“Energiyadan oqilona foydalanish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 15-moddasiga muvofiq, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Qonunlarning havolaki normalarini amalga oshirishga qaratilgan normativ-huquqiy va boshqa hujjatlarni ishlab chiqish rejalarini tasdiqlash to‘g‘risida” 2013-yil 15-iyuldagi PQ-2003-son qarorini bajarish yuzasidan Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
2. “O‘zdavneftgazinspeksiya”, “O‘zbekneftgaz” MXK manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda qonun hujjatlariga mazkur qarordan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsinlar.
Vazirliklar va idoralar o‘zlari tomonidan qabul qilingan o‘z normativ-huquqiy hujjatlarni bir oy muddatda ushbu qarorga muvofiqlashtirsinlar.
3. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari G‘.I. Ibragimov zimmasiga yuklansin.
Oldingi tahrirga qarang.
1. Mazkur Qoida “Energiyadan oqilona foydalanish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq ishlab chiqilgan hamda qonunchilikka muvofiq, tashkiliy-huquqiy shakllari va mulkchilik shakllaridan qat’i nazar, yuridik shaxslar tomonidan neftni qayta ishlash mahsulotlaridan foydalanish tartibini belgilaydi.
(1-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
Neftni qayta ishlash mahsulotlarining yetkazib beruvchilari va iste’molchilari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar ilovaga asosan sxema bo‘yicha amalga oshiriladi.
avtomatik quyish estakadasi — avtomobil tsisternalariga neft mahsulotlari quyish operatsiyalari bajarilishini ta’minlaydigan qurilmalar bilan jihozlangan inshoot;
avtomatik to‘kish estakadasi — avtomobil tsisternalaridan neft mahsulotlarini to‘kish operatsiyalari bajarilishini ta’minlaydigan qurilmalar bilan jihozlangan inshoot;
sifatini tiklash (tuzatish) — konditsiya talablariga javob bermaydigan neft mahsulotlarining sifat ko‘rsatkichlarini, tegishli sifat zaxirasi bo‘lgan shu markali konditsiyali neft mahsulotlari bilan aralashtirish hisobiga, talab darajasiga yetkazish;
temir yo‘l to‘kish-quyish estakadasi — neft mahsulotlarini temir yo‘l tsisternalaridan to‘kish yoki (va) ularni temir yo‘l tsisternalariga quyish operatsiyalari bajarilishini ta’minlaydigan to‘kish-quyish qurilmalari bilan jihozlangan maxsus temir yo‘llardagi inshoot;
sifat zaxirasi — haqiqiy sifat ko‘rsatkichlari va normativ sifat ko‘rsatkichlari qiymatining tafovuti bo‘yicha aniqlanadigan miqdori;
neft mahsulotining sifati — neft mahsulotining belgilangan maqsadga muvofiq muayyan ehtiyojlarni qondirishga yaroqligini ta’minlaydigan xususiyatlar majmui;
konditsiyali neft mahsuloti — normativ hujjatning barcha talablarini qanoatlantiradigan neft mahsuloti;
neft mahsuloti — uglevodorod (neft, gaz kondensati, tabiiy gaz va boshqalar) yoki organik sintez xomashyosining boshqa turlarini qayta ishlashda olinadigan tayyor mahsulot;
ishlatilgan neft mahsuloti — normativ hujjatlar bilan belgilab berilgan belgilangan muddatda ishlatilgan yoki foydalanish jarayonida sifatini yo‘qotgan va jihozlarning ish tizimidan (neft moyi) to‘kilgan, shuningdek tozalash inshootlari va tarkibida neft bo‘lgan suvlardan chiqarib olinadigan (neftli yuvib tozalash suyuqligi, neft va neft mahsulotlari aralashmasi) saqlash va tashish vositalarini yuvib tozalash, tozalash uchun foydalanishda o‘zining foydalanish xususiyatlarini yo‘qotgan neft mahsuloti;
konditsiya talablariga javob bermaydigan neft mahsuloti — normativ hujjatlar talablarini qanoatlantirmaydigan neft mahsuloti;
neft mahsulotini yetkazib beruvchi — iste’molchiga neft mahsuloti yetkazib berishni amalga oshiradigan neft mahsuloti mulkdori yoki uning tomonidan vakolat berilgan shaxs;
neft mahsuloti iste’molchisi — maqsadli ravishda foydalanish uchun yetkazib beruvchidan neft mahsulotini sotib oladigan yuridik shaxs;
sifat ko‘rsatkichi — neft mahsulotini yaratish va foydalanish yoki iste’mol qilishning muayyan shartlariga muvofiq ravishda ko‘rib chiqiladigan neft mahsulotining sifatini tashkil qiladigan uning bir yoki bir nechta xususiyatlarining miqdoriy tavsifi.
Oldingi tahrirga qarang.
(4-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 12-iyundagi 444-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 14.06.2018-y., 09/18/444/1353-son)
5. Neft mahsulotlaridan foydalanishning asosiy yo‘nalishlari va hajmlari Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 28-iyundagi 124-son qarori bilan tasdiqlangan Moddiy balanslarni ishlab chiqish va tasdiqlash uchun kiritish tartibi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq ishlab chiqiladigan va tasdiqlanadigan moddiy balanslarda belgilanadi.
6. Davlat ehtiyojlari, uzoq muddat saqlash korxonalari, ishlab chiqaruvchilarning ichki tarmoqlari ehtiyojlari, iste’molchilar uchun neft mahsulotlarini sotish birjalar va kim oshdi savdolarida to‘g‘ridan to‘g‘ri shartnomalar, komissiya shartnomalari bo‘yicha, shuningdek eksportga sotish Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qarori bilan tasdiqlangan Moddiy-texnika resurslarining strategik turlarini sotishning maxsus tartibi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
7. Neft mahsulotlarini sotish va ulardan foydalanish bo‘yicha qonun hujjatlariga va boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga rioya etilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Energetika vazirligi huzuridagi Neft mahsulotlari va gazdan foydalanishni nazorat qilish inspeksiyasi tomonidan amalga oshiriladi.
(6-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 24-iyundagi 520-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 25.06.2019-y., 09/19/520/3332-son)
8. Neft mahsulotlarini yetkazib berish yoki oldi-sotdi shartnomasi bo‘yicha yetkazib beruvchilar beradilar, oluvchilar esa qabul qiladilar, shartnomada ko‘rsatilgan ikkala tomonlarning huquqlari, majburiyatlari va javobgarligidan tashqari quyidagilar kelishib olinishi kerak: berish va qabul qilish shoxobchalari, ikkala tomon vakillarining ishtirok etishining zaruriyati, namuna olish joyi va metodi, o‘lchash metodining nisbiy xatolik chegaralari ko‘rsatilgan holda neft mahsulotlari miqdorini o‘lchash metodlari, Inkoterms (franko-zavod, franko-tashuvchi va boshqalar) qoidalarini qo‘llash.
9. Neft mahsulotlarini berish va qabul qilish texnologiyasi neft mahsuloti yetkazib beriladigan va yuklab jo‘natiladigan transport vositalarining turiga, to‘kish-quyish operatsiyalarining jadalligiga, iqlim sharoitlariga va neft mahsulotlarining fizikaviy-kimyoviy xossalariga bog‘liq bo‘ladi.
temir yo‘l vagonlari-tsisternalariga va konteyner-tsisternalariga — maxsus estakadalarda, alohida ustunlar yoki to‘kish qurilmalari orqali;
avtomobil tsisternalariga va konteyner-tsisternalariga — quyish stansiyalarida, avtoestakadalarda alohida ustunlar orqali;
bochkalar, bidonlar va boshqa idishlarga — quyish va qadoqlash bo‘limlari orqali amalga oshirilishi kerak.
Statsionar to‘kish-quyish qurilmalari mavjud bo‘lmaganda neft mahsulotlarini qabul qilish va berish bo‘yicha operatsiyalarning maxsus ko‘chma haydash vositalari tomonidan bajarilishiga yo‘l qo‘yiladi.
11. Neft mahsulotlarini berish va qabul qilishda ularning miqdori yetkazib berish yoki oldi-sotdi shartnomasida ko‘rsatilgan o‘lchash metodlari bilan hamda sifat tavsifini muayyan neft mahsulotiga belgilangan normativ hujjat bilan aniqlanadi.
12. Neft mahsulotlarini berish “GOST 1510-84 (keyinchalik — GOST 1510) Neft va neft mahsulotlari. Markirovkalash, o‘rash, transport vositasida tashish va saqlash”ga, transportning har bir turida amalda bo‘lgan yo‘riqnomalar, qoidalarga muvofiq tayyorlangan hamda qiyoslash sertifikatiga ega bo‘lgan temir yo‘llar, avtomobil tsisternalari va ixtisoslashtirilgan konteyner-tsisternalarda, shuningdek kichik iste’mol idishlarida amalga oshiriladi.
13. Neft, mazut, moylar, bitum va fizikaviy-kimyoviy xossalari ularga o‘xshash neft mahsulotlarini “Benzin” trafaret yozuviga ega bo‘lgan tsisternalarga berishga yo‘l qo‘yilmaydi.
15. Aviatsiya texnikasida foydalaniladigan neft mahsulotlari alohida tanlangan tsisternalarga beriladi. Ushbu tsisternalarga boshqa neft mahsulotlarini berishga ruxsat berilmaydi.
16. Neft mahsuloti neft mahsulotining markasi va massasi ko‘rsatilgan holda belgilangan shakllardagi temir yo‘l yoki tovar-transport nakladnoyi, shuningdek sifat pasporti va muvofiqlik sertifikati bilan birga beriladi.
17. Neft mahsulotlarini qabul qilish jarayonida yuklash miqdori va sifatining jo‘natish hujjatlariga nomuvofiqligi aniqlanganda idoraviy texnikaviy normalar va qoidalar bilan belgilangan tegishli hujjatlar rasmiylashtiriladi.
18. Neft mahsulotlari omborlari, temir yo‘l va avtomobil to‘kish-quyish estakadalari, quyiladigan, qadoqlanadigan, tarqatiladigan va boshqa binolar, inshootlar hamda asbob-uskunalar amaldagi qurilish normalari, qoidalari va standartlari talablariga javob berishi kerak.
19. Neft mahsulotlarini berish va qabul qilishda Davlat reyestriga kiritilgan va qiyoslash sertifikatlariga ega bo‘lgan, belgilangan tartibda qo‘llashga ruxsat berilgan asbob-uskunalar va o‘lchov vositalaridan foydalanilishi kerak.
20. Qiyoslashdan va davlat metrologiya attestatsiyasidan o‘tmagan o‘lchov vositalaridan foydalanish taqiqlanadi.
21. Neftni qayta ishlash zavodlarida va neft bazalarida temir yo‘l vagonlari-tsisternalari (konteyner-tsisternalar)da tashiladigan neft mahsulotlarini berish va qabul qilish operatsiyalari, qoidaga ko‘ra, maxsus bir va ikki tomonlama estakadalar, quyish yoki to‘kish qurilmalari, tozalash va havo-vakuumli kollektorlar, mazut va moylar uchun oraliq rezervuarlar, neft mahsulotini hisobga olish bog‘lanmalari, qizdirish priborlarini ko‘tarish va tushirish hamda tsisternalarni maydonlar bo‘ylab ko‘chirish vositalari bilan jihozlangan kirish yo‘li mavjud bo‘lgan temir yo‘llarda amalga oshirilishi kerak.
Iste’molchilarning omborlari va bazalarida temir yo‘l vagonlari-tsisternalari (konteyner-tsisternalar)da tashiladigan neft mahsulotlarini berish va qabul qilish operatsiyalari, qoidaga ko‘ra, xavfsizlik choralariga rioya qilgan holda ushbu operatsiyalar uchun mo‘ljallangan kirish yo‘li mavjud bo‘lgan temir yo‘llarda amalga oshirilishi mumkin.
22. Boshi berk temir yo‘llarning to‘kish-quyish estakadalari yong‘in holatida vagon-tsisternalarni uzib qo‘yish va yong‘in hududidan uzoqlashtirish imkonini beradigan qurilmalar bilan jihozlangan bo‘lishi kerak.
23. Neft mahsulotlarini quyish uchun qo‘yiladigan vagon-tsisternalar va konteyner-tsisternalar soz holatda bo‘lishi, ilgari tashilgan neft mahsulotlaridan tozalangan bo‘lishi, GOST 1510 va idoraviy texnik normalar va qoidalar talablariga javob berishi kerak.
Konteyner-tsisternalar texnik pasportga yoki davriy ravishda tekshiruvdan o‘tkazilganligini tasdiqlaydigan sertifikatga ega bo‘lishi kerak
Vagon-tsisternalarning neft mahsulotlari quyish uchun yaroqliligi yuk jo‘natuvchi tomonidan aniqlanadi.
24. Quyish oldidan barcha tsisternalar xavfli yuklarni tashishning texnik normalari va qoidalarida belgilangan tegishli hujjatlar bilan rasmiylashtirilgan holda texnik ko‘rikdan o‘tgan bo‘lishi kerak.
Neft mahsulotlarini quyish uchun texnik ko‘rikdan o‘tmagan va bunday neft mahsulotlarini tashish uchun ularning yaroqliligi e’tirof etilmagan tsisternalardan foydalanish taqiqlanadi.
25. Neft mahsulotlarini quyish avtomatlashtirilgan sharnirli biriktirilgan yopiq shlangsiz tizim bo‘yicha yoki tsisternalarga toshirib quyilishining bartaraf etilishini ta’minlaydigan quyishning avtomatik cheklagichlari bilan jihozlangan teleskopik qurilmalar, shuningdek bug‘larni regeneratsiya qurilmasi yoki gaz yig‘ish tizimiga chiqarib yuborish bilan quyishni germetizatsiya qilish (zichlash) qurilmalari bilan amalga oshirilishi kerak. Quyish qurilmasining pastki bo‘g‘ini zarba bo‘lganda uchqun yuzaga kelishiga yo‘l qo‘ymaydigan metalldan tayyorlangan bo‘lishi lozim.
Zarba bo‘lganda uchqun yuzaga kelishiga yo‘l qo‘ymaydigan metalldan tayyorlangan erga ulangan simga ega bo‘lgan uchlik shlang rukavalarni qo‘llashga ruxsat beriladi. Rukavalarning uchlik bilan uzunligi tsisternaning tubigacha uning tushishini ta’minlashi lozim.
26. Neft mahsulotini quyish jarayonida temir yo‘l tsisternasida (konteyner-tsisternada) uning oqishi aniqlanganda oqishni to‘liq bartaraf etgunga qadar quyish zudlik bilan to‘xtatib turilishi kerak. Oqishini bartaraf etishning imkoni bo‘lmaganda tsisternani quyilgan neft mahsulotidan bo‘shatish hamda jo‘nash stansiyasiga qaytarib yuborish lozim.
28. Temir yo‘l tsisternalariga (konteyner-tsisternalarga) neft mahsulotlarini quyish suyuq qatlam ostida to‘ldirish darajasi belgilangunga qadar sachratmasdan va to‘kmasdan, borayotgan yo‘lda harorati oshishidan kengayishi imkonini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak.
29. Yuqori qovushqoqli neft mahsulotlarining muzlashiga yo‘l qo‘ymaslik uchun quyish kommunikatsiyalarida neft mahsulotining unda aylanib turishi (sirkulatsiyasi)ni amalga oshirish lozim. Aylanib turishni ta’minlash uchun nasoslarni oshirish berish quyish uchun talab qilinadigan balandlikdan 30 foiz yuqori bo‘lishi kerak.
30. Quyish tugallangandan keyin quyish qurilmalari (rukavalar) faqat undan neft mahsuloti to‘liq oqib bo‘lgandan keyin tsisternalar tuynuklari og‘zidan chiqarib olinishi kerak.
31. Neft mahsuloti qoldiqlaridan quyish qurilmalari va kollektorlarni bo‘shatish drenaj quvurlar va so‘rish nasoslari yordamida amalga oshirilishi kerak.
32. Sisternadagi (konteyner-tsisternadagi) quyilgan neft mahsuloti sathi o‘lchangandan keyin uning tuynugining qopqog‘i germetik zich (prokladkalarda) yopilishi kerak. Qopqoq ehtiyotlik bilan zarbalarsiz yopilishi lozim.
33. Sisternalardan neft mahsulotini to‘kishdan oldin temir yo‘l va maxsus tashkilotlar (shartnomaga asosan) vakillari bilan yuk jo‘natuvchining plombalari butunligini va ilova qilingan hujjatlari mavjudligini tekshirish, amaldagi normativ hujjatlarga muvofiq namunalar olish, yetkazib berish yoki oldi-sotdi shartnomasida ko‘rsatilgan metod bilan neft mahsulotining massasini aniqlash kerak.
34. Neft mahsulotlarini to‘kish, qoidaga ko‘ra, yopiq (germetik) usulda tsisternalarning pastki to‘kish priborlari va pastki to‘kish qurilmalari orqali amalga oshirilishi kerak, ular nosoz bo‘lganda yoki to‘kish mavjud bo‘lmaganda tez alanga oluvchi neft mahsulotlarini vakuum-nasoslar va neft mahsulotining to‘liq to‘kilishini ta’minlaydigan boshqa vositalarni qo‘llagan holda tsisternalar og‘zi orqali amalga oshirishga yo‘l qo‘yiladi.
Chaqnash harorati 1200 S dan yuqori bo‘lgan neft mahsulotlarini va mazutlarni to‘kish uchun rels oralig‘i ochiq to‘kish qurilmalari yoki qopqoqlari yechiladigan yon kollektorlardan foydalanishga yo‘l qo‘yiladi.
35. To‘kish jarayonida neft mahsulotining bug‘lanib ketishdagi yo‘qotishlarni qisqartirish, elektrlanishini va ko‘pik hosil bo‘lishini kamaytirish maqsadida to‘kish qurilmasi pastki bo‘g‘inining uzunligi uning tsisternaga tushirilishi tsisterna qozonining pastki hosilasidan 200 mm.dan ortiq bo‘lmagan masofada bo‘lishi ta’minlanishi kerak.
36. Temir yo‘llar tsisternalaridan neft mahsulotlarini to‘kish qabul qilish rezervuarlarga majburiy usulda (nasoslar yordamida) yoki o‘z oqimi bilan amalga oshirilishi kerak. To‘yingan bug‘lar bosimi yuqori bo‘lgan benzinlarni to‘kish uchun yuqoridan to‘kish uchun o‘zi so‘rmaydigan markazdan qochuvchi nasoslar qo‘llanilganda yoki rezervuardagi neft mahsuloti sathi va nasos o‘qi o‘rtasidagi belgining kichik farqi bo‘lganda ishonchli so‘rilishi va neft mahsulotining temir yo‘llar tsisternalaridan to‘liq to‘kilishini ta’minlaydigan qurilmalardan (vakuumli nasoslar, cho‘kuvchi ejektorlardan) foydalanish kerak.
37. Chuqurlashtirilgan oraliq rezervuarlarida o‘z oqimi bilan to‘kilishida ulardan neft mahsulotini yer usti rezervuarlariga bir vaqtda tortib chiqarib olinishini ta’minlash zarur.
Oraliq rezervuarlari tsisternalardan bir vaqtda to‘kiladigan sig‘im summasining 75 foiziga teng bo‘lgan sig‘imga ega bo‘lishi kerak. Ushbu rezervuarlardan neft mahsulotini nasos bilan tortib chiqarish unumdorligi ularni to‘ldirish unumdorligining kamida 50 foizini tashkil qilishi kerak. Bunda sig‘im toshib ketishdan himoyaga ega bo‘lishi kerak.
38. Sisternalar va to‘kish-quyish qurilmalaridagi qotib qolgan neft mahsulotlarini qizitish zaruriyati bo‘lganda bug‘, issiq suv yoki elektr isitgichlar qo‘llaniladi. Ochiq alangadan foydalanish taqiqlanadi.
39. Temir yo‘llar tsisternalarini to‘kish va ularga quyish uchun keltirish faqat avvalgi tsisternalarga quyish va ulardan to‘kishda temir yo‘llar to‘kilgan neft mahsulotlaridan puxta tozalab tashlangandan keyin ruxsat beriladi. To‘kish-quyish operatsiyalarini bajarish vaqtida to‘kilgan neft mahsulotlari yig‘ib olinadi, tozalab olingan joyga qum sepiladi.
40. Quyish va to‘kish jarayonida ushbu Qoidalarda nazarda tutilmagan qismlarda amaldagi idoraviy yo‘riqnomalarga, texnik normalar va qoidalarga amal qilinadi.
41. Avtomobil tsisternalariga neft mahsulotlarini berish (quyish) avtomatlashtirilgan quyish tizimi, avtomatik tarzda quyish estakadalari va yakka ustunlar orqali, shuningdek maxsus ko‘chma haydash vositalaridan foydalangan holda amalga oshiriladi.
42. Avtomobil tsisternalari, tirkamalar va yarim tirkamalar, konteyner-tsisternalarga neft mahsulotlarini quyish uchun maxsus, shu jumladan avtomatlashtirilgan, hisobga olish-dozalash qurilmalari, masofadan boshqarish pulti bilan, quyish jarayonida to‘lib ketishini bartaraf etish va germetiklash (zichlab yopish) qurilmalari bilan jihozlangan, shuningdek quyilayotgan neft mahsulotlarining massa (hajm) birliklaridagi miqdorini avtomatlashtirilgan tarzda o‘lchash tizimlari bilan jihozlangan yuqori va pastki quyish qurilmalarini qo‘llash kerak.
43. Gidravlik zarbalarni kamaytirish, statistik elektr paydo bo‘lishining oldini olish va neft mahsulotlarini quyish sathining juda aniq balandligiga erishish uchun quyish qurilmasi quyishning boshlang‘ich va yakunlovchi bosqichlarida kamaytirilgan unumdorlik bilan neft mahsuloti berilishini ta’minlaydigan asbob-uskuna bilan jihozlanadi.
44. Neft mahsulotlarini quyish quyish rukavalari va quvurlarini tsisternalarning tubigacha to‘liq tushirgan holda suyuq qatlam bilan, sachratmasdan amalga oshirilishi zarur. Rukavaning uchlarida zarba bo‘lganda uchqun hosil bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaydigan metalldan tayyorlangan uchliklar bilan bo‘lishi hamda erga ulangan simi bo‘lishi kerak.
45. Neft mahsulotining avtomobil tsisternasiga (konteyner-tsisternasiga) beriladigan miqdori suyuqlik hisoblagichlar yordamida avtomobil tarozilarida tortish yoki tsisternalarning nominal sig‘imi bo‘yicha aniqlanadi (planka bo‘yicha). Avtomobil tarozilarining yuk ko‘tarish quvvati avtomobil tsisternalarining barcha turlari tortilishini ta’minlashi lozim.
46. Foydalaniladigan hisoblagichlar va filtrlar ularni neft mahsulotlarining bosimi, qovushqoqligi, unumdorligi va boshqa ma’lumotlar bo‘yicha qo‘llash shartlariga mos kelishi kerak.
47. Neft mahsulotlarini quyish uchun qo‘yilayotgan avtomobil tsisternalari (konteyner-tsisternalari) GOST 1510 talablariga asosan tayyorlangan bo‘lishi lozim.
48. Avtomobil tsisternalari va konteyner-tsisternalar neft mahsulotlari quyilgandan keyin tashishlarning amaldagi qoidalariga muvofiq plombalanishi kerak, neft mahsulotlari oluvchining avtotransporti bilan tashib ketish (o‘zi olib ketish) holatlari bundan mustasno.
49. Tarqatish rezervuarlaridan quyish qurilmalarigacha bog‘lovchi quvurlar avtotransportga yuklab jo‘natiladigan neft mahsulotining har bir markasi (turi) uchun alohida bo‘lishi va amaldagi gradirovka (darajalash) jadvali bo‘lishi kerak. Ular orqali turli markalar (turlar)dagi neft mahsulotlarini ketma-ket oqizishga ruxsat berilmaydi.
50. Yong‘inga qarshi inventarlari buzilgan va ular bilan butlanmagan avtomobil tsisternalariga hamda konteyner-tsisternalariga neft mahsulotlarini quyishga yo‘l qo‘yilmaydi.
51. Atrof muhitning ifloslanishini bartaraf etish maqsadida quyish qurilmalari, quyish operatsiyalari tugagandan keyin, quyish qurilmalaridan neft mahsulotlari qoldig‘i oqishining oldini olish uchun tomchini tutadigan drenaj tizimiga ega bo‘lishi kerak.
52. Avtomobil tsisternalariga neft mahsulotlarini quyish dvigatel ishlamay turganda amalga oshirilishi lozim.
53. Avtomobil tsisternalaridan neft mahsulotlarini qabul qilib oluvchining rezervuariga qabul qilish (quyish) haydash nasosi va to‘kish muftasi orqali yoki (konteyner-tsisternalardan) o‘z oqimi bilan amalga oshiriladi.
54. To‘kish rukavalari uchqun hosil qilmaydigan materiallardan tayyorlangan uchliklardan iborat bo‘lgan, qatlamlarga ajralmagan va yoriqlar bo‘lmagan, moy va benzinga chidamli materiallardan ishlangan bo‘lishi, quvurlar va statik elektr energiyasini qaytarish tarmog‘ining qabul qiluvchi qurilmalar bilan germetik birikishini ta’minlashi kerak.
55. Neft mahsulotini to‘kishda texnologik asbob-uskunalar, quvurlar, rezervuarlar, berkitish armaturasi soz holatda bo‘lishi kerak.
56. Neft mahsulotlarini quyish va to‘kishda ushbu Qoidalarda nazarda tutilmagan qismlarida amaldagi idoraviy yo‘riqnomalar, texnik normalar va qoidalarga amal qilinadi.
57. GOST 1510 ga asosan idishga (bochkalar, bidonlar va boshqalarga) neft mahsulotlarini quyib berish quyib beradigan, qadoqlanadigan yoki tarqatiladigan bo‘limlar orqali, belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
58. Tarqatish qurilmasiga neft mahsulotlarini quyib berish o‘z oqimi bilan yoki berish to‘xtatilganda quvurda bosim oshib ketganda ishlab ketadigan saqlovchi klapanlar bilan jihozlangan nasoslar yordamida amalga oshirilishi mumkin.
metall, yog‘ochdan yasalgan, polimer idish amaldagi normativ hujjatlar talablariga javob berishi hamda neft mahsulotlarining sifati va miqdori saqlanishini ta’minlashi kerak;
quyish oldidan idish toza va quruq bo‘lishi kerak, zarur hollarda u yaxshilab bug‘lanadi, yuviladi, quritiladi;
neft mahsulotlarini bir marta tashish uchun ishlatiladigan yog‘och bochkalar va yashiklar, metall fanerli va fanerli bidonlar va barabanlar yangi va toza bo‘lishi kerak;
neft mahsulotini bevosita idishga quyishdan oldin idishning ichi portlashdan himoyalovchi yoritgich yordamida ko‘zdan kechiriladi hamda chet buyumlar, kir va loylar aniqlanganda — brak qilinadi;
60. Tez alanga oluvchi neft mahsulotlari faqat qopqog‘i maxsus kalitlar bilan burab qotiriladigan va burab bo‘shatiladigan metall idishga quyiladi. Idish va kalitlar uchqun hosil qilmaydigan metalldan tayyorlangan bo‘lishi kerak.
61. Neft mahsulotlari turiga qarab, GOST 1510ga asosan metall, temir-beton (vertikal, gorizontal) rezervuarlarda, shuningdek tashish (bochkalar, kanistrlar, barabanlarda) va iste’mol idishlarida (bidonlar, bankalar, shisha idishlarda) qadoqlangan holda saqlanadi.
62. Neft mahsulotlarini saqlash rezervuarlari GOST 31385-2008 “Neft va neft mahsulotlari uchun silindrsimon po‘lat vertikal rezervuarlar”, GOST 17032-2010 “Neft mahsulotlari uchun gorizontal po‘lat rezervuarlar”, idoraviy texnik normalar va qoidalar talablariga mos bo‘lishi, amaldagi gradirovka jadvaliga ega bo‘lishi hamda belgilangan tartibda qiyoslashdan o‘tkazilgan bo‘lishi kerak.
63. Neft mahsulotlarini saqlashda rezervuarlarning ichki yuza qismini zanglardan tozalash, himoya qilishning GOST 1510 va rezervuarlardan foydalanish bo‘yicha amaldagi yo‘riqnomalarda belgilangan talablariga rioya qilinadi.
64. Idishga solingan tez alanga oluvchi neft mahsulotlari va yonilg‘i-moylash materiallari amaldagi normativ hujjatlar talablariga muvofiq bostirma tagida va maydonchalarda, maxsus jihozlangan binolarda saqlanishi kerak.
65. Neft mahsulotlari neft mahsuloti quvurlari, pastki quyish va to‘kish qurilmalari bilan jihozlangan temir yo‘llar hamda avtomobillar tsisternalari va konteyner-tsisternalarda, shuningdek solib joylangan tashish idishida tashiladi.
66. Neft mahsulotlarini tashish quyidagi tegishli transportda GOST 1510 va yuklarni tashish qoidalari talablariga muvofiq amalga oshirilishi kerak:
temir yo‘l vagon-tsisternalari va konteyner-tsisternalarda — xavfli yuklarni tashishning texnik normalari va qoidalariga muvofiq;
avtomobil transportida — Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 16-fevraldagi 35-son qarori bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasida xavfli yuklarni avtomobil transportida tashish qoidalariga muvofiq.
67. Neft mahsulotlarini tashishda GOST 1510 va amaldagi transportning muayyan turi bilan yuklar tashish qoidalari talablariga rioya qilinadi.
68. Neft mahsulotlarini aralashtirish: bitta quvur orqali turli xil va turli markali neft mahsulotini haydashga, tegishli ravishda tozalamasdan turli markali neft mahsulotini idishga quyishga yo‘l qo‘yilmaydi.
70. Neft mahsulotlarini g‘ayriqonuniy aralashtirish hollari aniqlanganda maxsus tuzilgan komissiya tomonidan neft mahsulotlarini aralashtirish sabablari, ularning miqdori va sifatini tiklash imkoniyati yoki boshqa markaga (turga) o‘tkazish sabablari ko‘rsatilgan holda tegishli dalolatnoma tuziladi.
Oldingi tahrirga qarang.
71. Neft mahsulotlarini g‘ayriqonuniy aralashtirishda aybdor bo‘lgan shaxslar qonunchilikda belgilangan tartibda javob beradilar.
(71-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
72. Kelib tushayotgan, saqlanayotgan, tashilayotgan va berilayotgan barcha neft mahsulotlari ularning miqdori bo‘yicha hisobga olinishi lozim.
73. Neft mahsulotlarini hisobga olish O‘lchov vositalari davlat reyestriga kiritilgan va qiyoslash sertifikatiga ega bo‘lgan, belgilangan tartibda qo‘llanishga ruxsat berilgan o‘lchov asbob-uskunalari va vositalari bilan ularning miqdorini o‘lchash yo‘li bilan amalga oshiriladi.
74. Qiyoslashdan yoki davlat metrologiya attestatsiyasidan o‘tmagan o‘lchov vositalaridan foydalanish taqiqlanadi.
75. GOST 8.587-2006 “Neft va neft mahsulotlari massasi. O‘lchovlarni bajarish metodikalariga umumiy talablar”da belgilangan neft mahsulotlari miqdorini o‘lchash metodlari qonuniy jihatdan bir xil hisoblanadi va metodlarni amalga oshirishning texnik imkoniyatlarini hisobga olgan holda texnologik operatsiyalarga muvofiq ravishda ularning aniqligini baholash asosida tanlab olinadi.
76. Neft mahsulotlarini qabul qilish, saqlash, berishda, shuningdek xatlovdan o‘tkazishda ularni hisobga olish amaldagi buxgalteriya hisobi bo‘yicha milliy standartlarga muvofiq amalga oshiriladi.
77. Neft mahsulotlari sifatini nazorat qilish transport vositasiga berishda, saqlashda, shu jumladan uzoq muddat saqlashda va ularni qabul qilishda amalga oshiriladi.
78. Neft mahsulotlari sifatini nazorat qilish amaldagi normativ hujjatlarga hamda standartlarda va idoraviy texnik normalar va qoidalarda ko‘rsatilgan hajmlarga muvofiq olingan namunalar bo‘yicha amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
79. Neft mahsulotlari sifatini nazorat qilish qonunchilikda belgilangan tartibda akkreditatsiya qilingan va attestatsiyadan o‘tgan laboratoriyalarda amalga oshiriladi.
(79-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
Arbitraj namunalar bo‘yicha neft mahsulotlari sifatini nazorat qilish manfaatdor tomonlarning kelishuvi bo‘yicha tanlab olingan mustaqil laboratoriyada amalga oshiriladi.
80. Neft mahsulotlaridan namunalar olish, sifat tavsifini tahlil qilish bo‘yicha barcha operatsiyalar tegishli dalolatnomalarda, shakllari idoraviy texnik normalar va qoidalarda belgilangan ro‘yxatga olish daftarlarida aks ettiriladi.
81. Sifati bo‘yicha ular uchun standartlar talablariga muvofiq bo‘lmagan neft mahsulotlarini sotish va ulardan foydalanish taqiqlanadi.
82. Aralashtirish, uzoq muddat saqlash jarayonida nobud bo‘lgan yoki sifati buzilgan neft mahsulotlari neft mahsulotini tahlil etish natijalariga ko‘ra laboratoriya tavsiyanomalari asosida sifati mos kelmaganligi aniqlangan korxona rahbari qaroriga ko‘ra tiklanishi mumkin.
83. Neft mahsuloti sifatini tiklash uning talab qilingan ko‘rsatkichlari bo‘yicha zaxirasiga ega bo‘lgan shunday markali neft mahsuloti bilan aralashtirish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
84. Neft mahsuloti sifatini tiklash mumkin bo‘lgan ko‘rsatkichlar ro‘yxati idoraviy texnik normalar va qoidalarda belgilanadi.
85. Aviatsiya texnikalarida qo‘llaniladigan neft mahsulotlari sifatini tiklash qoidalari aviatsiya texnikasidan foydalanadigan idoralar va tashkilotlarning tegishli hujjatlari bilan belgilanadi.
87. Faoliyati natijasida ishlatilgan neft mahsulotlari hosil bo‘ladigan korxonalar ishlatilgan neft mahsulotlarini to‘plash, saqlash va tashishni tartibga soladigan amaldagi normativ hujjatlar talablari bajarilishini ta’minlashi shart.
88. Ishlatilgan neft mahsulotlarini to‘plash GOST 21046-86 “Ishlatilgan neft mahsulotlari. Umumiy texnik shartlar”da hamda Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 4-sentabrdagi 258-son qarori bilan tasdiqlangan Ishlatilgan texnik moylarni topshirish, to‘plash, ular uchun hisob-kitob qilish, ularni saqlash va tashish tartibi to‘g‘risidagi nizomda belgilangan guruhlar bo‘yicha amalga oshiriladi.
89. Transport vositalari va texnologik asbob-uskunalardan ishlatilgan neft mahsulotlarini to‘kish maxsus qurilmalar va/yoki ularning to‘kilishiga yo‘l qo‘ymaydigan moslamalar yordamida amalga oshiriladi.
90. Ishlatilgan suyuq neft mahsulotlarini to‘plash tasodifiy to‘kilgan neft mahsulotini to‘plash uchun maxsus metall taglikka o‘rnatilgan germetik sig‘imlarda amalga oshiriladi.
91. Ishlatilgan qattiq neft mahsulotlarini to‘plash qopqog‘i mahkam yopiladigan maxsus plastik va metall germetik sig‘imlar (bochkalar, yashiklar va boshqalar) joylashtiriladigan polimer plyonkadan tayyorlangan, to‘g‘ri tushadigan quyosh nuridan, har qanday qizitish tarkibiy qismlari va isitish priborlaridan uzoqda joylashtirilgan pishiq germetik qoplarda amalga oshiriladi.
92. Ishlatilgan havo, yoqilg‘i, moy filtrlarini to‘plash faqat ishlatilgan suyuq neft mahsulotlari qoldiqlari oldindan yo‘q qilingandan keyin amalga oshiriladi.
93. Ishlatilgan neft mahsulotining har bir turi alohida sig‘imda yig‘ilishi, unda ishlatilgan neft mahsulotining nomi va guruhi (bo‘yoq bilan yoki stiker tarzida) yozib qo‘yilishi kerak.
94. Ishlatilgan neft mahsulotlari yong‘in xavfsizligi talablariga rioya qilinishini ta’minlaydigan, ularning to‘kilish va oqib ketish imkoniyatlarini cheklaydigan shartlarga rioya qilingan holda, shuningdek yuklash-tushirish ishlarini amalga oshirishda yuk ko‘tarish mexanizmlarini qo‘llash imkoni bo‘lgan, maxsus ajratilgan maydonchalardagi yopiq sig‘imlarda saqlanishi kerak.
95. Korxona hududida ishlatilgan neft mahsulotlarining to‘planish joyi va saqlash uchastkalari chegaralari, shuningdek ishlatilgan neft mahsulotlarini to‘plash, saqlash va hisobga olish uchun mas’ul mansabdor shaxs korxona rahbari buyrug‘i bilan belgilanadi.
96. Ishlatilgan neft mahsulotlaridan takror foydalanish yoki ularni ixtisoslashtirilgan shoxobchalarga topshirishdan oldin belgilangan tartibda attestatsiyadan o‘tgan va akkreditatsiya qilingan laboratoriyalarda fizikaviy-kimyoviy xossalarini tahlil qilish yo‘li bilan ularning sifati nazoratdan o‘tkazilishi kerak. Tahlillar natijasi keyinchalik foydalanish uchun neft mahsulotini muayyan yaroqlilik toifasiga kiritish maqsadida sifati to‘g‘risidagi hujjat bilan rasmiylashtirilishi lozim.
97. Korxonalarda ishlatilgan neft mahsulotlarini miqdori (massasi va hajmi) bo‘yicha hisobga olish buxgalteriya tomonidan ularni to‘plash, saqlash va hisobga olish uchun javobgar bo‘lgan shaxs taqdim qilgan ma’lumotlar asosida moddiy boyliklarni hisobga olish hujjatlarida amalga oshiriladi.
99. Ixtisoslashtirilgan to‘plash, saqlash yoki qayta ishlash shoxobchalariga yuboriladigan ishlatilgan neft mahsulotlarining har bir partiyasi belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan miqdori va sifati to‘g‘risidagi hujjatlar bilan birga yuboriladi.
100. Ixtisoslashtirilgan to‘plash, saqlash yoki qayta ishlash shoxobchalariga ishlatilgan neft mahsulotlarini topshirish-qabul qilish shartlari ishlatilgan neft mahsulotlarini yetkazib beruvchi korxonalar va ixtisoslashtirilgan to‘plash, saqlash yoki qayta ishlash shoxobchalari o‘rtasida tuziladigan shartnoma bilan belgilanadi.
101. Ixtisoslashtirilgan to‘plash, saqlash yoki qayta ishlash shoxobchalariga kelib tushgan ishlatilgan neft mahsulotlari belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan ishlatilgan neft mahsulotlarini qabul qilishni hisobga olish daftarida ro‘yxatdan o‘tkaziladi.
102. Korxonalar yoki ishlab chiqarishlardan tashqarida, ular oladigan ishlatilgan neft mahsulotlaridan foydalanish bilan bog‘liq faoliyatni amalga oshiradigan ixtisoslashtirilgan shoxobchalar quyidagilarga majbur:
qayta ishlash va foydalanish uchun ishlatilgan neft mahsulotlarini ularning yaroqliligini toifalar bo‘yicha qabul qilish, tahlil qilish va turlarga ajratishni shartnomaga muvofiq amalga oshirish;
davlat ekologiya ekspertizasining ijobiy xulosasiga ega bo‘lgan loyihalarga muvofiq qurilishi (rekonstruksiya qilinishi) amalga oshirilgan qurilmalarda ishlatilgan neft mahsulotlarini qayta ishlash yoki yo‘q qilish;
yo‘q qilinishi lozim bo‘lgan tarkibida o‘ta toksik komponentlar (yarimxlorlangan bifenillar, yarimxlorlangan terfenillar va shunga o‘xshashlar) mavjud bo‘lgan ishlatilgan neft mahsulotlarini qayta ishlashga va ulardan foydalanishga yo‘l qo‘ymaslik;
jarayonlarning ekologiyaligini oshirish va qo‘shimcha xomashyo manbai sifatida ishlatilgan neft mahsulotlarini xo‘jalikda ishlatishga maksimal jalb qilish maqsadida qayta ishlash texnologiyasini takomillashtirish.
103. Ishlatilgan neft mahsulotlari II klass yong‘in xavfsizligi yonilg‘i-moylash materiallariga mansub bo‘ladi hamda har bir transport vositasi uchun belgilangan amaldagi xavfli yuklarni tashish qoidalariga va yong‘in xavfsizligi talablariga muvofiq tashilishi lozim.
104. Ishlatilgan neft mahsulotlarini joylash va markalash amaldagi normativ hujjatlar talablariga muvofiq amalga oshirilishi lozim. Idishda yoki yorlig‘ida quyidagi mazmundagi yozuv bo‘lishi kerak:
105. Ishlatilgan neft mahsulotlarini tashish ularning normativ hujjatlar bilan belgilangan guruhlari bo‘yicha alohida amalga oshirilishi lozim.
106. Ishlatilgan neft mahsulotlarining har bir partiyasi ularning miqdori va sifatini tasdiqlaydigan ilova qilingan hujjatlari mavjud bo‘lganda tashiladi.
107. Transport vositasiga ishlatilgan neft mahsulotlarini yuklash vaqtidan tushirish vaqtigacha ularning xavfsiz olib yurilishi uchun javobgarlik ushbu transport vositasi tegishli bo‘lgan transport korxonasiga yuklanadi.
108. Temir yo‘l tsisternalarida neft mahsulotlarini qabul qilish va berishda xavfsizlik quyidagicha ta’minlanadi:
avtomatlashtirilgan sharnirli biriktirilgan shlangsiz tizim yoki quyishning avtomatik cheklagichlari bo‘lgan teleskopik qurilmalar bilan jihozlangan maxsus asbob-uskunalar bilan ta’minlangan to‘kish-quyish qurilmalarini, shuningdek mexanizatsiya vositalarini qo‘llash;
regeneratsiya qurilmasidagi bug‘larni gaz yig‘ish tizimiga chiqarib yuborgan holda neft mahsulotlari quyishni germetizatsiya qilish;
bitta va aynan o‘sha quyish qurilmasi orqali quyiladigan neft mahsulotlarining aralashib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik;
to‘kishning yuqoridagi hamda pastki germetiklangan qurilmalari bilan to‘kish-quyish estakadalarini (bosimning kichik qismi bilan yuqori qovushqoqli neft mahsulotlaridan tashqari) jihozlash;
keyinchalik tindirish va qabul qilish rezervuarlaridan bo‘sh (tovar ostidagi) suvlarni chiqarib yuborish uchun qabul qilish rezervuarlariga pastki yoki yuqorigi to‘kish qurilmalari orqali aviatsiya yoqilg‘isini va boshqa ochiq rangli neft mahsulotlarini to‘kish;
drenaj tizimiga ifloslangan va to‘kilgan neft mahsulotlarini chiqarib yuborish qurilmalari bilan jihozlangan quyish va to‘kish zonalarini qattiq beton bilan qoplash;
asosan quyishning avtomatik tarzda tez harakatlanadigan bekitib qo‘yuvchi (neft mahsulotining belgilangan hajmiga, tsisternani to‘ldirish cheklangan sathiga yetganda) tizimlari va quvurlardagi tez harakatlanuvchi berkitish qurilmalarini o‘rnatish;
neft mahsulotini berish liniyasida berkitish-boshqarish armaturasi vositasi orqali neft mahsuloti sarfini tartibga solish yo‘li bilan xavfsiz chegaralargacha quyishning maksimal tezligini cheklash;
portlash xavfi bo‘lgan aralashmalar hosil bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun inert gaz yoki bug‘ni to‘kish va quyish quvurlari va kollektorlari tizimiga olib borish;
ishlab chiqarish ishlarini kecha-kunduz amalga oshirishni ta’minlaydigan holda (zaruriyatga ko‘ra portlashga xavfsiz bo‘lganda) yoritish.
109. Avtomobil to‘kish-quyish stansiyalarida neft mahsulotlarini qabul qilish va berishda xavfsizlik quyidagicha ta’minlanadi:
neft mahsulotlari guruhlari bo‘yicha avtomobil tsisternalarining quyish maydonchasini birlashtirgan va yonmaydigan materiallardan ishlangan bostirma ostida ularni joylashtirish;
belgilangan mo‘ljalga yetganda avtomatik tarzda quyishni to‘xtatish imkonini beradigan quyish sathini avtomatik ravishda cheklaydigan cheklagichlarni qo‘llash.
110. To‘kish-quyish estakadalari alohida turadigan yashin qabul qilish joyini tashkil etish yo‘li bilan yashinning to‘g‘ridan to‘g‘ri urishidan va elektromagnit induksiyasidan himoya qilinadi.
111. Neft mahsulotlari bilan to‘kish-quyish texnologik operatsiyalarini bajarishda statitik elektr zaryadlari to‘planishi hamda xavfli razryadlarning vujudga kelishi imkoniyatining oldini olish uchun tsisternalar, quvurlar, quyish qurilmalarini erga sim bilan ulanishi, shuningdek quyishning dastlabki va yakuniy bosqichlarida quyish tezligini cheklash nazarda tutiladi.
112. Temir yo‘l to‘kish-quyish estakadalarida, avtomobil stansiyalarida va to‘kish-quyish shoxobchalarida neft mahsulotlari to‘yingan bug‘larining portlashdan oldin konsentratsiyasi signalizatorlari o‘rnatiladi.
113. Qotib qolgan va yuqori qovushqoq darajada bo‘lgan neft mahsulotlarini qizdirish neft mahsulotini sirkulatsiya usuli bilan, qizdirilgan bug‘ yoki portlashdan xavfsiz bo‘lgan materiallardan tayyorlangan elektr isitgichlar yordamida amalga oshiriladi.
114. Elektr isitgichlar qo‘llanilganda qizdiriladigan neft mahsuloti bilan tutash bo‘lgan yuzasidagi harorat 90 °C ga yetganda elektr energiyasi uzatishni to‘xtatadigan qurilma nazarda tutiladi.
115. Neft mahsulotlarini tashishda xavfsizlikni ta’minlash ishlab chiquvchilari tomonidan belgilanadigan himoyalovchi choralarga rioya qilgan holda neft mahsulotlarining muayyan turlari bo‘yicha quyidagilarni hisobga olgan holda amalga oshiriladi:
atrof muhit haroratiga bog‘liq ravishda neft mahsulotlari hajmining kengayishi oqibatida ular hajmining ko‘payishi imkoniyatini hisobga olgan holda temir yo‘l va avtomobil tsisternalarini neft mahsulotlari bilan to‘ldirish;
neft mahsulotlarini tashish uchun mo‘ljallangan idishlardan xavfsiz takroriy foydalanish yoki ularni yo‘q qilish choralari;
116. Neft mahsulotlarini berish, qabul qilish, saqlash, joylash va tashish, namunalar olish, rezervuarlarni tozalash bilan bog‘liq barcha operatsiyalarni bajarishda har bir korxonada amalda bo‘lgan va ishlab chiqarish xususiyatini hisobga oluvchi texnika xavfsizligi, ishlab chiqarish sanitariyasi hamda yong‘in xavfsizligi yo‘riqnoma va qoidalariga, xavfli yuklarni tashish qoidalariga rioya qilinadi.
117. Neft mahsulotlari bilan ishlashda normativ hujjatlar bilan belgilangan individul himoya vositalarini qo‘llash zarur.
Oldingi tahrirga qarang.
118. Neft mahsulotlaridan foydalanish asbob-uskunalaridan texnik foydalanish hamda ishlarni xavfsiz olib borish talablariga rioya etilishini nazorat qilish qonunchilikda belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Sanoat xavfsizligi davlat qo‘mitasi tomonidan amalga oshiriladi.
(118-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
Oldingi tahrirga qarang.
119. Neft mahsulotlarini sotish va ulardan foydalanishda yong‘in xavfsizligi talablariga rioya etilishini nazorat qilish qonunchilikda belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Yong‘in xavfsizligi bosh boshqarmasi tomonidan amalga oshiriladi.
(119-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
120. Neft mahsulotlaridan foydalanish ularning atrof muhitga ta’sir qilish xavfiga yo‘l qo‘ymasligi kerak.
121. Neft mahsulotlarni ishlab chiqarish, saqlash, to‘kish-quyish operatsiyalari, tashishda texnologik asbob-uskunalar, gidravlik tizimlarning (rezervuarlar, quvurlar, shlanglar, kolonkalar va shu kabilarning) germetikligi ta’minlanadi.
122. Neft mahsulotlaridan foydalanishda atrof muhitni muhofaza qilishni ta’minlash quyidagilardan iborat bo‘ladi:
Oldingi tahrirga qarang.
(122-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
atmosfera havosi, suv obyektlari va tuproqning uglevodorodlar bilan ifloslanish darajasini nazorat qilish;
tarkibida neft mahsulotlari bo‘lgan chiqindilarning utilizatsiya qilinishini va o‘z vaqtida yo‘qotilishini nazorat qilish;
bug‘lanish hisobiga neft mahsulotlari nobud bo‘lishini qisqartirish tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirish.
123. Tarkibida neft mahsulotlari bo‘lgan chiqindilarning atrof muhitni ifloslantirishining oldini olish maqsadida quyidagilarga yo‘l qo‘yilmaydi:
ishlatilgan neft mahsulotlarini ushbu maqsadlar uchun mo‘ljallanmagan suv, xo‘jalik-maishiy, yomg‘ir suvlari va sanoat kanalizatsiyalari obyektlariga to‘kish;
ishlatilgan neft mahsulotlarini maishiy va sanoat chiqindilari poligonlarida, shuningdek ularni saqlash (ko‘mish) uchun mo‘ljallanmagan joylarda joylashtirish;
belgilangan tartibda yo‘q qilinishi lozim bo‘lgan tarkibida toksik moddalar bo‘lgan ishlatilgan neft mahsulotlari hamda kelib chiqishi neftdan bo‘lmagan mahsulotlardan takroriy foydalanish.
Oldingi tahrirga qarang.
124. Neft mahsulotlaridan foydalanish natijasida atmosfera, tuproq, suv havzalarining ifloslanishini nazorat qilishni qonunchilikda belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi amalga oshiradi.
(124-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
Oldingi tahrirga qarang.
125. Neft mahsulotlarining yetkazib beruvchilari, iste’molchilari, tashuvchilari va neft mahsulotlaridan foydalanuvchi boshqa tashkilotlar, korxonalar ushbu Qoidalarni buzganliklari uchun qonunchilikda belgilangan tartibda javob beradilar.
(125-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)