23.06.2000 yilda ro‘yxatdan o‘tgan, ro‘yxat raqami 937
Hujjat kuchini yo‘qotgan 08.09.2012
 LexUZ sharhi
1. 1-ilovaning 3-bo‘limida sanab o‘tilmagan ishlarda mashg‘ul bo‘lgan, lekin xavfli, zararli moddalar, shuningdek xalq xo‘jaligida birinchi bor qo‘llanilgan moddalar, noxush ishlab chiqarish omillariga duch keladigan xodimlarni ko‘riklardan o‘tkazish zarurligi haqidagi masala sanitariya-epidemiologik xizmati (sanitariya-epidemiologiya stansiyalari) tomonidan hal qilinadi.
2. Vrach-terapevt davriy ko‘rik o‘tkazuvchi asosiy shaxs hisoblanadi; 1, 2-ilovalardagi 5-6-bo‘limida ko‘zda tutilgan vrach-mutaxassislar (nevropatolog, oftalmolog, dermatovenerolog, otolaringolog, jarrohlar) ko‘rikda qatnashish-qatnashmasligi vrach-terapevt tomonidan belgilanadi; tibbiy ko‘rsatmalarga ko‘ra boshqa vrach-mutaxassislarni jalb etishni ham vrach-terapevt hal etadi. Dastlabki tibbiy ko‘riklarda 1, 2-chi ilovalardagi 5-6-bo‘limida ko‘zda tutilgan vrach-mutaxassislar qatnashishi shart. Bunday ko‘riklarni o‘tkazishda barcha ayollar akusher-ginekolog (akusherka) tomonidan albatta ko‘zdan kechiriladi, shunda tsitologik va bakterioskopik tekshiruvlar ham o‘tkaziladi. Ayollarni ginekologik ko‘zdan kechirish muddatlari o‘tkaziladigan davriy tibbiy ko‘riklar muddatlariga to‘g‘ri kelishi va yiliga kamida 1-martadan kam bo‘lmasligi kerak.
3. Dastlabki tibbiy ko‘riklar o‘tkazilganda (birinchi bor mazkur kasb-korda ishlash — kasb tanlash) mehnatining ish boshlashiga moneliklar masalasi 1-ilovaning 7-bo‘limida ko‘rsatilgan moneliklarga qat’iy mos kelishiga muvofiq hal etiladi. Kasb-hunar kollejlariga va mutaxassislar tayyorlovchi kurslarga kirish uchun xohish bildirgan shaxslar o‘qiy boshlashdan avval tibbiy ko‘riklardan o‘tadilar;
Xavfli va zararli moddalar va ishlab chiqarish omillariBajariladigan ishlar ta’rifiKo‘riklarning davriyligiQatnashuvchi shifokor-mutaxassislarLaborator va funksional tekshiruvlarUmumiy tibbiy moneliklarga qo‘shimcha

1

2

3

4

5

6

7

1-bo‘lim. Kimyoviy moddalar.

1.Azot kislotasi, ammiak, azot oksidlariIshlab chiqarish va qo‘llash, ularning ajralishi bilan kechuvchi jarayonlar2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringologTashqi nafas funksiyasi (TNF)1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari, giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, bronxoektazlar.
2.Akril va metaakril kislotasi, ularning murakkab nitrillariAkrilonitrat, metilmetakrilat, etalakrilat va boshqalarni ishlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermato- venerolog Eritrotsitlar, leykotsitar formula1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari, giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, bronxial a�tma, surunkali pnevmoniya.
3.Aromatik qatorning aminonitroza-, nitroxlorli birikmalari1. Trinitrotoluol, dinitrofenolbenzol, anilin, geksogen, dinitroxlorbenzol va boshqalarni ishlab chiqarish va qo‘llash.
2. Ksilidin, kreozollar, pikrin kislotasi va boshqalarni ishlab chiqarish va qo‘llash.
1 yilda
1-marta



2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, oftalmolog, urolog (anilin bo‘yoq korxonalarida ishlovchilar uchun)Eritrotsitlar, retikulotsitlar, biomikroskopiya (toluolning nitrobirik-malari ta’siri bo‘lganda) peshob analizi, qondagi bilirubin, ALT.1. Erkaklarda gemoglobinning 130 g/l, ayollarda 120 g/l dan kam bo‘lishi.
2. Jigar va o‘t ajratuvchi yo‘llarning surunkali kasalliklari.
3. Katarakta (toluolning nitrobirikmalari ta’siri bo‘lganda).
4. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktivalar, shox parda,
ko‘z yoshini ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
5. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
6. Siydik yo‘lining surunkali kasalliklari (anilin-buyoq korxonalarida ishlovchilar uchun).
4.Yog‘li qatorning amino-birikmalari va uning hosilalari. Etilenimin va boshqa amino-birikmalar.Ishlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermato-venerologLeykotsitar formula, retikulotsitlar.1. Yuqori nafas yo‘llarining xamma kismlarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari, giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
3. Terining tez-tez qaytalanvuchi surunkali kasalliklari.
5.Bariy va uning birikmalari. Bariyning eruvchan birikmalarini ishlab chiqarish va qo‘llash. 2. Bariyning erimaydigan birikmalarini ishlab chiqarish va qo‘llash. 1 yilda
1-marta
2 yilda
1 marta
Terapevt, otolaringologYirik kadrli flyurografiya (chang ta’sirida ishlovchi shaxslarda)1. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
6.Aromatik qatorning aminlari: benzidin, dianizidin va ularning birikmalari, naftilaminlarIshlab chiqarish va qo‘llash, jumladan laboratorik ishlar. Ular asosidagi bo‘yoqlarni qo‘llash.1 yilda
1-marta
Urolog, terapevttsitoskopiya
– 1 yilda 1-marta, peshobning umumiy analizi
1 yilda
2-marta
1. Siydik ajratuvchi yo‘llar va buyraklarning kasalliklari.
2. Rak oldi holati kasalliklari.
7.Benzol va uning xosilalari (toluol, ksilol, stirol va boshq.). Aromatik qatorning galloid hosilalari. Benzil galoidlari, xlorli benziliden.1. Ishlab chiqarish va qo‘llash, jumladan benzol ta’siridagi laboratorik ishlar.
2. Benzolning gomologlari va hosilalarini ishlab chiqarish va qo‘llash (izopropil-benzol, stirol, toluol va boshqalar.
1 yilda
1-marta



2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, akusher ginekolog Eritrotsitlar, retikulotsitlar, leykotsitar formula, trombotsitlar1. Benzol ishlab chiqarish bilan bog‘liq ishlarga ayollar qabul qilinmaydi.
2. Gemoglobinning miqdori erkaklarda 130 g/l, ayollarda 120 g/l. Leykotsitlar 4,5 ChCh 109 /l, trombotsitlar 180000 dan kam bo‘lsa.
3. Benzol bilan ishlashda jinsiy a’zolarning xavfsiz o‘smalari.
4. Bachadon qon ketishi bilan kechuvchi menstrual funksiyaning buzilishlari.
5. Toksikomaniya, narkomaniya.
6. MNS (markaziy nerv sistemasi) kasalliklari.
8.Azobo‘yoqlar, antraxinli, ftalotsianilli bo‘yoqlarIshlab chiqarish va qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerolog, akusher-ginekologEritr�tsitlar, retikulotsitlar qonda bilirubin ALT (ko‘rsatmalar bo‘lganda)1. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
2. Jigarning tez-tez qaytalanuvchi kasalliklari.
9.Berilliy va uning birikmalariMetall berilliy va uning birikmalarini ishlab chiqarish va qo‘llash; tayyorlash, berilliy oksididan tayyorlangan keramik buyumlarga mexanik ishlov berish, berilliy. Saqlovchi qotishmalarni ishlab chiqarish va ishlov berish.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenero log, oftalmotolog (berilliyning eruvchan birikmalari bilan ishlashda.Leykotsitar formula, yirik kadrli flyuorografiya, TNF.1. Allergik kasalliklar.
2. Surunkali bronxit. Surunkali pnevmoniya.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
4. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlar, giperplastik, laringit (berilliyning eruvchan birikmalari bilan ishlashda). 5. Ko‘zning oldingi devoridagi a’zolarning (qovoq, kon’yuktiva, shox parda, ko‘z yoshi ajratuvchi yo‘llar) kasalliklari, berilliyning eruvchan birikmalari bilan ishlashda.
10.BetanaftolIshlab chiqarish va qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerologPeshobning umumiy analizi.1. Buyraklarning surunkali kasalliklari.
2. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
11.Brom va uning birikmalariIshlab chiqarish va qo‘llash2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerologYirik kadrli flyuorografiya1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari.
2. Surunkali bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi kasalliklari. �
12.Yog‘li uglevodorodlarning galoid hosilalariDixloretan, to‘rt xlorli uglerod, vinilxlorid, xlorli metilen, xlorli metil, xloroform brometil, trixloretilen, xloropren va boshqalarni ishlab chiqarish va qo‘llash (jumladan laboratorik ishlari ham).1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, oftalmolog, akusher-ginekologQonda bilirubin va ALT miqdorini aniqlash1. Polinevropatiyalar.
2. Jigar va o‘t ajratish yo‘lining surunkali kasalliklari.
3. Protivogazda ishlashga qarshilik qiluvchi nafas olish va yurak-qon tomirlar sistemalarining kasalliklari.
4. Ko‘zning oldingi qavati a’zolarining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
5. Yog‘li seborreya, terining follikulyar apparatining surunkali kasalliklari.
6. Toksikomaniya.
7. MNS kasalliklari.
13.Gidrazin va uning birikmalariIshlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerologQonda bilirubin va ALTning miqdorini aniqlash1. Jigar va o‘t ajratish yo‘lining surunkali kasalliklari.
2. Protivogazda ishlashga monelik qiluvchi nafas olish va yurak-qon tomirlar sistemalarining kasalliklari.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
14.Dimetilfosfamid, atsetamid va yog‘ kislotalarining boshqa amidlariIshlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, otolaringolog, dermatovenero- log, akusher-ginekologQonda bilirubin va ALTning miqdorini aniqlash1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Jigar kasalliklari.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
15.IzotsianatlarIshlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerologLeykotsitar formula, eritrotsitlar1. Yuqori nafas yo‘llarining xamma qismlarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari, giperplastik rinit, laringit. 2. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
16.Sun’iy va sintetik tolalar1.Ishlab chiqarish.
2. Mexanik ishlov berish, bo‘yash:
a) volokan, oksadon, arimid va boshqalarni qayta ishlash;
b) termik ishlov berish.
3. Moy shimdiruvchilarni ishlab chiqarish va qo‘llash.
1 yilda
1-marta
2 yilda
1-marta
1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, nevropatolog, dermatovenerolog,Leykotsitar formula1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari, giperplastik rinit, laringit. 2. Allergik kasalliklar.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
17.Kadmiy va uning birikmalariIshlab chiqarish va qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringologYirik kadrli flyuorografiya, TNF (chang ta’sirida ishlovchi shaxslarda)1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari, nafas funksiyasining buzilishi bilan kechuvchi burun to‘sig‘ining qiyshayishi.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Buyraklarning surunkali kasalliklari.
18.Koks gazi va kokslash jarayonida hosil bo‘ladigan boshqa mahsulotlar1. Koks gazi va koks gazini ishlab chiqarish, kokslash jarayonida hosil bo‘luvchi mahsulotlarni tutish, tutilgan uglevodorodlarni rektifikatsiyalash, kokskimyo zavodlarida toshko‘mir smolalarini qayta distillash va qayta ishlash.
2. Kokskimyo sanoatining mahsulotlarini (toshko‘mirli qatronlar, smolalar, qumlar va boshqalar) qo‘llangan holda asfaltbeton qoplanmalarini tayyorlash va qoplash.
2 yilda
1-marta





1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerologTNF, yirik kadrli flyuorografiya, eritrotsitlar, trombotsitlar1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Gemoglobinning miqdori erkaklarda 130 g/l, ayollarda 120 g/l, leykotsitlar 4,5 Ch 109/l, trombotsitlar 180000 dan kam bo‘lganda.
4. Ko‘zning oldingi qavatidagi a’zolarning (qovoq, konyuktiva, shox parda, ko‘z yoshi ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
19.Kremniy - organik birikmalar, ular asosidagi moy shimdiruvchilarIshlab chiqarish va qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerolog, otolaringolog, oftalmologLeykotsitar formula1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlaridan tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Allergik kasalliklar, jumladan terining ham.
4. Ko‘zning oldingi qavatidagi a’zolarning (qovoq, konyuktiva, shox parda, ko‘z yoshi ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
20.Litiy va uning birikmalariIshlab chiqarish va qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, oftalmolog, dermatovenerologEritrotsitlar, leykotsitar formula, peshobning umumiy analizi, EKGUmumiy tibbiy moneliklar.
21.Marganets va uning birikmalariMarganets oksidlari va payvandlash mahsulotlarini (elektrodlar, kukunli o‘tkazgichlar va flyuslar) ishlab chiqarish va qo‘llash. Marganetsli po‘latlarni va tarkibida marganets 10% dan yuqori bo‘lgan boshqa metallarni eritish, marganetsning organik birikmalarini ishlab chiqarish. 2. Foydali qazilmalarni qazib olish, ularni qayta ishlash, marganetsning noorganik birikmalarini kukun holida ishlatish. 1 yilda
1-marta







2 yilda
1-marta
Nevropatolog, terapevt, dermatovenerolog, otolaringologYirik kadrli flyuorografiya, TFN (chang ta’sirida ishlovchi shaxslar), leykotsitar formula1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
3. Allergik kasalliklar.
4. Markaziy nerv sistemasining kasalliklari.
22.MetanolIshlab chiqarish va qo‘llash, uning ajralishi bilan bog‘liq jarayonlar.2 yilda
1-mart
Terapevt, nevropatolog, oftalmologKo‘z tubini tekshirish1. Ko‘rish nervi va to‘r pardaning kasalliklari.
2. Alkogolizm, narkomaniya.
23.Mishyak va uning birikmalariMishyakning organik va noorganik birikmalarini qazib olish, ishlab chiqarish va qo‘llash, ularning ajralishi bilan bog‘liq jarayonlar.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, otolaringolog, dermatovenerologTNF, yirik kadrli flyuorografiya1. Yuqori nafas yo‘llarining subatrofik o‘zgarishlari, nafas olish funksiyasining buzilishi bilan kechuvchi burun to‘sig‘ining qiyshayishi.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
4. Xavfsiz o‘smalar (anamnezda bo‘lsa ham).
24.Nikel va uning birikmalariIshlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, akusherginekologYirik kadrli flyuorografiya, TNF (chang ta’sirida ishlovchi shaxslarda) leykotsitar formula EKG (ko‘rsatmalar bo‘lganda)1. Protivogazda ishlashda qarshilik qiluvchi nafas olish va yurak-qon tomirlar sistemalarining kasalliklari.
2. Surunkali giperplastik rinit, laringit.
3. Allergik kasalliklar.
4. Xavfsiz o‘smalar (anamnezda bo‘lsa ham).
5. O‘pkaning surunkali kasalliklari (nikel ishlab chiqarishda).
25.Vulkanlashning organik tezlatgichlari, eskirishga qarshilik ko‘rsatuvchilar, vulkanlashning ingibitorlari va boshqalarKantaks, altaks neozon D va boshqalarni ishlab chiqarish va qo‘llash2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerologLeykotsitar formula1. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
2. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
26.PerigidrolIshlab chiqarish va qo‘llash2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog.1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarining tarqalgan subatrofik jarayonlari.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
27.PestitsidlarIshlab chiqarish va qo‘llash, jumladan omborlarda saqlash va paxtani birlamchi qayta ishlash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, stomatolog (simobning organik birikmalarini saqlovchi pestitsidlar bilan ishlashda).Qondagi xolinesteraza-ning aktivligi (fosfororganik birikmalar metilkarbon kislotasining hosilalari bilan ishlashda). Olingan natijalar ishga kirishdan oldin aniqlangan xolinesteraza fermentini aktivligi bilan solishtirish zarur. Peshobning umum�y analizi hamma pestitsidlar bilan ishlaganda, konda bilirubin va ALT miqdorini aniqlash (ko‘rsatmalar bo‘lsa)4. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
5. Jigar va o‘t ajratuvchi yo‘llar sistemasining surunkali kasalliklari.
6. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
7. Yuqori nafas organlarining tarqalgan subatrofik jarayonlari.
8. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, kon’yuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) kasalliklari.
9. Markaziy nerv sistemasining kasalliklari.
28.Platinali metallar, oltin, kumush va ularning qotishmalariIshlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, oftalmotolog.Leykotsitar formula, TNF, yirik kadrli flyuorografiya1. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
2. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) kasalliklari.
3. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
29.To‘yingan va to‘yinmagan uglevodorodlar1. Neft qazib olishda quduqlarni qazish va remont qilish, oltingugurtli va yuqori oltingugurtli neft, tabiiy gaz, pirabenzolni qayta ishlash, moylarni selektiv tozalash, piroliz, neft va gazni oltin gugurtdan tozalash, neft saqlangan tsisterna rezervuarni tozalash, ekstraksion-ozokerit korxonalari, har xil sintetik mahsulotlarni (fenol, atseton, spirtlar va boshqalar) ishlab chiqarish. Xom ashyo parklariga xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lgan yordamchi ishlar, sinamalar olish va xomashyo, oraliq va oxirgi mahsulotlar (yuqori oltingugurtli neft va gaz) ustidan, laboratorik nazorat o‘tkazish.
2. Neft qazib olishda quduqlarni qazish va sozlash, kam oltin gugurtli neft va gazni qayta ishlash, ozokeritni qazib olish va ishlov berish, avto va aviomoylarni regeneratsiyalash, to‘yingan va to‘yinmagan uglevodorodlarni qo‘llash bilan bog‘liq jarayonlar (polietilen, divinil izopren va boshqalarni ishlab chiqarish), benzinni qo‘llash, bitum, moylar, parafin ishlab chiqarish va qo‘llash, Xom ashyo parklariga xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lgan hamma yordamchi jarayonlar, sinamalar olish va xomashyo, oraliq va oxirgi mahsulotlar (kam oltingugurtli neft va gaz) ustidan laboratorik nazorat o‘tkazish.
1 yilda
1-marta


















2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, oftalmologLeykotsitar formula, yirik kadrli flyuorografiya, TNF.1. Giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Buyraklarning surunkali kasalliklari.
4. Terining surunkali kasalliklari, jumladan rak oldi kasalliklari (giperkeratoz, diskertoz).
5. Jigar va o‘t ajratuvchi yo‘llarining surunkali kasalliklari.
6. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, kon’yuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
7. Pereferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
8. Narkomaniya, toksikomaniya.
30.Nodir elementlarNodir elementlar va ularning birikmalarining aerozollari ajralishi bilan bog‘liq jarayonlar.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringologEritrotsitlar, trombotsitlarSurunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
31.Simob va uning birikmalari1. Simobni qazib olish va eritish, uni olish va yot moddalardan tozalash bilan bog‘liq jarayonlar, oltin va boshqa metallarni ajratib olish uchun qo‘llash, simobli termometr, lyuminessent chiroqlar va boshqa fizik va svetotexnik jihozlar, bo‘yoqlar, simob organik birikmalar ishlab chiqarish, simobli elektroliz yordamida moddalar va birikmalar ishlab chiqarish. Ochiq simobli asboblar bilan ishlash, simobli to‘g‘rilagichlar, nasoslar bilan ishlash, kimyoviy jarayonlarda katalizator sifatida qo‘llash, simobning organik birikmalarini qo‘llash.
2. Simob saqlovchi yopiq asboblarni ishlab chiqarish va yer osti �shlarida portlovchi simobni qo‘llash, stomotologik kabinetlarda simobli algamalar bilan ishlash, simob saqlovchi farmatsevtik va kosmetik moddalarni ishlab chiqarish.
1 yilda
1-marta
















2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, stomatologPeshobda simobni aniqlash1. Periferik nerv sistemasining kasalliklari.
2. Vegetativ nerv sistema funksiyasining ifodalangan buzilishi holati.
3. Tish va jag‘larning kasalliklari (surunkali gingivit, stomatit, peredontit). 4. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
5. MNS ning organik kasalliklari.
32.Qo‘rg‘oshin va uning noorganik birikmalari1. Ruda va konsentratlardan qo‘rg‘oshin saqlovchi qotishmalar tayyorlash, qo‘rg‘oshinli quruq pigmentlarni rafinatsiyalash va olish, belilalar tayyorlash, buyumlarni qo‘rg‘oshinlash, qo‘rg‘oshinga mexanik va qo‘l bilan ishlov berish, podshipniklarni qo‘yish, qo‘rg‘oshinli akkumulyator ishlab chiqarish, qo‘rg‘oshinli bo‘yoqlar, sirlar tayyorlash, qo‘rg‘oshinli bo‘yoqlardan foydalangan holda bo‘yoqchilik ishlari, qo‘rg‘oshindan buyumlar tayyorlash. Bezokeramika va oyna kristalli sement tayyorlash va ishlab chiqarish.
2. Qo‘rg‘oshinli rudalarni boyitish: maydalash, aralashtirish va qo‘rg‘oshinni olish bilan bog‘liq boshqa jarayonlar, qo‘rg‘oshinning kichik miqdorlarini eritish bilan bog‘liq jarayonlar, poligrafiya sanoati (linotip ishlari, qo‘lda harf terish va boshqalar).
1 yilda
2 yilda















2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatologEritrotsitlar, retikulotsitlar, bazofil donachali eritrotsitlar, KP (koproporfirin)ning peshobdagi miqdori (ko‘rsatmalar bo‘lganda ya’ni ish staji 5 yildan ortiq bo‘lganda va h.q.)1. Gemoglobinning miqdori, erkaklarda 130/l, ayollarda 120 g/l dan kam bo‘lsa.
2. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
3. Jigarning tez-tez qaytalanib turuvchi kasalliklari.
4. Me’da va ichaklarning tez-tez qaytalanib (zo‘rayib) turuvchi surunkali kasalliklari.
33.Selen, telur va ularning birikmalariIshlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerologYirik kadrli flyuorografiya, TNF. Surunkali bronxit, surunkali, pnevmoniya, bronxial astma.
2. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
34.Oltingugurt va uning birikmalariOltingugurtning organik, metil guruhli birikmalari, sulfat, sulfit kilotalarini ishlab chiqarish va qo‘llash, oltingugurtli angidridlar, vodorodsulfid ajralishi bilan bog‘liq jarayonlar.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmologYirik kadrli flyuorografiya, TNF1. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarida tarqalgan subatrofik jarayonlari.
2. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya, bronxial astma.
3. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
4. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari— oltingugurtning metilli birikmalari bilan ishlashda.
35.Uglerod sulfidIshlab chiqarish va qo‘llash, ularning ajralib chiqishi bilan bog‘liq jarayonlar.1 yilda
1-marta
Nevropatolog, terapevt, oftalmologEKG1. MNS va periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Protivogazda ishlashga qarshilik ko‘rsatuvchi nafas olish va yurak-qon tomir kasalliklari.
3. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
4. Ruhiy kasalliklar (remissiya davrida bo‘lsa ham).
5. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlariga tarqalgan subatrofik va atrofik jarayonlar (rinit, faringit, laringit).
6. Me’daning tez-tez qaytalani� turuvchi surunkali kasalliklari.
36.Sianvodorod kislotasi, uning birikmalari, tsianamidlar va boshqalarIshlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, oftalmolog1. Protivogazda ishlashga qarshilik qiluvchi nafas olish va yurak qon tomir sistemasi kasalliklari.
2. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
37.Sintetik kauchukSintetik kauchukni ishlab chiqarish va qayta ishlash (rezinali aralashmalar tayyorlash, rezinani vulkanlash).1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, (xlorpren bilan ishlashda) dermatovenerologEritrotsitlar, leykotsitar formula, trombotsitlar, qonda bilirubin va ALT miqdori stirol va xlorpren bilan ishlashda.1. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
2. Tez-tez qaytalanib turuvchi surunkali gastrit.
3. Vegetativ nerv sistemasi funksiyasining ifodalangan darajada buzilishi.
38.Sintetik yuvuvchi vositalarSulfanol, alkilamidlar, sulfat natriy ishlab chiqarish, parafinli uglevodorodlar fraksiyasini xlorlash va boshqalar.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerologLeykotsitar formula1. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
2. Yuqori nafas yo‘llarining hamma qismlarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari.
3. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
39.Sintetik smolalar, plastik massalar.
39.1.Stirol asosidaStirolning polimerlari va sopolimerlari, poliefir smolalar, ular asosidagi laklar, yelimlar oynali plastiklar va boshqalarni ishlab chiqarish.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatologEritrotsitlar, trombotsitlar, leykotsitar formula1. Gemoglobinning miqdori erkaklarda 130 g/l ayollarda 120 g/l, leykotsitlar 4,5 ChCh 109 /l, trom- botsitlar 180000 dan kam bo‘lsa.
2. Allergik kasalliklar, poliefir smolalar va laklar bilan ishlashda plastmassani issiq presslashda.
39.2.Fenol va formaldegid asosidaSmola, lak, yelimlar ishlab chiqarish, press kukunlarni qayta ishlash. Elimlar, laklar, singdiruvchi tarkiblar va boshqalarni qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, oftalmolog, akusher-ginekologLeykotsitar formula, yirik kadrli flyuorografiya, TNF.1. Burundan nafas olishning buzilishi bilan kechuvchi burun to‘sig‘ining qiyshayishi. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik jarayonlari.
2. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
3. Allergik kasalliklar.
4. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
5. Vegetativ nerv sistemasi funksiyasi keng ifodalangan darajada buzilishi.
39.3.Kremniy organik birikmalar asosidaSmolalar, laklar, suyuq silikatlar ishlab chiqarish, polimerlar, pressmateriallarni qayta ishlash, laklar, smolalar va boshqalarni qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerologLeykotsitar formula, yirik kadrli flyuorografiya. TNF.1. Yuqori nafas yo‘llarining subatrofik jarayonlari, giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Allergik kasalliklar.
39.4.Izotsianitlar asosidaPoliuretanlar, penopoliuretanlar, polimochevina va boshqalarni ishlab chiqarish, qayta ishlash va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerologLeykotsitar formula, yirik kadrli flyuorografiya, TFN1. Allergik kasalliklar.
39.5.Ftororganik birikmalar asosidaPoliuretanlar (ftoroplastlar) va sopolimerlar ishlab chiqarish, ftoroplastlarni termik va mexanik qayta ishlash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, otolaringolog, oftalmolog.Yirik kadrli flyuorografiya1. Yuqori nafas yo‘llarning subatrofik o‘zgarishlari, burundan nafas olishning buzilishi bilan kechuvchi burun to‘sig‘ining qiyshayishi. Giperplastik laringit.
2. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
3. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
4. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
5. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
39.6.Vinil xlorid va vinilidenxlorid asosidaPolimerlar, sopolimerlar, perxlorvinil, yelimlar, laklar va boshqalarni ishlab chiqarish, smola va plastmassalarni qayta ishlash, yelimlar, laklar va boshqalarni qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, jarrohEritrotsitlar, leykotsitar formula, qonda bilirubin va ALT miqdori, qo‘l panjalarining rentgenografiyasi — 10 yildan ortiq ish stajida 3 yilda 1-marta1. Obliteratsiyalovchi endearterit, Reyno kasalligi, periferik angiospazm.
2. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
3. Allergik kasalliklar.
4. Rak — oldi kasalliklari.
5. Vegetativ nerv sistemasi funksiyasining ifodalangan darajada buzilishi.
39.7.Akril va metaakril kislotalari asosidaPolimerlar, sopolimerlarni ishlab chiqarish va qayta ishlash, emulsiyalar, laklar, bo‘yoqlar va boshqalarni qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, otolaringolog, dermatologEritrotsitlar, leykotsitar formula1. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
2. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
3. Allergik kasalliklar.
4. MNS kasalliklari.
39.8.Aminokislotalar, ikki asosli kislotalar, diaminlar asosidaPoliamidlarni ishlab chiqarish va qayta ishlash, yelim va boshqalarni qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog (geksametilen diamin bilan ishlashda)Eritrotsitlar, leykotsitar formula (geksametilen diamin bilan ishlashda)1. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
2. Surunkali obstruktiv bronxit, surunkali pnevmoniya, bronxial astma.
3. Allergik kasalliklar geksametilen diamin bilan ishlashda.
39.9.Epixlorgidrin asosidaEpiksid smolalar, ular asosidagi plastmassalar, kompaundlar ishlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerologLeykotsitar formula1. Allergik kasalliklar.
2. MNS kasalliklari.
39.10.Elifatik va to‘yinmagan uglevodorodlar (polietilen, polipropilen) asosidaEpoksid smolalar va ular asosidagi plastmassalar, kompaundlar ishlab chiqarish va qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, otolaringologLeykotsitar formula1. Allergik kasalliklar.
2. MNS kasalliklari.
40.Slanetsli smolalarIshlab chiqarish va qo‘llash, ularning ajralishi bilan bog‘liq jarayonlar1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, oftalmologLeykotsitar formula, yirik kadrli flyuorografiya, TFN1. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
2. Allergik kasalliklar.
3. Quyosh nuriga o‘ta sezgirlik bilan bog‘liq teri kasalliklari. 4. Periferik rak oldi kasalliklari (giperkeratoz, diskerioz).
5. Yog‘li seboreya, teri follikulyar apparatining kasalliklari.
6. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) kasalliklari.
41.Surma va uning birikmalariOlish, qayta ishlash va qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog1. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
2. Bronx-o‘pka apparatining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
3. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
42.Talliy va uning birikmalariIshlab chiqarish va qo‘llash, monokristallarni olish.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, stomatolog, oftalmolog, nevropatolog1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Surunkali (gingivit, stomatit, paradontoz).
3. Ko‘zning oldingi qavati va qovoqlarning surunkali kasalliklari.
4. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik jarayonlari.
5. Vegetativ nerv sistema funksiyasining ifodalangan darajada buzilishi.
43.Tetraetil qo‘rg‘oshinTetraetil qo‘rg‘oshin va etil suyuqligini yonilg‘i bilan aralashtirish. Etillangan benzinni qo‘llash: sinov, sozlash, avia- va avtomotorlarni ajratish va yuvish, samolyot va boshqa mashinalarni to‘ldirish, mexanizatsiyalashmagan stansiyalarda etillangan benzinni qo‘yish, neftebazalarda, omborxonalarda va kolonkalarda qurilma va idishlarni tozalash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog1. Nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
44.Metallar: kobalt, vanadiy, molibden, titan, sirkoniy, volfram va ularning birikmalari1. Kobalt va uning birikmalarini olish va qo‘llash.
2. Vanadiy besh oksidini olish, ferravanadiy ishlab chiqarish, vanadiy saqlovchi shlaklarni qayta ishlash; molibden, volfram va ularning birikmalarini ishlab chiqarish va qo‘llash, titanga ishlov berish, metall titanni va uning birikmalarini qayta ishlash, volframkobalt qotishmalarini ishlab chiqarish va qo‘llash, titan-kobalt qotishmalari, sirkoniyning metall kukunlari va ularning birikmalarini ishlab chiqarish va qo‘llash.
1 yilda
1-marta
2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerologLeykotsitar formula, yirik kadrli flyuorografiya, TFN (changli kasblarda) EKG (kobalt bilan ishlashda)1. Yuqori nafas yo‘llarida tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
3. Allergik kasalliklar.
4. Har qanday etiologiyali miokard distrofiyasi.
45.Ursol va uning birikmalariUrsol va ursolli bo‘yoqlarni ishlab chiqarish, mo‘ynalarni bo‘yash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerologLeykotsitar formula. Yirik kardli flyuorografiya1. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
2. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan s�batrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
3. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya, bronxial astma.
4. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
46.Farmakologik vositalarMorfin va uni saqlovchi dorilar, vitaminlar, sulfanilamidlar, pirazolonlar, o‘smaga qarshi va gormonal preparatlar, antikoagulyantlar, anesteziologiya dorilari (ftoratan) va boshqalarni ishlab chiqarish va tayyorlash, anesteziologik amaliyotida qo‘llash, dorixonalarda dorilar tayyorlash, psixiatrik praktikada neyroleptiklarni qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, akusher-ginekolog, nevropatologLeykotsitar formula, eritrotsitlar ftoratan bilan ishlashda vestibulyar apparatni tekshirish1. Hid sezish analizatori funksiyasining buzilishi.
2. Vestibulyar apparati funksiyasining buzilishi, jumladan Menyer kasalligi.
3. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
4. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
5. Disgormonal o‘zgarishlar.
6. Alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya.
47.Fenollar va ularning hosilalariIshlab chiqarish va qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerolog, nevropatologTNF1. Yuqori nafas yo‘llarining, bronx-o‘pka apparatining surunkali kasalliklari.
2. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasallliklari.
3. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
4. Vegetativ nerv sistema funksiyasining ifodalangan darajada buzilishi.
48.Formaldegid A va yog‘li qatorning boshqa aldegidlariIshlab chiqarish va qo‘llash, ularning ajralishi bilan bog‘l�q jarayonlar.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatolog, oftalmolog, akusher-ginekologLeykotsitar formula1. Yuqori nafas yo‘llari va bronx-o‘pka apparatining surunkali kasalliklari.
2. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
3. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
4. Vegetativ nerv sistema funksiyasining ifodalangan darajada buzilishi.
49.Fosfor va uning birikmalariSariq fosfor, uning birikmalari, fosfororganik birikmalar, jumladan plastifikatorlar ishlab chiqarish va qo‘llash.
2. Qizil fosforni ishlab chiqarish va qo‘llash, fosfonatlarni qazib olish, ishlab chiqarish va qo‘llash.
1 yilda
1-marta


2 yilda
1-marta
Terapevt, stomatolog, nevropatolog, otolaringolog, oftalmologJag‘larning rentgenogrammasi (sariq fosfor bilan ishlashda
3 yilda
1-marta
5 yillik stajidan keyin), xolinesterazaning aktivligi (fosfororganik pestitsidlar bilan ishlashda)
1. Og‘iz bo‘shlig‘ining kasalliklari (tishlarning kariyesi, surunkali gingivit, stomatit, paradontit).
2. Yuqori nafas yo‘llarining subatrofik jarayonlari, Giperplastik laringit.
3. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya, bronxial astma.
4. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
5. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
6. Tayanch-harakat apparatining suyak to‘qimasining zararlanishi bilan kechuvchi surunkali kasalliklari.
7. Jigar va o‘t ajratuvchi yo‘llarning surunkali kasalliklari.
50.Ftal kislotasi, ftal angidridi va ularning hosilalariIshlab chiqarish va qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, otolaringolog, oftalmolog1. Periferik n�rv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
3. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
4. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari ftal angidridi bilan ishlashda. 5. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
51.Ftor va uning birikmalariFtor va uning birikmalarini ishlab chiqarish va qo‘llash. Alyuminiyni elektroliz yo‘li bilan olish, plavikli shpatni qazib olish va qo‘llash, ftor va uning birikmalari ajralishi bilan bog‘liq jarayonlar.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, nevropatolog, stomatolog, dermatovenerolog, oftalmolog, xirurgTFN, uzun suyaklarning rentgenografiyasi, 7 yillik ish stajidan keyin 3 yilda 1-marta1. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit. Burundan nafas olishning buzilishi bilan kechuvchi burun to‘sig‘ining qiyshayishi.
2. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
3. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya, bronxial astma.
4. Og‘iz bo‘shlig‘ining kasalliklari, tishlarning qattiq to‘qimalarining patologiyasi (paradontit).
5. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
6. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
7. Tayanch-harakat apparatining suyak to‘qimasining zararlanishi bilan kechuvchi surunkali kasalliklari.
52.Furanlar va ularning hosilalari. Furfurol, tetragidrofuran va boshqalarIshlab chiqarish va qo‘llash.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerolog1. Giperplastik laringit.
2. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
3. Terining tez-tez qaytalanib turuvchi s�runkali kasalliklari.
53.Xlor va uning birikmalari, xlor saqlovchi aralashmalar.Ishlab chiqarish va qo‘llash, ularning ajralishi bilan bog‘liq jarayonlar.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, oftalmologYirik kadrli flyuorografiya, TFN1. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari. Giperplastik laringit.
2. Surunkali bronxit, bronxial astma, surunkali pnevmoniya.
3. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
4. Terining tez-tez qaytalanib turuvchi surunkali kasalliklari.
54.Xlornaftalin va uning birikmalari (galovaks) (naftalinlar: naftalin, xlornaftalin A va uning birikmalari, naftalin gidrookisi va naftol)Ishlab chiqarish va qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, dermatovenerolog, akusher-ginekologLeykotsitar formula, qonda bilirubin va ALT miqdori.1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Jigar, o‘t ajratuvchi yo‘llarning surunkali kasalliklari.
3. Yog‘li seboreya teri folikulyar apparatining kasalliklari.
4. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
55.Xrom A, xrom kislotasi A, uning birikmalari va qotishmalariIshlab chiqarish va qo‘llash (xromning birikmalarini qo‘shimcha komponentlar ko‘rinishida saqlovchi moddalar ham kiradi).1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, oftalmolog, akusher-ginekologTerapevt, otolaringolog, dermatovenerolog, oftalmolog, akusher-ginekolog1. Yuqori nafas yo‘llarining subatrofik kasalliklari. Burundan nafas olishning buzilishi bilan kechuvchi burun to‘siqlarining qiyshayishi.
2. Allergik kasalliklar, jumladan teri kasalliklari.
3. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
4. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
5. Joylashishdan qat’i nazar, o‘smalar mavjudligi, hatto anamnezda bo‘lsa ham.
6. Vegetativ nerv sistemasini funksiyaning ifodalangan darajada buzilishi.

2-bo‘lim. Biologik omillar.

1.Antibiotiklar.Ishlab chiqarish va qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerolog, otolaringolog, akusher-ginekolog.Leykotsitar formula, peshobning analizi1. Allergik kasalliklar.
2. Tez-tez qaytalanuvchi surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
3. Kandidoz, mikoz, disbakterioz.
4. Siydik ajratuvchi yo‘llarining surunkali kasalliklari.
5. Yuqori nafas yo‘llarining subatrofik o‘zgarishlari.
2.Zamburug‘ – produtsentlar, oqsilli-vitaminli konsentrantlar, oziqlantiruvchi achitqilar, kombikorm A.Mikrobiologik sintez mahsulotlarini ishlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerolog, akusher-ginekologLeykotsitar formula1. Allergik kasalliklar.
2. Surunkali bronxit, surunkali pnevmoniya.
3. Yuqori nafas yo‘llarining subatrofik o‘zgarishlari.
4. Kandidoz va boshqa mikozlar.
3.Ferment preparatlari, biostimulyatorlar A.Ishlab chiqarish va tibbiyotda, dorixonalarda, qishloq xo‘jaligida va boshqa sohalarda qo‘llash1 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerolog, otolaringolog, akusher-ginekologLeykotsitar formula1. Allergik kasalliklar.
2. Yuqori nafas yo‘llarining subatrofik o‘zgarishlari.
4.Diagnostika va davolash uchun allergenlar, qon preparatlari A, immunobiologik preparatlar.Ishlab chiqarish.1 yilda
1-marta
Terapevt, dermatovenerolog, otolaringolog, akusher-ginekologLeykotsitar formula1. Allergik kasalliklar.
5.Yuqumli kasallik ko‘zg‘atuvchisi bilan zararlangan va gelmentlar bilan zararlangan materiallar.Yuqumli kasallik ko‘zg‘atuvchisi va gelmentlar bilan zararlangan materiallar bilan ishlash, yuqumli kasalliklar bilan kasallangan bemorlar bilan ishlash.1 yilda
1-marta
TerapevtLeykotsitar formula1. Umumiy tibbiy moneliklar.
6.Brutsellyoz qo‘zg‘atuvchilari.Chorvachilik xo‘jaliklari, chorvachilik mahsulotlari va xomashyosini qayta ishlash.1 yilda
1-marta
Terapevt, zarur bo‘lganda klinik belgilariga ko‘ra kerakli mutaxassislar (nevropolog, jarroh, ginekolog, urolog va boshqalar)Xeddelson reaksiyasiga qonni tekshirish. Musbat natija olinganida yoki brutsellezga shubha tug‘ilganida tashxisni tasdiqlash uchun to‘liq klinik va laboratorik tekshirishlar o‘tkazish zarur.Brutsellyozning yuqish xavfi yuqori bo‘lgan ishlarga 18 yoshga to‘lmagan shaxslar, homilador ayollar va emizuvchi onalar qo‘yilmaydi.
7.Ku-isitmasi qo‘zg‘atuvchilariKu-isitmasi bo‘yicha noxush territoriyalarda joylashgan chorvachilik xo‘jaliklari, Ku- isitmasi bilan kasallangan hayvonlar mahsulotlari va xomashyosini qayta ishlovchi korxonalar.1 yilda
1-marta
TerapevtKomplementni bog‘lash reaksiyasini qonda Berner koksiyeli antigeni bilan tekshirish.

3-bo‘lim. Ishlab chaqarish aerozollari.

1.Abraziv va abraziv saqlovchi.Abrazivlar (elektroorundlar, normal, oq, xromli inokorund), karbid, boraelborlarni ishlab chiqarish va qo‘llash, ishlov berish.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, dermatovenerologYirik kadrli flyuorografiya, TNF“Ishlab chiqarish aerozollari” bo‘limi bo‘yicha moneliklar ro‘yxati, bandlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.
2.Kremniy saqlovchi (ozodamorf, kremniy qo‘sh oksidi).Izlab topish, tog‘-kon ishlari, ochiq va yer osti usulida foydali qazilmalarni qazib olish, ularni boyitish va qayta ishlash, kremniy, oyna, dinas, aerosil, kremniy karbidi, kremniy misli qotishma, sulumin va boshqalarni ishlab chiqarish, quyish korxonalari, formalash, tozalash, quyish va boshqalar. Binolarni tozalashda qum purkagich ishlari.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerologYirik kadrli flyuorografiya, TNF.1. Yuqori nafas yo‘llarining tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari.
Burun orqali nafas olishga to‘sqinlik qiluvchi burun to‘sig‘ining qiyshayishi.
2. Bronx-o‘pka sistemasining surunkali kasalliklari, o‘pka sili.
3. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, yosh ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
4. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
5. Allergik kasalliklar - hayvonot va o‘simlik changlari, poli- mer materiallar, metall-allergenlar bilan ishlashda 3.8-bandda ko‘rsatilgan (payvandlash aerozollari) ba’zi bir ishlarda ishlab chiqarishning xavfli, zararli omillari kompleksi bo‘yicha moneliklarni ham hisobga olish kerak.
3.Metallar va ularning qotishmalari.Metallar va qotishmalarni quruq silliqlash, metall kukunlari va ulardan mahsulotlar olish.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerologYirik kadrli flyuorografiya, TNF
4.Silikatli va silikat saqlovchilar: a) asbest saqlovchi asbest 10% va undan yuqori);
b) asbest saqlovchi (asbest 10% dan kam);



v) boshqa silikatlar va silikat saqlovchilar.
Asbest konlari va astbestni izlab topish, qazib olish va qayta ishlash. Olish va sun’iy qayta ishlash.
Asbestsement, asbestokalit, volokin, astbestrezinadan buyumlarni ishlab chiqarish va qayta ishlash.


Oynali va mineral talalar, sement, loy, shamot boksit, nefellinli silim, distensillimanit, olivin, appatit, xrommanezin, fersterit, ohak, bait, kotlenit, infuzor tuproq, tufayal, pemza, perlit, metallurgiyada temir-rudali konsentrantlar va aglomerantlar va boshqalarni ishlab chiqarish va qo‘llash.
1 yilda
1-marta







2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerolog Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatolog

Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatolog
Yirik kadrli flyuorografiya, TNF.
5.Uglerod saqlovchi.1. Ko‘mirni qazib olish, qayta ishlash va qo‘llash.
2. Qora qurum, sun’iy grafit, koks ishlab chiqarish va qo‘llash. Tabiiy va sun’iy olmoslarga ishlov berish va qo‘llash.
1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerolog.Yirik kadrli flyuorografiya, TNF.
6.O‘simlik va hayvonot changi.Paxta, zig‘ir, ko‘knori, jun, kanop, don, tamaka, yog‘och, torf, qulmoq (xmel)ni qayta ishlash. Qog‘oz va tabiiy ipak va boshqalarni ishlab chiqarish.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerolog.Yirik kadrli flyuorografiya, TNF, leykotsitar formula
7.Neorganik lyuminaforlar changi (jumladan 5% dan kam kadmiy bo‘lsa).Ishlab chiqarish va qo‘llash.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, dermatovenerologYirik kadrli flyuorografiya, TNF.
8.Payvandlash aerozollari.Yoyli, plazmali, gazplazmali payvandlash, eritish va qirqish, kontaktli tutash payvandlash, metallarni elektrshlakli payvandlash.Terapevt, nevropatolog, otolaringolog, oftalmolog (ftor birikmalarini saqlovchi payvandlash aerozollari ta’sirida).Yirik kadrli flyuorografiya, uzun suyaklarning rentgenografiyasi (ftor birikmalarini saqlovchi payvandlash aerozollari ta’sirida va 7 yildan ortiq ish stajida)
a)Marganets (20% dan yuqori), nikel, xrom, ftor, berilliy, qo‘rg‘oshin saqlovchi.Yuqori sifatli, jumladan zangla- maydigan po‘latlarni payvandlash, eritish, cho‘yanni nikelli nikel misli elektrodlar va o‘tkazgichlar bilan payvandlash va eritish; berilliy va uning qotishmalarini payvandlash va qirqish.2 yilda
1-marta (shamollatish qiyin bo‘lgan yopiq joylarda, tsisterna, kemalar va boshqalar ichida ish bajarilganda 1 yilda 1-marta).

4-bo‘lim. Fizik omillar.

1.Ionlovchi nurlanishlar. Radioaktiv moddalar va ionlovchi nurlanishlar manbaalari.Radioaktiv moddalar va ionlovchi nurlanishlar manbaalari bilan bog‘liq hamma ishlar.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, oftalmolog, otolaringolog, dermatovener�log, akusher-ginekolog.Gemoglobin, eritrotsitlar, trombotsitlar, leykotsitar formula, EKG, TNF, o‘pka rentgenografiyasi. Ko‘rsatmalar bo‘lganda tsitogenetik tekshiruv (Kariokinetik usuli)*1. Gemoglobinning erkaklarda 130 g/l, ayollarda 120 g/l, leykotsitlar 4,5. 109/l, trombotsitlar 180000 dan kam bo‘lishi.
2. Obliterlovchi endarterit, Reyno kasalligi, periferik tomirlarning angiospazmi.
3. O‘smalar, xavfli o‘smalar, o‘smadan oldingi holatlar.
4. Nur kasalligi.
5. Burun bo‘shliqlarining surunkali yiringli kasalliklari, tez-tez qaytalanuvchi surunkali otit.
6. Terining surunkali kasalliklari, jumladan zamburug‘li kasalliklari.
7. Ko‘rish o‘tkirligi korreksiya qilinganda bir ko‘zda 0,5 boshqasida 0,2 dan kam bo‘lmasligi kerak. Ko‘z tubi normal holatda bo‘lgan miopiya 10D, gipermetroniya 80D, astigmatizm 30D dan ko‘p bo‘lmasligi kerak.
8. Katarakta.
2.Ionlovchimas nurlanishlar. Lazer nurlanishlar.Lazer bilan bog‘liq hamma ishlar.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, oftalmolog, dermatovenerolog, akusher-ginekologEritrotsitlar, trombotsitlar, leykotsitar formula, EKG1. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
2. Ko‘rish o‘tkirligi korreksiya qilinganda bir ko‘zda 0,6, boshqasida 0,5 dan kam bo‘lmasligi kerak.
3. Katarakta.

*Avariya-sozlash ishlariga jalb qilingan va nurlanish ehtimoli bo‘lgan xodimlar dastlabki tibbiy ko‘riklarni va keyingi ko‘riklarni SanPiN № 0029-94 bo‘yicha o‘taydilar.

3.Elektromagnit maydonlari. 30 mGts dan 300 GTts gacha (OVCh, UVCh KVCh, KVCh); 30 mGts dan kam chastotali (VCh, SCh, NCh, ONCh, SNCh, KNCh). Doimiy elektr va doimiy magnit maydonlari. Elektrostatik maydonlar Elektromagnit energiyasi manbalari bilan bog‘liq hamma ishlar.

Doimiy elektr va magnit maydonlarining manbalari bilan bog‘liq hamma ishlar.




Elektr maydonlari manbalari va elektros�atik maydonlar xosil bo‘lishi bilan bog‘liq bo‘lgan ishlar.
1 yilda
1-marta

2 yilda
1-marta





2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, oftalmologEritrotsitlar, trombotsitlar, leykotsitar formula, EKG, qondagi qand miqdori1. Katarakta.
2. MNS kasalliklari.
4.Ishlab chiqarish vibratsiyasi.Mahalliy, umumiy va murakkab vibratsiya bilan bog‘liq hamma ishlar (mehnat) turlari.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, otolaringolog, xirurg, akusher-ginekolog, oftalmologSovuq suv sinamasi, vibratsiya sezgisini aniqlash; vestibulyar apparatni tekshirish, qondagi qand miqdori (umumiy vibratsiya ta’sirida ishlovchilar uchun)1. Obliteratsiyalovchi endarteriit, Reyno kasalligi, periferik angiospazm.
2. Periferik nerv sistemasining kasalliklari.
3. Vestibulyar apparati funksiyasining buzilishi, jumladan Menyer kasalligi.
4. Ayollar jinsiy a’zolarining anomaliyalari. Bachadon va tuxumdonlarning surunkali kasalliklari.
5. Yuqori va asoratli miopiya (80D dan yuqori).
6. Qandli diabet.
7. Alkogolizm, toksikomaniya.
5.Ishlab chiqarish shovqini.Ishlab chiqarish shovqini ta’siri bilan bog‘liq hamma mehnat turlari, jumladan eshitish analizatorining zo‘riqishi bilan kechuvchi jarayonlar: 81 dan 99 dB
100 dB dan yuqori






2 yilda
1-marta
1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, nevropatolog.Audiometriya, vestibulyar apparatni tekshirish.1. Eshitishning turg‘un pasayishi (bitta quloqda bo‘lsa ham) etiologiyasidan qat’i nazar.
2. Otoskleroz va quloqning boshqa surunkali kasalliklari. 3. Vestibulyar apparat faoliyatining buzilishi, jumladan Menyer kasalligi.
4. Gipertoniya kasalligi.
6.UltratovushUltratovush defektoskoplar va tibbiy asboblar bilan ishlash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, jarroh, akusher-ginekolog1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Obliteratsiyalovchi endartrit, Reyne kasalligi, periferik angiospazm.
7.InfratovushJadal shovqin bilan bog‘liq bo‘lgan ishlab chiqarishdagi hamma mehnat turlari
110dan 120 dBlingacha 120 dBlin va undan yuqori



2 yilda
1-marta
1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, jarroh, akusher-ginekolog1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Obliteratsiyalovchi endartrit, Reyne kasalligi, periferik angiospazm.
8.Yuqori atmosfera bosimiKessonlarda va barokameralarda ishlash, suv osti ishlari.1 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog, nevropatolog, oftalmolog, jarrohYirik kadrli flyuorografiya, vestibulyar apparatni tekshirish, EKG.1. Tayanch-harakat apparatining rivojlanish anomaliyalari va shikastlanishlarning asoratlari. 2. Surunkali otit, Nog‘ora pardasining atrofik chandiqlari, surunkali evstaxint.
3. Qandli diabet.
4. Yuqori nafas yo‘llarining bronx-o‘pka surunkali kasalliklari.
5. Vestibulyar apparat faoliyatining buzilishi, jumladan Menyer kasalligi.
6. Ko‘rish o‘tkirligi bir ko‘zda 0,8, ikkinchisida 0,5 (korreksiyasiz) gacha pasayishiga sabab bo‘luvchi ko‘zlarning har qanday kasalligi.
7. Markaziy va nerv sistemasining surunkali kasalliklari, kompensatsiya darajasidan qat’i nazar.
8. Yurak kasalliklari, kompensatsiya darajasidan qat’i nazar.
9. Qisilishga moyil churralar. 10. Venalarning tarqalgan varikoz kengayishi, gemorroy, obliteratsiyalovchi endartrit. 11. Gipertoniya kasalligi.
12. Alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya.
9.Past harorat.Ishlab chiqarish xonalari va zonalaridagi past haroratda (sanitariya me’yoridan past bo‘lgan) doimiy ishlash.1 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, jarroh, akusher- ginekologSovuq suv sinamasi.1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Obliteratsiyalovchi endarteriit, Reyne kasalligi, periferik angiospazm.
3. Venalarning varikoz kengayishi, tromboflebit.
4. Bachadon va tuxumdonlarning surunkali yallig‘lanish kasalliklari.
10.Yuqori harorat va nisbiy issiqlik nurlanish.Ishlab chiqarish xonalarida doimiy yuqori harorat (sanitariya me’yordan yuqori bo‘lganda va nisbiy issiqlik nurlari ta’sirida ishlash.2 yilda
1-marta
Terapevt, oftalmolog, dermatovenerolog.1. Ko‘rish o‘tkirligi korreksiya qilinganda bir ko‘zda 0,5, ikkinchi ko‘zda 0,2 dan past bo‘lmasligi kerak.
2. Ko‘rish maydonining 200 ga chegaralanishi.
3. Katarakta.
4. Terining tez-tez qaytalanuvchi surunkali kasalliklari.
11.Ko‘rishning zo‘riqishi.Ko‘rishning zo‘riqishi bilan kechuvchi hamma ish turlari:
a) pretsioz ishlar I (0,15 mm gacha bo‘lgan obyektlar) va II (0,15 dan 0,3 mm gacha bo‘lgan obyektlar);
b) III va IV darajadagi ko‘rishning zo‘riqishi bilan kechuvchi ishlar (0,5 mm) va displey ekranlari va boshqalar, kuzatish bilan bog‘liq ishlar.


1 yilda
1-marta

2 yilda
1-marta
OftalmologKo‘rish o‘tkirligini tekshirish.1. Ko‘rish o‘tkirligi, dastlabki tibbiy ko‘rikda korreksiya qilinganda 1,0 davriy tibbiy ko‘riklarda 0,8 va ikkinchi ko‘zda 0,5 dan kam bo‘lmasligi kerak.
2. Refrakiyaning anomaliyalari: dastlabki tibbiy ko‘rikda miopiya 2, 0D, gipermetroniya 1,5 D, astigmatizm 0,5D dan yuqori, davriy tibbiy ko‘riklarda miopiya 4D, astigmatizm 2,0D dan ko‘p bo‘lmasligi kerak.
3. Binokulyar ko‘rinishning yo‘qligi.
4. Akkomodatsiyaning yoshga nisbatan pasayishi.
5. Lagoftalm.
6. Ko‘zning oldingi qavatining (qovoq, konyuktiva, shox parda, ko‘z yoshi ajratuvchi yo‘llar) surunkali kasalliklari.
7. Ko‘rish nervi, to‘r pardaning kasalliklari.
8. Glaukoma.
12.Jismoniy zo‘riqishlar.Smena davomida yuklarni qo‘l bilan ko‘tarish (yuk og‘irligi kg) yoki kuch ishlatish (1N = 0,1 kgs) bilan bog‘liq ishlar:
– erkaklar uchun 30 kg dan ortiq (yoki 300N), ayollar uchun 6 kg dan ortiq (yoki 60N);
– ayollar uchun boshqa ish bilan almashtirib bajarilganda 9 kg dan ortiq (yoki 90N) dan ortiq, yukni yuqoriga 1,5 m ga ko‘tarishda 7 kg dan ortiq (yoki 70N) smena davomida ish yuzasidan ko‘tariladigan yoki suriladigan yukning og‘irligi erkaklar uchun 12 t.dan ortiq, ayollar uchun - 10 t. Poldan yoki ishi yuzasidan past bo‘sag‘adan ko‘tarilganda, erkaklar - 5 t ortiq, ayollar - 2 t ortiq;
b) majburiy ish holatida, jumladan turish bilan bog‘liq ishlar. Mushaklarning mahalliy zo‘riqishi, asosan panja va bilak mushaklarining zo‘riqishi bilan bog‘liq ishlar;
v) vaqti-vaqti bilan tarozida yukni ikkala qo‘l bilan ushlab turish erkaklar uchun 10 kg dan ortiq, ayollar uchun 6 kg dan yoki bir ko‘lda, erkaklar uchun 5 kg, ayollar uchun 3 kg dan ortiq;
g) smena davomida 300-martadan ortiq tananing bukilishlari (vizual baholanganda vertikaldan 30D dan ortiq bo‘lishi kerak) bilan bog‘liq ishlar; smenaning 50 % vaqti davomida majburiy ish holatida (tizzalarda, yotgan holda, turgan va boshqalar) bo‘lish.
2 yilda
1-marta
Nevropatolog, jarroh, akusher-ginekolog, terapevtDinamometriya, qondagi qand miqdori.1. Tayanch-harakat apparatining kasalliklari.
2. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
3. Obliteratsiyalovchi endearteriit, Reyne kasalligi, periferik angiospazm.
4. Oyoq venalarining yaqqol ifodalangan varikoz kengayishi, tromboflebit, gemorroy.
5. Enteroptoz, churralar, to‘g‘ri ichakning tushishi. 6. Ayollarning jinsiy a’zolarining anomaliyalari. Jinsiy a’zolarning siljishi.
7. Bachadon va tuxumdonlarning surunkali yallig‘lanish kasalliklari.
8. Qandli diabet.
9. Umurtqa osteoxondrozi.
12a.Ovoz boylamlarining zo‘riqishi bilan kechuvchi ishlar: o‘qituvchilik, diktorlik, aktyorlar, telefon stansiyasida ishlash.2 yilda
1-marta
Terapevt, otolaringolog.Ovoz apparati funksional faoliyatining buzilishi bilan kechuvchi surunkali kasalliklar (surunkali laringit, faringit va boshqalar).

Bajariladigan ishning xususiyati

Ko‘rikning davriylik muddati

Ishtirok etuvchi shifokor-mutaxassislar

Laboratorik va funksional tekshirishlar

Man etuvchi tibbiy moneliklar va umumiy man etuvchi tibbiy moneliklarga qo‘shimchalar

1

2-3

4

5

6

7

1.Balandlikda ishlash, balandlikka chiqish ishlari va balandlikka ko‘tarilish bilan bog‘liq ishlar, ko‘taruvchi moslamalarda xizmat qiluvchilar2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, oftalmolog, jarroh, psixiatr, (faqat balandlikka chiqish ishlaridagilar uchun), otolaringolog, akusher-ginekologVestibulyar apparatni tekshirish, ko‘rish o‘tkirligini va ko‘rish maydonini tekshirish1. Balandlikda ishlash va balandlikka ko‘tarilish bilan bog‘liq ishlar, ko‘taruvchi moslamalarda xizmat qiluvchilar (minoralik, serkalik, ko‘prikli, o‘rmalovchi, o‘zi yurar temir yo‘l, portlardagi va suzuvchi kranlarda ishlovchilar;
agar kranda ishlovchilar o‘zi yurar yoki o‘rmalovchi kranlarda bir vaqtning o‘zida haydovchi bo‘lib ishlasa, unda bir vaqtning o‘zida haydovchilar uchun ham man etiladigan tibbiy moneliklar ham qo‘llaniladi).
1.1. Churra, siqilishga moyil, ishlashga xalaqit beruvchi, o‘rtacha og‘ir ishni bajarishga xalaqit beruvchi xavfsiz shishlar.
1.2. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
1.3. Obliteratsiyalovchi endarterit.
1.4. Venalarning rosmana kengayishi, tromboflebit, qon oqish bilan tez-tez qaytalanib turadigan bavosil (gemorroy). 1.5. Kelib chiqishi turlicha bo‘lgan e�itishning turg‘un darajada pasayishi (shivirlab gapirishi 3 m dan kam bo‘lmagan masofadan eshitish).
1.6. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi, shu jumladan Menyer xastaligi. 1.7. Ko‘rish a’zolarining kasalliklari:
a) Korreksiyasiz ko‘rishning bir ko‘zda 0,5; ikkinchisida 0,2 dan kam bo‘lishi;
b) Ko‘rish maydonining 20° dan ko‘p chegaralanishi;
v) Davosiz yoshlanish va davolab bo‘lmaydigan dakiotsistit;
g) Glaukoma.
1.8. Epilepsiya (tutqanoq) va sinkopal holat. 1.9. Ayollar jinsiy a’zolarining anomaliya holati. Tez-tez qaytalanib turuvchi bachadonning surunkali yallig‘lanish kasalliklari.
1.10. Periferik asab sistemasining shikastlanishi bilan o‘tadigan umurtqa osteoxondrozi.
1.11. Vegetativ distoniya sindromi.
2.Kuchlanishi 220 va undan ko‘p ishlab turgan elektr uskunalarda ishlovchilar, navbatchi xodimlar, elektr uskunalarda yuqori voltli sinov ishlarini bajaruvchi sozlovchilar, montajchilar, 220 V va yuqori elektr uskunalarda kuchlanish ta’sirida ish bajaruvchilar2 yilda
1-marta
2. Lifterlar va tezyurar liftlarning kuzatuvchilari (oddiy turdagi liftga lifterlarni qabul qilishda man qilingan ko‘rsatmalar bo‘lmaydi).
2.1. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi, shu jumladan Menyer kasalligi. 2.2. Etiologiyasidan qat’i nazar, eshitishning turg‘un darajada pasayishi (shivirlab gapirganda 3 m masofadan eshitmaslik).
2.3. Ko‘rish o‘tkirligi korreksiya qilinganda 0,5 dan kam, ikkinchi ko‘zda 0,2 dan kam bo‘lishi yoki 0,7 binokulyar ko‘rishning yo‘qligida.
1. Etiologiyasidan qat’i nazar, eshitishning turg‘un pasayishi (shivirlab gapirganda 3 m masofadan eshitmaslik) (EO‘M sozlash va ekspluatatsiya qilish ishlaridan tashqari).
2. Ko‘rish o‘tkirligi bir ko‘zda – 0,5 dan kam, ikkinchisida – 0,2 dan kam korreksiyasi bilan.
3. Ko‘rish maydonining 20° dan ko‘p chegaralanishi.
4. Davolab bo‘lmaydigan turg‘un ko‘z yoshlanishi.
5. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi.
6. Alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya (alohida ko‘rsatmalar shaxsiy ravishda).
3.Davlat o‘rmon ko‘riqlash ishlari, ortish-tashish va yog‘ochga dastlabki ishlov berish.2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, jarroh, otolaringologVestibulyar apparatni tekshirish1. Vena qon tomirlarining yaqqol kengayishi. Oyoqlardagi tromboflebit, qon oqish bilan tez- tez qaytalanib turadigan bavosil (gemorroy).
2. Obliteratsiyalovchi endarteriit.
3. Churra. 4. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
5. Xar xil etiologiyali eshitishning turg‘un darajada pasayishi (3 m masofadan kam shivirlab gapirishni eshitmaslik).
6. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi.
7. Ko‘rish o‘tkirligining korreksiyasi bilan bir ko‘zda – 0,5 dan kam, ikkinchisida – 0,2 dan kam bo‘lishi.
4.
4.1.









4.2.


4.3.









4.4.

Neft va gaz sanoatidagi ishlar, shu jumladan kishi yashamaydigan va yashashga yetarli moslanmagan tumanlarda navbatchilik usulida ishlash.





Yer osti ishlarining har xil turi.

Gidrometeriologiya stansiyasidagi ishlar, baland tog‘li qurilmalar, cho‘l va kishi yashamaydigan tumanlar va og‘ir iqlimli sharoitlarda ishlovchilar.




Geologiya qidirish ishlari, topografik, qurilish va boshqa ishlar (uzoq, kam aholi va tog‘li tumanlarda ishlash), jumladan navbatchi-ekspeditsiya usulidagi ish.
2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, oftalmolog, jarroh, otolaringolog, psixiatr, dermatovenerologPeshobning umumiy tahlili, EKG, vestibulyar apparatni tekshirish.1. Periferik nerv sistemasining surunkali kasalliklari.
2. Obliteratsiyalovchi endarteriit, vena qon tomirlarining rosmana kengayishi, tromboflebit, qon oqish bilan tez-tez qaytalanib turadigan bavosil (gemorroy).
3. Siqilishga moyil churra, tug‘ri ichakning tushib qolishi.
4. Xar qanday etiologiyali eshitishning turg‘un pasayishi (3 m masofadan kam shivirlab gapirishni eshitmaslik).
5. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi, jumladan Menyer xastaligi.
6. Yuqori nafas yo‘llarining keng tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari.
7. Ko‘rish�ing o‘tkirligi korreksiya bilan bir ko‘zda – 0,5 dan kam, ikkinchisida – 0,2 dan kam (yer osti ishlarida korreksiyasiz).
8.Davolab bo‘lmaydigan ko‘zning rosmana yoshlanishi.
9. Tez-tez qaytalanib turuvchi terining surunkali xastaliklari.
10. Me’da va o‘n ikki barmoq ichak yarasi.
11. Jigar, o‘t ajratish sistemasi, me’da osti bezining tez-tez qaytalanib turuvchi surunkali kasalliklari.
12. Bronxial astma, o‘pka sili.
13. Ayol jinsiy a’zolarining anomaliyalari (nuqsonlari). Bachadon va ortiqlarining tez qaytarilib turadigan surunkali yallig‘lanish xastaliklari.
14. Funksiyasi buzilgan tayanch-harakat apparatining kasalliklari.
15. Paroksizmali vegetodistoniya sindromi.
5.Idishlarni bosim ostida ishlatuvchi apparatchilar.3 yilda
1-marta
Terapevt, oftalmolog, otolaringologKo‘rish o‘tkirligini va maydonini tekshirish1. Ko‘rishning o‘tkirligi korreksiya bilan bir ko‘zda – 0,5 dan kam, ikkinchisida – 0,2 dan kam.
2. Ko‘rish maydonining 20° dan ko‘proq chegaralanishi.
3. Ko‘zning davolab bo‘lmaydigan turg‘un yoshlanishi.
4. Har qanday etiologiyali bir va ikki yoqlamalik eshitish qobiliyatining turg‘un darajada pasayishi (3 m dan kam masofadan turib shivirlab gapirishni eshitmaslik).
6.Mashinistlar (o‘t qalovchilar), qozonxona operatorlari, gazni nazorat etuvchi ishchilar).2 yilda 1-marta Terapevt, oftalmolog, otolaringolog, dermatovenerolog, nevropatologYirik kadrli flyuorografiya, vestibulyar apparatni tekshirish.1-4. Moneliklar ro‘yxati b 5 hamda.
5. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi.
6. Funksiyasi buzilgan yuqori nafas yo‘llari va nafas a’zolarining rosmana ifodalangan kasalliklari.
7. Qaytalanib turuvchi terining surunkali kasalliklari.
8. Protivogazda ishlashga xalaqit beruvchi kasalliklar (gaz nazorati xizmati ishchilari uchun).
7.Xalq xo‘jaligida portlovchi moddalar bilan ishlash, portlash va yong‘inYiliga 1-marta Terapevt, nevropatolog, psixiatr, oftalmolog, otolaringolog1. Markaz?y asab sistemasining organik kasalliklari.
2. Periferik asab sistemasining surunkali xastaliklari.
3. Bir yoki ikki tomonlama har qanday etnologiyali eshitish qobiliyatining turg‘un darajada pasayishi (3 m dan kam masofadan turib shivirlab gapirishni eshitmaslik).
4. Ko‘zning davolab bo‘lmaydigan turg‘un yoshlanishi.
5. Alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya.
6. Vegetativ distoniya sindromi.
8.Qurol taqib va uni ishlatishga ruxsat berilgan ishdagi harbiy soqchilar, maxsus aloqa xizmatchilari, inkassatorlar. Davlat boshqa tizimi ishchilari va boshqalar.Yiliga
1-marta
Terapevt, nevropatolog, otolaringolog, oftalmolog, psixiatr, jarroh, dermatovenerologKo‘rish o‘tkirligini tekshirish, EKG1. Qo‘l-oyoq kaftlarining yo‘qligi.
2. Periferik qon-tomir kasalliklari (obliteratsiyalovchi endarteriit, vena va qon tomirlarining varikoz kengayishi va boshqalar).
3. Periferik va MASning surunkali kasalliklari.
4. Tez qaytalanib turuvchi surunkali teri xastaliklari.
5. Ko‘rish o‘tkirligining korreksiya bilan bir ko‘zda 0,5 dan kam, ikkinchisida 0,2 dan kam yoki bir ko‘zda 0,7; ikkinchisida – umuman ko‘rish bo‘lmasligi.
6. Etiologiyasi turlicha bo‘lgan eshitish qobiliyatining turg‘un darajada pasayishi (3 m dan kam masofadan turib shivirlab gapirishini eshitmaslik).
7. MASning organik kasalliklari.
8. Alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya.
9.Gazdan himoya qilish xizmati, gazdan muhofazalash ko‘ngilli drujinalari, ochiq gaz va neft otilib chiqishni bartaraf etish xarbiylashgan qismlar va otryadlar, harbiylashgan tog‘-kon xavfidan muhofazalovchi komandalar, yong‘indan muhofazalash xizmati.Yiliga
1-marta
Terapevt, otolaringolog, oftalmolog, jarroh, psixiatr, nevropatologYirik kadrli flyuorografiya, EKG, peshobning umumiy tahlili, vestibulyar apparatni tekshirish.1. Periferik va MASning surunkali kasalliklari.
2. Alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya.
3. Ruhiy kasalliklar (hatto tinch holatdagisi).
4. Yurak-tomir kasalliklarining barchasi, hatto kompensatsiyalashgan turlari ham.
5. Nafas a’zolarining barcha surunkali xastaliklari.
6. Tish kasalliklari, og‘iz bo‘shlig‘i xastaliklari, tishlarning bo‘lmasligi, olib qo‘yiladigan protezlar borligi, alveolyar piorreya, stomatitlar, peridontit, ankilozlar va pastki jag‘ kontrakturasi, jag‘ artriti.
7. Umuman jismonan rivojlanishdan orqada qolish, tayanch-harakat apparati rivojlanishining yetishmasligi.
8. Nafas olish buzilishiga va protivogaz bilan ishlash mumkin bo‘lmaydigan ko‘krak qafasining qiyshayishi (deformatsiyasi).
9. Jismoniy ish qilishga xalaqit beruvchi yoki funksiyasining buzilishiga olib keluvchi qorin bo‘shlig‘i a’zolarining kasalliklari.
10. Umurtqa pog‘onasining har qanday kasalliklari, funksiyasi buzilgan oyoq-qo‘l xastaliklari.
11. Ishlashda va gaz ta’siriga qarshi shaxsiy moslamalarda ishlashga xalaqit beradigan xavfsiz o‘smalar.
12. Churra (grija)ning hamma turlari.
13. Obliteratsiyalovchi endoartrit, vena va qon tomirning varikoz kengayishi, tromboflebit.
14. Nafas funksiyasining qiyinlashuvi bilan kechuvchi burun to‘sig‘ining qiymati. 15. Yuqori nafas yo‘llarining keng tarqalgan subatrofik o‘zgarishlari.
16. O‘rta quloqning surunkali kasalliklari. 17. Har qanday etiologiyali eshitishning pasayishi (bir quloqda bo‘lsa ham) (3 m masofadan kam shivirlab gapirishni eshitmaslik).
18. Vestibulyar apparat funksiyasini buzilishi. 19. Ko‘rishning o‘tkirligi bir ko‘zda – 0,8 dan kam, ikkinchisida – 0,5 dan kam, korreksiya ko‘rilmaydi.
20. Ko‘rish funksiyasining yaqqol darajada buzilgan ko‘z pardasining surunkali kasalliklari. Qovoqning turg‘un o‘zgarishlari, ko‘z olmasining harakatini cheklovchi qovoq mushaklarining parezi.
21. Ko‘rish maydoni (0° dan ko‘proq chegaralanishi).
22. Qandli diabet.
10.Mexanizatsiyalashgan qurilmalardagi ishlar (tokarlik, frezerlik va boshqa dastgoh qoliplovchi presslar)2 yilda
1-marta
Terapevt, oftalmolog, nevropatolog, otolaringologVestibulyar apparatni tekshirish1. Ko‘rishning korreksiya bilan bir ko‘zda 0,5 dan kam, ikkinchisida – 0,2 dan kam.
2. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi.
3. Tutqanoq (epilepsiya) va sinkopal holat.
4. Vegetativ distoniya sindromi (paroksizmal kechishi).
11.Bevosita transport harakati bilan bog‘liq ishlar, jumladan zavod ichidagi (yuklovchi, elektrokara haydovchilari, sozlovchilar va boshqalar).2 yilda
1-marta
Terapevt, nevropatolog, oftalmolog, otolaringologVestibulyar apparatni tekshirish, ko‘rish o‘tkirligi va maydonini tekshirish.1. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishi, jumladan Menyer kasalligi.
2. Bir yoki ikki tomonlama har qanday etiologiyadagi eshitish qobiliyatining turg‘un darajada pasayishi (3 m dan kam masofadan turib shivirlab gapirishni eshitmaslik).
3. Ko‘rish a’zolarining kasalliklari:
a) ko‘rish korreksiyasi bilan – bir ko‘zda
– 0,5 dan kam, ikkinchisida - 0,2 dan kam;
b) davolab bo‘lmaydigan turg‘un ko‘z yoshlanishi;
v) rangli signallarni qo‘llovchi ishchilarga rangni sezishning buzilishi;
g) ko‘rish maydonining 200 dan ko‘proq chegaralanishi.
4. Vegetativ distoniya sindromi (paroksizmal kechishi).
12.Avtotransport vositalari, shahar elektrotransporti, traktor va boshqa o‘ziyurar mashinalar hamda motoblok haydovchilari.2 yilda
1-marta
Terapevt, oftalmolog, nevropatolog, otolaringologVestibulyar apparatini tekshirish, ko‘rish o‘tkirligini va maydonini tekshirish.
12.1.A toifalik barcha turdagi va belgidagi mototsikllar, motorollerlar, motonartalar.3 yilda
1-marta
1. Ko‘rish funksiyasining yaqqol darajada buzilgan ko‘z pard�sining surunkali kasalliklari, shilliq parda va qovoqning turg‘un o‘zgarishlari, ko‘rish yoki ko‘z olmasi harakatini cheklovchi qovoq mushaklarining parezi (yaxshi natijali jarrohlik davosidan keyin haydovchi bo‘lib ishlashga ruxsat etiladi).
2. Surunkali, konservativ yo‘l bilan davolab bo‘lmaydigan yosh bezining yallig‘lanishi, yosh qopining teshilishi hamda davolab bo‘lmaydigan ko‘z yoshlanishi (ijobiy natijali jarrohlik davosidan so‘ng haydovchilik ishiga qo‘yish ruxsat etiladi).
3. Har xil etiologiyali g‘ilay ko‘z natijasida kelib chiqqan turg‘un diplopiya.
4. Har qanday meridiandagi ko‘rish maydonining 20° dan ko‘pga cheklanishi. Markaziy skotoma, butunlay yoki qisman (5-bobda ko‘rsatilgan, ko‘rish funksiyasining ko‘rsatkichlari skotomada past bo‘lmasa cheklanmagan holda ishga ruxsat etiladi).
5. Nur qabul qilish yoki ko‘z tagi refraksiyasining anomaliyasi va boshqa sababli organik xaraktyerga ega bo‘lgan turg‘un xiralashish natijasida ko‘rishning pasayishi:
a) Ko‘rishning korreksiya bilan 0,5 kamdan yaxshi; 0,2 dan kam yomon holati ruxsat etilgan korreksiya uzoqdagi narsalarni yaqindagina ko‘zi o‘tmaydigan va uzoqdagi narsalarni yaqindagi narsalardan yaxshiroq ko‘ruvchi 8 OD, shu jumladan astigmatizmda kontaktli linzalar bilan 3 OD (sfera va silindr yig‘indisi 8 OD dan oshmasligi kerak). Ikki ko‘zdagi linzalar kuchining farqi 3 OD dan oshmasligi kerak;
b) Bir ko‘zda ko‘rishning yo‘qligi;
v) Shox pardasining refraksion operatsiyadan keyingi holati (keratotomiya, keratomeloz, keratokoagulatsiya, refraksiyali keratoplastika). Operatsiyagacha refraksiya 8,0 dan 8,0 D gacha bo‘lgan va asoratlar bo‘lmasa, ko‘rish o‘tkirligi korreksiya bilan 5-a banddagi ko‘rsatkichlardan kam bo‘lmagan holatlarda operatsiyadan so‘ng shaxslar 3 oydan keyin haydovchilik ishiga qo‘yilishi mumkin. Operatsiyagacha bo‘lgan refraksiyani aniqlab bo‘lmasa, ko‘z o‘qining uzunligi 21,5 dan 27,0 mm gacha bo‘lganda ishga yaroqli deb topiladi.
g) Hatto bitta ko‘zda sun’iy gavhar bo‘lsa, ko‘z o‘tkirligi korreksiya bilan 5-a bandda keltirilgan ko‘rsatkichlardan kam bo‘lmasa, operatsiyadan keyingi kechishida asoratlar kuzatilmasa va ko‘rish maydoni me’yorda bo‘lganda uzoq muddat mehnat qilganlar haydovchilikka qo‘yiladi.
6. Rang sezishi buzilganlarga ishlash ruxsat etiladi.
7. To‘r parda va ko‘rish nervi xa�taliklari (pigmentli retinit, ko‘rish nervi atrofiyasi, to‘r pardaning ko‘chishi va boshqalar).
8. Glaukoma (boshlang‘ich konpensatsiyalashgan glaukomada, ko‘z ostining me’yoriy holatida, ko‘rish o‘tkirligi va maydoni ko‘rsatkichlari
4, 5-banddagi miqdordan kam bo‘lmaganda (navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi).
9. Bir quloqning umuman eshitmasligi, ikkinchi quloqning bir metr masofadan yoki ikkala quloqning 2m dan kam masof?da eshitishi (umumiy karlikda navbatdagi ko‘rikka 2 yildan keyin qo‘yiladi).
10. O‘rta quloqning surunkali bir tomonlama yoki ikki tomonlama yiringli yallig‘lanishi xoleoteoma yoki poliplar, epitimpanit bilan asoratlangan, fistula simptomi borligi yaxshi natijali xirurgik davolashdan keyin masala individual hal qilinadi.
11. Surunkali yiringli mastoidit. Mastoidektomiyadan keyingi asoratlar (kista, oqma yara).
12. Vestibulyar apparat funksiyasining buzilishini keltirib chiqaruvchi turli etiologiyali vestibulyar krizlar, bosh aylanishi sindromlari, nistagm
(Menyer xastaligi, labirintlar, kelib chiqishi har xil bo‘lgan vestibulyar krizlar va boshqalar.
13. Ko‘z korachig‘ini o‘rta holatdan 700 ga burganda paydo bo‘ladigan spontan nistagm.
14. Xavfsiz o‘smalar, kam harakatchan chandiqlar – oyoq-qo‘l harakatining qiyinlashuvi, bo‘yin harakati cheklanishi, katta bo‘g‘imlardagi o‘zgarishlar, noto‘g‘ri bitgan sinish, soxta bo‘g‘imlar, shuningdek umurtqalar o‘zgarishi natijasida harakatning buzilishi.
15. Bir qo‘l yoki oyoqning bo‘lmasligi, bir qo‘l yoki oyoq kaftlarining bo‘lmasligi, shuningdek qo‘l va oyoq kaftlarining deformatsiyasi, harakatining qiyinlashuvi. Bir boldiri olib tashlangan shaxslar, agar cho‘ltoq boldirining 1/3 qismi bo‘lsa va amputatsiya qilingan oyoq-tizza bo‘g‘imi harakati saqlangan holatda ishga qo‘yilishi mumkin.
16. Barmoqlarning yoki falangalarning bo‘lmasligi, shuningdek falangalar aro bo‘g‘imlarning harakatsizligi:
a) o‘ng yoki chap qo‘lda katta barmoqning ikkita falangasining bo‘lmasligi;
b) o‘ng qo‘lda ikki yoki undan ortiqroq barmoqlarning yo‘qligi yoxud harakatsizligi, yo bo‘lmasa, bir barmoq bo‘lsa ham, harakatining umumiy cheklanishi;
v) chap qo‘lda uch yoki undan ortiq barmoqlarning yo‘qligi yoki harakatsizligi, bir barmoq bo‘lsa ham harakatining cheklanganligi (ushlash funksiyasi va barmoqlar kuchi saqlangan holda masala alohida-alohida hal qilinadi.
17. Kalla suyagining nevrologik simptomatikasi bo‘lgan travmatik deformatsiyalar va o‘zgarishlar. Kalla suyagining unchalik ahamiyatli bo‘lmagan o‘zgarishlari yoki deformatsiyalarda (nevrologik simptomatika kuzatilganda) navbatdagi ko‘rikka 2 yildan keyin qo‘yiladi.
18. Oyoqlarning 6 sm yoki undan ortiq qisqarishlarida, agarda oyoqqa suyaklar, yumshoq to‘qima va bo‘g‘imlarda o‘zgarishlar kuzatilmasi, harakatlar hajmi saqlangan oyoqning umumiy uzunligi 75 sm dan ortiq bo‘lganda tekshiriluvchi yaroqli deb xisoblanadi.
19. Oyoq-qo‘llarni harakatlantirganda og‘riq chaqiruvchi yoki harakatni cheklovi kasalliklar (churra, oqma yaralar, to‘g‘ri ichakning tushishi, bavosil va boshq.), shuningdek operatsiyalardan keyingi holat alohida hal qilinadi.
20. Qon tomir kasalliklari:
a) aortal anevrizmalar, bosh miya qon tomirlari anevrizmasi, son-tizza osti arteriyasi anevrizmasi, teri ostida joylashgan qon tomirlar anevrizmasi (anevrizmaga shubha tug‘ilganda navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi, ruxsatnomani maxsus muassasa tomonidan beriladi);
b) obliterlovchi endarteriit, II-III bosqichi, Takayasi kasalligi;
v) venalarning varikoz kengayishi trofikasining buzilishi, fil oyoqlik va boshqalar.
21. Xalqum, hiqildoq, traxeyada nafas olishni qiyinlashtiruvchi o‘zgarishlar, ko‘krak qafasi va umurtqalarning deformatsiyalari, ko‘krak qafasi a’zolarining zararlanishi) ishga qo‘yish masalasi har bir holda alohida hal qilinadi.
22. Turli etiologiyali tug‘ma va orttirilgan yurak va qon tomirlar illatlari (poroklari) kompensatsiya bo‘lganda navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi.
23. Yurak va yirik qon tomirlardagi operatsiyalardan keyingi holat (kompensatsiyada, yaxshi natijalarda va maxsus muassasalarning ko‘rsatmalariga binoan navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi).
24. Turli etiologiyali yurak kasalliklari (endokardit, miokardit va boshqalar), turli etiologiyali ritmning buzilishi (xilpillovchi aritmiya, paroksizmal taxikardiya va boshqalar), surunkali yurak ishemik kasalligi, shuningdek miokard infarktidan keyingi holat – masala alohida hal qilinadi – maxsus muassasalar ko‘rsatmasi asosida (navbatdagi ko‘rikdan har yil o‘tiladi, tinch holatdag� stenokardiyasi bor shaxslardan tashqari). 25. Gipertoniya (xafaqon) kasallikning III darajasi, xafaqon kasalligining II darajasi bor shaxslarni ishga qo‘yish masalasi alohida ko‘riladi (tez-tez gipertonik krizi bo‘lsa, ishga yaroqsiz deb hisoblanadi).
26. O‘pka va plevraning surunkali kasalliklari, shuningdek sil etiologiyali, bronxial astma, o‘pka rezeksiyasidan keyingi holat, bronxoektatik kasallikda masalasi alohida xal qilindi.
27. Qon va qon yaratuvchi a’zolar kasalliklari, anemiya sindromi va asosiy kasallik zo‘riqqanida ishga qo‘yish masalasi alohida xal qilinadi.
28. Funksiyaning turg‘un buzilishi bilan kechadigan endokrin kasalliklar, masalasi alohida hal qilinadi, endokrinolog ko‘rsatmasiga binoan kasallik, hushdan ketish, komatoz holatga moyillik bilan kechsa, ishga yaroqsiz hisoblanadi.
29. a) surunkali ruhiy kasalliklar va shunga o‘xshash holatlar, dinamik dispanser kuzatuvida bo‘lishi shart. Asab-ruhiy buzilishlarida, aql zaifligi va aqlan rivojlanishning buzilish holatlarida ishga qo‘yish masalasi alohida hal etiladi (navbatdagi ko‘rikka 3 yildan keyin qo‘yiladi), epilepsiya va sinkopal holatlar; b) surunkali alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniyadan davolanib, hisobdan chiqarilgandan keyin qo‘yiladi.
30. Periferik nerv sistemasining surunkali qaytalanuvchi kasalliklari, boshqa xastaliklardan qoladigan asoratlar, turli xil shikastlanishlardan keyin yirik nerv tolalarining harakat, sezish va trofikasining buzilishi bilan zararlanish.
31. Bachadon va qinning ag‘darilishi, rektovaginal va qin oqma yaralari (oraliq yirtilishi natijasining to‘g‘ri ichak sfinkterik butunligining bo‘lishi), yaxshi natijali operativ davolangandan so‘ng alohida tartibda qo‘yiladi.
32. Bo‘yning 130 sm dan past bo‘lishi (masala alohida hal qilinadi), jismoniy rivojlanishidan keskin orqada qolish.
12.2Barcha turdagi va markadagi A toifali mopedlar3 yilda
1-marta
1. Ko‘rish o‘tkirligining pasayishi, Yaxshi ko‘rayotgan ko‘zda 0,5 dan past, yomon ko‘rayotgan ko‘zda – 0,2 dan past (korreksiya bilan) bir ko‘zning ko‘rmasligi, ikki ko‘zning ko‘rish o‘tkirligi 0,8 dan past (�orreksiyasiz).
2. Umumiy karlik (karlikda, kar soqovlikda ishga qo‘yish masalasi alohida ko‘riladi va navbatdagi ko‘rikka 2 yildan keyin qo‘yiladi.
3. Qo‘l yoki barmoqlarning yo‘qligi, oyoqning son yoki boldir to‘rt qismining bo‘lmasligi, tizza bo‘g‘imining harakati buzilishi.
4. Vestibulyar apparati funksiyasining buzilishi bilan kechadigan kasalliklar, bosh aylanishi sindromlari, nistagm, tutqanoq (epilepsiya), narkoleptik va kataleptik tutqanoqlar bilan kechuvchi xastaliklar. Sinkopal holatlar.
5. Nogironlik guruhi berilgan ruhiy kasalliklar, qolgan hollarda alohida hal qilinadi.
6. Surunkali alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniyalikdan davolanib, hisobdan chiqarilgandan keyin qo‘yiladi.
12.3.Umumiy og‘irligi 3500 kg dan oshmagan va o‘tirish uchun joylar shofer joyidan tashqari 8 dan oshmagan avtomobillar. V kategoriyada ishlash huquqiga jalb etilishi mumkin.3 yilda
1-marta
Bandlarga qo‘shimcha qarshi ko‘rsatmalar:
5. Taksi va maxsus avtotransport haydovchilar (tez yordam stansiyalari mashinalari: operativ mashinalar va boshqalar).
V kategoriyaga tegishli. Ko‘rish o‘tkirligi korreksiya bilan bir ko‘zda – 0,8 dan past, ikkinchi ko‘zda 0,4 dan. Ruxsat etiluvchi korreksiya 12.1 bandda ko‘rsatilgan. Shox pardaning refraksion operatsiyalaridan keyingi holatlar. 12.1 bandda ko‘rsatilgan sun’iy gavhar 12.1 bandda ko‘rsatilgan.
6. Dixromoziya tipli rang ajratish buzilishlari.
8. Faqat stajga ega bo‘lgan haydovchilar.
9. Ovozni bir yoki ikki quloqda 3 m dan kam masofada qabul qilish (1 quloqda umumiy karlik), ikkala quloqning ovozni 2 m masofada qabul qilish. Stajga ega bo‘lgan haydovchilarni ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi, ko‘rik har yili o‘tkaziladi.
12. Hamma hollarda qo‘yilmaydi.
13. Taksi va maxsus avtotransport haydovchilari qo‘yilmaydi.
21. Alohida hal qilinmaydi.
23. Yurak va yirik qon tomirlardagi operatsiyalardan keyingi holat, shuningdek yurak ritmining implantatsiyalangan boshqaruvchili shaxslar alohida hal qilinmaydi.
25. Xafaqon kasalligining II-III darajasida ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi.
26. Navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi.
28. Diabet aniqlanganda yaroqsiz.
29. a) 12.1 bandda ko‘rsatilgan;
b) Yaxshi natijali alkogolga qarshi maxsus davolangandan keyin, surunkali alkogolizmga berilgan shaxslarda boshqa somatologik-nevrologik buzilishlar bo‘lsa, ishga qo‘yish haqidagi masala alohida narkologik muassasalarning tibbiy komissiyasi tomonidan hal qilinadi. Uning tarkibida tashkiliy-uslubiy konsultatsiya bo‘limi bo‘lsa, bu erda bemorda ish joyidan ijobiy tavsifnoma, ichki ishlar bo‘limi, yashash joyidan xulqi haqida ma’lumotnomasi bo‘lishi kerak. Narkoman va toksikoman bemor alohid tartibda qo‘yiladi, lekin agar ularda turg‘u? remissiya bo‘lsa, 8 yildan kam emas.
32. Ishga qo‘yilmaydi. Stajga ega haydovchilar – alohida.
33. Me’da va o‘n ikki barmoq ichakning yara kasalligi, jigar, o‘t ajratish tizimi, me’da osti bezining surunkali kasalliklari, me’da operatsiyalaridan keyingi kasalliklarida alohida qo‘yiladi, navbatdagi ko‘rikka 2 yildan keyin qo‘yiladi.
12.4.Umumiy og‘irligi 3500 kg dan oshmagan va o‘tirish uchun joylar shoferdan tashqari 8 dan oshmagan avtomobillar. V kategoriya yollash bo‘yicha ishlash huquqsiz.3 yilda
1-marta
12.1 bandda ko‘rsatilgan qarshi ko‘rsatmalarga qaralsin, shunga qo‘shimcha:
5) Haydovchilar quyidagi shart bilan qo‘yiladi – ko‘rish o‘tkirligi 0,8 (korreksiyasiz) va ko‘rish maydoni normal. Navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi
.
12.5.Yuk tashish uchun mo‘ljallangan umumiy og‘irligi 3500 kg dan oshmagan avtomobillar S kategoriyali.3 yilda
1-marta
12.1 bandda berilgan qarshi ko‘rsatmalarga qaralsin, unga qo‘shimcha:
5) Ko‘rish o‘tkirligi bir ko‘zda – 0,8 dan past, boshqa ko‘zda bundan past.
Ruxsat etilgan korreksiya 12.1 bandda ko‘rsatilgan. Sun’iy gavhar faqat bir ko‘zda bo‘lsa ham – yaroqsiz.
6) Dixromaziya tipli rang ajratish buzilishi.
8) Turli bosqichlardagi glaukoma.
9) Ovozni bir yoki ikki quloqda 3 m dan kam bo‘lmagan masofada qabul qilish, lekin gapni 1 m masofadan qabul qilish (bir quloqning umumiy karligi, ikkinchi quloq 3 m masofada eshitishi yoki ikkala quloqning 2 m dan kam bo‘lmagan masofada tovush qabul qilishi. Stajga ega bo‘lgan haydovchilarni ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi (ko‘rik har yili o‘tkaziladi).
10) Hamma hollarda qo‘yilmaydi.
15). Ushlash funksiyasi saqlangan holda ham qo‘yilmaydi.
17) Hamma hollarda qo‘yilmaydi.
21) Alohida ruxsatnomasiz qo‘yilmaydi.
24) Surunkali yurak ishemik kasalligi (zo‘riqish va tinch holatlardagi stenokardiya, miokard infarktidan keyingi holatda – qo‘yilmaydi.
25) Xafaqon (gipertoniya) kasalligining II-III darajasi. Ushbu xastalikning I darajasi bilan og‘rigan haydovchilarni ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilingan.
26) Navbatdagi ko‘rik 1 yildan keyin o‘tkaziladi.
28) Diabet aniqlanganda yaroqsiz hisoblanadi.
29) b) 12.3 bandda qaralsin.
32) Ishga qo‘yilmaydi. Stajga ega bo‘lgan haydovchilar alohida ko‘riladi.
33) Me’da va o‘n ikki barmoq ichakning yara kasalliklari, jigar, o‘t ajratuvchi tizim, me’da osti bezining surunkali kasalliklari, me’da operatsiyalaridan keyingi kasalliklarda alohida qo‘yiladi, navbatdagi ko‘rikka 2 yildan keyin qo‘yiladi.
34) Buyrakning surunkali xastaliklari. Bitta buyrakning bo‘lmasligi - ishga qo‘yish haqidagi masala alohida hal qilinadi.
12.6.Yo‘lovchilarni tashish uchun mo‘ljallangan, o‘tirish uchun mo‘ljallangan joylar 8 dan oshmagan. Avtomobillar D toifali.3 yilda
1-marta
12.5 bandda ko‘rsatilgan qarshi ko‘rsatmalarga qaralsin. Yo‘lovchi transport haydovchilari uchun — gapirish nuqsonlarida va duduqlanishning og‘ir turlarida masala alohida hal qilinadi.
29) a) hamma hollarda qo‘yilmaydi;
b) 12.1 bandga qaralsin.
12.7.V, S, D, E kategoriyasiga taalluqli transport vositalari (qo‘shimcha tarkibiy qismi bilan).3 yilda
1-marta
12.5 bandda ko‘rsatilgan qarshi ko‘rsatmalarga qaralsin.
29) a) hamma hollarda qo‘yilmaydi;
b) 12.1 ba�dga qaralsin. 12.1 bandda berilgan qarshi ko‘rsatmalarga qaratilsin. Shunga qo‘shimcha:
5) Ko‘rish o‘tkirligi bir ko‘zda korreksiya bilan 0,8 dan past, boshqa ko‘zda 0,4 dan past. Ruxsat etilgan. Ruxsat etilgan korreksiya 12.1 bandda ko‘rsatilgan.
6) Rang sezishning buzilishi, dixromaziya tipli.
8) Turli bosqichdagi glaukoma.
9) Ovozni bir yoki ikki quloqqa 3 m dan kam bo‘lmagan masofada qabul qilish, sekin gapni 1 m masofada qabul qilish, bir quloqning umumiy karligi, ikkinchi quloqning 2 m dan kam bo‘lgan masofada eshitishi yoki ikkala quloqning 2 m dan kam bo‘lmagan masofada qabul qilish. Stajga ega bo‘lgan haydovchilarni ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi, ko‘rik har yili o‘tkaziladi.
12.8.Tramvay, trolleybus.3 yilda
1-marta
12.1 bandda ko‘rsatilgan moneliklarga qaralsin, shunga qo‘shimcha:
5) Ko‘rish o‘tkirligi, korreksiya bilan, bir ko‘zda 0,8 dan, ikkinchi ko‘zda 0,4 dan kam bo‘lsa, mumkin bo‘lgan korreksiyani b. 12.1 ga qaralsin.
6) Dixromaziya ko‘rinishidagi rang ajratishning buzilishi.
8) Glaukoma, har qanday bosqichda.
9) Gapirilgan gapni bir quloqda 3 m dan kam, shivirlab gapirishni 1 m dan kam masofada eshitmaslik, bir quloqda butunlay eshitmaslik va ikkinchi quloqda gapirilgan gapni 3 m masofadan eshitmaslik yoki ikkala quloqda gapirilgan gapni 2 m masofadan eshitmaslik, staji ko‘p haydovchilarni ishga qo‘yish masalasi har yili individual hal qilinadi.
12) Hamma hollarda ishga qo‘yilmaydi.
15) Hamma hollarda qo‘yilmaydi.
16) Hatto ushlash funksiyasi saqlangan holda ham qo‘yilmaydi.
18) Tramvay haydovchilarida oyoqlar uzunligi ahamiyatga ega emas.
19) Alohida ishga qo‘yilmaydi.
22), 23), 24) alohida xatga binoan navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi, yurak ritmining boshqaruvchilari sun’iy qilingan bo‘lsa, ishga qo‘yilmaydi.
26) Navbatdagi ko‘rik 1 yildan keyin o‘tkaziladi.
28) Diabet aniqlanganda ishga yaroqsiz hisoblanadi.
29) a) hamma hollarda qo‘yilmaydi. Yo‘lovchi transport haydovchilari uchun, gapirish nuqsonlari va duduqlanishning og‘ir turlarida masala alohida hal qilinadi;
b) 12.1 bandga qaralsin: alkogolizm, narkomaniya va toksikomaniya bilan kasallangan bemorlarga nisbatan 12.3 bandga qaralsin.
33) Me’da va o‘n ikki barmoq ichak yara kasalliklari, jigar, o‘t hosil qiluvchi sistema, me’da osti bezi surunkali kasalliklari, me’da operatsiyasidan keyingi kasalliklar alohida ko‘riladi, navbatdagi tekshiruv 2 yilda.
34) Buyraklarning surunkali kasalliklari, bir buyrakning bo‘lmasligi, masala alohida xal qilinadi.
12.9.Traktor va boshqa o‘ziyurar mashinalar.2 yilda
1-marta
12.1 bandda berilgan qarshi ko‘rsatmalarga qaralsin, shunga qo‘shimcha:
5) Qolgan ko‘zda ko‘rish o‘tkirligi 0,8 korreksiyasiz va ko‘rish maydoni normal bo‘lgan holda haydovchilarning ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi.
14) Masala alohida hal qilinadi.
15) Oyoq yoki qo‘llarining yo‘qligi, shuningdek kaftlarning deformatsiyasi, uning funksiyasi buzilishi bilan:
a) chap kaft yo‘qligi yoki deformatsiyasi-traktor mashina haydash uchun alohida ruxsat beriladi;
b) bir kaft deformatsiyasi, lekin ushlash funksiyasi saqlangan holda traktor va boshqa qishloq xo‘jalik mashinalarini haydashga qarshi ko‘rsatma bo‘la olmaydi;
v) oyoq kaftining yo‘qligi yoki deformatsiyasi—traktor va boshqa qishloq xo‘jalik mashinalarning haydashga qarshi ko‘rsatma bo‘la olmaydi. Oyoq kafti bo‘lmasa, protezi bo‘lish shart. Bir boldiri amputatsiya qilingan bo‘lsa, cho‘ltoq boldirining 1/3 qismidan kam bo‘lmasa va protezi bo‘lsa va shu oyoq tizza bo‘g‘imining harakati saqlangan bo‘lsa ishga qo‘yiladi. 16) Barmoq yoki falanganlarning yo‘qligi, shuningdek falanganlar aro bo‘g‘imlarning harakatsizliligi:
a) o‘ng qo‘lda katta barmoqning yo‘qligi;
b) o‘ng qo‘lda ikki yoki undan ortiq barmoqlarning yo‘qligi yoki harakatining umumiy cheklanishi;
v) chap qo‘lda uch yoki undan ortiq barmoqlarning yo‘qligi yoki harakatining umumiy cheklanishi;
g) chap qo‘lda uch yoki undan ortiq barmoqlarning yo‘qligi yoki harakatining umumiy cheklanishi. Bir qo‘lda ikki yoki uch barmoqning yo‘qligi yoki harakatsizligi, lekin katta barmoq saqlangan va ushlash funksiyasi, kaft kuchi saqlangan holda haydashga ruxsat etiladi.
18) Oyoqning 10 sm dan ortiq kaltalanishida alohida ruxsat etiladi yoki oyoqning 10 sm dan ortiq kaltalanishida bo‘yi va umumiy jismoniy rivojlanishi hisobga olgan holda.
29) b) Alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya bilan kasallangan shaxslarga nisbatan 12.3 bandga qaralsin.
33) Me’da va o‘n ikki barmoq ichak kasalliklari, jigar, o‘t hosil qiluvchi sistema, me’da osti bezi, surunkali kasalliklar, me’da operatsiyasidan keyingi kasalliklar alohida ko‘rilib ishga qo‘yiladi, navbatdagi ko‘rik har 2 yilda o‘tkaziladi.
34) Buyrak surunkali kasalliklari, bir buyrakning bo‘lmasligi—alohida ruxsat etiladi. Ayollar traktor va boshqa o‘ziyurar mashinalarni haydashga ruxsat etiladi, agar traktor va boshqa qishloq xo‘jalik mashinalarning tuzilishi O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi va RKU tomonidan belgilangan sanitariya qoidalariga javob bersa.
12.10.Minitraktorlar va motobloklar (davlat avtonazoratida ro‘yxatdan o‘tgan).3 yilda
1-marta
12.1 bandda berilgan qarshi ko‘rsatmalarga qaralsin.
29-b). 12.1 bandga qaralsin.
12.11.Qo‘l bilan boshqarishdagi avtomobillar (UVU, harbiy xizmat nogironlari, mehnat nogironlari, yoshligidan nogironlar uchun).3 yilda
1-marta
1) Turli etiologiyali ko‘z qobig‘ining surunkali kasalliklari.
2) Qovoqlarning turg‘un o‘zgarishi (qovoqlarning aylanib qolishi, kipriklarning ko‘z olmasiga qarab o‘sishini ko‘rishga halaqit berishi yoki ko‘z olmasi harakatining cheklanishi (yaxshi natijali operatsiyadan so‘ng ishga qo‘yilishi mumkin).
3) Qovoq shilliq qavatining surunkali kasalliklari, ularning shilliq osti to‘qimasining gipertrofiyasi va infiltratsiyasi bilan kechishi, davolab bo‘lmaydigan surunkali yarali bleforit.
4) Ko‘z yoshi xaltachasining surunkali yallig‘lanishi, oqma yara, shuningdek davolab bo‘lmaydigan ko‘z yoshining oqishi. 5) Diplopiya, qovoq yoki ko‘z olmasi mushaklarining turg‘un paralichi yoki parezlari. Nistagm.
6) To‘r parda va ko‘rish nervining kasalliklari (pigmentli retinit, ko‘rish ne�vining atrofiyasi, to‘r pardaning ko‘chishi).
7) Turli darajali glaukoma. Boshlang‘ich kompensatsiyalangan glaukomada, ruxsat etilgan ko‘rish o‘tkirligida ko‘z tubi o‘zgarmaganda ishga qo‘yiladi, navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi.
8) Ko‘rish o‘tkirligining pasayishi, ko‘z tubining o‘zgarishlari, anomaliyalari, refraksiya va boshqalar. Ko‘rish o‘tkirligi korreksiya bilan aniqlanadi (12.1 bandga qaralsin):
a) ko‘rish o‘tkirligi 0,6 dan past bir ko‘zda, 0,2 dan past boshqa ko‘zda.
b) bir ko‘zning umuman ko‘rmasligida ishga qo‘yiladi, agarda qolgan ko‘zning ko‘rish o‘tkirligi korreksiyasiz 0,8; ko‘rish maydoni normal, navbatdagi ko‘rikka 1 yildan keyin qo‘yiladi.
v) 12.1 bandga qaralsin.
g) 12.1 bandga qaralsin.
9) Ko‘rish maydonining 20°S oshiq chegaralanishi.
10) Turli etiologiyali g‘ilaylik natijasida turg‘un diplopiya.
11) O‘rta quloqning surunkali bir yoki ikki tomonlama yiringli yallig‘lanishi, xolesteltoma, granulatsiya yoki poliplar bilan asoratlangan (operativ davolashdan so‘ng ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi).
12) Karlik va yaxshi eshitmaslik ishga qo‘yiladi, agar binokulyar ko‘rish saqlangan bo‘lsa va haydovchilardan talab qilinadigan ko‘rish o‘tkirligi bo‘lsa.
13) Vestibulyar apparat funksiyasi buzilishi bilan kechuvchi kasalliklar, uzoq remissiya davri bo‘lsa, masala alohida hal qilinishi mumkin.
14) Yo‘l harakatiga halakit beruvchi havfsiz yangi hosilalar, tegishli to‘qimaga o‘sib kirgan kam harakatchan chandiqlar (yaxshi natijali operativ davolanishdan so‘ng ishga qo‘yilishi mumkin), turli etiologiyali bo‘yin harakatining cheklanishi.
15) Nevrologik simptomatikali travmatik deformatsiyalar, kalla suyagi defektlari, kalla suyagining kichik defektlarida nevrologik simptomatika kuzatilmaganda ishga yaroqli hisoblanadi.
16) Katta bo‘g‘imlardagi turg‘un o‘zgarishlar, harakatni qiyinlashtiruvchi noto‘g‘ri bitgan sinishlar, shuningdek umurtqa pog‘onasining harakatini qiyinlashtiruvchi turg‘un o‘zgarishlar. Ishga yaroqsiz deb, o‘tirishga halaqit beruvchi ikkala taz son bo‘g‘imining ankilozi va kontrakturasi, shuningdek oyoq-qo‘l harakatining buzilishi bo‘lganda hisoblanadi.
17) Bir oyoqning, qo‘l va oyoq kaftining yo‘qligi, shuningdek oyoq yoki qo‘l kaftlari deformatsiyasi, ular harakatini cheklanishi:
a) bir oyoq yoki segment yo‘qligi yoki ularning bir vaqtda ikkalasining yo‘qligi qo‘l bilan boshqariladigan avtomobillar nogironlar uchun mo‘ljallangan bir oyoq yoki qo‘li bo‘lgan bemorlar uchun haydashga qarshi ko‘rsatma bo‘la olmaydi;
b) bir oyoq yoki ikki oyoqning yo‘qligi (yoki segmentlarning), qo‘llar sog‘lom bo‘lganda qo‘l bilan boshqariladigan avtomashinani boshqarish uchun qarshi ko‘rsatma bo‘lmaydi.
18. Barmoq yoki falangalarning yo‘qligi, shuningdek falangalararo bo‘g‘imlarning harakatsizligi ikkala kaftda ko‘rsatgich va bosh barmoqlarning yo‘qligi yoki bir barmog‘i bo‘lsa xam, harakatining umuman cheklanishi ikkala kaftda ishga qo‘yilishiga qarshi ko‘rsatma bo‘ladi.
19. O‘pka va plevra surunkali kasalliklari, ikkinchi darajali o‘pka va yurak qon tomir yetishmovchiligi bilan kechuvchi kasalliklar. O‘pka rezeksiyasi, ko‘krak qafasi organlari funksiyasi buzilishi bilan kechuvchi umurtqa va ko‘krak qafasi deformatsiyalardan keyingi holat (ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi).
20. Turli etiologiyali, tug‘ma va orttirilgan qon tomir va yurak nuqsonlari – alohida hal qilinadi. Shuningdek yurak va yirik qon tomirlarida operatsiya o‘tkazgan shaxslar va yurak ritmini sun’iy boshqaruvchilari bor shaxslar alohida ishga qo‘yiladi.
21. Turli etiologiyali yurak kasalliklari (endokardit, miokard va boshqalar) turli etiologiyali yurak ritmining buzilishi (guruhli ekstrosistoliya, xilpillovchi aritmiya va boshqalar) surunkali ishemik yurak kasalliklari, infarkt miokarddan keyingi holat—masala alohida hal qilinadi, tinchlikdagi stenokardiyasi bor shaxslardan tashqari.
22. Xafaqon kasalligining III darajasi. Xafaqon kasalligi II darajasi bor shaxslarni ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi, har yili ko‘rikdan o‘tish sharti bilan.
23. Qon va qon hosil qiluvchi organlar kasalliklari, anemik sindrom kuzatilmaganda ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi.
24. Turg‘un burilishlar bilan kechuvchi endokrin kasalliklar endokrinolog ko‘rsatmasiga asosan masala alohida hal qilinadi. Es-hushi buzilishlari va komatoz holatga moyil bo‘lib qolgan shaxslar yaroqsiz hisoblanadi.
25. a) Surunkali ruhiy kasalliklar va shunga yaqinlashish holatlari, dinamik dispanser kuzatuvda bo‘lishi shart shaxslar. Nerv-ruhiy buzilishlari, aql zaifligi, aql rivojlanishining kechikishida ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi (navbatdagi ko‘rikka 3 yilda qo‘yildi ) epilepsiya sinkopal xolatlar).
b) 29 bandga qaralsin.
v) 12.1 bandga qaralsin.
26. Periferik nerv sistemasining surunkali rivojlanuvchi kasalliklari, boshdan o‘tkazgan kasalliklar va yirik nerv tomirlari travmalari natijasida harakat sezish va trofikaning turg‘un o‘zgarishlari – ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi.
27. Qin va bachadonning tushishi, rektovaginal va qin oqma yaralari, oraliq yirtilishi natijasida to‘g‘ri ichak sfinterining butunligining buzilishi (yaxshi natijali operativ davodan so‘ng alohida ishga qo‘yiladi).
28. Bo‘yning 150 sm dan past bo‘lishi (masala alohida hal qilinadi) jismoniy rivojlanishi keskin orqada qolishi.
12.12.Nogironlar uchun motoaravachalar.1. Ko‘z olmasi, qovoq va kon’yuktivaning tez-tez retsidivlanuvchi surunkali va davolash kasalliklari qiyin bo‘lgan shox pardaning zararlanishi. Ko‘rish o‘tkirligi korreksiya bilan bir ko‘zda 0,5 dan past, boshqa ko‘zda 0,2 dan past. Bir ko‘zning ko‘rmasligida boshqa ko‘zning ko‘rish o‘tkirligi korreksiya bilan 0,8 dan past bo‘lmasligi va ko‘rish maydonining normal bo‘lishi talab qilinadi.
2. Karlik va yaxshi eshitmaslikda binokulyar ko‘rish saqlangan bo‘lsa, berilgan transport vositalari haydovchilari uchun belgilangan ko‘rish o‘tkirligi yetarli bo‘lsa ishga qo‘yiladi.
3. Yurak surunkali ishemik kasalligi, tinchlikdagi stenokardiya. Qon aylanishi yetishmovchiligi bilan kechuvchi yurak nuqsonlari II-III darajasi, alohida ko‘rib, ishga qo‘yiladi.
4. Xafaqon kasalligining III darajasi, xafaqon kasalligining II darajasi bor shaxslarni ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi. 5.O‘pka-yurak yetishmovchiligi II-III darajasi bilan kechuvchi o‘pka surunkali kasalliklarining og‘ir turlari.
6. Ikkala qo‘l harakatining umuman yo‘qligi yoki chegaralanishi:
a) ikkala qo‘l kaftlari va barmoqlarining kontrakturalari, ankilozi, qiyin harakatligi natijasida ushlash funksiyasining chegaralanishi;
b) kontraktura, qiyin harakatlik yoki ankilozlar, hatto ikkala yelka, ikkala bilak-tirsak bo‘g‘imlarining funksional – foydali holatlarida ham;
v) ikkala kaftda katta va ko‘rsatgich barmoqning yo‘qligi. Bir qo‘lning yo‘qligi qarshi ko‘rsatma bo‘lmaydi, lekin qolgan qo‘l funksiyalari buzilmagan bo‘lishi shart.
7. Turg‘un buzilishlar bilan kechuvchi endokrin kasalliklar. Ishga qo‘yilish masalasi endikrinolog ko‘rsatmasiga binoan alohida hal qilinadi: kasallikning xushidan ketish, komatoz holatga moyil kechishi ishga yaroqsiz hisoblanadi.
8. a) Surunkali ruhiy kasalliklar. Qolgan hollarda alohida hal qilinadi, tutqanoq, sinkopal holatlar.
b) Surunkali alkogolizm, narkomaniya, toksikomaniya. Ishga qo‘yish masalasi alohida hal qilinadi.
13.1.Oziq-ovqat sanoati korxonalarida sut fermalarida, sut oshxonalarida, oziq-ovqat mahsulotlarini tarqatish punktlarida, oziq-ovqat mahsulotlari bazalari va omborxonalarida,oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda, sotishda va saqlashda bevosita ishtirok etuvchi shaxslar. Shuning bilan birga shu korxonalarda sanitariya ishlov berish va oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish texnologik jihozlarni tamirlashda ishtirok etuvchi ishchilar hamda oziq-ovqat mahsulotlarini turli transport vositalarida tashishda bevosita muloqotda bo‘lgan shaxslar.1 yilda
1-marta
Terapevt (b.b. 13.1- 13.14) faqat ishga qabul qilinayotgan vaqtda dermatovenerolog
(b.b. 13.1,
13.3, 13.5,
13.6, 13.8,
13.12,
13.13,
13.4) 1 yilda 1-marta (b.b. 13.2, 13.4, 13.7, 13.9, 13.10, 13.11) 1 yilda 1-marta: stomatolog, otolaringolog, krem-konditer sexlari, bolalar sut mahsuloti ishlab chiqarish, konditer mutaxassisligi bo‘yicha o‘quvchilar shuningdek tug‘ruqxonalarda bolalar kasalxonalarida (yangi tug‘ilgan patologiyasi bo‘limi, chala to‘g‘ilganlar va 13.4. da ko‘rsatilganlar keyinchalik 1 yilda 2-marta).



Yirik kadrli flyuorografiya
sifilis va
OITS (SPID)ga
qonni tekshirish
ishga kirayotganda
13.1- 13.14,
keyinchalik
1 yilda 1-marta
13.2-13.14, 13.7,
3.2 b. da surtma
olish 13.1- 13.14 ishga kirayotganda,
keyinchalik
1 yilda 1-marta 13.2,
13.11 bandlarda ko‘rsatilganlar
uchun 1 yilda 2-marta
13.4, 13.7 b. larda ko‘rsatilganlar
uchun ichak
infeksiyalar tashuvchilarini
an�qlash, qorin
tifiga serologik tekshirish quyidagi ishlarga kirish uchun:
13.1, 13.2, 13.3,
13.4, 13.6, 13.7,
13.8, 13.13 b.,
keyinchalik epidemiologik ko‘rsatmalarga
binoan.

13.1. bandda ko‘rsatilgan shaxslar uchun kasalliklar va bakteriya tashuvchanlik:
– qorin tifi, paratif, salmonellez, dizenteriya;
– gimenolepidoz, enterobioz;
– sifilis yuqumli davrida;
– lepra;
– yuqumli teri kasalliklari: qichima, trixofitiya, mikrosporiya, parsha, aktinomikoz, yaralar yoki oqma yaralar, tananing ochiq qismlarida;
– o‘pka tuberkulezining yuqumli va destruktiv turlari, o‘pkadan tashqari tuberkulez: oqma yaralar, bakteriouriya, qo‘l va yuz tuberkulez volchankasi;
– gonoreya (hamma ko‘rinishlari) faqat tibbiyot va maktabgacha tarbiya muassasalarining bolalarga xizmat ko‘rsatuvchi xodimlari antibiotiklar bilan davolanish, vaqtida va kontrol tekshirishda manfiy natija ??? ishga qo‘yilmaydi;
– yiringli kasalliklar
– akusherlik, jarrohlik, yangi tug‘ilgan, chala tug‘ilgan bolalar patologiyasi bo‘limlarining xodimlari, shuningdek oziq-ovqat mahsulotlarini tayyorlash va tarqatish bilan shug‘ullanuvchi shaxslar uchun.
13.2.Umumiy ovqatlanish, oziq-ovqat savdo tarmoqlarida, korxona va muassasalarida faoliyat ko‘rsatayotgan umumiy ovqatlanish oshxonalarda va bufetlarda hamda turli transport vositalaridagi oshxona, bufet ishchilari va temir yo‘l hamda havo yo‘li transportlaridagi kuzatuvchilari (provodniklar). Hamda yo‘lovchi transport vositalari temir yo‘l, havo yo‘llari va suv kemalaridagi kuzatuvchilar (provodniklar)
13.3.Oliy o‘quv yurti talabalari, o‘rta umum ta’lim maktab o‘quvchilari, litsey va kollej o‘quvchilari turli muassasalarda ishlab chiqarish amaliyoti o‘tish oldidan yoki o‘tish davrida tibbiy ko‘rikdan o‘tish shart bo‘lgan shaxslar.
13.4.Tug‘ruqxonalar, bolalar kasalxonalari, yangi tug‘ilganlar patologiyalari va chala tug‘ilganlar bo‘limlaridagi tibbiy xizmatchilar.Gelmintozlarga ishga kirayotganda tekshirish quyidagi bandlarda ko‘rsatilgan shaxslar uchun:
13.1, 13.2,
13.3, 13.4,
13.6, 13.7,
13.8, 13.10,
13.13,
13.14 va keyinchalik O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash
13.5.O‘qitish-tarbiyalash muassasalari ishchilari (umumta’lim maktablari, o‘rta maxsus o‘quv muassasalari, internat va h.k.) maktablarning o‘qituvchilari.
13.6.Bolalar va o‘smirlar mavsumiy sog‘lomlashtirish muassasalari (bolalar oromgohlari, o‘quvchilar mehnat birlashmalari) ishchilari ishdan oldin.vazirligi buyrug‘iga binoan. Krem-konditer sexlariga, bolalar sut mahsulotlari ishlab chiqaruvchi sexlarida ishlash uchun, konditer mutaxassisligi bo‘yicha o‘qiyotganlar, shuningdek tug‘ruqxonalarda.
13.7.Maktabgacha bolalar muassasalari (bolalar yaslilari, bolalar bog‘chasi) bolalar uylari, maktab-internetlar, o‘rmon maktablari, bolalar
13.8.Bemor ovqatlanishi bilan bog‘liq bo‘lgan kattalarni davolash-profilaktika muassasalari, sanatoriylar, dam olish uylari, pansionatlar, nogironlar uyi va qariyalar uyi ishchi xodimlari.Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar patologiyasi va chala tug‘ilganlar bo‘limi, bolalar kasalxonalari
13.9.Aholini sanitariya- gigiyenik ta’minlash muassasalari ishchi xodimlari (hammom ishchi xodimlari, sartaroshlar, manikyur-pedikyur, kosmetika mutaxassislari, kir yuvish xonalari ishchilari, kimyoviy tozalash ishlari).Jarrohlik bo‘limlari va statsionarlarda ishlab chiqarish amaliyoti o‘tayotganlarda tomoq va burundan
13.10.Trenerlar, suzish bo‘yicha instruktorlar, basseyn va davolovchi vannalar ishchi xodimlari.Patologik stafilokokk tekshirish uchun surtma olinadi. Keyinchalik 13.4. ko‘rsatilganlar uchun 6 oyda 1-marta. Krem-konditer sexlarida, bolalar sut mahsulotlari ishlab chiqarishda ishlovchilar uchun tibbiy va epidemiologik ko‘rsatmalarga binoan.
13.11.Farroshlar, mehmonxona qavatlari boshliqlari, poyezdlarning aholiga mo‘ljallangan vagonlar provodniklari.
13.12.Dori vositalarini tayyorlash, xillarga ajratish va realizatsiya qiluvchi apteka, farmatsevtik zavod va fabrika ishchilari. Bevosita suv bilan munosabatda bo‘lgan vodoprovod qurilmalari ishchilari. Mol fermalari va komplekslari ishchilari.
2-chi ilovaning 13.1-chi bandiga doir eslatmalar:
1. 2-chi ilovaning 13.1-chi bandi bilan korxonalarning eng kichik ro‘yxati, tibbiy tekshiruvlar hajmi va necha marta o‘tkazilishi belgilangan. Korxonalar va kasblar ro‘yxati, shuningdek tibbiy tekshiruvlar necha marta o‘tkazilishi epidemiologik vaziyatlarga asosan hududiy Davlat sanitariya-epidemiologiya nazorat markazlari tomonidan, hududiy kasaba uyushmalari bilan kelishilgan holda davriy profilaktik tibbiy ko‘riklardan o‘tkazish muddatlariga o‘zgartirishlar kiritish mumkin.
(2-chi ilovaning 13.1-chi bandi bundan mustasno)
2. 2-chi ilovadagi 13.1-bandga binoan tibbiy tekshiruvdan o‘tishlari ko‘rsatilgan yakka mehnat faoliyati bilan shug‘ullanuvchi shaxslar turar joy (ro‘yxatga olingan) sanitariya-epidemiologiya stansiyasi tomonidan yo‘llanma oladilar.
14. Hududiy vrachlik uchastkasining vrach terapevti yoki sex vrachlik punkti uchastkasining vrach-terapevti dastlabki va davriy tibbiy ko‘riklarni o‘tkazuvchi asosiy shaxs hisoblanadi; dastlabki tibbiy ko‘riklarda 1 va 2-ilovalardagi 5-bo‘limda ko‘rsatilgan hamma vrach-mutaxassislar (nevropatolog, oftalmolog, otolaringolog, dermatovenerolog, jarroh)ning ishtirok etishi vrach-terapevt tomonidan belgilanadi. Tibbiy ko‘rsatmalar bo‘yicha boshqa vrach-mutaxassislarni tibbiy ko‘riklarga jalb etish masalasi ham vrach-terapevt tomonidan belgilanadi. Ko‘rik o‘tkazayotgan davolash-muhofaza muassasasi tarkibida vrach-mutaxassislar yetishmaganda yoki ular bo‘lmaganda ular yuqori sog‘liqni saqlash idorasining ko‘rsatmasiga binoan boshqa muassasalardan jalb qilinadi yoki zarur tekshiruvlar boshqa sog‘liqni saqlash muassasalarida o‘tkaziladi.
18. Tibbiy tekshiruvning barcha ma’lumotlari bemorning ambulatoriya tibbiy kartasi (025/sh-87) shakllariga yozib qo‘yiladi, dastlabki tibbiy ko‘rik ma’lumotlari 025/sh-87 shaklning qo‘shib beriladigan blankasiga yaroqlik haqida o‘z xulosasini beradi. 025/sh-87 shaklning alohida boshlang‘ich varag‘iga ishchining kasb anamnezi (korxona, sex, uchastka, kasbi, ushbu buyruqning 1, 2-ilovalariga muvofiq, zararli moddalar va noxush ishlash omillari) ham yozib qo‘yiladi. Bu ma’lumotlar davriy tibbiy ko‘riklardan o‘tayotganda oydinlashtiriladi. Keyinchalik mehnat faoliyati o‘zgarganda o‘sha varaqqa qo‘shimchalar kiritiladi. Bemor ishdan bo‘shaganida yoki boshqa korxonaga o‘tganida ambulatoriya kartasi dastlabki va davriy tibbiy ko‘rik ma’lumotlari bilan yangi ish joyi bo‘yicha davolash-muhofaza muassasasiga yuboriladi.
Sanitariya-epidemiologiya stansiyasi davolash-muhofaza muassasasining talabnomasiga binoan tekshiriluvchi ishlash sharoitlarining sanitariya-gigiyenik tavsifnomasini yoki yo‘riqnomaga muvofiq (5-ilova) axborot ma’lumotnomasini tuzadi, uni sanitariya-epidemiologiya stansiyasining bosh vrachi imzolaydi va kasb kasalligi qo‘yiladigan yakunlovchi tashxis (kasallikning kasbga aloqadorligi)ni aniqlash uchun tibbiy hujjatlar bilan sanitariya, gigiyena va kasb kasalliklari ilmiy-tadqiqot instituti va II-ToshDavTI klinikalariga yuboriladi.
25. 2-ilovaning 13.1-bandida ko‘zda tutilgan xodimlarni dastlabki va davriy tibbiy ko‘riklardan o‘tkazganlik ma’lumotlari namunasi Respublikada joriy qilingan shaxsiy tibbiy kitobchaga yozib qo‘yiladi, ma’muriyat esa ana shu kitobchalar bilan hamma xodimlarni ta’minlashi zarur.

Ionlashmagan nurlanish turlari

Ta’sirot manbai va texnologik jarayon xususiyati

Ta’sirot ta’rifi

Elektrostatik maydon

Uskunalar turi, markasi, bevosita manbalari

Elektr maydonining kuchlanish himoya vositalari qo‘llanilish hisobga olingan holda smena davomidagi nurlanish davri, qo‘shimcha zararli mehnat omillari.

Doimiy magnit maydonlari

Uskunalar turi, markasi, bevosita manbalari

Ishlab chiqarish chastotasidagi elektr magnit maydoni

Uskunalar turi, markasi, bevosita manbalari

Ishlab chiqarishdagi magnit maydonlari

Uskunalar turi, markasi, bevosita manbalari

Ta’sirot uzluksiz bo‘lganda umumiy lokal nurlanish, magnit maydonining kuchlanganligi, smena davomidagi ta’sir vaqti ko‘rsatiladi. Ta’sirot uzlukli bo‘lganda impulsning ta’sir vaqti, pauza (tanaffus) vaqti, magnit maydonining kuchlanganligi, smena davomidagi ta’sir vaqti ko‘rsatiladi: ish sharoitidagi qo‘shimcha zararli omillar

Radioto‘lqinlar chastotasidagi elektr magnit maydonlari

Uskunalar turi, markasi, bevosita manbalari

— chastotalar diapazoni — 300
MGts gacha chastotadagi elektromagnit maydonlari;
— uchun kuchlanganlik, I smenadagi nurlanishning davomati, energetik ekspozitsiya (organizmga tushayotgan energetik ta’sirot);
— 300MGts dan yuqori chastotalarda
— oqimning zichligi, I smenadagi nurlanishning davomiyligi,
uskunaning ishlash tarti�i
(aylanishi, skanirlashi va h.k.),
I smenadagi nurlanishning davomiyligi energetik ekspozitsiyalar;
ta’sirot umumiy, lokal,
individual muhofaza qilish vositalarini qo‘llash, ishlash sharoitidagi qo‘shimcha zararli
omillar

Lazerdan nurlanish

Uskunalar turi, markasi

Lazer nurlanishi to‘lqinining
uzunligi xususiyati:
— uzluksiz (ta’sirotning umumiy vaqti);
— uzlukli monoimpulsi, davriy impulsli va h.k.) impuls davri, impulslarning qaytarilish davri, ta’sirotning umumiy davri);
— nurlanishning to‘g‘ri, akslangan
tarqoq aks etganligi, teri va ko‘zdagi energetik ekspozitsiyalarning ko‘rsatkichlari;
— individual himoya vositalari (ko‘zoynak turi, kiyim-bosh) larning qo‘llanilishi, optik moslamalar
bilan ishlash);
— ish sharoitlarining qo‘shimcha omillari.

____________________viloyati (shahri)_____________________________tumani


YAKUNLOVChI DALOLATNOMA

yil_______________________________________________________
Korxonada ishlovchilarni davriy ko‘rikdan o‘tkazish natijalari bo‘yicha
____________________________________________________________________________

son buyruq

Quyidagi tarkibdagi komissiya:
1. Sex vrachi (vrach-terapevt)_____________________________________________________
2. Tibbiy sanitariya qismi (poliklinika) ma’muriyati vakili _________________________
3. SES vrachi_________________________________________________________________
4. Korxona ma’muriyati vakili__________________________________________________
5. Korxonaning kasaba uyushmasi vakili___________________________________________
Aniqlandiki:
Reja bo‘yicha ko‘rikdan o‘tishlari zarur bo‘lganlar soni ______________________________
___________________________________________________________________________
ulardan ayollar_______________________________________________________________
Oydinlashtirilgan reja bo‘yicha_________________________________________________
ulardan ayollar______________________________________________________________
1.1. Ko‘rikdan o‘tkazilganlar____________________________________________________
shulardan ayollar_____________________________________________________________
1.2. Ko‘rikdan o‘tkazilganlar, foiz hisobida_______________________________________
shu jumladan ayollar__________________________________________________________
1.3. Ko‘rikdan o‘tmaganlar soni__________________________________________________ Sabablari__________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ko‘rik natijasida quyidagilar aniqlandi:
2.1. Kasbdan zaharlanishga yoki kasb kasalligiga shubha qilingan shaxslar soni ____________
___________________________________________________________________________
ulardan ayollar______________________________________________________________ __________________________________________________________________________

(sex, uchastka, familiyasi, ismi, sharifi, kasbi, zararli omil)

2.2. Birinchi marta umumiy kasalligi aniqlangan shaxslar soni_______________________
___________________________________________________________________________

(sex, uchastka, familiyasi, ismi, sharifi, tashxis)

2.3. Kasb kasalligi bo‘yicha birinchi bor nogironlikni olgan
shaxslar soni________________________________________________________________

(sex, uchastka, familiyasi, ismi,

___________________________________________________________________________

sharifi, tashxis, nogironlik guruhi, kasbi)

2.4. Salomatligiga ko‘ra vaqtini boshqa ishga o‘tkazilishga muhtoj bo‘lgan shaxslar soni) ishlab chiqarish omillariga doir moneliklardan tashqari) ___________________________________________________________________________

(fam�liyasi, ismi, sharifi,

___________________________________________________________________________

tashxis, monelik qilib ko‘rsatilgan omil)

2.5. Salomatligiga ko‘ra boshqa ishga doimiy muddatga o‘tkazilishiga muhtoj bo‘lgan shaxslar soni (monelik qilib ko‘rsatilgan ishlab chiqarish omilidan tashqari
___________________________________________________________________________

(familiyasi, ismi, sharifi, tashxis, monelik qilib

___________________________________________________________________________

ko‘rsatilgan ishlab chiqarish omili)

2.6. Kasb kasalligiga yo‘liqqan sababli boshqa ishga o‘tkazilishga muhtoj bo‘lgan shaxslar soni
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(familiyasi, ismi, sharifi, tashxis, monelik qilib

___________________________________________________________________________
ko‘rsatilgan ishlab chiqarish omili)
2.7. Nogironlik guruhini aniqlash uchun TMEK ga yuborilgan shaxslar soni _____________
___________________________________________________________________________

(sex, uchastka, familiyasi, ismi, sharifi, tashxis)

2.8. Davolanishga yuborilishi zarur bo‘lgan shaxslar soni _____________________________
___________________________________________________________________________
2.8.1. Statsionarda davolanishga __________________________________________________
____________________________________________________________________________

(familiyasi, ismi, sharifi, tashxis)

2.8.2 Sanatoriy-kurortda davolanishga_____________________________________________
____________________________________________________________________________

(familiyasi, ismi, sharifi, tashxis)

2.8.3. Sanatoriy-profilaktoriyda davolanishga_____________________________________
___________________________________________________________________________

(familiyasi, ismi, sharifi, tashxis)

2.9. Parhez ovqatlanishga va maxsus ovqatlanishga muhtoj bo‘lgan shaxslar soni ____________
___________________________________________________________________________

(familiyasi, ismi, sharifi, tashxis)

3. Oldingi yilgi qaydnoma bajarilishi tekshirilgan________________________________
___________________________________________________________________________
qaydnoma bajarilganligining natijalari __________________________________________________________________
4. Komissiya davriy tibbiy ko‘rik natijalari bo‘yicha quyidagi sog‘lomlashtiruvchi tadbirlar majmuini tavsiya etadi:
4.1. Korxona direktori_________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4.2. Kasaba uyushmasining raisi_________________________________________________
___________________________________________________________________________
4.3. Tibbiy sanitariya qismi (poliklinika) bosh vrachi _______________________________
___________________________________________________________________________
Imzolar:

TSK (poliklinika) Bosh vrachi bo‘lim mudiri Sex vrachi (vrach-terapevt)


SES
Bosh vrachi
SES vrachi


Korxona ______Kasaba uyushmasi direktori_____qo‘mitasi raisi

Muhr joyi

Muhr joyi

Muhr joyi
____Muhr joyi

Kasallikning nomi

Kasb kasalliklari paydo bo‘lishiga olib kelish ehtimoli bo‘lgan xavfli, zararli moddalar va ishlab chiqarish omillari

Korxonalarda amalga oshiriladigan ishlarning taxminiy ro‘yxati

1

2

3

4

1.

Toksiko-kimyoviy omillar ta’sirida paydo bo‘ladigan kasalliklar:

1.1.O‘tkir, surunkali zaharlanishlar va ularning asoratlari, bular a’zolarni va tizimlarni alohida yoki birgalikda zararlantiradi.

Nafas a’zolarining toksik zararlanishi: rinofaringolaringit, eroziya, burun to‘sig‘ining teshilishi, traxeit, bronxit, pnevmoskleroz va boshqalar:

– toksik kamqonlik (anemiya);





– toksik gepatit;







– toksik nefropatiya;

– asab tizimining toksik zararlanishi: polinevropatiya, nevrozga o‘xshash holatlar, ensefalopatiya;




– ko‘zning toksik zararlanishi: katarakta;
– kon’yuktivit, keratokon’yuktivit;





– suyakning toksik zararlanishi: osteoporoz, osteoskleroz, jag‘ suyaklari nekrozi.
Kimyoviy moddalar: xomashyo, oraliq, qo‘shimcha va oxirgi mahsulotlar.


Azot kislotasi oksidi, ammiak oksidlari, izotsianatlar, kremniy-organik birikmalar, oltingugurt va uning birikmalari, selen, formaldegid, ftalat angidrid, xlor va uning birikmalari, xrom va uning birikmalari va h.k.

Aromatik qator amino-, nitro-, va xlor birikmalari, benzol va uning hosilalari, benzol gomologlari, geksametilendiamin, pestitsidlar (xlororganik), qo‘rg‘oshin va uning noorganik birikmalari va boshqalar.


Aromatik qator amino- va nitro- birikmalari: benzol va uning hosilalari (stirol), karbon suvlarining galoid hosilalari, gidrazin va uning birikmalari: pestitsidlar (xlororganik birikmalar, fosfor va uning birikmalari, ftor va uning birikmalari).



Beta-naftol: kadmiy, uglerod IV-xlorid

Aromatik katorning amino-, nitro- va xlor birikmalari, geksametilendiamen, benzol va uning hosilalari (benzol va uning gomologlari), karbon suvlarning galoid hosilalari, gidrazin va uning birikmalari, marganets, serouglerod, tetraetilqo‘rg‘oshin va ko‘pgina boshqa birikmalar.


Trinitrotoluol.

Azot kislota, ammiak, azot oksidlari, izotsionatlar, oltingugurt va uning birikmalari, formaldegid, ftor va uning birikmalari, xlor va uning birikmalari va boshqalar.


Sariq fosfor va uning birikmalari, ftor va uning birikmalari.
Sanoatning turli tarmoqlarida, qurilishda, qishloq xo‘jaligida, transportda, xizmat ko‘rsatish sohasida toksik ta’sir ko‘rsatadigan kimyoviy moddalarni olish, qayta ishlash.
1.2.Teri kasalliklari: epidermoz, kontakt dermatit, fotodermatit, onixiya, paranixiya, toksik melanodermiya, yog‘li follikulitlar, ekzema.Neft va uning qayta haydash mahsulotlari (benzin, kerosin, surtma moylar, krezol, lizol, gidron, mazut, asfalt va uning distillatlari) xlorlangan naftalinlar, kislotalar, ishqorlar, organik erituvchilar, gidrosulfit, xlorli ohak, og‘ir metall tuzlari, mishyak, surma birikmalari, formalin, yelim va boshq.Kimyo, neftni qayta ishlash, mashinosozlik, metallurgiya, yog‘ochni ishlash, teri xomashyosi, charm, oziq-ovqat sanoati korxonalari; neft tashuvchi kemalarni tozalash; qurilish, mebel yasash korxonalari, shaxtalar quruvchilari va boshqalar.
1.3.Metalldan paydo bo‘ladigan isitma, ftoroplastdan kelib chiqadigan (teflondan) isitma:
– allergik kasalliklar;
– o‘smalar.
Rangli metallar (rux, kumush, nikel, surma va boshqa)ning bug‘lanish aerozollari, ikkilamchi polimerizatsiya (ftoroplast) aerozollari.
6-bandiga qaralsin.
7-bandiga qaralsin.
Rangli metallar, plastik massalar (ftoroplastlar)ni ishlab chiqarish va ularni qayta ishlash, rangli metallardan yasalgan materiallarni ishlash.
2.Sanoat aerozollari va changlardan keltirib chiqaradigan kasalliklar.Tog‘-kon va ko‘mir sanoati.
2.1.Pnevmokoniozlar: silikoz, silikatoz, silikotuberkulez, metallokoniozlar, karbokoniozlar, aralash changdan paydo bo‘ladigan pnevmokoniozlar, plastmassalar changidan yuzaga keladigan pnevmokoniozlar.Ozod va bog‘langan holda bo‘lgan kremniy (P) oksidini, tarkibida ko‘mir tutgan chang (ko‘mir, koks, grafit va boshq.) aralash chang: metallar changi va ularning oksidlarini, shu jumladan payvandlovchi aerozol; organik va sun’iy mineral tolalar, plastmassalar changidan uzoq vaqt nafas olish.Konlarda, shaxtalarda, boyituvchi va oxiriga yetkazuvchi fabrikalardagi ishlar: ruda jismlari tutmagan xomashyo va materiallarni tashish va ularga ishlov berish, asbest va boshqa silikatlar, shag‘al va h.k.ni tashish va ularni ishlash, asbestotsement va tarkibida asbest saqlovchi materiallar (trubalar, shifer, panellar, taxtalar, fraksion, to‘qimachilik ashyolari va boshq.)ni ishlab chiqarish; yong‘inga chidamli va abrazivlar ishlab chiqarish va ularni qo‘llash, koks, qurum, grafitlar ishlab chiqarish va ularni ishlatish; metallurgiya va quyish sanoati. Mashinasozlik: metallga ishlov berish; payvandlash ishlari; sepiladigan materiallarni yanchish; chang chiqadigan ishlarga aloqador boshqa ishlar va plastmassalar ishlab chiqarish, ularni ishlash.
2.2.Bissinoz.Ekinlar (paxta, zig‘ir)ning turli changlaridan uzoq vaqt nafas olish.Paxta, zig‘irni to‘qimachilik korxonalarida qayta ishlash.
2.3.Surunkali bronxit (changli, toksik omillar, noqulay ob-havo omillari bilan birga).Yuqorida nomi zikr etilgan changlarning barcha xillarini, shuningdek o‘simlik va hayvonlardan kelib chiqadigan organik chang (un, don, soch, jun, tamaki, qog‘oz, shakar va boshqalar)dan uzoq muddat davomida nafas olish. Bir vaqtning o‘zida chang va kimyoviy omil (qo‘zg‘atuvchi moddalar, o‘zi yurar tog‘ mashinalarning is gazi komponentlari va boshqalar)ning salbiy ta’sir etish.“Pnevmokonozzlar” bandi bo‘yicha 4-ustunda ko‘rsatib o‘tilgan ishlar va quyidagi korxonalar: un-yorma, shakar, jun (paxta va boshqa ekinlarni birlamchi ishlash), shuningdek chang chiqaradigan boshqa ishlar.
2.4.Surunkali rinofaringolaringit:
– allergik kasalliklar;
– o‘smalar
2.2-bandda ko‘rsatilgan changlardan uzoq vaqt nafas olish. 6-bandiga qaralsin. 7b degan bandiga qaralsin. 2.2-bandda ko‘rsatib o‘tilgan ishlar.
3.Fizik omillar ta’siridan kelib chiqadigan kasalliklar.
3.1.Ionlashtiruvchi nurlar ta’siriga aloqador kasalliklar:



a) nur kasalligi (o‘tkir yoki su- runkali);



b) mahalliy nur kasalliklari (o‘tkir yoki surunkali).
Tashqi ionlashtiruvchi nurlarning bir martalik umumiy ta’sir ko‘rsatishi yoki radioaktiv moddalar va birikmalarning organizmga tushishi.

Kasbiy nurlanish bo‘yicha ruxsat etilgan miqdorlardan oshib ketgan ionlashtiruvchi nurlarning muntazam ta’sir etishi.

Organizmga kirib o‘tadigan nurlarning lokal ta’siri va radioaktiv moddalarning ta’sir etishi.
Radioaktiv moddalar va ionlashtiruvchi nurlar bilan ishlashga doir barcha ishlar.
3.2.Ionlashtirmaydigan nurlar ta’sir qilishidan paydo bo‘ladigan kasalliklar: vegetativ tomir distoniyasi, astenik, astenovegetativ, gipotalamik sindromlar.O‘ta yuqori chastotadagi (O‘YuCh) radiodiapazon elektromagnit nurlarining muntazam ta’sir etishi; kogerent monoxromatik nurlanishlar.Yuqori chastotali (YuCh) radiodiapazoni elektr magnit nurlarining manbalari bilan, optik kvant generatorlarini o‘rganish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha ishlar.
3.3.To‘qimalarning lazer nurlaridan (teri kuyishi, ko‘z to‘r pardasi va muguz pardasining kuyishi) mahalliy (lokal) zararlanishi.Lazer nurlarining mahalliy (lokal) ta’siri.Optik kvant generatorlarini o‘rganishga aloqador hamma ishlar.
3.4.Tebranish (vibratsiya) kasalligi.Ishchilar qo‘llariga o‘tadigan ishlab chiqarishdagi mahalliy vibratsiya va ish joyi tebranishning uzoq vaqt muntazam ta’sir ko‘rsatishi.Tebranishni keltirib chiqaradigan va qo‘l bilan ishlovchi mashinalar tebranishga sabab bo‘ladigan ish joyi.
3.5.Koxlear nevrit.Ishlab chiqarish shovqinining muntazam ta’sir ko‘rsatishi.Sanoatda, qurilish, qishloq xo‘jaligi va transportda ishlab chiqarish shovqinining ta’sir ko‘rsatishi.
3.6.Qo‘llarning vegetativ-sensor (angionevroz) yoki sensomotor polinevropatiyasi.Ultratovushning kontakt yo‘li bilan qo‘llarga o‘tkazilishi.Ultratovushli defektoskoplar va tibbiy apparatlar bilan ishlash.
3.7.Elektrooftalmiya.Ultrabinafsha nurlar bilan jadal nurlanish.Gaz va elektr payvandlash bilan bog‘liq va jadal ultrabinafsha nurlar sharoitidagi ishlar.
3.8.Katarakta.Nur energiyasi (infraqizil, ultrabinafsha nurlar) O‘YuCh nurlar, rentgen, gammanurlar, neytron, proton nurlanishning muntazam ta’sir ko‘rsatishi.Bosqon-presslash, elektr payvandlash va termik ishlar. Shishadan tayyorlanadigan anjomlar ishlab chiqarish, metallurgiyada infraqizil nurlar ta’sir ko‘rsatishga aloqador, ionlashtirmaydigan nurlar ta’siri bilan bog‘liq bo‘lgan ishlar.
3.9.Dekompression (kesson) kasalligi va uning asoratlari.Yuqori atmosfera bosimi, dekompressiya jarayonlari.Kessonlarda, barokameralarda ishlash, atmosfera bosimi oshgan sharoitlardagi ishlar.
3.10.Issiqlab ketish: issiqlik urishi, talvasali holat (Tirishish).Ish zonasidagi oshgan harorat, jadal issiqlik nurlari.Chuqur shaxtalarda, quyish, marten, list quyish, trubalar quyish sexlarida ishlash; sanoat pechlarini ta’mirlash, qozonlarni tozalash va ortiqcha haroratda shisha pishirish va boshqa ishlar hududlarida ishlash.
3.11.Obliteratsiyalovchi endoarteriit, vegetativ-sensor polinevropatiya (angiopatiya), poliradikulonevropatiya.Ish joylaridagi haroratining pasayganligi.Baliq tutadigan kemalarda, baliq-go‘sht kombinatlarida, sovitgichlarda ishlash, geologik ishlar, yog‘och tayyorlash, zax, kon-ruda ishlarida bo‘lish, suv ko‘p bo‘ladigan ishlarda mutloq yax sharoitlarida ishlash.
3.12.Onixodistrofiya, mexanik epidermozlar va boshqalar.Xom teri, charmga ishlov berish, past harorat va ob-havo sharoitlari.Charm va mo‘yna korxonalari, qishloq xo‘jalik (dala) ishlari, kemalarda va boshqa korxonalarda baliqni ishlash bilan bog‘liq bo‘lgan ishlar.
4.Jismoniy zo‘riqishlardan kelib chiqadigan kasalliklar.
4.1.Koordinator nevrozlar, shu jumladan yozuv changagi (spazmi).Harakatlarning aniq koordinatsiyasini talab qiladigan va tezkorlik bilan bajariladigan ishlar.Klavishalik apparatlarda va musiqa (cholg‘u) asboblarida ishlash; stenografiya, qo‘lyozma, matn yozish, chizma chizish, graverli, nusxa ko‘chirish ishlari va boshqalar.
4.2.Periferik asab tizimi va tayanch-harakat tizimining xastaliklari; mono- va polinevropatiyalari, shu jumladan kompression va vegetativ-sensor nevropatiyalari, bo‘yin va bel-dumg‘aza radikulopatiyalar, surunkali miofibrozlar (miofassitlar, tendovaginitlar, stenozlovchi ligamentozlar, stiloidozlar, “yopilib qoluvchi barmoqlar” va boshqalar), yelka epikondilezlari, yelka-ko‘krak periartrozlari, osteoartrozlar, shu jumladan spondiloartroz, aseptik osteonekrozlar.Mahalliy (lokal) mushak zo‘riqish, bir maromdagi harakatlar, tez sur’atlar bilan bajariluvchi asab poyalariga, mushaklarga, boylamlarga, tog‘aylarga tushadigan tazyiq, ularning shikastlanishi, osig‘liq holda ushlab turish, ularni qo‘lda ko‘tarib ishlatish bilan bog‘liq ishlar; gavdani doim engashgan holda tutish, o‘zini noqulay ishchi vaziyatda tutish (tizzada, yotib, oldinga engashish, osilib turish vaziyatlari) bilan bog‘liq ishlar.Klavishali hisoblash, hisoblash- perforatsion, telefon apparatida, yozuv mashinasida ishlash, qo‘lda sog‘ish, tog‘ qidiruv, silliqlash, parmalash, ishlov berish, formovka (qoliplash), oqlash ishlari, katta yuk tashuvchi o‘ziyurar, shu jumladan qishloq xo‘jalik mashinalarida ishlash, musiqiy, sirk ishlari, teshadigan va tozalaydigan chuqurlarda, shu jumladan ob-havosi noqulay bo‘lgan sharoitlardagi barcha ishlar).
4.3.Bachadon va qin devorlarining pastga tushishi va tushib qolishi.40 yoshga qadar ayollarning noqulay ish vaziyati, vibratsiya yoki uzoq vaqt (10 yil va bundan ortiq) va muntazam ravishda (smenaning 50%-dan ortiq vaqti) yuk ko‘tarish va uni tashish, bunda tug‘ruq davrida chanoq tubi shikastlanmagan bo‘lishi kerak.Yuklarni qo‘lda yoki kuch ishlatib tashish bilan bog‘liq bo‘lgan ishlar.
4.4.Yallig‘lanish (tromboflebit) yoki trofik buzilishlar bilan asoratlangan oyoqlardagi venalarning varikoz kengayishi.Oyoqda tik vaziyatda uzoq vaqt turib ishlash.Uzoq statik zo‘riqish, tik turish, muntazam og‘ir yuk ko‘tarish bilan bog‘liq bo‘lgan ishlar. Tog‘ ishlarida, parmalash, mahkamlash va boshqalarda qatnashish. Ayniqsa tik tushadigan qirralarda ishlash.
4.5.Tovush apparatining o‘ta toliqishi bilan bog‘liq bo‘lgan hollar: surunkali laringit, vazomotor monoxordit, tovush boylamlarining tugunlari (“ashulachilar tugunlari”) ovoz boylamlarining yaralari, fonasteniya.Uzoq vaqt mobaynida tovush burmalarining muntazam zo‘riqishi.O‘qituvchilik ishi, radio, televideniyada diktorlik ishi, aktyorlik ishidagi vokal-nutq so‘zlash turlari; telefon stansiyalarida ishlash va boshq.
4.6.Zo‘rayib boruvchi uzoqni ko‘rmaslik.Yaqin masofadan turib mayda narsalarni ajratishda ko‘rishning o‘ta zo‘riqishi.
4.7.O‘pka emfizemasi.Ishlash jarayonida muntazam zo‘riqqan ekspiratsiya.Puflaydigan cholg‘u asboblarida o‘ynashga aloqador ishlar, shisha buyumlarini mexanizatsiyasiz puflab ishlab chiqarish.
4.8.Nevrozlar.Ruhiy kasalliklarga chalingan bemorlarni bevosita uzoq vaqt parvarish qilish.Tibbiy xodimlarning ruhiy xastaliklar shifoxonalarida ishlashi, shu jumladan ruhiy xastaliklarga uchragan bolalarga qaraydigan maxsus (bolalarga maktablarning o‘qituvchilari va xodimlari).
5.Biologik omillar keltirib chiqaradigan xastaliklar.
5.1.Ish vaqtida kontaktda bo‘ladigan xodimlardagi kuzatiladigan infeksiyalarga aloqador yuqumli va parazitar xastaliklar; sil, brutsellez, kuydirgi, kana ensefaliti, ornitoz, sut sog‘uvchilar qo‘lidagi tugunlar, toksoplazmoz, virusli gepatit, teri mikozlari, Rozenbax erizipeloidi, qichima, zaxm va boshqalar.Infitsirlangan material, yuqtirilgan yuqumli bemorlar yoki kasallik tarqatuvchi, kasal hayvonlar, hayvonot yoki o‘simlik mahsulotlari (teri, jun, ot yungi, go‘sht, xomashyo, don, paxta va boshq.) bilan kontaktda bo‘lish; kemiruvchilar, urug‘ sepilgan tuproq, yerto‘la sharoitlarida kontaktda bo‘lish.Yuqumli kasalliklar shifoxonalarida ishlash, veterinariya xizmati, silga qarshi kasalxonalarda ishlash, mikrobiologiya laboratoriyalarida ishlash, chorvachilik xo‘jaliklarida, vrachlik uchastkalarida, qushxonalar, konditer va konserva fabrikalarida va zavodlarida ishlash; teri va mo‘yna xomashyosiga ishlov berish, kemalarda baliq ovlash, baliq sanoati korxonalarida ishlash; o‘rmonlar sharoitlarida, konlarda ishlash va boshq.
5.2.Teri va shilliq pardalar disbakteriozi, kandidomikozi, visseral kandidoz.Antibiotiklar, protsudent zamburug‘lar, oksil vitamin konsentratlari (OVK), ozuqa achitqilari, kombikormlar.Mikrobiologiyaning turli tarmoqlarida ishlash; Z-ustunda ko‘rsatilgan moddalarni tibbiyot sanoati korxonalarida, dorixona muassasalari va boshqa muassasalarda tibbiy amaliyotda qo‘llash.
6.Allergik kasalliklar: kon’yunktivit, rinit, rinofaringit, rinofaringolaringit, rinosinusit, bronxial astma, astmatik bronxit, ekzogen alveolit, dermatit, ekzema, toksikodermatit, Kvinke shishi, eshak yemi, anafilaktik shok, toksikoallergik gepatit, markaziy va periferik asab tizimi zararlanishlari va boshqalar.Allergenlar kimyoviy moddalar, sintetik polimerlar, smolalar, laklar, bo‘yoqlar, yuvuvchi moddalar; metall va uning birikmalari (xrom, nikel, kobalt, marganets, beriliy, platina, sirkoniy, kumush, oltin va boshqalar), formaldegid, epixlordegin, skipidar va efir moylari, xloramin, ftalmalein angidridi, geksametillendiamin, xlorbenzol, tsianitlar, moylovchilar, kantaks, tiuram; niazon D, xlorlangan naftalinlar, furanlar, akrilonitril, aminlar, etilleniminlar, pestitsidlar va boshq. Dori preparatlari: vitaminlar, antibiotiklar, novokain, neyroleptiklar, brom, furatsillin qatori preparatlari, sulfanilamid preparatlari va boshq., biologik tabiatli moddalar: zardoblar, vaksinalar, gormonlar, fermentli preparatlar, mikrobli, zamburug‘ kulturalari, oksil-vitaminli konsentratlar, kombikormlar (omuxta ozuqalar), ekskretlar, hasharotlar ekskretlari va zaharlari, ilonlar, gelmintlarning ekskretlari va zaharlari:
– o‘simlik va hayvonot changlari (don, un, yog‘och, jun, yung, pat, soch, ipak, paxta, tamaki, choy, o‘simliklar changi) va boshq.
Sanoatning turli tarmoqlari (kimyo, kimyo-farmatsevtika korxonalari), qurilish, yog‘ochga ishlov berish sanoati, mashinasozlik, to‘qimachilik, yung cho‘tka, mo‘yna tayyorlash korxonalari, kombikormlar, oksilvitamin konsentratlarini dinitroishlab chiqarish, qishloq xo‘jaligi, (parrandaxonalar, fermalar, pestitsidlar bilan ishlash va boshq.); transport; maishiy xizmat ko‘rsatish korxonalarida ishlash (kiyim tozalash, sartaroshxonalar, kirxonalar va boshq.); tibbiyot va dorixona muassasalarida (laboratoriyalarda, sanoat korxonalarda va boshq.), vivariylarda ishlash.
7.O‘smalar:
a) teri o‘smalari (giperkeratozlar, epiteliomalar, papillomalar, rak, leykokeratozlar);



b) og‘iz bo‘shlig‘i va nafas a’zolari o‘smalari;




v) jigar o‘smalari;




g) me’da raki;

d) leykozlar;


e) siydik pufagi o‘smalari (papillomalar, rak);

j) suyak o‘smalari.
Toshko‘mir, neft, qotishmalarni qayta haydash mahsulotlari (smola, pek, afenatren, antratsen, fenatren, aminoantratsen moy azobirikmalar hosilalari; gudron, parafin va boshq,) ionlashtiruv-chi nurlar (rentgen, gamma nurlar va boshq.) ta’sir ko‘rsatishi.

Nikel, xrom, mishyak, toshko‘mir smolalarining birikmalari; asbest, asfalt, uglevodorodlar bilan adsorbirlangan radioaktiv ruda va changda nafas olish.

Plutoniy, toriy, poloniy (jigar to‘qimasiga trop moddalar: vinillorid, radioaktiv modd�lar bilan uzoq muddat kontaktda bo‘lish).

Olti valentli xrom birikmalari.

Benzol, ionlashtiruvchi radiatsiyaning turli xil ta’sir ko‘rsatishi.

Benzol va naftalin qatori aminlari (benzidin, dianizid, naftalamin va boshq.).

Osteotrop radioaktiv moddalar (radiy, stronsiy, plutoniy) bilan uzoq vaqt kasbiy muloqotda bo‘lish.
3-ustunda ko‘rsatib o‘tilgan moddalarning ta’sir etishga aloqador barcha ishlar, sanoatning turli sohalaridagi ishlar.



Radioaktiv moddalar, boshqa ionlashtiruvchi nurlar bilan ishlash. Nikel, mishyak, xrom birikmalarini olish va qo‘llanish bilan bog‘langan ishlar: radioaktiv rudalar, asbest, asbest tutadigan materiallarni topish, ularni qayta ishlash va qidirish ishlari; sun’iy granit va undan anjomlar tayyorlash, asfalt yotqizishga aloqador ishlar.
Vinil-xlorid bilan ishlash, radiokimyo korxonalarida ishlar va boshq .
Xrom birikmalarini ishlab chiqarish bo‘yicha ishlar. Benzol va ionlashtiruvchi nurlar manbalari bilan ishlash.
Sanoatning turli tarmoqlarida, radiologik va radiokimyo laboratoriyalarida ishlash.
Radiokimyo korxonalarida, radiologik va radiokimyo laboratoriyalarida ishlash.

Nozologik
shakli

Kuzatuvlar
davriyligi

Boshqa ixtisoslikdagi vrachlar tomonidan ko‘zdan kechirilishi

Laborator va boshqa tekshiruvlar nomi va davriyligi

Asosiy davolash- sog‘lomlashtirish tadbirlari

Samaradorlik mezonlari

Ishga joylashtirish bo‘yicha asosiy tavsiyalar

1

2

3

4

5

6

7

1. Pnevmokoni
ozga shubha /0-1/
1.1. Pnevmokonioz (asoratlanmagan)Yiliga
1-marta
Otolaringolog, ko‘rsatma bo‘yicha – ftiziatrYiliga 1-marta yirik kadrli flyuorografiya, qon, siydik, balg‘am tahlili, spirografiya, EKG ko‘rsatmalar bo‘yicha rentgenografiya, tomografiya, bronxoskopiyaTartib, jismoniy nafas olish gimnastikasi (JNG) bilan fizioterapiya, namlangan va boshqa ingalatsiyalar, adaptogenlar, vitaminlar. Yiliga 1-marta profilaktoriyada davolanish. Kurortda davolanish. Surunkali infeksiya o‘choqlarini sanatsiya qilish.Pnevmoskleroz, yuqori nafas yo‘llari va bronx-o‘pka apparati ilk belgilari zo‘rayishining qayd qilinmasligi. Ishlash qobiliyatining saqlanib qolishi.Muntazam kuzatib borilganda va profilaktik davolashda o‘z kasbida ishlash qobiliyati saqlanishi.
1. Diffuz-sklerotik shakli /1/Yiliga 2-marta Ko‘rsatmalar bo‘yicha ftiziatr, otolaringolog va boshqalar.O‘pka rentgenografiyasi yiliga 1-marta yirik kadrli flyuorografiya, qon, siydik, balg‘am tahlili, spirografiya, EKG ko‘rsatmalar bulganda statsionarda tekshirishIndividual tartib (Rejim). (JNG) komplekslari bilan, ingalatsiyalar, fizioterapiya, adaptogenlar, vitaminlar, yiliga 1-marta profilaktoriy, kurortda davolanish, surunkali infeksiya o‘choqlarini sanatsiya qilish.Patologik jarayonning barqarorlashuvi, ishlash qobiliyatining saqlanishi. Asoratlar bo‘lmasligi, vaqtincha ishga qobiliyatsizlikning kamayishi.Qo‘zg‘atuvchi va zaharli ta’sir etuvchi moddalar bilan ta’sirda bo‘lmaganda ishga qobiliyatli bo‘ladi. 40 yoshgacha shaxslarga VTEK orqali moddiy zararni qoplagan holda qayta malakasini oshirish tavsiya qilinadi.
2. Tugunchali shakli /1-2/Yiliga
2-marta
Yiliga 2-marta otolaringolog yiliga1-marta ftiziatr. Patologik protsess, tugunchalar zo‘rayganda, qushilib ketganda, (A, V, S) shakllari paydo bo‘lganda silga qarshi kurashish, dispanserida tekshirish. Ko‘rsatmalar bo‘lganda onkolog konsultatsiyasi tavsiya qilinadi.Yiliga 1-marta o‘pka rentgenografiyasi, ko‘rsatmalar bo‘lganda tomografiya, broxoskopiya. Yiliga 2-marta qon, siydik, balg‘am tahlili, spirografiya, yiliga 2-marta EKGIndividual tartib, (JNG) kompleksi asosan nafas kompleksi, ko‘rsatmalar bo‘lganda, fizioterapiya, ingalatsiyalar, yiliga 1-marta profilaktoriy, o‘pka kasalliklarini davolovchi sanatoriylarda davolanish. Surunkali infeksiya o‘choqlarida sanatsiya qilish.Patologik jarayonning barqarorlashuvi, ishlash qobiliyatining saqlanishi. Asoratlar bo‘lmasligi, vaqtincha ishga qobiliyatsizlikning kamayishi.Ishlashga qobiliyat cheklangan erosti sharoitlarida, og‘ir jismoniy mehnat qi- lishga aloqador chang qo‘zg‘atuvchi va zaharli ta’sir qiladigan moddalar bilan ishlash man qilinadi. Bemorlar VMEKga yuboriladi. Ishga qobiliyatsizlik darajasi kasallik zo‘rayishining shakli va nafas yetishmovchiligi darajasiga qarab belgilanadi.
III. Pnevmokonioz
/asoratlangan/
1. Destruksiyasiz o‘choqli, infiltrativ dissemenyatsiyalangan tugunli /A, V, S/ koniotuberkulyoz. Koniotuberkulyoz va bronxoadenitDastlabki yilda o‘tkir davrdan keyin yiliga 3-marta, keyin yiliga 2-marta umr bo‘yi.Ftiziatr, otolaringolog, ko‘rsatmalar bo‘lganda onkolog.Faol silda statsionarda davolanish, o‘tkir davrdan keyin yiliga 1-marta rentgenografiya, tomografiya /ko‘rsatmalar bo‘lganda/, ko‘rsatmalar bo‘yicha bronxoskopiya, ekish usuli bilan Kox mikroblari (batsillalari) (KB) boro‘qligini tekshirish, qon, siydik, balg‘am tahlili yiliga 1-marta, EKG yiliga 2-marta.Ko‘pi bilan 4 oydagi o‘tkir davrda silga qarshi kurashish dispanserida davolanish keyin 10-12 oygacha sanatoriyda davolanish, kasallik faolligi susayganda silga qarshi dispanserda yoki yiliga 2-marta kamida 2 oy qaytalanishga qarshi davo.Sil jarayoni susayishi hisobiga o‘pkada patologik o‘zgarishlarning ijobiy dinamikasi. O‘pkada patologik jarayonning barqarorlashuvi. Qo‘shimcha asoratlarning bo‘lmasligi, ishga qobiliyatsizlik vaqtining qisqarishi.Og‘ir jismoniy ish bilan bog‘liq bo‘lgan yer osti sharoitlarida chang qo‘zg‘atuvchi va zaharli ta’sir etuvchi moddalar bilan ishlash kasalligining barcha shakllarida man qilinadi. Bemorlar VMEKga yuboriladi. Jarayon faolligi susayganda individual ishga joylashtirish.
2. Koniotuberkulyoz destruksiya bilan /o‘choqli, infiltrativdisseminirlangan, fibroz-kavernoz, tugunli, A, V, S, yoyilgan.Asosiy davo kursidan keyin, birinchi yili 3-marta, keyin yiliga 2-marta umr bo‘yi.Ftiziatr, otolaringolog, ko‘rsatmalar bo‘lganda onkolog.Statsionarda davolanish.O‘tkir davrda statsionarda davolanish 6—8 oy davom etadi. Balg‘am tashlashda KB tekshiriladi. Keyinchalik 1,5-2 yilgacha sanatoriyda davolanish. Kasalligi susayganidan keyin yiliga 2-marta 2-3 oy mobay�ida silga qarshi dispanserda yoki sanatoriyda davolanish va kuzatish.Bemorlarning ishga qobiliyati jarayonning og‘ir-yengilligiga va davolash samaradorligiga bog‘liqdir /-guruhga mansub koniotuberkulyozga qarshi/ barcha hollarda og‘ir jismoniy mehnat bilan bog‘liq bo‘lgan yer osti sharoitlarida, qitiqlovchi va zaharli ta’siri bo‘lgan chang va moddalar bilan ishlash man qilinadi. Bemorlar VMEKga yuboriladi.
3. Surunkali bronxit, bronxial astma, pnevmoniya polikistoz o‘zgarishlar va bronxoekstazlar, o‘pkadagi boshqa jarayonlar, nafas a’zolarida qilingan operatsiyalar bilan og‘irlashgan pnevmokoniozlarYiliga kamida 2-marta, yaxshisi kuz, qish va bahor fasllaridaPulmonolog, otolaringolog, ftiziatr. Ko‘rsatmalar bo‘lganda allergolog va onkolog konsultatsiyasi.Yiliga 1-marta o‘pka rentgenografiyasi, ko‘rsatmalar bo‘lganda tomografiya, RSPG, qon, siydik va balg‘am tahlili /BKga umumiy, antibiotiklarga sezuvchanlik/. Moneliklar bo‘lmaganda spirografiya. Ko‘rsatmalar bo‘yicha qonni immunologik tekshiruv, qonning proteolitik faolligini aniqlash, bronxoskopiyaIndividual tartib, surunkali infeksion o‘choqlarini sanatsiya qilish, yurak-o‘pka yetishmovchiligi ifodalanganda DJ nafas komplekslari bilan, ingalatsiyalar, fizioterapiya adaptogenlar, massaj, vitaminlar. Yiliga 2-marta profilaktoriy, o‘pkani davolovchi sanatoriyda davolanish. Kasallik qo‘ziganda profatologik, pulmonologik statsionarda davolanish.O‘pkada patologik jarayonning barqarorlashuvi. Asoratlar remissiyasi davrining uzayishi. Ishga vaqtincha qobiliyatsizlikning qisqarishi.Og‘ir jismoniy mehnat bilan bog‘liq bo‘lgan chang va qo‘zg‘atuvi ta’sir qiladigan moddalar bilan ta’sirda ish va yer osti ishlarida ishlash man etiladi. Bemorlar VMEKga yuboriladi. Ishga qobiliyatsizlikning yo‘qotganlik darajasi asorat shakliga va o‘pka-yurak yetishmovchiligining darajasiga bog‘liq bo‘ladi.


Kasbiy etiologiyali (chang, toksik, toksik-changli) surunkal� bronxit (SB)
bilan og‘rigan bemorlarni vrach-terapevt tomonidan dispanser kuzatishning
TAXMINIY SXEMASI

SB-latent davri, SB-1 bosqichYiliga
2-marta.
LOR, profpatolog yiliga 1-martaYiliga 1-marta rentgenografiya, gemoglobin, leykotsitlar, EChT. Spirografiya yiliga 1-marta, ko‘rsatmalar bo‘lganda — salbutamol bilan sinamalar o‘tkazish, bronxofibroskopiya.Ishlash sharoitlarini yaxshilash. Har yili ambulatoriyada yoki sanatoriya-profilaktoriyada davolash-profilaktika kurslari /nafas yo‘llari holatiga qarab ishqorlar yoki boshqa vositalar bilan ingalatsiyalar qilish, adaptogenlar, vitaminlar, kislorod bilan davolash, JNG komplekslari, FT- UFO, gidro- va elektroterapiya, uqalash, surunkali yuqori nafas organlaridagi surunkali infeksion o‘choqlarini sanatsiya qilish, sanatoriya- kurortlarda davolanish.Salomatlik holati tashqi nafas olish ko‘rsatkichlari, yaxshilanishi kasallikning qo‘zg‘alishi va zo‘rayishining bo‘lmasligi.Muntazam kuzatib borilganda va davolash-profilaktika tadbirlari o‘tkazilganda o‘z kasbida ishga qobiliyati saqlanib qoladi.
2-3 darajadagi SBJarayon og‘irligiga, zo‘rayishlarning davriyligiga qaytalinishiga qarab yiliga 2 va undan ortiq.LOR, profpatolog yiliga 1-marta, pulmonolog 1-marta.Yiliga 1-marta rentgenografiya, gemoglobin, leykotsitlar, EChT, EKG, spirografiya, salbutamol bilan sinama qo‘yish, ko‘rsatmalar bo‘lganda bronxofibroskopiyaskopiyaMehnat va dam olishning oqilona tartibi. Yiliga 2-marta qaytalanishga qarshi davo, yaxshisi kuz-bahor fasllarida ambulatoriyada yoki sa- natoriy-profilaktoriyda davolanish. Yiliga 1-marta statsionarda davolanish. Sanatoriy-kurortda davolanish.Klinik va funksional ko‘rsatkichlarning yaxshilanishi, qaytalanishi davriyligi kamayishi, uzoq muddatli ishga qobiliyatsizlikning qisqarishi.Zararli omillarsiz ishlarga joylashtirish. Kasbini o‘zgartirish maqsadida necha foiz miqdorda ishlash qobiliyatsizligini yoki nogironlik guruhini aniqlash. Kasallikning og‘ir-yengilligiga qarab ishga qobiliyati cheklangan yoki ishga qobiliyatsiz.
Surunkali astmatik bronxitQaytalanish chastotasi yoki jarayonining og‘ir-yengilligiga qarab 2-3-marta.LOR, allergolog, profpatolog yiliga 1-marta

-" -
yana allergologik sinamalar qo‘yish

-"-

-"-


Kasbga aloqador bronxial astma bilan og‘rigan bemorlarni vrach-terapevt tomonidan dispanser kuzatishning
TAXMINIY SXEMASI

1. Atopik turdagi /yengil kechuvchi/ kasbga aloqador bronxial astma, ishga joylashtirilgandan keyin 1 yil mobaynida hisobga olinadi.Yiliga
2-marta
Dermatolog va otolaringolog tomonidan ko‘zdan kechirilishi. Ko‘rsatmalar bo‘lganda allergolog, ginekolog, psixonevrolog va endokrinolog.Umumiy qon tahlili, balg‘am tahlili, yiliga 1-marta spirografiya, rentgenografiya, allergologik tekshiruv. Ko‘rsatmalar bo‘lganda siydik tahlili, bronxoskopiya qo‘shimcha ravishda spetsifik immunologik testlar /RSK, ROK-al/ yiliga 1-martaKasbga aloqador omillardan bemorlarni albatta chetlatish. Ovqatidan yuqori allergenli mahsulotlarni chiqarib tashlash. Bemorning dorini qanchalik ko‘tara olishiga qarab antibiotiklar bilan davolash, emlash taqiqlanadi, igna sanchib davolash, shifobaxsh mikroiqlim, psixoterapiya, sanatoriy-kurortda davolanish.Bo‘g‘ilish xurujlarining kamayishi yoki butunlay bo‘lmasligi. Ishga vaqtinchalik qobiliyatsizlikning kamayishi.1. Malakasini saqlab qolgan holda ishga joylashtirish. 2. Yosh bemorlarda oylik kamayganda - necha foiz ishga qobiliyatsizligini (kasbini o‘zgartirish maqsadida) aniqlash.
2. Kimyoviy va bakterial allergiya bilan birga kechadigan kasbga aloqador bronxial astma /o‘rtacha og‘ir darajasi/Yiliga
3-marta
Atopik bronxial astmada bo‘lgani kabiXuddi o‘sha laborator-diagnostik tekshiruvlar /yiliga 2-marta/. Immunologik spetsifik testlar /RSK, ROK-al/ yiliga 1-martaInfeksion-yallig‘lanish belgilari bo‘lganda - bemor dorini ko‘tara olishiga qarab antibiotiklar bilan davolash. Ko‘rsatmalar bo‘lganda steroid preparatlar. Ovqatdan yuqori allergenli mahsulotlarni chiqarib tashlash. Emlash man qilingan. Iglorefleksoterapiya, shifobaxsh mikroiqlim, psixoterapiya, sanatoriya va kurortda davolanish.Bo‘g‘ilish xurujlarining kamayishi, nafas olish ko‘rsatkichlarining yaxshilanishi. Ishga vaqtinchalik qobiliyatsizlikning kamayishi, nogironlik guruhini olib tashlash yoki kamayishi.Etiologik kasbga aloqador omillarning ta’sirisiz ishga joylashtirish Ishga qobiliyatsizlik foizini va nogironlik guruhini bo‘g‘ilish guruhlari chastotasiga va nafas yetishmovchiligining ifodalanganlik darajasiga qarab aniqlash.
3. Surunkali astmatik bronxitYiliga
3-marta.

-"-

-"-

-"-

-"-

-"-

4. Og‘ir kechadigan kasbga aloqador bronxial astma.Yiliga
4-marta

-"-

Yuqoridagilar yiliga 2-marta. Gormonlar qabul qilinganda yiliga 2-marta qonda qand bor-yo‘qligiga tekshirish.

3-guruhdagi kabi, qo‘shimcha ravishda yiliga 1-2-marta statsionarda davolanish.

Dastlabki 3-guruhdagilarda bo‘lgani kabi.

Ishga qobiliyatsiz, ko‘rsatmalar bo‘yicha 2-chi va 1-chi guruhlarni aniqlash.

5. Remissiya bosqichidagi kasbga aloqador bronxial astma /ishga joylashtirilgandan keyin/Yiliga
1-marta.

-"-

Spetsifik immunologik tekshiruv 1 marta, spirografiya, atsetilxolin bilan sinama o‘tkazish 1-marta, siydik, qon tahlili /kengaytirilgan/, balg‘am tahlili /agar bo‘lsa/.1-guruhdagi kabi. Davolash choralari faqat ularga ko‘rsatmalar bo‘lganda.Bo‘g‘ilish xurujlarining bo‘lmasligi.Kasbga aloqador allergenlarning ta’siri bo‘lmagan ishga joylashtirish. Agar mumkin bo‘lmasa kasbini o‘zgartirish maqsadida ishga qobiliyatsizlikni qancha foiz yo‘qotganligini aniqlash.


Qo‘rg‘oshindan surunkali zaharlangan bemorlarni vrach-terapevt tomonidan dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

Qo‘rg‘oshindan surunkali zaharlanishning boshlang‘ich shakliYiliga 2-marta. Kasbiy kasallik varaqasidan (KKV) foydalangan holda davolab bo‘lgandan keyin ikkinchi ko‘rik o‘tkaziladi.Nevropatolog yiliga 1-marta.Qon tahlili gemoglobin, eritrotsitlar, leykotsitlar, EChT, retikulotsitlar, bazofil donadorligi bo‘lgan eritrotsitlar yiliga 2-marta. Yiliga 2-marta siydikni koproporfirin (KP) yoki aminolevulin kislotasi (ALK) borligiga tahlil qilish.Sog‘lom turmush tarzi ko‘nikmalariga o‘rgatish. Tashxis birinchi marta aniqlangandan keyin spetsifik antidotlar bilan davolash. KKVni ishlatgan holda sanatoriy-profilaktoriy sharoitlarida 10-14 kun mobaynida kuniga 450-600 mg DPAM qabul qilish /peroral/. Maxsus ishlab chiqilgan ratsionni qo‘llash. Yuqorida ko‘rsatilgan davolash usulini davolovchi vrach qon tahlili va porfirin almashuvining nazorati ostida olib boradi.Laboratoriya ko‘rsatkichlarining yaxshilanishi. Dispanser kuzatuvidagi (DK) guruhiga ko‘chirish.Qo‘rg‘oshin bilan ta’sirda bo‘lmaydigan ishga KKVni ishlatgan holda 1-2 oyga vaqtinchalik ishga ko‘chirish. Laboratoriyada tekshirilganda qon va siydik o‘zgarishlari kuzatilmaganda eski ishga qaytarish.
– yengil shakliYiliga
1-marta
Nevropatolog, yiliga 1 �arta takroranQon tahlili: gemoglobin, eritrotsit- lar, EChT, retikulotsitlar, bazofil donadorligi bo‘lgan eritrotsitlar, yiliga 1-marta, qon tahlili:
yiliga 1-marta siydikni – ALK yoki KP bor – yo‘qligi tekshiriladi.
Sog‘lom turmush tarzi ko‘nikmalariga o‘rgatish, yiliga 1-marta statsionarda davolanish, antidotlar bilan davolash, fizioterapevtik davo o‘tkazish, maxsus ovqatlanish r?tsionini ishlatish. Sanatoriya va profilaktoriyada va kurortda davolanish.Kasallik zo‘rayishining kuzatilmasligi. Klinik va laboratoriya ko‘rsatkichlarining yaxshilanishi. Qaytalanish chastotasining kamayishi. Nogironlik guruhidan chiqarib tashlash yoki ishga qobiliyatsizlik foizlarining kamayishi. Dispanser kuzatuvidagi guruh (DK) ko‘chirish.Davolashdan keyin bemorni 1-2 oyga qo‘rg‘oshinli ta’sirdan vaqtincha chetlatish, keyin dinamik kuzatuvda oldingi ishga qaytarish. Zaharlanish qaytalaganda nerv sistemasining o‘zgarishi barqaror bo‘lganda ish qobiliyatini necha foizga yo‘qotganini aniqlash uchun VMEKga yuborish.
ifodalangan shakliYiliga
1-marta
Nevropatolog yiliga 1-martaQon tahlili: gemoglobin, eritrotsitlar, leykotsitlar, EChT, retikulotsitlar, bazofil donadorligi bor eritrotsitlar, Yiliga 1-marta siydikni ALK yoki KP bor yo‘qligiga tekshirish, elektromiografiya (EMG).Statsionarda davolanish. Yiliga 1-marta, ko‘rsatmalar bo‘lgandan ortiqroq, ya’ni 2-3-marta spetsifik antidotlar qo‘llash usuli bilan davolash. Ixtisoslashgan kasb kasallik shifoxonasida davolanib chiqqandan so‘ng tavsiya qilingan fizioterapevtik davo usullarini va maxsus ishlab chiqilgan ovqatlanish ratsionini qo‘llash.Kasallikning kam zo‘riqishi yoki bo‘lmasligi. Klinik va laborator ko‘rsatkichlarning yaxshilanishi, qaytalanishlar sonining kamayishi.Qo‘rg‘oshin va boshqa zaharli moddalarning ta’sirini bartaraf etish, qayta malaka oshirish. Yangi hunar olish davriga kasbi bo‘yicha qobiliyatining necha foiz yo‘qotganligi yoki VMEK orqali kasb kasalligi bo‘yicha nogironlik guruhini aniqlash.


Organik erituvchilardan (aromatik uglevodlardan) zaharlangan bemorlarni
vrach-terapevt tomonidan dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

(Organik erituvchilardan surunkali zaharlanishning yagona tasnifi yo‘qligi munosabati bilan asosiy
klinik sindromlar sanab o‘tiladi. Sanab o‘tilgan ikkita yoki bundan ko‘proq sindromlar mavjud
bo‘lgandagina zaharlanishga tashxis qo‘yiladi)

Yengil shaklli a/ qon o‘zgarishlari/ yengil ifodalangan tsitopeniya, normoxrom gipergenerator anemiya
b) nevrologik o‘zgarishlar /astenovegetativ, astenonevrotik sindromlar, vegetativ, tomir o‘zgarishlari, vegetativ polinevropatiya/
Yiliga
2-marta
Nevropatolog yiliga 2-martaQonning tahlili, eritrotsitlar, rang ko‘rsatkichi; leykotsitar formula, trombotsitlar, retikulotsitlar. Qon gemorragik sindromi. Jigarning funksional ko‘rsatkichlari /ko‘rsatmalarga qarab/, EKG yiliga 1-marta. Ko‘z tubi /ko‘rsatmalar bo‘lganda/.Davo o‘tkazish: umumquvvatlovchi, vitaminlar, temir preparatlari bilan davolash, JOK, ambulator yoki sanatoriya va profilaktoriya sharoitlarida balneofiziologik davo. Davolash-rofilaktika komplekslari asosiy klinik sindromga qarab belgilanadi.Klinik laborator ko‘rsatkichlarining yaxshilinishi, D-2 guruhiga ko‘chirish.Organik erituvchilar (OE) bilan muloqotda bo‘lmaydigan ishga vaqtincha ko‘chirish. Klinik laborator belgilari yo‘qolganda oldingi ishga qaytarish mumkin. Barqaror gematologik siljishlar kuzatilganda OE bilan muloqotda bo‘lmaydigan boshqa ishga oqilona ishga joylashtirilishi lozim. Agar qayta malaka oshirish zarur bo‘lsa (ayniqsa ishga qobiliyatli yoshda) ish qobiliyatini necha foiz yo‘qotganligini aniqlash uchun VMEK ga yuboriladi.
Zaharlanishning ifodalangan shakli: qon o‘zgarishi, giporegenerator anemiya /kamqonlik/, qon yaratilishi depressiyasi, gemorragik sindrom, gemolitik sindrom. Asab sistemasi buzilishlar: mikroo‘choqli simptomlari bo‘lgan vegetativ buzil�shlarning ifodalangan shakllari.Yiliga
2-marta
Gematologik /ko‘rsatmalar bo‘lganda/ nevropatolog yiliga 2-marta, ginekolog yiliga 2-marta.Qonning klinik tahlili: eritrotsitlar, rang ko‘rsatkichi, leykotsitar formula, trombotsitlar, retikulotsitlar, koagulogramma, EKG, funksional jigarning funksional ko‘rsatkichlari /ko‘rsatmalar bo‘lganda/.Har yili ixtisoslashgan profpatologiya bo‘limda yoki sanatoriya-profilaktoriyada davolanish. Davolanish-profilaktika komplekslari asosiy klinik sindromga qarab belgilanadi.Kasallikning zo‘riqmasligi. Klinik - laborator ko‘rsatkichlarning ijobiy dinamikasi.OE ta’sirida ishlashni to‘xtatish, oqilona ishga joylashtirish, qayta malaka oshirish, yangi hunar olish davriga qadar kasbga qobiliyatining necha foiz yo‘qotganlikni yoki VMEK orqali kasb kasalligi bo‘yicha no- gironlik guruhini aniqlash.
Jigarning funksional ko‘rsatgichlarining o‘zgarishi.


Surunkali neyrointoksikatsiya (marganets, simob va boshqalar)dan
zararlangan bemorlarni vrach-terapevt tomonidan kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

Surunkali neyrotoksikozlarning boshlang‘ich bosqichi:
a) astenik sindrom
b) astenovegetativ
v) astenonevrotik
g) vegetativ-sensor polinevropatiya sindrom.
Nevropatolog
yiliga
2-marta
Psixonevrolog, terapevt, oftalmolog, ginekolog, stomatolog, otolaringolog- ko‘rsatmalar bo‘lganda.Qon tahlili, siydikning umumiy tahlili, simob bor-yo‘qligiga siydik tahlili /simobdan zaharlanganda /EKG, EMG /marganets/, ko‘rsatmalar bo‘lganda ko‘z tubini tekshirish va EEG.Yiliga 2-marta davolanish /bahor-kuz fasllarida/, umumquvvatlovchi terapiya, psixoterapiya, uqalash. Dori-darmonlar bilan davolash /sedetativ preparatlar/, metobolizm va markaziy gemodinamikani yaxshilovchi dorilar. Surunkali infeksiya o‘choqlarini sanatsiya qilish, sanatoriya va kurortlarda davolanish.Patologik o‘zgarishlarning kamayishi (regressiya bo‘lishi).Zararli omil ta’sirni bartaraf etish va oqilona ishga joylashtirish.
Surunkali neyrotoksikozlarning ifodalangan bosqichi:
a) gipotalamus streopolidar (marganetsli parkinsoniz) zararlanishi bilan kechadigan toksik ensefalopatiya sindromi
b) ensefalomiyelopoli
nevrit sindromi.
Yiliga 2-marta nevropatolog, profpatolog, yiliga 1-marta psixonevrologTerapevt, okulist, ginekolog – yiliga 1-marta. Zarurat tug‘ilganda endokrinolog, otolaringolog stomatolog.Qonning klinik tahlili, siydikning umumiy tahlili, qonning biokimyoviy tekshirish, ya’ni qondagi qandni, xolesterinni lipidlar, qand, xolesterin, oqsillarni va lipidlarni tekshirish. Zarur bo‘lganda mediator almashinuv tekshiruvi /katexolaminlar, glyukokortikoidlar/ EEG, EMG, EKG, ko‘z tubi yiliga 1-marta. Ko‘rsatmalar bo‘lganda ko‘rish maydonini tekshirish, yiliga 1-marta-Rentgenrafiya (kalla suyagi, umurtqa pog‘onasining bo‘yin bo‘limlari) L-dopa oluvchi shaxslarda yiliga 2-3-marta qondagi retikulotsitlarni tekshirish. Psixologik sinamalarni o‘tkazish.Nevrologik statsionar sharoitlarida /yaxshisi, maxsus profpatologik/ va ambulator davolanish - bahor-kuz fasllarida/ yiliga atigi 2-marta. Bosh miya metobolizmini, tserebral gemodinamikani yaxshilovchi preparatlar. Ekstropiramidal yetishmovchilikda -L-dopa preparatlari, midaptam, nakom, modepar, xolinolitiklar. Trankvilizatorlar antidepressantlar qat’iy individual dozalarni puxta tanlab tayinlanadi. Psixoterapiya, refleksoterapiya, fizioterapiya. Sanatoriy-kurortda davolanish /o‘rta mintaqa/.Patologik buzilishlarning qisman regressiyasi. Jarayonning barqarorlashuvi. Sekin zo‘rayib borishi.Ishga oqilona joylashtirish, ishlash qobiliyati pasayganda VMEKga yuborish /3-nogironlik guruhi/. Ishga qobiliyatsiz yoki 1 nogironlik guruhi. Ishlash qobiliyatining to‘la yo‘qotganlik mezonlari: tez-tez diensefal kriz yuz b�rishi, ruhiy buzilishlarning ifodalanganligi, asteniyaning chuqurlashuvi, marganetsdan surunkali zaharlanganda harakatning buzilishlar darajasi.


Neft mahsulotlari (to‘yingan va to‘yinmagan aromatik uglevodlar)dan surunkali
zaharlanganda bemorlarni vrach-terapevt tomonidan kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

Neft mahsulotlaridan zaharlanish /asteno-vegetativ sindrom, jigar zaharlanishining “Biokimyoviy sindromi”/, goho-goho kasallikning zo‘riqishi bilan davom etadigan kompensatsiyalangan kechishi.Yiliga
2-marta
Nevropatolog, ginekolog, psixonevrolog /ko‘rsatmalar bo‘lganda/.Qonning umumiy tahlili, AST, ALT, ishqorli fosfotaza faolligini, xolesterin, bilirubinni tekshirish, elektrotermometriya. Statsionarda tekshirilganda leykotsitlarning osmotik chidamliligini aniqlash, adrenalin, pirogenal sinamalar. O‘t /safroda/ xolin kislotasi borligini aniqlash. Ko‘rsatmalar bo‘lganda reoensefalogra- fiya, ensefalografiya.Sindromal va umum- quvvatlovchi davo almashinuv jarayonlarini me’yorlashtiruvchi vositalarni qo‘llash. Sanatoriy-profilaktoriy, kasb kasalliklar klinikasida sog‘lomlashtirish.Ishga vaqtincha qobiliyatsizlik kunlarining qisqarishi, klinik alomatlarning barqarorlashuvi yoki regressiyasi.2 oy muddatga zaharli moddalar bilan ishlamasdan mehnatga doir kasallik varaqasi bo‘yicha ishga joylashtirish (KKV).
Klinik alomatlari shakllari ifodalangan, kompensatsiyalangan yoki kompensatsiyalanmagan bo‘lib kechadigan zaharlanish /asteno-vegetativ sindrom, vegetativ tomir distoniyasi (VTD) krizislari bilan, jigar zaharlanishi sindromi/.Yiliga
2-marta
Nevropatolog, ginekolog, psixonevrolog /ko‘rsatmalar bo‘lganda/

-"-

Yangi ishda ishga qobiliyatsizlik kunlarining qisqarishi, ishga qobiliyatsizlik foizining kamayishi, nogironlik guruh�ni o‘zgartirish.Qayta malaka oshirish davrida ishga qobiliyatsizlik foizini yo‘qotganligini aniqlagan holda ishga oqilona joylashtirish
Zaharlanishning barqaror qoldiq alomatlari /asteno-organik, gepatobilliar sindrom/Yiliga
1-marta
NevropatologYuqorida ko‘rsatilgani kabiSindromal va reabilitatsion /tiklov/ davo, sanatoriya-profilaktoriyalarda, balneologik davoIshga qobiliyatni yo‘qotish foizining kamayishi, nogironlik guruhining kamayishi, ishlash qobiliyatining tiklanishi.Ishga qobiliyatni yo‘qotish foizini yoki nogironlik guruhini aniqlagan holda ishga joylashtirish


Pestitsidlardan zaharlangan bemorlarni vrach-terapevt tomonidan zaharlanishning
(nevrologik simptomlar ustun turadigan shaklida dispanserizatsiya terapevt ishtirok
etgan holda nevropatolog tomonidan olib boriladi) dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

Yengil o‘tkir zaharlanishning qoldiq alomatlari yoki surunkali miksintoksikatsiyaning yengil darajasi astenik sindrom, asteno-vegetativ sindrom, neyrotsirkulyator distoniya, polinevropatiya. Jigar ayrim funksional sinamalarining buzilishi, bronxospastik sindrom, qon o‘zgarishi /kamqonlik/, kontakt va allergik dermatit.Yiliga
2-marta
Yiliga
1-marta nevropatolog, ko‘rsatmalar bo‘lganda oftalmolog, dermatolog, otolaringolog allergolog.
Yiliga 2-marta qon va siydikning umumiy tahlili, qon zardobida organospetsifik fermentlar faolligini, bilirubin, qand, xolesterin, siydikdagi urobilinni aniqlash, yiliga 1-marta EKG, FOBdan zaharlangan bemorlar uchun xolinestrazaning dinamikada faolligini aniqlash. Ko‘rsatmalar bo‘yicha: EEG, REG, tashqi nafas funksiyasi /spirografiya, pnevmotaximetriya/. Ixtisoslashgan statsionarda tekshirilganda qonda va siydikda pestitsidlar va metobolitlarni aniqlash.Ixtisoslashgan profpatologik bo‘limda yiliga 1-marta davolash. Patogenetik va simptomatik davo, sanatoriya-profilaktoriyada sog‘lomlashtirish zaharlanishning asosiy klinik sindromlari bilan aniqlanadi.Zaharlanishning klinik-laborator alomatlarining yaxshilinishi.Pestitsidlar ta’sirini yo‘qotish. Zaharli moddalar bilan ta’sirda bo‘lmagan ishga oqilona joylashtirish
Og‘ir darajadagi o‘tkir zaharlanishning asoratlari yoki surunkali miksintoksikatsiyaning ifodalangan shakllari, bunda quyidagi klinik sindromlar kuzatiladi: ensefalopatiya, tez-tez yuz beruvchi simpato-adrenal krizlar yoki almashuv-endokrin buzilishlar bilan kechuvchi gipotalamik sindrom, ifodalangan polinevropatiya, toksik gepatit, bronxial astma, qon yaratilishi depressiyasi /gipoplastik anemiya-kamqonlik, buyraklarning ajratish funksiyasi buzilishi bilan kechuvchi nefropatiya, toksik-allergik miokardit, toksidermiya.Yiliga
2-marta
Nevropatolog yiliga 2-marta, oftalmolog, otolaringolog, dermatolog, endokrinolog-ko‘rsatmalarga qarab.Laborator tekshiruvlar hajmi asosiy klinik sindromlarga qarab belgilanadi. Qonda va siydikda pestitsidlar va metobolitlari ixtisoslashgan profpatologik statsionarda tekshirishda aniqlanadi.Yiliga kamida 1-marta ixtisoslashgan profpatologik statsionarda davolanadi. Zaharlanishning asosiy klinik sindromlariga qarab sanatoriy va profilaktoriylarda patogenetik va simptomatik davolash olib boriladiZaharlanish qaytalanish chastotasining kamayishi, zo‘rayishining kuzatilmasligi. Nogironlik guruhining o‘zgarishi, ishga qobiliyatni yo‘qotish foizining kamayishi.Pestitsidlar va zaharli moddalar ta’sirni to‘xtatish. Kasb xastaligi bo‘yicha nogironlik yoki ishga qobiliyatini necha foiz yo‘qotganligini belgilash.


Terining kasb kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarni vrach-dermatolog
tomonidan dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMAS�

Kasbiy teri kasalliklari:
1. ekzema
a) mahalliy (lokal) shakli
Yiliga
2-marta.
Terapevt, nevropatolog, stomatolog, LOR, ginekolog – yiliga 1-marta ko‘rsatmalar bo‘yicha.Qonning klinik tahlili, siydikning umumiy tahlili, axlatni gijjalar borligiga tahlil qilish.Yiliga 1-marta yoki ko‘rsatmalar bo‘lganda dorilar bilan davolash /statsionarda/. Poliklinikada, tibbiy-sanitariya qismda, (TSQ)da, teri kasalliklari dispanseri (TKD) yiliga 2-marta kuzatib borish va davolash. 2 yilda 1-marta sanatoriya-kurortda davolanish.Turg‘un remissiya. Patologik jarayonning qisman regressiyasi va yiliga ko‘pi bilan 1-2-marta qaytalanishi.Ishlab chiqarish allergenlar /kasallikka sabab bo‘lgan/ bilan ta’siri bo‘lmagan ishga oqilona joylashtirish
b) tarqalgan shakliYiliga
4-marta
Yiliga 1-marta allergologik tekshiruv /terida sinamalar qo‘yish/. Tez-tez qaytalanishlarda – yiliga 1-marta immunologik /spetsifik reaksiyalar/ ixtisoslashgan muassasalarda, ko‘rsatmalar bo‘lganda biokimyoviy jigar sinamalari.Jarayonning sekin- asta zo‘rayib borishi. Qaytalanishlar sonining kamayishi.Har 2 yilda VMEKga yuborish /ishga qobiliyatni yo‘qotganlik va nogironlik guruhini aniqlash uchun/.
2. Allergik dermatitYiliga
2-marta
Terapevt, nevropatolog, stomatolog, ko‘rsatmalarga qarab – ginekolog va boshqa mutaxassislar yiliga 1-marta.Qonning klinik tahlili, siydik, me’da shirasi tahlili, allergologik tekshiruv /teri sinamalari/ 2 yilda 1-marta /kasallik tez-tez qo‘ziganda yiliga 1-marta/. Yiliga 1-marta immunologik reaksiyalar /ixtisoslashgan muassasalarda/. Ko‘rsatmalar bo‘lganda biokimyoviy tekshiruvlar-jigar sinamalari.Ko‘rsatmalar bo‘lganda yiliga 1-marta statsionarda davolanish. TKD yoki tibbiy sanitariya qismida yiliga 2-marta kuzatish va davolash. Sanatoriy va kurortda davolanish.Barqaror remissiya. Patologik jarayonning qaytalanishning kamayishi.Ishga kasallikka sabab bo‘lgan ishlab chiqarish allergeni bilan muloqotda bo‘lmagan ishga oqilona joylashtirish. har yili VTEKdan o‘tish.
3. ToksikodermiyaYiliga
2-marta
Terapevt, stomatolog, otolaringolog nevropatolog, allergolog, yiliga 1-marta ginekolog va boshqa mutaxassislar ko‘rsatmalar bo‘lganda.Qonning klinik tahlili, siydik, me’da shirasi tahlili, allergen bilan immunologik reaksiya. Anamnezda Kvinke shishi bo‘lmaganda 1,5-2 yilda 1-marta allergologik teri sinamalari.Shifoxonada dorilar va fizioterapevtik usullar bilan yiliga 1-marta davolash. TSQ va TKDda yiliga 4-marta davolanish va kuzatish.Patologik jarayonning barqarorlashuvi. Asta-sekin kechishi.Kasallikka sabab bo‘lgan ishlab chiqarish va moddalarining ta’siri bo‘lmagan ishga oqilona joylashtirish.
4. Kontakt dermatitYiliga
2-marta
Terapevt, otolaringolog yiliga 1-marta. Ko‘rsatmalar bo‘lganda boshqa mutaxassislar.Qonning klinik tahlili, siydikning umumiy tahlili, terini funksional tekshirish /terining alkarezistentligini aniqlash/ yiliga 1-2-marta. Yiliga 1-marta allergologik tekshiruv /teri sinamalari/.TSQ va TKDda /poliklinikada/medikamentoz va fizioterapevtik davo yiliga 1-2-marta. Sog‘lomlashtirish shohobchalarida yiliga 4-marta kuzatish va davolash. Profilaktoriyda davolanish.Barqaror remissiya. 2 oydan so‘ng ikkinchi dispanser guruhiga ko‘chirish.Kasbiy kasallik varaqasidan foydalangan holda 2 oy qo‘zg‘atuvchi moddalarning ta’sirisiz boshqa ishga ko‘chirish.
5. Fotodermatit.Yiliga
2-marta
Terapevt, nevropatolog, yiliga 1-marta boshqa mutaxassislar ko‘rsatmalarga binoan. Qonning klinik tahlili, siydikning umumiy tahlili, yiliga 1-marta qonni biokimyoviy tekshirish. Yiliga 1-marta biodozani aniqlash.Yiliga 2-marta statsionarda, tibsanqismda yoki TKDda dorilar va fizioterapevtik usullar bilan davolash.Barqaror remissiya. D2 guruhga ko‘chirish.Ishga oqilona joylashtirish. Kasallikning keltirib chiqargan moddalarni bartaraf etish. Yiliga 1-marta VTEKga yuborish.
6. Toksik melanodermiyaYiliga
1-marta
Terapevt, otolaringolog, nevropatolog, yiliga 1-marta ginekolog va boshqa mutaxassislar ko‘rsatmalar bo‘lganda.Qonning klinik tahlili, siydik, me’da shirasi tahlili. Yiliga 1-marta biokimyoviy tekshiruvlar / ko‘rsatmalar bo‘lganda.Statsionarda yiliga 1-marta, TKD /poliklinikada/ yiliga 2-marta dorilar bilan davolash va fizioterapiya.Barqaror remissiya. Qaytalanishlar sonining kamayishi.Ishga oqilona joylashtirish. Kasallikni chaqirgan moddalar bilan ta’sirni bartaraf etish. 2 yilda 1-marta VMEKga yuborish.
7. Yog‘li follikulitYiliga
1-marta
Yiliga 1-marta ko‘rsatmalar bo‘lganda terapevt va boshqa mutaxassislar.Yiliga 1-marta qonning klinik tahlili, siydikning umumiy tahlili.Dorilar bilan davolash. Piodermiya asorat berganda statsionarda davolash. Tibsanqismda va TKDda kuzatish va davolash.Barqaror remissiya. D2 guruhga ko‘chirish.Kasallik chaqirgan moddani bartaraf etish va oqilona ishga joylashtirish.
8. EpidermitlarYiliga
2-marta
Yiliga
2-marta terapevt.
Qonning klinik tahlili, siydikning umumiy tahlili. Biokimyoviy tekshirishlar shox parda o‘tkazuvchanligini va terining bartaraf etuvchi qobiliyatini aniqlash. Allergologik tekshiruv (teri sinamalari). Barcha tekshiruvlar yiliga 2-marta. Poliklinika, TSQ, TKDda umumquvvatlovchi dorilar bilan davolash. Yallig‘lanishg� qarshi surtma dorilar bilan kasallangan joylarni davolash. Profilaktoriyda davolash.Barqaror remissiya va dispanser 2-chi guruhiga o‘tkazish.Kasallikning etiologiyasini bartaraf etish va oqilona ishga joylashtirish.
9. Kandidoz dermatit.Yiliga 4-marta Terapevt, ginekolog – yiliga 2-marta.Qonning klinik tahlili, siydikning umumiy tahlili (yiliga 2-marta). Biokimyoviy va allergologik tekshiruvlar (teri sinamalari), immunologik tekshiruvlar agglyutinatsiya RSK, qon zardobida lizotsimni aniqlash, immunoglobulin miqdori (Biosubstratlar) burunhalkum, siydik, axlat, zararlangan a’zolarda teri tangachasida zamburug‘lar bor-yo‘qligiga ekish.Yiliga 4-marta TSK va TDK sharoitlarda antimikotikdavo. Umumquvvatlovchi davo. Profilaktoriyda davolash.Jarayonning barqarorlashuvi. Barqaror remissiya.Kasallikni chaqirgan biologik moddalar va terini qo‘zg‘atuvchi hamda sensibilizatsiyalovchi kimyoviy moddalarning ta’siri bo‘lmagan ishga oqilona joylashtirish.


Vibratsiya (tebranish) kasalligiga chalingan bemorlarni nevropatolog tomonidan kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

1-darajali ifodalangan vibratsiya kasalligiYiliga 1-marta nevropatologTerapevt, otolaringolog – yiliga 1-marta, ko‘rsatmalar bo‘lganda angioxirurg.Qon, siydikning umumiy tahlili, palleostizimetriya, algezimetriya, sovuq (adrenalin) sinamasi, termometriya, dinamometriya, RVG, EMG, ko‘rsatmalar bo‘lganda suyak-bo‘g‘im sistemasini rentgenda tekshirish.Umum – sog‘lomlashtiruvchi tadbirlar. Medikamentoz va fizioterapevtik davo, uqalash sog‘liqni saqlash shahobchasi (sanatoriy-profilaktoriy), 2 kursi – ixtisoslashgan statsionar, sanatoriy-profilaktoriy chekish, ichishni man etish.Subyektiv shikoyatlar va diagnostik tekshiruv ko‘rsatkichlari�a o‘zgarishlarning kamayishi yoki yo‘qolishi. Ahvolning yaxshilanishi. Ishlash qobiliyatining saqlanishi.Ishlash qobiliyati saqlangan. Vaqtincha yengillashtirilgan ishga 1-2 oyga ko‘chirish (kasbiy kasallik varaqasi bo‘yicha).
2 va 3 darajali ifodalangani.Yiliga
2-marta – nevropatolog.
Terapevt, otolaringolog – yiliga 1-marta, ko‘rsatma bo‘lganda angioxirurg va ortoped.Qon, siydikning umumiy tahlili, pallesteziometriya, algezimetriya, sovuq (adrenal) sinamasi. Termometriya (termografiya), dinamometriya –
yiliga 1-marta, RVG, EMG, suyak- bo‘g‘im sinamasining rentgenografiyasi ko‘rsatma bo‘lganda.
Umumquvvatlovchi tadbirlar medikamentoz va fizioterapevtik davo. 1 kursi ixtisoslashgan stats., 2 kurs sog‘liqni saqlash shohobchasi (sanatoriy- profilaktoriy). Vaqtincha 2 oyga yengillashtiruvchi ish sharoitlariga ko‘chirish (qo‘shimcha haq to‘lanadigan kasallik varaqasi bo‘yicha).Diagnostik tekshiruv ko‘rsatkichlarida subyektiv shikoyatlar va o‘zgarishlarning kamayishi. Ahvolning barqarorlashuvi. Ishlash qobiliyatining saqlanishi.Teng ixtisosli ishga joylashtirish VMEKga ishlash qobiliyatini yo‘qotganlik foizini aniqlash uchun malakasini qayta oshirishga, shu- ningdek nafaqaga chiqish oldi yoshda bo‘lgan shaxslar yuboriladi. Nogironlarning 3 guruhi bo‘lgan bemorlarning qobiliyati turg‘un kamayishi bilan kechuvchi kasb kasalligi bo‘lganda yoki yangi ma- lakani o‘rganishga to‘sqinlik qiluvchi asoratlari mavjud bo‘lganida beriladi.


Kasbga ko‘ra qulog‘i og‘ir bo‘lib qolgan bemorlarni otolaringolog tomonidan dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

1-darajali kasbga doir nevritYiliga
1-marta
LOR, terapevt, nevropatolog.Yiliga 1-marta audimetriya. Arterial bosimni (ABni) o‘lchash.Shovqinga qarshi individual vositalar. Ishlash va dam olish tartibiga rioya qilish. Yiliga 1-marta davo�ash tiklash tadbirlari, tomir, metabolik rag‘batlantiruvchi davo kurslari, ichki quloqning retseptor apparatini sozlovchi vositalar.Quloq og‘irligi zo‘rayishining bo‘lmasligi. ABning me’yorlashuvi.O‘z kasbida ishlashga qodir.
2-darajali kasbga doir koxlear nevrit.Yiliga
2-marta
LOR, terapevt, nevropatolog.Yiliga 2-marta audimetriya. ABni o‘lchash.Shovqinga qarshi individual vositalar. Ishlash va dam olish tartibiga rioya qilish. Yiliga 1-marta davolash tiklash tadbirlari, tomir, metabolik rag‘batlantiruvchi davo kurslari, ichki quloqning retseptor apparatini sozlovchi vositalar.Quloq og‘irligi zo‘rayishining bo‘lmasligi. ABning me’yorlashuvi.O‘z kasbida ishlashga qodir.
3-darajali kasbga doir koxlear nevrit.Yiliga
2-marta.
LOR, terapevt, nevropatolog.6 oyda 1-marta audimetriya, ABni o‘lchash.Yiliga 2-marta davolash-tiklash tadbirlari. Tomir, metabolik, rag‘batlantiruvchi kurslari, ichki quloqning retseptor apparatini sozlovchi vositalar.Ishlab chiqarishda bo‘ladigan jadal shovqin sharoitlarda, harakatlanayotgan mexanizmlar yaqinida va balandlikda ishlashga qobiliyatsiz bo‘ladi.


Ionlashtiruvchi nurlanish manbalari ta’sirida ishlovchilar ustidan
terapevt tomonidan nazorat qilib, dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

O‘tkir nur kasalligining asoratlari:
– yengil darajasi
(1)
Yaqin oradagi 2 yil mobaynida yiliga 2-marta, keyin yiliga 1-marta.Yaqin oradagi 2 yil mobaynida nevropatolog, oftalmolog yiliga 2-marta, keyin esa yiliga 1-marta. Ko‘rsatmalar bo‘lganda boshqa mutaxassislar.Yaqin oradagi 2 yil mobaynida yiliga 2-marta qonning klinik tahlili, keyin esa yiliga 1-marta siydikning umumiy tahlili, qon, bilirubin, lipidlar, transaminazaning biokimyoviy tahlili, ko‘krak qafasi a’zolari rentgenografiyasi yoki flyuorografiya, EKG 1-marta.Ko‘rsatmalar bo‘yicha sanatoriy-profilaktoriy, sanatoriy-kurortlarda davolanish. 3 yil mobaynida umumquvvatlovchi va sanatoriy-kurortlarda davolanish. Keyinchalik ko‘rsatmalar bo‘yicha.Barqaror remissiya, ishlash qobiliyatining saqlanishi.Yaqin 1-2 yilda ionlashtiruvchi nurlanishning ta’sirida ishlamaslik. Keyinchalik ba’zi bir kasblar uchun ishlash haqidagi masala individual tarzda hal qilinadi.
O‘rta (2) yoki og‘ir (3) darajasi.Yaqin 3 yil mobaynida yiliga 3-4-marta, keyin esa yiliga 2-marta.Yaqin 3 yil ichida yiliga 3-4-marta oftalmolog, yiliga 2-marta nevropatolog, otolaringolog.Yaqin oradagi 3 yil mobaynida qonning kengaytirilgan klinik tahlili, qonning biokimyoviy tekshiruvi (bilirubin, ALT va AST-transaminaza).3 yil mobaynida yiliga 1-marta umumquvvatlovchi va sanatoriy-kurortlarda davolanish. Keyinchalik ko‘rsatmalarga ko‘ra.Barqaror remissiya, ayrim kasalliklar belgilari regressi, laborator ko‘rsatkichlarning yaxshilanishi.Ionlashtiruvchi nurlanishning ta’sirida ishlamaslik.


Jismoniy zo‘riqishdan kelib chiqqan periferik nerv sistemasi kasalliklari bilan
og‘rigan bemorlarni vrach-nevropatolog tomonidan dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

Periferik nerv sistemasi:
a) qo‘llar polinevropatiyasi;
b) tunnel sindromlari (kompression nevropatiyalar);
v) bo‘yin-yelka pleksopatiyasi;
g) beldumg‘aza radikulopatiyasi; ) koordinator (muvozanat) nevroz.
Yiliga 1-2-marta Ko‘rsatmalar bo‘yicha: terapevt, travmatolog-ortoped va boshqa mutaxassislar.Qon tahlili, siydikning umumiy tahlili - yiliga 1-marta. Ko‘rs�tma bo‘lsa, umurtqa pog‘onasi rentgenografiyasi.Umumsog‘lomlashtiruvchi tadbirlar, uqalash (massaj) yiliga 2-3-marta. Medikamentoz va fizioterapevtik davolash. Kasallik rosmana ifodalanganda yiliga 1-marta ixtisoslashgan statsionarda, sanatoriy-kurortda davolanish.Barqaror remissiya, vaqtincha ishga qobiliyatsizlikning bo‘lmasligi.Ishlash qobiliyatining saqlanib qolishi. 2 oyga vaqtincha qo‘shimcha haq to‘lanadigan kasallik varaqasiga ko‘chirish. Ishga oqilona joylashtirish. Kasallik tez- tez qaytalanganda, funksiyalar buzilganda VMEKga yuborib, ishlash qobiliyatining yo‘qotganlik foizini yoki nogironlik guruhini aniqlash.


Tayanch-harakat apparatining kasb kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarni
xirurg-travmatolog tomonidan dispanser kuzatib borishning
TAXMINIY SXEMASI

Tayanch-harakat apparati kasalliklari: surunkali miofibrozlar, tendovaginitlar, yelka epikondilitlari, yelka – kurak periartozlari, deformatsiyalovchi artrozlar va boshq.Yiliga 1 -2-marta nevropatolog Ko‘rsatmalar bo‘yicha terapevtQon tahlili, siydikning umumiy tahlili – yiliga 1-marta, EMG, R-grafiya va boshqa tekshiruvlar-ko‘rsatmalarga qarab.Umumsog‘lomlashtiruvchi tadbirlar, DJK, uqalash, dori-darmonlar bilan davolash. Fizioterapevtik davo, sanatoriy-profilaktoriyda davolanish. Zarurat tug‘ilganda-ixtisoslashgan statsionarda davolanish.Jarayonning barqarorlashuviIshga qobiliyat saqlangan. 2 oyga vaqtincha yengillashtirilgan ishga o‘tkazish. Teng malakali ishga o‘tkazishda oqilona ishga joylashtirish sharoitlarida ishlash qobiliyati saqlangan. Ishga oqilona joylashtirishning iloji bo‘lmaganda /oyoq-qo‘llar funksiyalari izdan chiqqanda, bemorning nafaqaga chiqish oldi yoshi/ ishga qobiliyatsizlik foizlarini aniqlash uchun VMEKga yuboriladi.
3.2.2. Tekshirish chog‘ida 3.1.4-bandga muvofiq asosiy masalalar ko‘rib chiqiladi, natijalari 3.1.5-bandga binoan tartibga rasmiylashtiriladi.
3.3.4. Kasb kasalligi (zaharlanish) hodisalarini tekshirishga (bu haqdagi axborot 2.3-bandga binoan navbatdan tashqari xabarnomalar tartibida beriladi) respublika, viloyat, shahar sanepidstansiyalari, zarur bo‘lgan hollarda ilmiy-tekshirish institutlari jalb qilinishi zarur.