LexUZ sharhi
Mazkur Qonun O‘zbekiston Respublikasi 2021-yil 23-avgustdagi O‘RQ-710-sonli “Qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlar to‘g‘risida”gi Qonuniga asosan 2021-yil 25-noyabrdan o‘z kuchini yo‘qotadi.
Ushbu Qonunning maqsadi realizatsiya qilishga mo‘ljallangan qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasini (probasini) aniqlash va tamg‘alash sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
Qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasi va tamg‘alanishi to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasi va tamg‘alanishi to‘g‘risidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.
(2-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Zargarlik buyumlari, oltin zarvaraq, kumush zarvaraq va tish yasashga mo‘ljallangan oltin quymalar qimmatbaho metallardan yasalgan, tamg‘alanishi lozim bo‘lgan buyumlardir.
Oltin, kumush, platina va platina guruhiga kiruvchi metallardan (palladiy, iridiy, rodiy, ruteniy va osmiydan) yasalgan, asillik darajasiga ega bo‘lgan va qonunchilikda belgilangan tartibda tamg‘alanishi lozim bo‘lgan buyumlar qimmatbaho metallardan yasalgan zargarlik buyumlari deb hisoblanadi.
(4-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oltin zarvaraq va kumush zarvaraq asillik darajasiga ega bo‘ladi va qonunchilikda belgilangan tartibda tamg‘alanadi.
(5-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oltin zarvaraq va kumush zarvaraq turli predmetlarni bezash-pardozlash va boshqa maqsadlar uchun ishlatiladi.
Asillik darajasiga ega bo‘lgan va qonunchilikda belgilangan tartibda tamg‘alanishi lozim bo‘lgan tegishli shakldagi plastinalar tish yasashga mo‘ljallangan oltin quymalar deb hisoblanadi.
(6-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki huzuridagi Qimmatbaho metallar agentligining Davlat asillik darajasini belgilash palatasi (bundan buyon matnda Asillik darajasini belgilash palatasi deb yuritiladi) qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasini aniqlash va tamg‘alash sohasidagi vakolatli davlat organidir.
Asillik darajasini belgilash palatasi to‘g‘risidagi nizom O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan tasdiqlanadi.
(7-modda O‘zbekiston Respublikasining 2004-yil 30-apreldagi 621-II-son Qonuni tahririda — O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari to‘plami, 2004-y., 25-son, 287-modda)
O‘zbekiston Respublikasida tayyorlanadigan hamda sotish uchun chet ellardan olib kirilayotgan, qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasini aniqlash, tekshirish va ularga davlat asillik darajasi tamg‘alarini bosishni ta’minlaydi;
davlat asillik darajasi tamg‘alarining, tayyorlovchilarga tegishli shaxsiy tamg‘alarning izlarini texnik ekspertizadan o‘tkazadi va ular yuzasidan xulosalar beradi;
(8-moddaning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2014-yil 4-sentabrdagi O‘RQ-373-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2014-y., 36-son, 452-modda)
LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 29-maydagi 399-son qarori bilan tasdiqlangan Qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlar bilan ishlash uchun ro‘yxatdan o‘tkazish guvohnomasini berish tartibi to‘g‘risida nizom.
qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning ushbu Qonunda belgilangan asillik darajasiga muvofiqligi yuzasidan davlat nazoratini amalga oshiradi;
qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajalari mazkur Qonunda belgilangan asillik darajasiga mos kelsa, ularga davlat asillik darajasi tamg‘alari izlarini tushiradi;
(8-moddaning yettinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlardagi asillik darajasi qotishmaning ming og‘irlik birligida qancha birlikdagi qimmatbaho metall miqdori mavjudligini belgilaydi va bu arab raqamlari bilan ifodalanadi.
oltin — 375 (uch yuz yetmish beshinchi), 500 (besh yuzinchi), 583 (besh yuz sakson uchinchi), 585 (besh yuz sakson beshinchi), 750 (yetti yuz elliginchi), 916 (to‘qqiz yuz o‘n oltinchi), 958 (to‘qqiz yuz ellik sakkizinchi), 999 (to‘qqiz yuz to‘qson to‘qqizinchi);
kumush — 800 (sakkiz yuzinchi), 875 (sakkiz yuz yetmish beshinchi), 916 (to‘qqiz yuz o‘n oltinchi), 925 (to‘qqiz yuz yigirma beshinchi), 960 (to‘qqiz yuz oltmishinchi), 999 (to‘qqiz yuz to‘qson to‘qqizinchi);
palladiy — 500 (besh yuzinchi), 850 (sakkiz yuz elliginchi), 999 (to‘qqiz yuz to‘qson to‘qqizinchi);
2) oltin zarvaraq va kumush zarvaraq uchun — 910 (to‘qqiz yuz o‘ninchi), 920 (to‘qqiz yuz yigirmanchi), 930 (to‘qqiz yuz o‘ttizinchi), 940 (to‘qqiz yuz qirqinchi), 950 (to‘qqiz yuz elliginchi), 960 (to‘qqiz yuz oltmishinchi), 970 (to‘qqiz yuz yetmishinchi), 980 (to‘qqiz yuz saksoninchi), 990 (to‘qqiz yuz to‘qsoninchi), 1000 (minginchi);
Ushbu moddaning uchinchi qismida belgilangan asillik darajasidan past darajaga ega bo‘lgan buyumlar qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlar deb hisoblanmaydi va qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlar sifatida realizatsiya qilinishi mumkin emas.
O‘zbekiston Respublikasida tayyorlangan, qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlar ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlariga muvofiq davlat asillik darajasi tamg‘asi bilan tamg‘alanishi lozim.
(10-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlar ularning bildirilgan asillik darajasini tasdiqlab berish maqsadidagina, nazorat tekshiruvidan o‘tkazilgandan keyin tamg‘alanadi.
Tamg‘alash, boshqa ishlarni amalga oshirish tartibi, shuningdek asillik darajalarini va tekshiruvlarni tanlash usullari O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlanadigan qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarni tamg‘alash qoidalariga muvofiq belgilanadi.
LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Qimmatbaho metallar xarid qilish, saqlash va sotish tizimini takomillashtirish to‘g‘risida”gi 2003-yil 31-oktabrdagi PF-3346-sonli Farmoniga asosan Davlat asillik darajasini belgilash palatasi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki huzuridagi Qimmatbaho metallar agentligi ixtiyoriga o‘tkazilgan.
Davlat asillik darajasi tamg‘alari qimmatbaho metallning har bir turi uchun belgilangan shakldagi tamg‘alar bo‘lib, Asillik darajasini belgilash palatasining tasdiq belgisi hamda buyum tayyorlangan qimmatbaho metallning asillik darajasini ko‘rsatuvchi raqamlardan iborat bo‘ladi.
Davlat asillik darajasi tamg‘alarining shakllari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Asillik darajasini belgilash palatasi davlat asillik darajasi tamg‘alarining saqlovchisi va foydalanuvchisi hisoblanadi.
Asillik darajasini belgilash palatasiga tamg‘alash uchun taqdim etilgan, O‘zbekiston Respublikasida tayyorlangan, qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarda tayyorlovchining shaxsiy tamg‘asi qo‘yilgan bo‘lishi kerak.
Tayyorlovchining shaxsiy tamg‘asi harf yoki harflar birikmasidan yoxud uni o‘zga tayyorlovchilarning tamg‘asidan farqlovchi boshqa belgidan iborat bo‘ladi. Tayyorlovchining shaxsiy tamg‘asida buyum tayyorlangan yil ko‘rsatiladi.
Tayyorlovchining shaxsiy tamg‘asi qonunchilikda belgilangan tartibda Asillik darajasini belgilash palatasida ro‘yxatdan o‘tkazilishi lozim.
(13-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
ushbu Qonun 9-moddasining uchinchi qismida belgilanganidan past asillik darajasiga ega bo‘lgan oltin, kumush, platina va palladiydan yasalgan buyumlar;
tarixiy yoki arxeologik ahamiyatga ega yoxud O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligining belgilangan tartibda tuzilgan ekspert xulosasi mavjud bo‘lgan yuksak badiiy qimmatga molik, qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlar;
(14-moddaning birinchi qismi uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2017-yil 13-iyundagi O‘RQ-436-son Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2017-y., 24-son, 487-modda)
qurollar, vazalar, idishlar va boshqa ashyolar sirtidagi qimmatbaho metalli mayda o‘yma naqshlar (qadama naqshlar);
ilmiy, texnik va boshqa maqsadlarga mo‘ljallangan, qimmatbaho metallardan yasalgan asbob-anjomlar, laboratoriya idishlari va boshqa buyumlar;
Qonunchilikda tamg‘alanmaydigan, qimmatbaho metallardan yasalgan boshqa buyumlar ham nazarda tutilishi mumkin.
(14-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Qimmatbaho metallardan yasalgan, qayta tiklangan, realizatsiya qilishga mo‘ljallangan buyumlar asillik darajasi tamg‘asining izlari mavjudligidan va sifatidan qat’i nazar Asillik darajasini belgilash palatasida ularning bildirilgan asillik darajasiga mosligini aniqlash uchun nazorat tekshiruvidan o‘tishi lozim.
Agar qimmatbaho metalldan yasalgan, qayta tiklangan buyumning asillik darajasi mavjud tamg‘adagi asillik darajasiga mos kelsa, davlat asillik darajasining tamg‘asi bosiladi.
Agar qimmatbaho metalldan yasalgan, qayta tiklangan buyumning asillik darajasi mavjud tamg‘adagi asillik darajasiga mos kelmasa, bosilgan tamg‘a yo‘q qilinadi va buyumga belgilangan tartibda qayta tamg‘a bosilishi lozim.
Agar qimmatbaho metalldan yasalgan, qayta tiklangan buyumga tamg‘a bosilmagan bo‘lsa, uning asillik darajasi belgilanganidan so‘ng davlat asillik darajasining tegishli tamg‘asi bosiladi.
Qimmatbaho metallardan yasalgan buyum, agar uning tarkibidagi sof oltin, kumush, platina yoki palladiyning miqdori bildirilganidan kam bo‘lmasa, bildirilgan asillik darajasiga muvofiq deb hisoblanadi.
Asillik darajasi ushbu Qonun 9-moddasining uchinchi qismida belgilanganidan past bo‘lgan qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlar tayyorlanishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Realizatsiya qilish uchun olib kiriladigan va olib chiqiladigan qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarga davlat asillik darajasi tamg‘asi bosilishi kerak.
Qimmatbaho metallardan yasalgan, olib kirilayotgan, bildirilganidan boshqacha asillik darajasiga ega bo‘lgan buyumlardagi tamg‘a egasining roziligiga ko‘ra yo‘q qilinadi. Ushbu buyumlarga qonunchilikka muvofiq belgilangan asillik darajasiga eng yaqin asillik darajasi tamg‘asi qayta bosilishi lozim. Egasi rozi bo‘lmagan taqdirda ushbu buyumlarni u O‘zbekiston Respublikasidan tashqariga olib chiqib ketishga majburdir.
(17-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Olib kirilayotgan buyumlarni tamg‘alash bilan bog‘liq xarajatlar ularning egalari tomonidan qoplanadi.
Qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasini belgilash va tamg‘alash bilan bog‘liq yuridik ahamiyatga ega harakatlarni amalga oshirganlik uchun Asillik darajasini belgilash palatasi tomonidan asillik darajasi to‘lovi undiriladi.
Asillik darajasi to‘lovining miqdori va uni to‘lash tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 12-oktabrdagi 819-son qarori bilan tasdiqlangan “Qimmatbaho metallardan yasalgan zargarlik va boshqa buyumlarning asillik darajasini belgilash va tamg‘alash bilan bog‘liq yuridik ahamiyatga ega harakatlarni amalga oshirganlik uchun asillik darajasi to‘lovini undirish tartibi to‘g‘risida nizom”.
Qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasi va tamg‘alanishi bilan bog‘liq nizolar qonunchilikda belgilangan tartibda hal etiladi.
(19-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Qimmatbaho metallardan yasalgan buyumlarning asillik darajasi va tamg‘alanishi to‘g‘risidagi qonunchilikning buzilishida aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar.
(20-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)