O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ilmiy-tadqiqot faoliyatini tashkil etishni takomillashtirish to‘g‘risida” 2002-yil 20-fevraldagi PF-3029-son Farmoniga muvofiq hamda respublikada kutubxonachilik ishlarini yanada rivojlantirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasining tuzilmasi va xodimlarining 250 nafardan iborat cheklangan soni 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Keyingi tahrirga qarang.
kutubxona fondlarini mamlakatimiz va chet el adabiyotlari bilan butlash, mavjud matbaa nashrlari, qo‘lyozmalar va hujjatlarni saqlash, o‘rganish va ilmiy ishlash, ularni muntazam ravishda to‘ldirib borish, umumiy ravishda foydalanish tamoyillariga rioya etish asosida jamiyatning hujjatlar va bibliografik axborotlarga bo‘lgan ehtiyojini qondirish;
O‘zbekiston xalqining milliy-madaniy, ma’naviy merosi, boyligi va qadriyatlarini keng targ‘ib qilish;
respublika kutubxona fondi bo‘yicha ma’lumotlarning yagona elektron bazasini yaratish, xalqaro andozalar asosida zamonaviy metodlar va axborot texnologiyalarini kutubxonachilik ishlariga joriy etish;
xalqaro bibliografik axborotlardan keng ko‘lamda foydalanishni ta’minlash uchun Internet tarmog‘idan foydalanish;
kutubxonachilik ishlari sohasidagi respublika dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirishda qatnashish;
kutubxonashunoslik, bibliografiyashunoslik, kitobshunoslik sohasidagi ilmiy-tadqiqot, metodik ishlarni, yangi axborot texnologiyalarini kutubxonachilik ishlariga tatbiq etishni muvofiqlashtirish va olib borish;
kutubxonachilik sohasida xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, xalqaro kutubxonachilik dasturlarida qatnashish, mutaxassislar, matbaa nashrlari va boshqa hujjatlarni o‘zaro almashish.
Keyingi tahrirga qarang.
3. Matbaa mahsulotlari, audio va videomateriallarning milliy fondini shakllantirishni tubdan yaxshilash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Davlat matbuot qo‘mitasi, axborot mahsulotlari ishlab chiqaruvchilar matbaa materiallarining, shu jumladan ularning audio va multimediy variantlarining (chiqarilishiga ko‘ra) ikkita bepul majburiy nusxasi O‘zbekiston Milliy kutubxonasiga berilishini ta’minlasinlar.
4. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ilmiy-texnika taraqqiyotini Muvofiqlashtirish Kengashi 2003-yilgi Ilmiy tadqiqotlar va texnologik ishlanmalar davlat dasturiga respublikada kutubxonachilik ishlarini avtomatlashtirish va axborot-kutubxona tarmog‘ini yaratish loyihalarini kiritsin.
5. 2002-yil 1-apreldan boshlab O‘zbekiston Milliy kutubxonasi xodimlari ish haqiga 15 foizgacha miqdorda ustama belgilansin.
Milliy kutubxona O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi hamda Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi bilan birgalikda ustama belgilanadigan kutubxona xodimlari ro‘yxatini hamda kutubxona direktori va uning o‘rinbosarlariga ish haqi to‘lash razryadlarini belgilasin.
Keyingi tahrirga qarang.
6. Toshkent shahar hokimligi, O‘zbekiston Respublikasi Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi, Moliya vazirligi va O‘zbekiston Milliy kutubxonasi kutubxonaning binosini joylashtirish bo‘yicha bir oy muddatda taklif kiritsinlar, bunda zamonaviy talablarga javob beradigan zarur sharoitlar yaratilishini nazarda tutsinlar.
7. Milliy kutubxona, Fanlar akademiyasi, O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat ishlari vazirligi hamda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 2010-yilgacha bo‘lgan davrda respublikada kutubxonachilik ishlarini rivojlantirish konsepsiyasini va dasturini uch oy muddatda ishlab chiqsinlar va Vazirlar Mahkamasiga kiritsinlar.
8. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi Davlat budjeti parametrlarini shakllantirishda 2003-yildan boshlab har yili Milliy kutubxona buyurtmanomasiga binoan:
xarid qilish va xalqaro kitob almashish, shuningdek yangi xorijiy kitoblarni sotib olish yo‘li bilan xorijiy hujjatlar fondini shakllantirishga;
avtomatlashtirilgan kutubxona-axborot tarmog‘ini va elektron katalogni zarur darajada saqlash, jahon axborot resurslaridan foydalanish imkoniyatini kengaytirish uchun kutubxonani zamonaviy kompyuterlar va maxsus texnika vositalari bilan jihozlashga mablag‘lar ajratishni nazarda tutsin.
10. Milliy kutubxona Toshkent shahar, Mustaqillik maydoni, 5-uydagi, X. Sulaymonova ko‘chasi, 33-uydagi, Sh. Rashidov shoh ko‘chasi 16-uydagi binolarga joylashtirilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
11. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosarlari R.S. Azimov va Q.S. Karomatov zimmasiga yuklansin.
1. Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasi (keyingi o‘rinlarda Milliy kutubxona deb ataladi) O‘zbekiston Respublikasi davlat kutubxonasi, axborot va madaniy-ma’rifiy muassasa hisoblanadi va kutubxonachilik, bibliografiya, ilmiy-tadqiqot, ilmiy-metodik va axborot faoliyatini amalga oshiradi.
2. Milliy kutubxona O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ilmiy-tadqiqot faoliyatini tashkil etishni takomillashtirish to‘g‘risida” 2002-yil 20-fevraldagi PF-3029-son Farmoniga muvofiq, Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Respublikasi davlat kutubxonasi va Respublika ilmiy-texnika kutubxonasi negizida tashkil etilgan hamda majburiyatlar va tuzilgan shartnomalar bo‘yicha ularning huquqiy vorisi hisoblanadi.
4. Milliy kutubxona o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va farmoyishlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, boshqa qonun hujjatlariga va ushbu Nizomga amal qiladi.
5. Milliy kutubxona jamoat foydalanishi, jamiyatning axborotlarga bo‘lgan ehtiyojini qondirish uchun mo‘ljallangan matn, ovozli yozuvlar yoki tasvirlar holidagi axborotlar qayd etilgan moddiy obyektlarning (keyingi o‘rinlarda hujjatlar deb ataladi) universal fondini to‘plash va saqlashni ta’minlaydi hamda jamiyat, milliy va jahon madaniyati, fani va ta’limni rivojlantirish manfaatlarini ko‘zlab faoliyat ko‘rsatadi.
6. Milliy kutubxona fondlari O‘zbekiston Respublikasi xalqi madaniy boyligining bir qismi sifatida begonalashtirilmaydi va O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq qo‘riqlanish va foydalanishning maxsus rejimida bo‘ladi.
7. O‘quv zallarida Milliy kutubxona fondlaridan va uning ma’lumotlar apparatidan foydalanish, shuningdek axborot manbalarini qidirib topish va tanlashda konsultatsiya yordami ko‘rsatish bepul amalga oshiriladi.
8. Milliy kutubxona O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi bilan kelishgan holda kutubxonadan foydalanish qoidalarini tasdiqlaydi, kutubxona fondlarini va boshqa axborot resurslarini saqlash hamda ulardan foydalanishning maxsus rejimini, shuningdek ulardan foydalanish rejimini belgilaydi.
Alohida qimmatga ega bo‘lgan va nodir nashrlarning saqlanishini ta’minlash maqsadida, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda kutubxonadan foydalanish qoidalarida Milliy kutubxona fondlaridan foydalanishda cheklashlar belgilanishi mumkin. Milliy kutubxonada mavjud bo‘lgan cheklangan tartibda foydalaniladigan hujjatlar to‘g‘risidagi axborotdan hamma foydalanishi mumkin.
9. Milliy kutubxona faoliyatini mablag‘ bilan ta’minlash respublika budjeti va O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa manbalar hisobiga amalga oshiriladi.
10. Milliy kutubxona yuridik shaxs hisoblanadi, alohida mol-mulkka, smetaga, mustaqil balansga, bank muassasalarida hisob raqamlariga, gerbli yumaloq muhrga, burchakli va boshqa shtamplarga ega bo‘ladi.
11. Milliy kutubxonaning joylashgan manzili (pochta manzili): Toshkent shahri, Mustaqillik maydoni, 5-uy.
kutubxona fondlarini mamlakatimiz va chet el adabiyotlari bilan butlash, mavjud matbaa nashrlari, qo‘lyozmalar va boshqa hujjatlarni saqlash, o‘rganish va ilmiy ishlash, ularni muntazam ravishda to‘ldirib borish, umumiy ravishda foydalanish tamoyillariga rioya etish asosida jamiyatning hujjatlar va bibliografik axborotlarga bo‘lgan ehtiyojini qondirish;
O‘zbekiston xalqining milliy-madaniy, ma’naviy merosi, boyligi va qadriyatlarini keng targ‘ib qilish;
respublika kutubxona fondi bo‘yicha ma’lumotlarning yagona elektron bazasini yaratish, xalqaro andozalar asosida zamonaviy metodlar va axborot texnologiyalarini kutubxonachilik ishlariga joriy etish;
xalqaro bibliografik axborotlardan keng ko‘lamda foydalanishni ta’minlash uchun Internet tarmog‘idan foydalanish;
kutubxonachilik ishlari sohasidagi respublika maqsadli dasturlari va boshqa dasturlarni ishlab chiqishda va amalga oshirishda qatnashish;
kutubxonashunoslik, bibliografiyashunoslik, kitobshunoslik sohasidagi ilmiy-tadqiqot, metodik ishlarni muvofiqlashtirish va olib borish hamda kutubxonachilik ishlarida yangi axborot texnologiyalarini qo‘llash;
kutubxonachilik sohasida xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, xalqaro kutubxonachilik dasturlarida qatnashish, mutaxassislar, matbaa nashrlari va boshqa hujjatlarni o‘zaro almashish.
dunyoviy bilimlarning keng ko‘lamini, O‘zbekiston xalqi ma’naviy merosini aks ettiruvchi hujjatlarning universal fondini butlash, saqlash va uni jamoat foydalanishiga taqdim etish;
foydalanuvchilarga kutubxona va axborot xizmati, shu jumladan ma’lumotnoma-bibliografik xizmatlar ko‘rsatish;
axborot mahsulotlari ishlab chiqaruvchilar tomonidan hujjatlarning ikkita bepul majburiy nusxalari asosida, shuningdek hujjatlarni sotib olish, kitoblarni o‘zaro (shu jumladan xalqaro) almashish yo‘li bilan hamda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa xilda olish asosida milliy hujjatlarning eng to‘liq fondini shakllantirish, uning doimiy saqlanishini ta’minlash;
ulkan madaniy, ilmiy va badiiy qimmatga ega bo‘lgan xorijiy hujjatlar fondini shakllantirish va uning saqlanishini ta’minlash, O‘zbekiston to‘g‘risidagi hujjatlarni ustuvor tarzda butlash, saqlash va hisobga olib borish;
tarix va madaniyat yodgorliklariga mansub nashrlar va kolleksiyalarning O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq hisobga olinishi va saqlanishini ta’minlash;
milliy hujjatlarning davlat bibliografik hisobini olishda qatnashish, bibliografik, referativ va umumiy-tahliliy axborot manbalarini yaratish;
milliy bibliografiya manbalarini yaratish yo‘li bilan O‘zbekiston Respublikasi to‘g‘risida, uning hududida va tashqarisida chiqqan barcha hujjatlarning bibliografik hisobini tashkil etish va yuritish;
turli axborot manbalaridagi kataloglar va kartotekalar tizimi yordamida Milliy kutubxona fondlarini ilmiy ishlab chiqish va ochib berish;
milliy yig‘ma elektron katalogni, axborot bazalarini va ma’lumotlar banklarini shakllantirish, ulardan, shuningdek boshqa milliy hamda xorijiy axborotlar resurslaridan foydalanishni tashkil etish, axborot almashishda qatnashish;
hujjatlarning, shu jumladan milliy hujjatli merosga, tarix va madaniyat yodgorliklariga mansub hujjatlarning holatini tekshirishni, tavsiflashni, konservatsiyalash va ta’mirlashni amalga oshirish;
kutubxonachilik ishlari, bibliografiya, kitob ishlari sohasida va boshqa turdosh sohalarda ilmiy-tadqiqot va ilmiy-metodik ishlarni olib borish, boshqa kutubxonalarga metodik yordam ko‘rsatish;
xorijiy kutubxonalar, boshqa tashkilotlar bilan kutubxonachilik ishlari sohasida xalqaro hamkorlikni ta’minlash.
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga va ushbu Nizomda belgilangan asosiy vazifalarga muvofiq o‘z faoliyatining mazmuni va aniq shakllarini belgilash;
belgilangan tartibda noshirlik va poligrafiya faoliyatini amalga oshirish, kitoblarning kimoshdi savdolarini o‘tkazish, pulli xizmatlar ko‘rsatish, shuningdek kutubxonaning asosiy vazifalarini bajarishga yo‘naltirilgan boshqa faoliyat turlarini amalga oshirish;
kutubxonadan foydalanuvchilar tomonidan yetkazilgan zararning turlarini va undirish miqdorlarini O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga va kutubxonadan foydalanish qoidalariga muvofiq belgilash;
o‘z fondlaridan, ularning to‘liqligi va butligiga xilof yetkazmasdan hujjatlarning ortiqcha soni va nusxalarini hujjatlarni hisobdan chiqarish tartibi to‘g‘risidagi Vazirlar Mahkamasi bilan kelishilgan yo‘riqnomaga muvofiq chiqarish va sotish. Kutubxona faoliyatini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan mol-mulkni xarid qilish yoki ijaraga olish;
yuridik va jismoniy shaxslar bilan shartnomalar asosida kutubxona fondlaridan foydalanish shartlarini belgilash;
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasida va chet ellarda asosiy faoliyat sohasi bo‘yicha uyushmalar, jamiyatlar, fondlar va boshqa tashkilotlarni ta’sis etishda va ularning ishlarida qatnashish;
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda kutubxona fondlarini to‘plash, saqlash va ulardan foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish;
yuridik va jismoniy shaxslarga hujjatlarni identifikatsiya qilish bo‘yicha konsultatsiyalar berish, hujjatlarni, shu jumladan milliy hujjatli merosga, tarix va madaniyat yodgorliklariga mansub hujjatlarni ekspertizadan o‘tkazish va baholash.
15. Milliy kutubxona faoliyatiga O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tayinlanadigan direktor rahbarlik qiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi bilan kelishgan holda kutubxonani butlash sohasini tasdiqlaydi;
kutubxonaning shtatlar ro‘yxatini, uning tarkibiy bo‘linmalari to‘g‘risidagi nizomlarni tasdiqlaydi;
Vazirlar Mahkamasi bilan kelishgan holda direktor o‘rinbosarlarini va ilmiy kotibni lavozimga tayinlaydi;
kutubxona xodimlarini belgilangan tartibda lavozimga tayinlaydi va lavozimdan ozod qiladi, ularning vazifalarini belgilaydi, ular bilan mehnat shartnomalari (kontraktlari) tuzadi;
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq kutubxona xodimlarini rag‘batlantirish chora-tadbirlarini ko‘radi va ularga nisbatan intizomiy jazo choralarini qo‘llaydi;
belgilangan tartibda kutubxona mol-mulki va mablag‘larini tasarruf etadi, ishlab chiqarish va ijtimoiy vazifalarni hal etish uchun kutubxona resurslaridan samarali foydalanishni ta’minlaydi;
kutubxonaning moddiy-texnika bazasini zarur darajada saqlash va rivojlantirish, kutubxona foydalanuvchilari va xodimlari uchun zarur shart-sharoitlar yaratish chora-tadbirlarini belgilangan tartibda amalga oshiradi, kutubxona fondlari va ma’lumotnomalar apparati, alohida qimmatli va nodir kolleksiyalar to‘plamlari, shuningdek binolar, inshootlar, asbob-anjomlar, kutubxonaning boshqa mol-mulki saqlanishi va ulardan zarur darajada foydalanilishi uchun javob beradi.
17. Milliy kutubxonada maslahatlashuv organi sifatida yetakchi olimlar, kutubxona va boshqa ilmiy tashkilotlar mutaxassislaridan shakllantiriladigan ilmiy kengash tuziladi. Kutubxona direktori ilmiy kengash raisi hisoblanadi, u ilmiy kengash to‘g‘risidagi nizomni, ilmiy kengash faoliyatini tartibga soluvchi boshqa hujjatlarni hamda uning tarkibini tasdiqlaydi.
18. Milliy kutubxonaning binosi, inshootlari, kutubxona fondlari, boshqa mol-mulklari davlat mulki hisoblanadi, kutubxonaning tezkor boshqaruvida bo‘ladi va ularning biron-bir tarzda begonalashtirilishi, xususiylashtirilishi va garovga berilishi mumkin emas.
Milliy kutubxona egallab turgan yer uchastkalari qonunchilikka muvofiq uning doimiy foydalanishida bo‘ladi.
kutubxona yuridik va jismoniy shaxslarning sovg‘a, ehson shaklida, shuningdek vasiyatnoma, shartnoma bo‘yicha yoki O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa asoslarda olinadigan mol-mulkka egalik qilishni, undan foydalanish va uni tasarruf etishni qonunda belgilangan doirada amalga oshiradi.
20. Milliy kutubxonaning kutubxona fondlariga hujjatlarni qabul qilish, hisobga olish, berish va ulardan chiqarish qonunchilikka muvofiq amalga oshiriladi.
asosiy va O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida va ushbu Nizomda nazarda tutilgan boshqa faoliyatdan olingan daromadlar;
ixtiyoriy ehsonlar, kutubxonaga vasiyat qilingan mablag‘lar, shuningdek kutubxona foydasini ko‘zlab o‘tkaziladigan xayriya tadbirlaridan olingan mablag‘lar hisobiga shakllantiriladi.
22. Milliy kutubxonaning tuzilmasi, shtatlari, xodimlarining soni, xodimlar mehnatiga haq to‘lash shakllari va miqdorlari ushbu maqsadlar uchun kutubxonaga davlat budjetidan ajratiladigan mablag‘lar, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa manbalardan olingan mablag‘lar doirasida belgilanadi. Milliy kutubxona xodimlariga stavkalar va maoshlar budjet tashkilotlari xodimlari mehnatiga haq to‘lash bo‘yicha Yagona tarif setkasi asosida belgilanadi.
23. Milliy kutubxonani tugatish O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.