzmagan va qonun bilan himoya qilinadigan manfaatlariga ziyon yetkazmagan holda, mana shu uy-joyga egalik qilish, undan foydalanish, uni tasarruf etish huquqiga egadirlar.
Keyingi tahrirga qarang.
xususiylashtirilgan kvartiralardan samarali foydalanishni, ularni boshqarishni ta’minlash va shirkat (birlashma) nizomida ko‘zda tutilgan boshqa masalalarni hal etish, uy-joy egalarining manfaatlarini himoya qilish uchun kvartira egalari shirkati (birlashmasi)ni tashkil etish;
voyaga yetgan oila a’zolarining roziligi bilan o‘z kvartirasini yoki uning bir qismini, yozma ravishda ijara shartnomasi tuzgan holda, ijaraga berish.
turar joylarning saqlanishini ta’minlash, o‘zlari bevosita foydalanadigan turar joyga, shuningdek, sanitariya-texnika va boshqa asbob-uskunalar (vodoprovod, kanalizatsiya markaziy isitish, isish; suv ta’minoti, gaz jihozlari, vanna, chanoq, idish-tovoq; yuvgich va boshqalarga ehtiyotlik bilan munosabatda bo‘lish;
elektr va issiqlik energiyasini, suv va gazni tejab sarflash, ularning behuda va xo‘jasizlarcha sarflanishiga yo‘l qo‘ymaslik;
o‘zlari egallab turgan turar joylarni, umumiy foydalaniladigan joylarni, shuningdek, yo‘lak, lift kabinalari va zina maydonchalarini ozoda va tartibli saqlash;
turar joylar, sanitariya-texnika va boshqa asbobuskunalarda nosozliklar aniqlangan hollarda zudlik bilan ularni bartaraf qilish choralarini ko‘rish va zarur hollarda bu haqda uy-joylardan foydalanish tashkilotiga yoki tegishli avariya xizmatiga xabar qilish.
Keyingi tahrirga qarang.
Turar joylarning shikastlangan joylarini bartaraf qilish hamda shikastlangan sanitariya-texnika yoki boshqa asbob-uskunalarni tuzatish yoki almashtirish aybdor hisobiga amalga oshiriladi;
elektr, gaz asboblaridan va boshqa asboblardan foydalanganda, pechlarga va oshxona o‘choqlariga o‘t yoqqanda yong‘in xavfsizligi qoidalariga rioya qilish;
uyda axlat o‘tkazgich bo‘lmagan taqdirda axlat va oziq-ovqat chiqindilarini qopqoq bilan zich yopilgan chelaklarga to‘plab, kvartiradan belgilangan joylarga muntazam chiqarish.
Oziq-ovqat chiqindilarini yig‘ish tashkil etilgan uylarda ularni maxsus idishlarga yig‘ish va shu maqsad uchun hovlilarda o‘rnatilgan konteyner va bochoklarga chiqarib to‘kish va boshqalar;
qish mavsumida (agar uy markaziy isitish tarmog‘idan isitilmasa) pechlarni muntazam yoqib turish, turar joylarda va umumiy foydalaniladigan joylar (oshxonalar, yo‘laklarda normal haroratni saqlab turish. Ijaraga oluvchi ijarador va turar joy egasi va ularning oila a’zolari vaqtincha uyda bo‘lmaganlarida ular uy-joyni saqlashni ta’minlash maqsadida unda normal haroratni saqlab turish majburiyatidan ozod qilinmaydilar;
bir va ikki qavatli uylarda istiqomat qiluvchilarning soniga muvofiq jadval bo‘yicha zina maydonchalarini, yo‘laklarni va umumiy foydalanish joylarini muntazam tozalab turish;
ijarador yoki ijaraga oluvchi turar joydan butun oilasi bilan boshqa doimiy yashash joyiga chiqib ketganda turar joyni bo‘shatish va uy-joylardan foydalanish tashkiloti, ijaraga beruvchi (korxona, muassasa, tashkilotga turar joy va uning jihozlarini soz holatda dalolatnoma bo‘yicha topshirish;
Keyingi tahrirga qarang.
ijaraga oluvchini ko‘chirib chiqarmasdan tuzatish imkoniyati bo‘lmaganda mukammal tuzatishni amalga oshirish muddatidan o‘zlari yashayotgan joydan ijaraga beruvchi taqdim qilgan sanitariya va texnika talablariga javob beradigan turar joyga tuzatilayotgan turar joyga tuzilgan shartnomani (ijara shartnomasini) bekor qilmasdan oila a’zolari bilan birga ko‘chib o‘tish;
ko‘rsatilgan xizmat va turar joyni saqlash uchun to‘lovlarni va kommunal xizmatlar uchun to‘lovlarni keyingi oyning 10-kunidan kechiktirmay o‘z vaqtida to‘lash.
Ko‘rsatilgan xizmat va turar joyni saqlash hamda kommunal xizmatlar uchun belgilangan muddatga to‘lanmagan to‘lovlar davlat notarial idoralarining ijroiya yozuvlari bo‘yicha undirib olinadi.
12. Bir nechta ijaraga oluvchilar, ijaradorlar va uy egalari egallagan turar joyda kommunal xizmatlar, telefon, umumiy foydalaniladigan joylarni tuzatish uchun sarflangan umumiy xarajatlarni taqsimlash ular o‘rtasidagi kelishuvga qo‘ra amalga oshiriladi.
turar joy xonalarida elektr energiyasi sarfi uchun haq, to‘lash, hisoblagich umumiy bo‘lgan taqdirda, har bir ijaraga oluvchidagi yoritish nuqtalari va maishiy elektr asboblarining quvvatiga mutanosib ravishda;
turar joy xonalari umumiy pech bilan isitilganda isitiladigan xonalarning maydoniga muvofiq haq to‘lanadi;
umumiy foydalaniladigan joylarni tuzatish va yoritish, suv, kanalizatsiya, tabiiy gaz va gazgolder qurilmalaridan olinadigan suyultirilgan gaz uchun to‘lov belgilangan tarif bo‘yicha;
umumiy telefon uchun haq — telefondan foydalanadigan turar joyda yashovchilarning soniga qarab, gaplashuvlarning sonidan (qat’i nazar, to‘lanadi. Shaharlararo telefon so‘zlashuvlari uchun haq gaplashgan shaxs tomonidan to‘lanadi.
Kommunal xizmatlar, joriy tuzatish o‘tkazilishi, umumiy foydalaniladigan joylarni tozalash haqi bo‘yicha umumiy xarajatlarni taqsimlash hamda turar joylardan foydalanishga oid boshqa masalalar bo‘yicha turar joyda yashovchilar o‘rtasidagi nizolar joylardagi tegishli hokimiyat va o‘zini o‘zi boshqarish organlari tomonidan, tomonlar rozi bo‘lmagan hollarda esa — sud tomonidan ko‘rib chiqiladi.
13. Turar joydagi ayrim yashovchilar bir oydan ortiq vaqt mobaynida turar joyda bo‘lmaganlari taqdirda ular bo‘lmagan davr uchun kommunal xizmatlar haqi to‘lanmaydi. Turar joyda ma’lum muddat bo‘lmagan yashovchilar telefon va xonalarni isitish uchun to‘lanadigan haqidan ozod qilinmaydilar.
14. Turar joy egalari, ijaraga oluvchilar, ijaradorlar va ular bilan birga yashovchi barcha shaxslarga quyidagilar taqiqlanadi:
balkon, lodjiya, dahliz, yo‘lak, zina maydonchalari va ehtiyot chiqish joylarini narsalar bilan uyib tashlash, ularda hayvonlar, qushlar, asalari saqlash, ekranlaridan yuqorida kir yoyish, gilamlar osish;
radiatorlarning montaj boshqaruvlarini buzish va markazlashtirilgan isitish tizimidan issiq suv olish, radiatorlar, gaz jihozlari, elektr o‘tkazgichlarning o‘rnini uy-joylardan foydalanish tashkilotining ruxsatisiz o‘zgartirish;
Keyingi tahrirga qarang.
o‘t o‘chirish narvonlari, buyumlari va jihozlariga yaqinlashish yo‘llarini narsalar bilan qo‘yib tashlash;
kvartira, yo‘lak, cherdak va yerto‘lalarda xonaga shikast yetkazuvchi va istiqomat qiluvchilarning tinchligi va normal turmush sharoitlarini buzuvchi ishlarni qilish;
uy-joylardan foydalanish tashkilotining ruxsatisiz uylarning tomlarida radiopriyemnik va televizorlarning antennalarini o‘rnatish;
Keyingi tahrirga qarang.
yong‘in nazorati organlarining ruxsatisiz vaqtinchalik pechlarni o‘rnatish hamda nosoz pechlardan foydalanish.
15. Bir nechta oila egallab turgan turar joylarda yashovchilar tomonidan kvartira bo‘yicha mas’ul shaxs saylanadi. Uning mazkur qoidalarni bajarish bilan bog‘lik, ko‘rsatmalari kvartirada yashovchilarning barchasi uchun majburiy hisoblanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
16. Ijaraga oluvchilar, turar joy egalari va ijaradorlar o‘zlari egallab turgan xonalarning texnikaviy va sanitariya holatini kuzatish hamda zarur tuzatish ishlarini o‘tkazish uchun uy-joylardan foydalanish tashkilotining xodimlarini belgilangan namunadagi shaxsiy guvohnomalarini ko‘rsatganlaridan keyin qo‘yishga majburdirlar.
17. Kvartiralarda osoyishtalik saqlanishi kerak. Proigrivatellar, magnitofonlar va televizorlar va har xil baland tovush chiqaruvchilardan foydalanishga soat 23.00 dan boshlab ertalab soat 7.00 gacha qo‘shnilarning osoyishtaligini buzmaydigan darajada past tovushda qo‘yish sharti bilan yo‘l qo‘yiladi.
18. Turar joyda yashovchilar turar joydan chiqib ketayotib radiopriyemniklar, tovushni balandlatgichlar, televizorlar, elektr va gaz asboblari (sovutgichlardan tashqari)ni o‘chirishlari hamda suv va gaz keladigan jo‘mraklarni berkitishlari kerak.
19. Bir nechta oila egallab turgan turar joyda umumiy foydalaniladigan joylardan foydalanish tartibi va tozalash bo‘yicha navbatchilik turar joydagi barcha ijaraga oluvchilarning o‘zaro kelishuviga ko‘ra belgilanadi.
20. Turar joyni ijaraga oluvchilar, ijaradorlar kvartiradagi o‘zlari egallab turgan joylarni va qo‘shimcha xonalarni muntazam ravishda (har 4-5 yilda) o‘z hisoblaridan joriy tuzatishlari kerak. Kvartiradagi turar joylar va qo‘shimcha xonalarni o‘z hisobidan joriy tuzatishga quyidagilar kiradi:
radiatorlar, markaziy isitish, suv ta’minoti quvurlarini va kvartira ichidagi boshqa quvurlarni hamda pechlarning metall g‘iloflarini bo‘yash;
elektr o‘tkazgichlarni, shu jumladan, o‘rnatish armaturalari, (vklyuchatellar, shtepsel rozetkalari, patronlar va hokazolarni tuzatish hamda, agar suvoqlarga shikast yetkazilmasa, kvartiraga kiradigan simlarni almashtirish;
sanitariya-texnika jihozlari va asboblari (suv taqsimlash kranlari, aralashtirgichlar, unitazlar, suv to‘kish bochoklari, oshxona yuvuvchisi, bet-qo‘l yuvgich, gaz plitalari, suv isitish koloniylari va hokazolarni almashtirish;
agar tuzatish ehtiyoji normativ eskirish oqibatida paydo bo‘lmagan bo‘lsa ayrim taxtalarni va linoleum qoplamalarning bir qismini almashtirgan holda eshik va derazalarni, pollarni tuzatish;
har yili isitish mavsumi boshlanguncha o‘zi yashab turgan joyning derazalari, kirish va balkon eshiklarini sovuq o‘tmaydigan qilish.
qayd etib o‘tilgan tuzatish ijaraga oluvchi, ijarador, turar joy egasining xohishiga ko‘ra belgilangan tartibda tasdiqlangan narxlar bo‘yicha haq to‘langan holda uy-joylardan foydalanish yoki tuzatish- qurilish tashkilotlari tomonidan amalga oshirilishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
21. Turar joy egasining mablag‘lari hisobiga uy-joyni mukammal tuzatish bo‘yicha ishlar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda bajariladi.
22. Kommunal uy-joy fondiga qarashli turar joylarning kvartira ichki joriy tuzatish, bunday tuzatish turar joyning ayrim konstruktiv qismlari (poydevori, devori, tomi va boshqalar) yoki undagi muhandislik jihozlari (isitish pechlari, oshxona plitalari, markaziy isitish, vodoprovod, kanalizatsiya, issiq suv ta’minoti, shamollatish, lift xo‘jaligi, asosiy elektr o‘tkazish (agar uni almashtirish suvoqning buzilishini talab qilsa) nosozligi munosabati bilan paydo bo‘lgan hollardagina ijaraga beruvchi hisobidan amalga oshiriladi, konstruktiv qismlar va muhandislik asbob-uskunalarining ijaraga oluvchi va u bilan birga yashovchi shaxslarning aybi bilan ishdan chiqishi hollari bundan mustasnodir.
23. Gaz asbob-uskunalari va tarmoqlarini joriy tuzatish gaz ta’minoti tashkiloti hisobidan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
24. Har bir kvartira bo‘yicha zarur kvartira ichki joriy tuzatish uy-joylardan foydalanish tashkiloti (ijaraga beruvchi) tomonidan turar joylarni ijara oluvchilar bilan birgalikda uni bajarish muddati albatta ko‘rsatilgan holda tuzilgan ro‘yxat bo‘yicha belgilanadi.
Uy-joylardan foydalanish tashkilotining vakili va ijaraga oluvchi tomonidan imzolangan talab qilinadigan joriy tuzatishning ro‘yxati ham uy-joylardan foydalanish tashkiloti, ham turar joylarni ijaraga oluvchi tomonidan bajarilishi zarur bo‘lgan majburiyat hisoblanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
25. Agar uy-joylardan foydalanish tashkiloti kvartira ichki tuzatish va uy jihozlarini tuzatish bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarmasa, ijaraga oluvchi bu tuzatishni o‘zi bajarishga, agar tuzatishni o‘tkazish talabi mazkur qoidalarning 26-moddasida ko‘zda tutilgan tartibda belgilangan bo‘lsa, smeta qiymati bo‘yicha barcha xarajatlarni uy-joydan foydalanish tashkilotining zimmasiga yuklashga haqlidir.
Ijaraga oluvchi kvartirani ichki tuzatish bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarmasa, uy-joylardan foydalanish tashkiloti bu tuzatishni o‘zi bajarishi va xarajatlarni smeta qiymati bo‘yicha amaldagi narxlarda undan undirib olishi mumkin.
26. Ijaraga oluvchi tomonidan o‘z hisobiga bajarilgan kvartira ichki tuzatish ishlari tamom bo‘lganidan keyin o‘n kun muddatdan kechiktirmasdan uy-joylardan foydalanish tashkiloti tomonidan tekshiriladi va qabul qilish vaqtida aniqlangan chala ishlar kelishilgan muddatlarda, lekin ikki oydan kechikmay to‘la bajarilishi kerak. Ishlar bajarilganda kvartiraning obodonchiligi va uning pardozi buzilmasligi shart.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Uy-joy fondidan texnikaviy foydalanish qoidalari va normalariga muvofiq uylar va turar joylarni tekshirish, natijalarini tegishli dalolatnomalarda qayd qilish va ular asosida turar joylarni ijaraga oluvchilar, ijaradorlar va uy-joy egalaridan ularning zimmalariga yuklangan turar joylarni joriy tuzatish vazifalarining bajarilishini talab qilish va qayd etilgan qoidalar bilan uy-joylardan foydalanish tashkilotlarining zimmalariga yuklatilgan tuzatishni amalga oshirish;
Keyingi tahrirga qarang.
har yili uy-joylar va ularning asbob-uskunalarini qish mavsumida ishlashga o‘z vaqtida tayyorlash ishlarini amalga oshirish;
uy-joylar va turar joylarning muhandislik asbob-uskunalari uzluksiz ishlashini, uylarning kirish va boshqa umumiy foydalaniladigan joylari tegishlicha saqlanishini ta’minlash;
uylarni mukammal tuzatishni qoidalarda nazarda tutilgan muddatlarda yoki uy-joylarni ijaraga oluvchilar, ijaradorlar, uy-joy egalari bilan kelishilgan muddatlarda, shuningdek, kechiktirib bo‘lmaydigan zarur hollarda amalga oshirish;
sanitariya-texnika asbob-uskunalari, eshiklar, derazalar, pollarni ularning normativ eskirishi sababli almashtirish va uy tashqarisidagi obodonchilik obyektlarini soz va tartibli saqlash;
barcha turar joy xonalari amalda umumiy foydalaniladigan joylar, tashqi va hovli obodonchiligi obyektlari va uy xo‘jaligi boshqa obyektlarining shikastlanishi va boshqa kamchiliklarini o‘z vaqtida bartaraf etish maqsadida muntazam tekshirish o‘tkazib turish.
agar tegishli hokimlikning ruxsati bo‘lmasa, uy atrofidagi yerlarning yo‘lkalarida palatkalar, do‘konchalar o‘rnatish;
uylarning old tomonida, devorlar va buning uchun mo‘ljallanmagan boshqa joylarda afishalar, plakatlar, har xil e’lonlarni osib qo‘yish;
kirlar, kiyim-kechak va boshqa uy buyumlarini bo‘sh yer maydonlari yoki hovlining ko‘chaga chiqadigan ochiq joylarida osib qo‘yish;
o‘zboshimchalik bilan, tegishli ruxsatsiz hovlida har xil qurilmalar (garaj, saroy, devorlar va hokazolar)ni qurish;
hovli ichini metall chiqindilari, qurilish axlati, boshqa chiqindilar bilan uyib tashlash, o‘t o‘chirish yo‘laklarini saqlab qolish va turar joy derazalarini qorong‘ilashtirmaslik sharti bilan binokorlik materiallari va o‘tin taxlab qo‘yish bunga kirmaydi;
uylar va boshqa imoratlarning devorlariga tegishli ruxsatsiz har xil cho‘zgichlar, ko‘rsatish belgilari, lavhalar, bayroq o‘rnatgichlar, me’morchilik qismlari va boshqa moslamalarni o‘rnatish;
ko‘kalamzorlashtirish ishlariga mutasaddi bo‘lgan kommunal xizmat ko‘rsatish organlarining ruxsatisiz daraxt va ko‘chatlarni o‘tqazish, joydan joyga ko‘chirish yoki kesib tashlash;
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
29. Uy atrofidagi yerlarda qazish ishlarini amalga oshiruvchi tashkilotlar yoki shaxslar ishlar tamom bo‘lgandan keyin uy-joylardan foydalanish tashkilotidan obodonchilik bo‘yicha bajarilgan ishlarga uning da’vosi yo‘qligini yozma ravishda tasdiqlatib olishlari kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
30. Uy atrofidagi yerlarni har xil g‘ovlar bilan o‘rab olish, poliz ekinlari ekish, bog‘, avtomashinalar va boshqa transport vositalarini yuvish joyini barpo etish, benzin va moy to‘kish, signallar, tormozlar va dvigatellarni sozlash taqiqlanadi.
31. Ijaraga beruvchi, ijaraga qo‘yuvchi va uy-joyning egasi uy atrofidagi yerlarni tegishli sanitariya tartibida saqlashlari shart.
32. Uy atrofidagi yerlarni supirib-sidirish va tozalash hokimlik belgilagan soatlarda amalga oshirilishi kerak.
34. Tashqi obodonlashtirish qismlaridan foydalanish va ularni tuzatish texnika xizmati ko‘rsatish va uy-joylarni saqlash to‘g‘risida shartnoma tuzilgan uy-joylardan foydalanish tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
kir quritish uchun xo‘jalik maydonchasi, kiyimlar va boshqa uy buyumlarini tozalash hamda uy-joylardan foydalanish tashkilotining ehtiyoji uchun maydoncha;
Keyingi tahrirga qarang.
futbol, basketbol, voleybol, tennis o‘ynash hamda gimnastika bilan shug‘ullanish uchun sport maydonchalari;
qum solingan qutilar bilan ta’minlangan, arg‘imchoqlar, tebranadigan taxtalar, ayvonchalar va boshqa moslamalar o‘rnatilgan kichik yoshdagi bolalar uchun o‘yin maydonchalari;
qish davrida sport va bolalar maydonchalarida zarur asbob-uskunalar bilan jihozlangan sirpanadigan va yaxmalak otadigan tepaliklar;
36. Turar joylarni ijaraga oluvchilar ijaradorlar va turar joy egalari va ular bilan birga yashovchi shaxslar ko‘chat qilingan daraxtlar, xo‘jalik, sport, bolalar maydonchalari va ularning jihozlarini asrashlari, uy atrofidagi yerlarni saqlash qoidalariga rioya qilishlari va ularni iflos qilishga yo‘l qo‘ymasliklari kerak.
37. Uy-joylardan foydalanish tashkilotlari, uy va mahalla qo‘mitalari turar joyda yashovchilarning uy atrofidagi yerlarda ko‘kalamzor maydonlarni ko‘paytirishga oid tashabbuslarini har tomonlama qo‘llab-quvvatlashlari, bunda daraxtlar ko‘p bo‘lishiga e’tibor berishlari kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
38. Kommunal foydalanish tashkilotlarining javobgarligi tashkilot bilan uy-joy egasi o‘rtasida turar joylarga xizmat ko‘rsatish va ularni saqlash bo‘yicha tuzilgan shartnoma (kontrakt) bilan belgilanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
39. Turar joylardan foydalanish, umumiy foydalaniladigan joylar, zina maydonlari, liftlar, kirish joylari, uy atrofidagi yerlarni sanitariya holatida saqlash qoidalarini buzishda, uy-joyni va turar joylarni o‘zboshimchalik bilan qayta jihozlash va qayta rejalashda va ulardan maqsadga muvofiq bo‘lmagan tarzda foydalanishda, uy-joylardan foydalanish qoidalari va normalariga zid ravishda xo‘jasizlarcha saqlashda, uy-joylar, turar joylar, ularning asbob-uskunalarini, obodonchilik obyektlarini, daraxtzorlarni buzishda aybdor bo‘lgan shaxslar O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq belgilangan javobgarlikka tortiladilar.
40. Uy-joylar, turar joylar, muhandislik asbob-uskunalari, obodonchilik obyektlari, uylarga tutashib ketgan yer uchastkalaridagi daraxtlarga ziyon yetkazgan korxonalar, muassasalar, tashkilotlar hamda jismoniy shaxslar turar joy egasiga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplashlari shart.
Ularning aybi bilan korxona, muassasa va tashkilot zararning o‘rnini qoplash bilan bog‘liq xarajat qilganligi uchun mansabdor shaxslar va boshqa xodimlar belgilangan tartibda moddiy javobgarlikka tortiladilar.
Etkazilgan zararni qoplash miqdori va tartibi O‘zbekiston Respublikasi fuqarolik qonunchiligiga muvofiq belgilanadi.
41. Turar joylardan foydalanish, uy-joy va uy atrofidagi yerlarni saqlash qoidalarini buzgan, zimmalariga yuklangan kvartira ichki joriy tuzatishini o‘z vaqtida amalga oshirmaydigan, xizmat ko‘rsatish, turar joylarni saqlash va kommunal xizmatlar uchun to‘lovlarni o‘z vaqtida to‘lamaydigan, maishiy axlatlar va chiqindilarni belgilanmagan joylarga muntazam chiqarib tashlaydigan turar joylarni ijaraga oluvchilar, uy egalari, ijaradorlar va ular bilan birga yashaydigan shaxslar mahalla qo‘mitalari orqali ta’sir ostiga ham olinadilar.
Keyingi tahrirga qarang.
42. Agar ijaraga oluvchi, ijarador, uy-joy egasi va ular bilan birga yashovchi shaxslar turar joylarni muntazam ravishda buzsalar yoki ulardan belgilangan maqsadda foydalanmasalar, o‘zlari bilan bir kvartirada yoki bir uyda yashovchilarning yashashiga imkoniyat bermasalar, ogohlantirish va ta’sir ko‘rsatish choralari natijasiz qolsa, ijaraga beruvchi, ijaraga oluvchi va boshqa manfaatdor shaxslarning talablari bo‘yicha aybdorlarni ko‘chirib chiqarish boshqa turar joy xonasi berilmasdan sud qarori bilan amalga oshiriladi.
43. Uy-joy fondini saqlash va undan to‘g‘ri foydalanish vazifasi tomonlar o‘z zimmalariga olgan shartnoma majburiyatlarini bajarishlarini va ularning haqiqatda bajarilishini muntazam tekshirishni talab etadi.
Shu maqsadda uy-joylardan foydalanish tashkiloti bir yilda kamida bir marta shartnoma (kontraktlar)ning bajarilishini tekshirishni tashkil qilishi va bu tekshirishni uy-joy fondini bahorgi navbatdagi ko‘rik vaqtiga to‘g‘rilashi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
44. Turar joylardan foydalanish va ularni saqlash qoidalariga rioya qilinishini tekshirish albatta mahalla qo‘mitalari, xususiylashtirilgan kvartiralar egalari shirkati, ijaraga oluvchilar, uy-joy egalari ishtirokida o‘tkaziladi.
Keyingi tahrirga qarang.
45. Tekshirish natijalari shartnoma (kontrakt)larga ilova qilinadigan turar joy pasportida belgilangan tartibda qayd qilinadi.
46. Turar joy xonalariga xizmat ko‘rsatish va ularni saqlash bo‘yicha shartnoma (kontrakt) shartlarini bajarmagan tomonlarga mazkur qoidalarning 8-bo‘limida ko‘rsatilgan choralar qo‘llaniladi.
Turar joy (uy, kvartira)ning pasporti uy-joy egasining arizasi bo‘yicha joylardagi texnik ro‘yxatga olish organlari tomonidan beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.