Qonunchilikka o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilganligi, shuningdek sud amaliyotida masalalar kelib chiqqanligi munosabati bilan “Sudlar to‘g‘risida”gi Qonunning 17-moddasiga asosan O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi qaror qiladi:
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining jinoyat ishlari bo‘yicha quyidagi qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin:
1. “Giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar bilak qonunga xilof ravishda muomala qilishga oid jinoyat ishlar bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi 1995-yil 27-oktabrdagi 21-sonli qarori:
“Hukmda jinoiy guruh aynan qaysi mezonlar bo‘yicha uyushgan guruh deb topilganligi aks ettirilishi lozim”;
“Qonun mazmuniga ko‘ra (JK 273-moddasining to‘rtinchi qismi), giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalarni iste’mol qilish yoki tarqatish uchun bangixona tashkil qilish yoki saqlash deganda, aybdor tomonidan xonalarni mazkur modda yoki vositalarni iste’mol qilish maqsadida bir yoki bir necha marotaba berib turilishi tushunilishi lozim (bunda xonaning giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalarni iste’mol qilish uchun maxsus moslangan-moslanmaganligi va aybdor g‘araz maqsadni ko‘zda tutgan-tutmaganligi yuridik ahamiyat kasb etmaydi). Agar giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar iste’molchilar tomonidan xona berib turgan shaxsga bildirmasdan olib kelib, iste’mol qilinganligi aniqlansa, uni (xona berib turgan shaxsni) bangixona tashkil qilish yoki saqlashda aybdor deb topish mumkin emas”.
2. “Kontrabanda va bojxona qonunlarini buzish to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi 1996-yil 27-fevraldagi 2-sonli qarori:
a) o‘zbek tilidagi matni 3-bandi “d” kichik bandining ikkinchi xatboshisidagi “O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi 209 yoki 228-moddasi bilan jinoiy javobgarlikka tortiladi” so‘zlari “O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 182 yoki 246 va 209 yoki 228-moddasi bilan jinoiy javobgarlikka tortiladi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“Jinoyat protsessual kodeksi 211-moddasiga muvofiq kontrabanda ashyolari (JK 246-moddasi) yoxud tovar yoki boshqa qimmatliklar (JK 182-moddasi) daliliy ashyo tariqasida musodara qilinishi lozim.
Transport vositalarini jinoyat quroli deb topish masalasini hal qilishda, sudlar Oliy sud Plenumining 2012-yil 13-dekabrdagi “Jinoyat ishlari bo‘yicha ashyoviy dalillarga oid qonunchilikni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi qarorida bayon etilgan tushuntirishlarga rioya qilishlari lozim.
Kontrabanda ashyolari aybdor tomonidan sotilgan bo‘lsa, sud ularning qiymatini mahkumdan davlat foydasiga undirish masalasini muhokama qilishi kerak (FK 199-moddasi)”.
3. “Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiatdan foydalanish sohasidagi jinoyatlar va boshqa huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi 1996-yil 20-dekabrdagi 36-sonli qarori:
“Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar jumlasiga davlat qo‘riqxonalari, majmua (landshaft) buyurtma qo‘riqxonalari, tabiat bog‘lari, davlat tabiat yodgorliklari, ayrim tabiiy obyektlar va majmualarni saqlab qolish, takror ko‘paytirish va tiklash uchun mo‘ljallangan hududlar, muhofaza etiladigan landshaftlar, ayrim tabiiy resurslarni boshqarish uchun mo‘ljallangan hududlar, davlat biosfera rezervatlari, davlatlararo muhofaza etiladigan tabiiy hududlar kiradi”;
b) 6-bandining birinchi xatboshisidagi “24 — 26-moddalari bilan” so‘zlari “24-25-moddalari bilan” so‘zlari bilan almashtirilsin.
4. “Ijtimoiy xavfli tajovuzlardan zaruriy mudofaa huquqini ta’minlovchi qonunlarni sudlar tomonidan qo‘llanishi haqida”gi 1996-yil 20-dekabrdagi 39-sonli qarori:
a) rus tilidagi matni 9-bandidagi “a, b, d, r, s ch. 2 st. 97 Ugolovnogo kodeksa” so‘zlari “a, b, d, j, r, s ch. 2 st. 97 Ugolovnogo kodeksa” so‘zlari bilan almashtirilsin.
5. “Sudlar tomonidan jinoyat ishlarini birinchi bosqich sudida muhokama etish jarayonida protsessual qonunchilikka rioya qilinishi to‘g‘risida”gi 1997-yil 22-avgustdagi 12-sonli qarori:
a) rus tilidagi matni 2-bandining ikkinchi jumlasidagi “o nalichii nepogashennoy ili nesnyatoy sudimosti” so‘zlari “o nalichii nepogashennoy ili nesnyatoy sudimosti v sootvetstvii so statyey 77 Ugolovnogo kodeksa” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) rus tilidagi matni 3-bandidagi “chto doljno bit otrajeno v protokole sudebnogo zasedaniya” so‘zlari “chto doljno bit otrajeno v protokole sudebnogo zasedaniya (stati 435 — 437 UPK)” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) rus tilidagi matni 13-bandi uchinchi xatboshisining ikkinchi jumlasi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
“Predstavleniye sudu takoy formulirovki dlya gosudarstvennogo obvinitelya i zaщitnika yavlyayetsya obyazatelnim (statya 450 UPK)”;
g) 18-bandning ikkinchi jumlasidagi: “yoki advokatlar hay’ati rayosatiga” so‘zlari, “yoki O‘zbekiston Respublikasi advokatlar Palatasi hududiy boshqarmasi qoshidagi malaka komissiyasiga” so‘zlari bilan almashtirilsin.
6. “Jinoiy harakatlar oqibatida yetkazilgan moddiy zararni qoplash masalasiga doir sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 1998-yil 11-sentabrdagi 21-sonli qarori:
a) rus tilidagi matni muqaddimasi uchinchi xatboshisi birinchi jumlasi “ne prinimayut mer k obespecheniyu grajdanskogo iska” so‘zlaridan so‘ng “ne vsegda proyavlyayut sootvetstvuyuщeye reagirovaniye na sluchai nesvoyevremennogo nalojeniya aresta na imuщestvo organom predvaritelnogo sledstviya” degan so‘zlar bilan to‘ldirilsin;
“O‘n to‘rt yoshdan o‘n sakkiz yoshgacha bo‘lgan voyaga yetmagan shaxslar yetkazilgan zarar uchun umumiy asoslarda mustaqil javobgar bo‘ladilar”;
“O‘n to‘rt yoshdan o‘n sakkiz yoshgacha bo‘lgan voyaga yetmagan shaxsda zararni qoplash uchun yetarli mol-mulki yoki boshqa daromad manbalari bo‘lmagan taqdirda, zarar to‘lig‘icha yoki uning yetishmagan qismi voyaga yetmaganning ota-onasi yoki boshqa qonuniy vakillari tomonidan to‘lanishi lozim”.
7. “O‘zgalar mulkini o‘g‘irlik, talonchilik va bosqinchilik bilan talon-toroj qilish jinoyat ishlari bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 1999-yil 30-apreldagi 6-sonli qarori:
“Mavjud kamchiliklarni bartaraf etish, shuningdek mazkur toifadagi ishlar bo‘yicha qonunni to‘g‘ri va aniq qo‘llanilishini ta’minlash maqsadida, “Sudlar to‘g‘risida”gi Qonunning 17-moddasiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi”.
8. “Poraxo‘rlik ishlari bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 1999-yil 24-sentabrdagi 19-sonli qarori:
a) rus tilidagi matni muqaddimasi birinchi xatboshisidagi birinchi jumla quyidagi tahrirda bayon etilsin:
“Plenum, zaslushav informatsii predsedateley Tashkentskogo gorodskogo i Tashkentskogo oblastnogo sudov i, obsudiv sudebnuyu praktiku po rassmotreniyu del o vzyatochnichestve, otmechayet, chto v osnovnom eta kategoriya del razreshayetsya pravilno v strogom sootvetstvii s zakonom”;
b) rus tilidagi matni 13-bandining birinchi jumlasidagi “st. 23 UK” so‘zlari “st. 33 UK” so‘zlari bilan almashtirilsin.
9. “Voyaga yetmaganlarning jinoyatlari haqidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 2000-yil 15-sentabrdagi 21-sonli qarori:
a) o‘zbek tilidagi matni muqaddimasi ikkinchi xatboshisidagi “ayrim protsessual va moddiy qonun talablarini buzish hollariga ham yo‘l qo‘yilmoqda” so‘zlari “jinoyat va jinoyat-protsessual qonun normalariga har doim ham rioya etmayaptilar” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“Jinoyat sodir etilishiga imkon bergan sabab va shart-sharoitlarni lozim darajada aniqlashga har doim tegishli e’tibor berilmayapti va ularni bartaraf etish yuzasidan qonunda nazarda tutilgan choralar ko‘rilmayapti”;
v) o‘zbek tilidagi matni 2-bandining ikkinchi xatboshisidagi “Qamoqqa olish” so‘zlari “voyaga yetmaganning qamoqqa olinishi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
g) o‘zbek tilidagi matni 3-bandi birinchi xatboshisining ikkinchi jumlasidagi “sodir etgan” so‘zlari “sodir etganlikda ayblangan” so‘zlari bilan almashtirilsin.
10. “Ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rish bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 2000-yil 15-sentabrdagi 22-sonli qarori:
a) 8-bandning birinchi xatboshisidagi “MJtK 21-moddasi va 310-moddasi ikkinchi qismi” so‘zlari “MJtK 21, 3081-moddasi va 310-moddasining ikkinchi qismi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) o‘zbek tilidagi matni 20-bandining uchinchi xatboshisidagi “vaqtdan” so‘zi “vaqtdan (sanasi va soati)” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) o‘zbek tilidagi matni 21-bandidagi “Nizom yoki Qoidalar” so‘zlaridan keyin “(blanket dispozitsiyasida)” degan so‘zlar bilan to‘ldirilsin.
11. “Gumon qilinuvchi va ayblanuvchini himoya huquqi bilan ta’minlashga oid qonunlarni qo‘llash bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 2003-yil 19-dekabrdagi 17-sonli qarori:
a) 11-bandi birinchi xatboshisidagi “JPK 49-moddasining ikkinchi qismida” so‘zlari “JPK 49-moddasining ikkinchi va uchinchi qismlarida” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) 11-bandi ikkinchi xatboshisidagi “gumon qilinuvchining, ayblanuvchining yaqin qarindoshlari yoki qonuniy vakillari va boshqa shaxslar” so‘zlari “gumon qilinuvchining, ayblanuvchining, sudlanuvchining yaqin qarindoshlaridan biri yoki qonuniy vakillari” so‘zlari bilan almashtirilsin;
12. “Sudlar tomonidan jinoyat ishlarini apellatsiya tartibida ko‘rish amaliyoti to‘g‘risida”gi 2006-yil 3-fevraldagi 2-sonli qarori:
a) o‘zbek tilidagi matni 15-bandi birinchi xatboshisidagi “JPK 490-moddasi” so‘zlari “JPK 490-moddasining uchinchi qismi” so‘zlari bilan almashtirilsin.
13. “Badanga qasddan shikast yetkazishga oid ishlar bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 2007-yil 27-iyundagi 6-sonli qarori:
a) rus tilidagi matni 7-bandi uchinchi xatboshisidagi “poterpevshey telesnogo povrejdeniya” so‘zlari “poterpevshey tyajkogo telesnogo povrejdeniya” so‘zlari bilan almashtirilsin.
14. “Umrbod ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazoni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi 2007-yil 14-noyabrdagi 15-sonli qarori:
a) 12-bandidagi “JK 50-moddasi beshinchi qismi “b, v, g” bandlariga muvofiq” so‘zlari “JK 50-moddasi yettinchi qismi “b, v, g” bandlariga muvofiq” so‘zlari bilan almashtirilsin.
15. “Sudlar tomonidan jinoyat ishlarini nazorat tartibida ko‘rish amaliyoti to‘g‘risida”gi 2008-yil 15-maydagi 12-sonli qarori:
a) o‘zbek tilidagi matni 19-bandining uchinchi xatboshisidagi “(faqat JPK 490-moddasi beshinchi qismida ko‘rsatilgan masalalar bo‘yicha)” so‘zlari chiqarilsin.
16. “Bir necha jinoyat sodir etilganda qilmishni kvalifikatsiya qilishga doir masalalar to‘g‘risida”gi 2008-yil 5-maydagi 13-sonli qarori:
a) rus tilidagi matni 28-bandining ikkinchi xatboshisidagi “v poryadke, ustanovlennom statyey 78 UK” so‘zlari “v poryadke, ustanovlennom statyey 79 UK” so‘zlari bilan almashtirilsin.
17. “Ruhiy kasallikka chalingan shaxslarga nisbatan tibbiy yo‘sindagi majburlov choralarini qo‘llash bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi 2008-yil 12-dekabrdagi 23-sonli qarori:
“V sluchaye esli budet ustanovleno, chto litso, zabolevsheye psixicheskoy boleznyu, ne prichastno k sovershennomu prestupleniyu, sud, prekrativ proizvodstvo po delu o primenenii prinuditelnix mer meditsinskogo xaraktera, vozvraщayet delo organu predvaritelnogo sledstviya dlya ustanovleniya litsa, sovershivshego prestupleniye”.
18. “Sud hujjatlarini bajarishdan bo‘yin tovlash va ularning ijro etilishiga to‘sqinlik qilish uchun jinoiy javobgarlikka doir qonunlarni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi 2009-yil 10-apreldagi 7-sonli qarori:
a) o‘zbek tilidagi matni 1-bandi uchinchi xatboshisidagi: “JK 148-moddasi” so‘zlari “JK 148-moddasi birinchi qismi” so‘zlari bilan almashtirilsin.
19. “Jinoyat ishlari bo‘yicha protsessual chiqimlarni undirish amaliyoti to‘g‘risida”gi 2009-yil 24-noyabrdagi 13-sonli qarori:
a) rus tilidagi matni muqaddimasi ikkinchi xatboshisining birinchi jumlasidagi “Sudi neredko v narusheniye zakona ne prinimayut neobxodimix mer k vziskaniyu s osujdennix protsessualnix izderjek, ponesennix organami doznaniya, sledstviya i sudami” so‘zlari “Sudi neredko v narusheniye zakona ne prinimayut neobxodimix mer k vziskaniyu s osujdennix ponesennix po delu protsessualnix izderjek” so‘zlari bilan almashtirilsin;
b) o‘zbek tilidagi matni 4-bandi ikkinchi xatboshisidagi “ish joyida saqlanib qoluvchi o‘rtacha ish haqi” so‘zlari “ish joyida qonunga ko‘ra saqlanib qoluvchi o‘rtacha ish haqi” so‘zlari bilan almashtirilsin;
v) rus tilidagi matni 6-bandi birinchi xatboshisidagi “Raz’yasnit, chto po zakonu” so‘zlari “Raz’yasnit, chto v sootvetstvii s punktom 3 stati 471 UPK” so‘zlari bilan almashtirilsin;
“Sudlarning e’tibori shunga qaratilsinki, JPK 320-moddasi birinchi qismiga muvofiq jinoyat ishini tergov qilish va sudda ko‘rishda sarf qilingan chiqimlar davlat foydasiga mahkumlardan (shu jumladan, jazodan ozod qilingan yoki jazo tayinlanmagan holda ayblov hukmi chiqarilganda ham) undiriladi, tarjimonga to‘langan summalar, shuningdek JPK 320-moddasi oltinchi, yettinchi va sakkizinchi qismlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno”.