Sud amaliyotida yuzaga kelgan masalalar munosabati bilan “Sudlar to‘g‘risida”gi Qonunning 17-moddasiga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi qaror qiladi:
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi tomonidan qabul qilingan quyidagi qarorlarga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin:
1. Oliy sud Plenumining 1992-yil 13-noyabrdagi 5-sonli (Oliy sud Plenumining 1998-yil 11-sentabrdagi 24-sonli hamda 2002-yil 14-iyundagi 11-sonli qarorlariga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Fuqarolik holati dalolatnomalari yozuvlaridagi xatoliklarni belgilashni tartibga soluvchi qonunchilikni sudlar tomonidan qo‘llanishi haqida”gi qarorining 9-bandi quyidagi tahrirda bayon qilinsin:
“Tug‘ilganlik haqidagi tiklangan yozuvda tug‘ilganlik sanasi xato ko‘rsatilgan bo‘lsa, uning xatoligini tasdiqlovchi yozma va boshqa dalillar asosida sud tiklangan fuqarolik holati dalolatnomalari yozuvlarini bekor qiladi”.
2. Oliy sud Plenumining 1996-yil 19-iyuldagi 18-sonli (Oliy sud Plenumining 1998-yil 11-sentabrdagi 24-sonli hamda 2002-yil 14-iyundagi 11-sonli qarorlariga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Fuqarolarning huquqlari va erkinliklarini buzadigan xatti-harakatlar va qarorlar ustidan keltirilgan shikoyatlarni sudlarda ko‘rish amaliyoti to‘g‘risida”gi qarorining:
“Fuqaro o‘zining huquqlari va erkinliklarini buzadigan xatti-harakatlar (qarorlar) ustidan bevosita sudga yoki bo‘ysinuv tartibida yuqori organga, mansabdor shaxsga O‘zbekiston Respublikasi FPKning 269-270-moddalarida belgilangan tartib va muddatda shikoyat bilan murojaat qilishga haqli”.
3. Oliy sud Plenumining 1996-yil 20-dekabrdagi 42-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 11-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Fuqarolik ishlari bo‘yicha sud xarajatlarini va jinoyat ishlari yuzasidan sud chiqimlarini undirish amaliyoti to‘g‘risida”gi qarorining:
“Sudlarga tushuntirilsinki, O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik Protsessual Kodeksi 110-moddasining 2-qismiga muvofiq, faqatgina jismoniy shaxs davlat bojini to‘lashdan ozod qilinishi mumkin. Davlat daromadiga undiriladigan sud xarajatlarini to‘lashni kechiktirish, bo‘lib-bo‘lib to‘lash, shuningdek, ularning miqdorini kamaytirish esa jismoniy shaxslarga ham, yuridik shaxslarga ham qo‘llanilishi mumkin”.
4. Oliy sud Plenumining 1998-yil 17-apreldagi 13-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 11-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Sudning hal qiluv qarori haqida”gi qarorining ruscha matnini 10-bandining birinchi xatboshisidagi ikkinchi jumla “V to je vremya sud ne vprave po svoyey initsiative, bez soglasiya istsa, izmenit predmet i osnovaniye iska, za isklyucheniyem sluchayev, kogda eto predusmotreno zakonom.” chiqarilsin.
5. Oliy sud Plenumining 1998-yil 11-sentabrdagi 22-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 11-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Sudlar tomonidan nikohdan ajratish haqidagi ishlarni ko‘rishda qonunlarni qo‘llash amaliyoti to‘g‘risida”gi qarorining:
6. Oliy sud Plenumining 2000-yil 28-apreldagi 7-sonli (Oliy sud Plenumining 2003-yil 19-dekabrdagi 20-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Ma’naviy zararni qoplash haqidagi qonunlarni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi qarorining:
“Sudlar shuni nazarda tutishlari lozimki, qarz shartnomasidan kelib chiqqan majburiyat, pul majburiyati bo‘lib, uni bajarmaganlik uchun javobgarlik O‘zbekiston Respublikasi FKning 327-moddasida belgilanganligi sababli qarz oluvchining shartnoma bo‘yicha majburiyatni buzganligi qarz beruvchining ma’naviy zararni qoplash huquqini istisno etadi”.
7. Oliy sud Plenumining 2000-yil 22-dekabrdagi 33-sonli (Oliy sud Plenumining 2003-yil 19-dekabrdagi 20-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Meros huquqiga oid qonunlarni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi qarori:
19-bandining birinchi xatboshisidagi ikkinchi jumla “Meros tarkibiga kirgan ko‘chmas mulkni, ya’ni uy-joy va kvartiralarga nisbatan imtiyozli huquqni amalga oshirishda boshqa merosxo‘rlarning meros mulkidagi hissalarining miqdori, ularning boshqa uy-joy bilan ta’minlanganligi holatini inobatga olib, FKning 223-moddasi talabi doirasida hal etiladi.” chiqarilsin.
8. Oliy sud Plenumining 2001-yil 1-iyundagi 6-sonli “Otalikni belgilash haqidagi ishlarni ko‘rishda sudlar tomonidan qonunlarning tatbiq etilishi to‘g‘risida”gi qarorining:
“Ota-ona va bolalarning o‘zaro huquq hamda majburiyatlari farzandlar dunyoga kelishi bilan vujudga kelishini nazarda tutib, otalikni belgilash to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rib chiqishda sud bolaning kelib chiqishini aniqlashi, bunda javobgar bolaning onasi bilan birgalikda yashaganligi, ularning umumiy ro‘zg‘or yuritishganligi yoki bolani birgalikda tarbiyalaganliklari, yoinki moddiy jihatdan ta’minlaganliklari yoxud javobgar o‘z otaligini tan olganligini mavjudligiga e’tibor berishi lozim”.
9. Oliy sud Plenumining 2003-yil 19-dekabrdagi 18-sonli “Mehnat vazifalarini bajarishi munosabati bilan xodimning hayoti va sog‘lig‘iga yetkazilgan zararni qoplashga oid nizolar bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi qarorining:
a) 1-bandidagi “Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 1-fevraldagi 48-sonli qarori” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2005-yil 11-fevraldagi 60-sonli qarori” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
d) 13-bandining birinchi xatboshisidagi “19 — 21” raqamlari “22 — 25”, to‘rtinchi xatboshidagi “20” raqami “23” raqami bilan;
10. Oliy sud Plenumining 1995-yil 27-oktabrdagi 21-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar bilan qonunga xilof ravishda muomala qilishga oid jinoyat ishlari bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi qarorining:
a) 7-bandining ikkinchi xatboshisi “1998-yil 22-maydagi” degan so‘zlaridan so‘ng “hamda 2000-yil 31-iyuldagi 283-sonli” so‘zlari bilan to‘ldirilsin;
b) o‘zbekcha matni 11-bandidagi “sud-ximiyaviy” so‘zlari “sud-kimyoviy” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) 12-bandining birinchi xatboshisi “1998-yil 22-may 3-sonli” degan so‘zlaridan so‘ng “hamda 2000-yil 31-iyuldagi 283-sonli” so‘zlari bilan to‘ldirilsin;
g) 14-bandidagi “O‘zbekiston Respublikasining 1992-yil 9-dekabrdagi “Surunkali alkogolizm yoki giyohvandlikka mubtalo bo‘lgan bemorlarni majburiy davolash to‘g‘risida”gi qonuniga” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasining 1992-yil 9-dekabrdagi “Surunkali alkogolizm, giyohvandlik yoki zaxarvandlikka mubtalo bo‘lgan bemorlarni majburiy davolash to‘g‘risida”gi qonuniga” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
“Sudlarning e’tibori hukmlarning ashyoviy dalillarni yo‘q qilish qismi ijrosi bo‘yicha doimiy nazoratni amalga oshirish zarurligiga qaratilsin”.
11. Oliy sud Plenumining 1996-yil 20-dekabrdagi 37-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Transport vositalarini olib qochish ishlari bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi qarori:
12. Oliy sud Plenumining 1996-yil 20-dekabrdagi 38-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Respublika sudlari tomonidan ommaviy tartibsizliklar uchun javobgarlik to‘g‘risidagi qonunlarni qo‘llash amaliyoti bilan bog‘liq ayrim masalalar to‘g‘risida”gi qarori:
3-bandidan “Ommaviy tartibsizliklar, qirg‘in qilishlar va o‘t qo‘yishlarning tashkilotchilari, faol ishtirokchilariga, jamoat tartibini saqlash bo‘yicha o‘z xizmat vazifalarini bajarayotgan hokimiyat vakillarining va boshqa shaxslarning hayoti, sog‘lig‘i, or-nomusi va qadr-qimmatiga tajovuz etuvchi, milliy va irqiy teng huquqlilikni buzishga dalolat qiluvchi shaxslarga qattiq jazo choralari qo‘llanilmog‘i kerak.” jumlasi chiqarilsin.
Oldingi tahrirga qarang.
(13-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2014-yil 23-maydagi 07-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan)
14. Oliy sud Plenumining 1997-yil 22-avgustdagi 12-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli hamda 2004-yil 24-sentabrdagi 15-sonli qarorlariga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Sudlar tomonidan jinoyat ishlarini birinchi bosqich sudida muhokama etish jarayonida protsessual qonunchilikka rioya qilinishi to‘g‘risida”gi qarori:
“Sudlarga tushuntirilsinki, sud tergovi tamomlanganidan so‘ng taraflar muzokara so‘zlaridan keyin ularning har biri boshqa tarafning nutqlari yuzasidan e’tirozlari bo‘lsa yana bir martadan so‘zga chiqishlari mumkin. So‘nggi e’tiroz bildirish huquqi hamisha himoyachi va sudlanuvchiga beriladi. (JPKning 449-moddasi)”.
15. Oliy sud Plenumining 1998-yil 17-apreldagi 11-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli hamda 2002-yil 25-oktabrdagi 28-sonli qarorlariga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Iqtisodiyot sohasidagi jinoiy ishlar bo‘yicha sud amaliyotida yuzaga kelgan ayrim masalalar to‘g‘risida”gi qarori:
“Nazorat qilinmaydigan foyda (daromad) olish maqsadida ro‘yxatdan o‘tishdan bo‘yin tovlab, savdo yoki vositachilik faoliyati bilan shug‘ullanish harakatini Jinoyat kodeksining 188-moddasi bilan tasniflashda shaxsning ma’muriy jazo qo‘llanilgandan keyin yana ro‘yxatdan o‘tishdan bo‘yin tovlab ancha miqdorda savdo yoki vositachilik faoliyati bilan shug‘ullanganligi holati aniqlanishi zarur. Olingan foyda ko‘p yoki juda ko‘p miqdorni tashkil qilgan holatda shaxsning harakati tegishliligicha Jinoyat kodeksining 188-moddasi 2 yoki 3-qismlarining tavsiflash belgilari bilan malakalanadi”.
16. Oliy sud Plenumining 1998-yil 11-sentabrdagi 21-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Jinoiy harakatlar oqibatida yetkazilgan moddiy zararni qoplash masalasiga doir sud amaliyoti to‘g‘risida”gi qarori:
17. Oliy sud Plenumining 2000-yil 28-apreldagi 8-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Valyuta qimmatliklarini qonunga xilof ravishda olish yoki o‘tkazishga doir ishlar yuzasidan sud amaliyoti to‘g‘risida”gi qarori:
ruscha matnini muqaddimaning birinchi xatboshisidagi “dopolnitelnoy meru nakazaniya v vide konfiskatsii imushestva i” so‘zlari chiqarilsin.
18. Oliy sud Plenumining 2000-yil 15-sentabrdagi 21-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Voyaga yetmaganlarning jinoyatlari haqidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi qarori:
“Sudlarga ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan yoki uncha og‘ir bo‘lmagan jinoyatni birinchi marta sodir etgan voyaga yetmagan shaxslarga hamda ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan jinoyatni takroran sodir etgan voyaga yetmagan shaxslarga nisbatan JK 88-moddasida ko‘rsatib o‘tilgan majburlov choralarini kengroq qo‘llanishi uqtirilsin”.
19. Oliy sud Plenumining 2000-yil 15-sentabrdagi 23-sonli (Oliy sud Plenumining 2003-yil 19-dekabrdagi 20-sonli qaroriga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Harbiy xizmatni o‘tash tartibiga qarshi jinoyatlarga oid ishlarni ko‘rish bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi qarori:
“Harbiy xizmatchi dezertirlik sodir eta turib, qonunga xilof ravishda harbiy xizmatni o‘tashni tugatadi va o‘zini harbiy xizmat munosabatlari doirasidan chetga olishga intiladi. Subyekt (shaxs) harbiy xizmatdan bo‘yin tovlash maqsadida harbiy qism yoki xizmat joyini tark etgan paytdan boshlab dezertirlik jinoyati tugallangan hisoblanadi va shu paytdan javobgarlikka tortish muddatini hisoblash boshlanadi. Bunday maqsad mavjud bo‘lganda o‘zboshimchalik bilan o‘z joyida bo‘lmaslikning davomiyligi ahamiyat kasb etmaydi.”;
“Sudlarga tushuntirilsinki, sud, sudlanuvchiga jazo turini tayinlash paytida uning hukm chiqarilgunga qadar belgilangan tartibda harbiy xizmatdan bo‘shatilganligini va shaxsini hisobga olib, unga nisbatan JKning 46-moddasida ko‘rsatilgan axloq tuzatish ishlari jazosini qo‘llash huquqiga ega.”;
“Uch yildan ortiq bo‘lmagan muddatga ozodlikdan mahrum qilish turidagi jazoni tayinlash paytida, sud ishning holatlari va sudlanganning shaxsini inobatga olib, muddatli xizmat harbiy xizmatchilariga intizomiy qismga yuborish, JKning 47-moddasida ko‘rsatilgan harbiy xizmatchilarga esa ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan jinoyat yoki og‘ir oqibatlarni keltirib chiqarmagan ehtiyotsizlik orqasida sodir etilgan jinoyat uchun xizmat bo‘yicha cheklash jazolarini qo‘llash huquqiga ega”.
20. Oliy sud Plenumining 2001-yil 1-iyundagi 5-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli, 2003-yil 19-dekabrdagi 20-sonli, 2004-yil 24-sentabrdagi 15-sonli hamda 2006-yil 3-fevraldagi 5-sonli qarorlariga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Jinoyat ishlarini apellatsiya, kassatsiya va nazorat tartibida ko‘rish amaliyoti haqida”gi qarori:
j) 3-bandining birinchi xatboshisidagi “apellatsiya,” so‘zi va “4972, 4976, 4979” raqamlari chiqarilsin;
“Agar, birinchi instansiya sudi tomonidan yo‘l qo‘yilgan kamchiliklarni to‘ldirish va protsessual qonun buzilishlarini bartaraf etish imkoniyati bo‘lsa, kassatsiya va nazorat instansiyasi sudlari qisman sud tergovi o‘tkazish va hukmga o‘zgartirishlar kiritishga haqlidir.”;
21. Oliy sud Plenumining 2001-yil 2-noyabrdagi 25-sonli (Oliy sud Plenumining 2002-yil 14-iyundagi 10-sonli hamda 2004-yil 21-maydagi 6-sonli qarorlariga asosan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) “Jinoiy jazolarning liberallashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslari hamda Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish haqidagi O‘zbekiston Respublikasi qonunini sud amaliyotida qo‘llash haqida”gi qarori
“Jinoyat kodeksining 85-moddasiga kiritilgan voyaga yetmay turib ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan, ehtiyotsizlik orqasida sodir etilgan jinoyat yoki qasddan uncha og‘ir bo‘lmagan jinoyat sodir etgan shaxslarga nisbatan ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo tayinlanmaslik haqidagi qonun talabi, shu toifadagi bir necha jinoyatlar sodir qilingan hollarda, shuningdek, bir necha hukm yuzasidan jazo tayinlanganda ham tatbiq etiladi. Agar voyaga yetmagan shaxs tomonidan sodir etilgan jinoyatlardan birortasi boshqa tasnifga taalluqli bo‘lsa (JK 15-moddasi 4, 5-qismlari), bu qoida tatbiq etilmaydi”.
22. Oliy sud Plenumining 2002-yil 25-oktabrdagi 26-sonli “Tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq jinoyat va ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyotining ayrim masalalari haqida”gi qarori: